Morgunblaðið - 22.06.2002, Blaðsíða 42

UMRÆÐAN
42 LAUGARDAGUR 22. JÚNÍ 2002 MORGUNBLAÐIÐ
AF UMRÆÐUM
síðustu mánaða má ætla
að orðin semítar, gyð-
ingar, zíonistar og Ísr-
aelar séu notuð án þess
að menn viti um mun á
þeim. Afleiðingin er sú
að maður er stimplaður
gyðingahatari eða jafn-
vel nasisti áður en mað-
ur veit af. Jafnvel zíon-
istar nota orðin á
„lúmska vísu“ þegar
mótmælt er þeirra
stefnu og aðgerðum og
túlka það sem gyðinga-
hatur. Eitt gott dæmi
um það má lesa í fyrir-
sögn í New York Times
(í eign gyðinga) frá því í apríl, þess
efnis að reka ætti Roed Larsen úr
stöðu sinni í SÞ vegna „anti-semít-
ískra“ ummæla hans. Átt er auðvitað
við anti-zíonisk ummælum hans, en
„antí-semítískt“ hljómar betur og
minnir á helförina miklu. Og þetta
með jafnrétti gyðinga og araba: í Ísr-
ael, fyrir u.þ.b. tveim vikum, var arab-
ískur þingmaður í Knesset sviptur
þinghelgi fyrir að segja sína mein-
ingu, svo kæra mætti hann fyrir land-
ráð. Er þetta lúmskt – eða lýðræði?
En hvað þýða þessi orð:
Semítar eru tilgreindir sem kyn-
stofn með semítíska tungu, áður fyrr
t.d. Assýrar, Fönikar og Kaldear, en í
dag aðallega arabar, gyðingar og Eþ-
íópíumenn. Antí-semítismi hefur hins
vegar fest í máli sem gyðingahatur,
en ekki sem hatur á öðrum semítísk-
um þjóðum.
Gyðingar eru fylgjendur gyð-
ingatrúar og/eða meðlimir gyðinga-
kynstofns. Barn telst gyðingur ef
móðir þess er gyðingur.
Zíonismi er pólitísk stefna, sem
kom upp seint á 19. öld með það að
markmiði að stofnað
yrði gyðingaríki í Pal-
estínu, þó að fáir gyð-
ingar byggju þar. Byrj-
að var að framkvæma
þessa stefnu fyrir al-
vöru eftir birtingu
Balfour-viljayfirlýsing-
ar Breta frá 1917, þar
sem Bretar lofa að beita
sér fyrir stofnun Ísr-
aelsríkis, í andstöðu við
loforð sín við araba og
Frakka til að greiða leið
fyrir stofnun eins sjálf-
stæðs Palestínuríkis.
Zíonista-ríkið Ísrael
var síðan stofnað í maí
1948 og stríð braust út á
milli araba og Ísraela. Sameinuðu
þjóðirnar voru búnar að gera tillögu
að skiptingu Palestínu þegar 1947, en
eftir sigur síonista á aröbum innlim-
uðu zíonistar stóran hluta af því svæði
sem SÞ ætluðu að Palestínumenn
„mættu halda“ undir sjálfstætt ríki
Palestínu. Eftirfarandi mynd skýrir
þetta betur. Þar sem ekki er hægt að
merkja hinar 230 til 300 ólöglegu
landnemabyggðir zíonista inn á
myndina, inn á leifar af palestínsku
landi, er þeim sleppt. Um áframhald-
ið vísar undirritaður í grein sína frá
29. maí í Mbl, sem beið því miður birt-
ingar síðan í april.
Ísraelar voru íbúar norðurríkisins
eftir dauða Salómons konungs, íbúar
suðurríkisins voru Júðar. Í dag eru
Ísraelar skilgreindir sem íbúar alls
Ísraelsríkis og stór hluti þeirra er
zíonistar.
En til hvers allur þessi orðaleikur?
Pólitísk stefna, sem felur í sér stofnun
ríkis þar sem aðeins einn (national-)
kynstofn (og ein trú) fær að ráða hlýt-
ur að vera fordæmt sem rasismi.
