Morgunblaðið - 02.07.2002, Blaðsíða 1

152. TBL. 90. ÁRG. ÞRIÐJUDAGUR 2. JÚLÍ 2002 PRENTSMIÐJA MORGUNBLAÐSINS
STOFNAÐ 1913
MORGUNBLAÐIÐ 2. JÚLÍ 2002
SENDIHERRAR ríkja Atlantshafs-
bandalagsins komu saman í Brussel í
gær til að ræða framtíð alþjóðlegu
lögreglusveitanna í Bosníu eftir að
Bandaríkin ákváðu að beita neitun-
arvaldi sínu í öryggisráði Sameinuðu
þjóðanna gegn því að umboð sveit-
anna yrði endurnýjað. Sendiherr-
arnir sögðu að þessi ákvörðun yrði
ekki til þess að NATO flytti friðar-
gæslulið sitt, SFOR, frá Bosníu.
Bandaríkin beittu neitunarvaldinu
eftir að önnur ríki í öryggisráðinu
höfnuðu kröfu þeirra um að banda-
rískir friðargæsluliðar nytu friðhelgi
fyrir Alþjóðlega sakamáladómstóln-
um, ICC. Rómarsamþykktin um
dómstólinn öðlaðist gildi í gær og
gert er ráð fyrir því að hann taki til
starfa á næsta ári.
Bandaríkin hótuðu að hætta þátt-
töku í friðargæslu á vegum Samein-
uðu þjóðanna yrði krafa þeirra ekki
samþykkt. Atlantshafsbandalagið
segir þó að þetta hafi ekki áhrif á
SFOR þar sem friðargæsluliðið
starfi ekki á vegum SÞ, heldur sam-
kvæmt ákvæðum friðarsamningsins
sem undirritaður var í Dayton í Ohio
1995. Um 3.100 bandarískir her-
menn eru í friðargæsluliðinu og
embættismenn Bandaríkjastjórnar
segja að engin áform séu um að
flytja þá frá Bosníu.
Hugsanlegt er hins vegar að önn-
ur ríki hætti þátttöku í friðargæsl-
unni endurnýi öryggisráðið ekki um-
boðið. Talsmaður þýska varnarmála-
ráðuneytisins sagði að þýsku her-
mennirnir í Bosníu, sem eru um
1.700, yrðu kallaðir heim félli umboð
friðargæsluliðsins úr gildi.
Óvissa um framtíð
lögreglusveitanna
Lögreglusveitir SÞ eru einnig í
hættu, en þær eru skipaðar um 1.500
lögreglumönnum frá 40 löndum, m.a.
46 Bandaríkjamönnum, og eiga að
þjálfa bosníska lögreglumenn og að-
stoða þá við löggæslu.
Gert hefur verið ráð fyrir því að
Evrópusambandið taki við stjórn al-
þjóðlegu lögreglusveitanna 1. janúar
en Sameinuðu þjóðirnar hafa nú ósk-
að eftir því að þeirri breytingu verði
flýtt. Embættismenn ESB sögðust
þó vona að samkomulag næðist í ör-
yggisráðinu um að endurnýja umboð
lögreglusveitanna. Það átti að falla
úr gildi í gær en Bandaríkin féllust á
að það yrði framlengt um þrjá daga.
Margir evrópskir embættismenn
mótmæltu afstöðu Bandaríkja-
stjórnar í málinu. Per Stig Møller,
utanríkisráðherra Danmerkur, sagði
hana stofna friðargæslu SÞ í heim-
inum í mikla hættu.
SFOR verður
áfram í Bosníu
Brussel. AP, AFP.
AFGANSKIR embættismenn sögðu
í gær að um 40 manns hefðu beðið
bana í sprengjuárás bandarískra
herflugvéla á þorpið Kakrakai í suð-
urhluta Afganistans í fyrrakvöld.
Fréttir af árásinni voru mjög óljósar
í gærkvöldi og aðrir heimildarmenn
sögðu að mannfallið hefði verið
meira.
„Samkvæmt þeim fréttum sem við
höfum fengið létu 40 manns lífið og
60–70 til viðbótar særðust,“ sagði
embættismaður í Uruzgan-héraði
þar sem árásin var gerð. Hann bætti
við að þorpsbúarnir hefðu verið í
brúðkaupsveislu og hleypt af
byssum upp í loftið eins og venja er
þegar efnt er til mannfagnaðar á
þessum slóðum. „Bandaríkjamenn-
irnir misskildu þetta og vörpuðu
sprengjum á staðinn,“ sagði embætt-
ismaðurinn.