Sharon skýrði þetta sjálfur ágætlega
út með ummælum um friðartillögur
Sádi-Araba þar sem segir að palest-
ínskum flóttamönnum skuli heimilað
að snúa heim úr útlegð. Kallaði Shar-
on þetta „óðsmanns æði“ að leyfa
þeim að snúa heim, því þá væri ekki
lengur um Gyðingaríkið Ísrael að
ræða. Og þegar stjórn þess ríkis er
þar að auki sósíalísk, þá höfum við
„national-sósíalískt“ ríki – sem sagt
nasista – eða hvað? Á stefnuskrá nas-
ista var einmitt stofnun sósíalísks rík-
is þar sem aðeins einn kynstofn (Ar-
íar) fengu að ráða og allir aðrir voru
útskúfaðir (eða drepnir). Þó að zíon-
istar hafi ekki drepið sína andstæð-
inga nema í litlum mæli, heldur flæmt
stóran hluta þeirra í burtu úr landi,
eyðilagt eigur þeirra, niðurlægt og of-
sótt þá, þá má líkja þessu við „þjóð-
arhreinsun“. Og ef maður hatar nas-
ista, má maður þá ekki vera andvígur
zíonistum? Er þetta gyðingahatur?
Maður getur hatað nasista án þess að
hata Þjóðverja, á sama hátt mætti
hata zíonista án þess að hata gyðinga.
Þó að Palestínumenn geri ófyrir-
gefanlegar sjálfmorðsárásir í örvænt-
ingu sinni, sem enginn getur komið í
veg fyrir, sérstaklega þegar óbreyttir
Ísraelar verða fyrir barðinu í stað
hermanna eða ólöglegir landnemar,
er engin lausn fólgin í því að reka Ara-
fat í útlegð. Ef zíonistar gera það og
setja á stofn stjórn í hans stað sem er
hliðholl þeim, munu það verða svik-
arar í augum Palestínumanna, með
ófyrirsjáanlegum afleiðingum. Er það
það sem zíonistar vilja?
Og að lokum: Fyrir nokkrum mán-
uðum talaði undirritaður við gyðing
og sagðist hafa verið með sektar-
kennd gagnvart Ísraelum þar til fyrir
nokkrum árum. Svaraði hann að ég
ætti að skammast mín ef ég fylgdi
málstað Ísraela í dag.
Edmund
Bellersen
Höfundur er rafmagnstækni-
fræðingur.
Miðausturlönd
Engin lausn er
fólgin í því, segir
Edmund Bellersen, að
reka Arafat í útlegð.
Semítar, gyðingar,
zíonistar og Ísraelar
SÖNGUR er ís-
lenskukennsla, var yf-
irskrift á smábréfi
sem ég undirr. sendi
Morgunblaðinu fyrir
nokkrum árum. Í því
greinarkorni er
minnst á ýmislegt sem
hefur verið að gerast í
tónmennta- og tónlist-
arkennslumálum á síð-
ustu áratugum á Ís-
landi. Mér er sagt að
engin þjóð í heimi eyði
eins miklum pening-
um í tónlistarfræðslu
og Íslendingar og er
það vel. Bæði danskir
og sænskir kollegar
mínir hafa haft þetta á orði og öf-
undað okkur af þessu peningaflóði,
þó eru laun þeirra þarna í Skandin-
avíunni snöggtum betri en hér á
skerinu (þrátt fyrir verkfall og
launabætur).
Tónlistarskólar, yfir áttatíu að
tölu, hafa að margra áliti, verið í
fararbroddi tónlistarfræðslunnar í
landinu síðustu áratugi en uppeld-
ishlutverk kóra og skólahljóm-
sveita er minna metið. Kennara-
deildir eru reknar af hinu
opinbera, þar sem ungt fólk hefur
menntað sig til kennarastarfa,
hljómsveitir hverskonar eru um
allt land. Er eitthvað hægt að end-
urbæta, hagræða eða endurskipu-
leggja? Söngleikir og hljómleikar á
hverjum degi og það fleiri en einn
daglega, sem sagt gífurlegar fram-
farir og líf í tuskunum! Er nokkuð
að í þessum tónlistarmálum?
Um þetta og ýmislegt fleira
langar mig að fjalla í þessum pistli
og ég býst við því að margir verði
mér ósammála um marga hluti, en
ég vona að einhverjir
foreldrar, kennarar,
ráðamenn eða aðrir
áhugamenn um vel-
ferð barna og æsku-
fólks skoði þessi mál,
sem hér er fjallað um,
með opnum huga en
ekki með eigin sér-
hagsmuni að leiðar-
ljósi.
Nokkrar fullyrðing-
ar:
1. Fjármagni til tón-
listarfræðslu á Íslandi
er ekki nægilega vel
varið!
2. Söngkennsla (ís-
lenskukennsla) barna
er meira og minna í molum ekki
síst á þéttbýlissvæðum Reykjavík-
ur og nágrennis!
3. Kennsluaðferðir tónlistarskól-
anna eru ekki alltaf þær heppileg-
ustu!
1. Stór hluti fjármagnsins fer í
einkakennslu, sem er ekki alltaf
heppilegasta aðferðin til að ná ár-
angri með ungum nemendum.
Stundum virkar slík kennsla á afar
neikvæðan hátt á einstaklinginn.
Er það af ýmsum ástæðum sem
verður fjallað um seinna í þessu
greinarkorni. Þau börn sem njóta
eðlilegrar hópkennslu með hæfum
kennurum þroskast hraðar og eru
hæfari til að velja og hafna.
2. Söngkennsla (tónmennta-
kennsla) yngstu barnanna ætti að
hafa algeran forgang í skólakerf-
inu. Eftir höfðinu dansa limirnir en
ekki öfugt. Þarna þyrfti að taka til
hendinni, ala upp hæfa kennara,
veita stóraukið fjármagn til gras-
rótarinnar.
3. Tónlistarskólarnir hafa nem-
endur 4 ára til 40 ára! Þeir hafa á
síðustu árum tekið við söngkennslu
í formi forskólakennslu, en sú
kennsla nær ekki til nema örlítils
hluta barnanna og þar að auki er
tekið hátt gjald fyrir þá kennslu.
Mikil mismunun á sér stað vegna
mismunandi fjárhags heimilanna,
fjarlægðar frá kennslustað og tím-
setningar utan skólatíma.
Nauðsynlegt er að flytja stóran
hluta af heildarfjármagni því sem
bæjarfélögin leggja til þessara
mála niður í grasrótina, þ.e. grunn-
skólana. Bæjarfélögin ættu að
hætta að styrkja einkakennslu í
einkaskólum heldur efla af fremsta
megni þær stofnanir sem þeim er
treyst fyrir, þ.e. grunnskólunum.
Tillögur: Stefna að því að kenn-
aradeildir verði endurreistar!
Öll börn fái þrjá tíma í söng og
íslenskukennslu frá fimm ára aldri
til níu ára. Að sjálfsögðu í hóp-
kennslu, mismunandi stórum hóp-
um en njóti sérkennslu eftir sér-
þörfum með sveigjanlegum að-
ferðum.
Kennaradeildir verði stórefldar
með því að greiða hærri laun fyrir
hópkennsluna og breyta allri innri
skipan þeirra mála.
Guðmundur
Norðdahl
Söngkennsla
Öll börn fái þrjá tíma í
söng, segir Guðmundur
Norðdahl, og íslensku-
kennslu.
Höfundur er tónlistarkennari.
Söngkennsla í
grunnskólum
ATHYGLISVERT
er, hversu vandlega
þess er gætt, að því er
virðist, að hvorki örli á
skynsemi eða réttlæti í
fiskveiðistjórnunarkerfi
okkar Íslendinga.
Þessu til stuðnings er
rétt að benda á að það
skuli ekki vera nein leið
önnur en að henda fiski
dauðum aftur í hafið
sem kemur sem meðafli
með þeim fisktegund-
um sem stundaðar eru
veiðar á og viðkomandi
hefur veiðiheimildir fyr-
ir. Einnig að það skuli
vera hagkvæmast fyrir viðkomandi
að henda stærðarflokkum af þeim
fisktegundum sem stundaðar eru
veiðar á sem ekki skila hámarksarði
eða eru verðminni en leiguverð kvót-
ans. Sú aðferð sem notuð er nú til að
koma í veg fyrir brottkast af fyrr-
greindum ástæðum, virkar alls ekki
eins og allir vita. Þessi aðferð er sú að
beita hörðum viðurlögum gagnvart
þeim sem koma að landi með afla sem
ekki er veiðiheimild fyrir (ef ekki má
koma með aflann að landi, hvað er þá
hægt að gera við hann?) og að hegna
þeim ríflega sem kvarta opinberlega
yfir því að þurfa að henda fiski í sjó-
inn. Árangurinn er sá að öllum óæski-
legum fiski er hent í sjóinn án þess að
varla nokkur sem því tengist vogi sér
að tala um það. Í skjóli þessa geta
stjórnvöld og fiskistofa haldið „þess-
um mjög svo dökka borgarísjaka
ósýnilegum undir yfirborðinu“ og í
skjóli þessa státað sig af besta fisk-
veiðistjórnunarkerfi í heimi. Á sama
tíma og sá afli sem að landi kemur
minnkar ár frá ári og það sama á við
um fiskistofnana.