Varnarmálaráðuneytið í Wash-
ington sagði að bandarískar herflug-
vélar hefðu gert sprengjuárás í
Uruzgan-héraði eftir að skotið hefði
verið á könnunarflugvél með loft-
varnabyssum. „Að minnsta kosti ein
af þessum sprengjum missti marks.
Við vitum ekki hvar hún lenti,“ sagði
talsmaður ráðuneytisins.
Rannsókn fyrirskipuð
Embættismenn í varnarmálaráðu-
neytinu sögðu að rannsakað yrði
hvort mannfallið hefði orðið vegna
bandarískrar sprengju eða sprengi-
kúlna frá loftvarnarbyssum.
Hamid Karzai, forseti Afganist-
ans, tilkynnti í gærkvöldi að hátt-
settum embættismönnum hefði verið
falið að rannsaka atvikið.
Bandarískar herflugvélar gera árás á afganskt þorp
Afganar segja tugi
þorpsbúa hafa fallið
Kabúl. AFP, AP.
ÞESS var minnst í gær að fimm ár
voru liðin síðan Hong Kong varð á
ný hluti kínverska ríkisins. Aldr-
aðir andófsmenn í Hong Kong taka
hér þátt í mótmælum gegn stefnu
kommúnistastjórnarinnar skammt
frá hátíðarsvæðinu þar sem Jiang
Zemin, forseti Kína, lét æðsta full-
trúa kommúnistastjórnarinnar í
Hong Kong sverja embættiseið.
„Niður með Jiang Zemin!“ hrópuðu
andófsmennirnir og sögðu stjórn
hans stunda morð. Tugir liðsmanna
Falun Gong mótmæltu ofsóknum
stjórnvalda gegn hreyfingunni.
AP
Mótmæli í
Hong Kong
KÍNVERSKUR ávöxtur, litkaber,
hefur verið seldur fyrir andvirði
tæpra sex milljóna króna og er það
hæsta verð sem fengist hefur fyrir
þessa sjaldgæfu keisarafæðu.
Kínversk kona skoðar hér litka-
berið sem vó 18,8 grömm og var
selt á uppboði í borginni Zengch-
eng í Suður-Kína á sunnudag. Er
það ávöxtur 400 ára gamals trés
sem gefur aðeins af sér nokkra tugi
litkaberja á ári. Á valdatíma Qing-
ættarinnar (1644–1911) voru litka-
ber helguð keisurum Kína og köll-
uð „konungar ávaxtanna“.
Litkaber, öðru nafni litkaplóma,
minnir í útliti á jarðarber, er með
þunna, stökka og vörtótta skurn um
ljóst, ljúffengt aldinkjöt, súrt, með
múskatkeim.
Reuters
Kínverskur ávöxtur
seldur á sex milljónir
TVÆR stórar þotur, flutningavél af
gerðinni Boeing 757 og farþegavél af
gerðinni Tupolev 154, rákust saman
á flugi nálægt Bodenvatni í þýska
sambandslandinu Baden-Württem-
berg í gærkvöldi. Að minnsta kosti
95 manns létu lífið, að sögn þýskra
embættismanna seint í gærkvöldi.
Lögreglan sagði að flugvélarnar
hefðu rekist saman yfir Owingen í
grennd við Überlingen, nálægt Bod-
envatni, við landamærin að Sviss.
Talsmaður innanríkisráðuneytis
Baden-Württemberg sagði að Tup-
olev-vélin hefði verið með 93 farþega
og verið á leiðinni frá Moskvu til
Barcelona.
Talið var að aðeins tveir menn
hefðu verið í Boeing-þotunni sem var
í vöruflutningaflugi og í eigu flutn-
ingafyrirtækisins DHL. Hún var á
leiðinni frá Barein til Brussel.
Talið var að þoturnar hefðu verið á
11 km hæð þegar þær rákust saman.
Sjónarvottur sagði við þýsku sjón-
varpsstöðina ARD að hann hefði séð
tvo stóra eldhnetti í loftinu. Íbúar í
grennd við slysstaðinn sögðust hafa
heyrt mikla sprengingu og sáu síðan
logandi brak dreifast yfir stórt
svæði.
Lögreglan sagði að kviknað hefði í
nokkrum húsum, meðal annars skóla
og bóndabýli.
Að sögn Sky-sjónvarpsins heyrir
flugumferðarstjórnin á þessum slóð-
um undir svissnesk flugmálayfir-
völd.
Tvær stórar þotur rekast saman yfir Suður-Þýskalandi
Að minnsta kosti
95 manns fórust
Brak dreifðist
yfir stórt svæði
Stuttgart. AFP, AP.
Þotur af gerðunum Tupolev 154
(efri myndin) og Boeing 757.