Að sjálfsögðu er þetta óviðundandi
fyrir okkur hin sem erum eigendur
auðlindarinnar. Það skilar ekki miklu
í aðra hönd fyrir okkur þótt reynt sé
að halda þeirri firru á lofti að hið stór-
gallaða fiskveiðistjórnunarkerfi sem
við búum við sé það besta í heimi.
Mjög óeðlilegt hlýtur að teljast að
henda þurfi fiski aftur í hafið, sem
þegar hefur verið veiddur og aflífaður
vegna þess að annaðhvort sé ekki
önnur leið fær, eða það sé einfaldlega
hagkvæmast. Eðlilegra væri að
greiða sjómönnum ákveðna umbun
fyrir að koma með þennan afla að
landi (hugsanlega 30 til 40 kr./kg) og
láta restina af skilaverðinu renna í
ríkissjóð. Sjómenn fái einfaldlega að
ákveða sjálfir hvaða hluta af aflanum
þeir landi á þennan hátt, án þess að
hann dragist frá aflaheimildum
þeirra. Þessi afli verður síðan dreginn
frá heildaraflaheimildum næsta árs
fyrir úthlutun. Það sem vinnst með
þessu er að allir munu græða. Sjó-
menn þar sem þeir geta komið með
allan afla að landi sem þeir þegar hafa
veitt, eigandi auðlindarinnar, íslenska
þjóðin, fengi mesta arðinn af afla sem
kæmi að landi á þennan hátt og síðast
en ekki síðst myndi brottkastið
hverfa. Sú skammarlega umgengni
sem nú viðgengst legst af og uppgefn-
ar aflatölur verða marktækar.
Hinn þáttur kerfisins sem erfitt er
að skilja er hversvegna lokuðum hópi
sægreifa eru gefnar allar veiðiheim-
ildirnar án endurgjalds, sem þeir síð-
an leigja frá sér margir að stórum
hluta, fyrir stjarnfræðilegar fjárhæð-
ir. Eðlilegra og sanngjarnara hlýtur
að teljast að afskrifa 20% allra úthlut-
aðra aflaheimilda á hverju ári og
bjóða þessi 20% upp þannig að allir
hafi jafnan rétt á að bjóða í. Þannig
fengju allir jafna möguleika á að
koma inn í þessa grein og hefja útgerð
við hlið þeirra sem þar eru fyrir. Ann-
ar ávinningur verður sá að það
minnkaði að útgerðarmenn hafi til út-
leigu veiðiheimildir, sem þeir ekki
ætla að nýta sjálfir og þannig verða
veiðiheimildirnar í auknum mæli á
höndum þeirra sem veiðarnar stunda
og réttur þegna þjóð-
félagsins verður jafnari.
Að mati greinarhöfund-
ar er sú einkahags-
munagæsla sem nú er
stunduð við úthlutun
veiðiheimilda með öllu
óréttlætanleg með tilliti
til jafnréttis þegnanna,
auk þess sem tugir
milljarða fara í súginn
einungis vegna brott-
kastsins sem viðgengst
af þessum völdum.
Til viðbótar við þær
dökku hliðar á þessu
kerfi okkar sem þegar
hafa verið nefndar ber að geta þess að
einokunin í þessari atvinnugrein og
brask innan sægreifahópsins með
veiðiheimildir sín á milli eru þess
valdandi að atvinnulíf í stórum hluta
landsbyggðarinnar er í rúst og mögu-
leikar til að byggja það upp að nýju á
upphaflegum grunni nánast engir.
Fiskveiðistjórn-
un án skynsemi
og réttlætis
Guðjón
Ingólfsson
Kvótinn
Einkahagsmunagæsla
við úthlutun veiðiheim-
ilda, segir Guðjón Ing-
ólfsson, er óréttlæt-
anleg með tilliti til
jafnréttis þegnanna.
Höfundur hefur verkfræðimenntun
í sjávarútvegsfræðum.