Morgunblaðið - 02.07.2002, Blaðsíða 25

ERLENT
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 2. JÚLÍ 2002 25
DANIR tóku við forystu í mikilvæg-
ustu valdastofnun Evrópusambands-
ins, ráðherraráðinu, á sunnudag og
var tímamótunum fagnað með mikilli
garðveislu í Tívolí. Hver aðildarþjóð
fer með forystuna í sex mánuði í senn
og meðal verkefnanna er að skipu-
leggja reglubundna leiðtogafundi.
Berlingske Tidende segir að útgjöld
Dana vegna formennskunnar muni
nema meira en tíu milljörðum ís-
lenskra króna, einkum vegna örygg-
isvörslu. Stefnt er að því að taka
ákvörðun um að bjóða allmörgum
ríkjum í austurhluta álfunnar aðild á
fundi í Kaupmannahöfn í desember
og ljóst að mikið mun mæða á dönsku
stjórninni.
Anders Fogh Rasmussen forsætis-
ráðherra bauð nokkrum af leiðtogum
og æðstu embættismönnum ESB til
veislunnar á sunnudag, en áður sagði
hann í yfirlýsingu í tilefni dagsins að
margvíslega erfiðleika yrði að yfir-
stíga í formannstíð Dana. Hann sagði
að tækist ekki að halda fast við tíma-
setningu stækkunarinnar yrði um
„söguleg mistök“ að ræða sem Evr-
ópumenn gætu ekki sætt sig við. Sag-
an myndi dæma þá hart sem stöðvuðu
stækkun sambandsins.
Danir og undanþágurnar
Sérfræðingar benda á að staða
Dana sé að sumu leyti erfið. Þeir hafi
á sínum tíma fengið undanþágur frá
sumum atriðum Maastricht-samn-
ingsins um aukinn samruna, þeir taki
ekki þátt í evru-samstarfinu og séu
yfirleitt taldir vera tvístígandi í sam-
starfinu. Geti því reynst torvelt fyrir
þá að reka áróður fyrir því að allir
sætti sig við málamiðlanir í stað þess
að neita einfaldlega að taka þátt í
auknu samstarfi.
Ætlunin er að aðildarþjóðum ESB
fjölgi úr 15 í allt að 25 árið 2004, en
margt getur orðið til að kollvarpa
þeirri tímaáætlun, ekki síst deilur um
framlög úr sameiginlegum sjóðum
sambandsins til nýju ríkjanna sem
flest eru mun fátækari en þau sem
fyrir eru. Um helmingur af sameig-
inlegum útgjöldum ESB fer í styrki
og niðurgreiðslur vegna landbúnaðar,
en Pólland, sem er eitt af væntanleg-
um aðildarríkjum, er mikið landbún-
aðarland. Frakkar njóta góðs af
styrkjakerfinu, en ríki á borð við
Þýskaland, Holland og Bretland vilja
á hinn bóginn draga úr greiðslunum.
Annað mál sem einnig getur reynst
snúið er deilan um ólöglega innflytj-
endur frá fátækum löndum, en víða í
aðildarríkjunum hafa komið upp há-
værar kröfur um að stöðva slíkan inn-
flutning eða a.m.k. hefta hann.
Forsætisráðherrar fjögurrra vænt-
anlegra aðildarríkja, Póllands, Ung-
verjalands, Tékklands og Slóvakíu,
„Visegrad-hópurinn“ svonefndi,
ákváðu á fundi á laugardag að efla
samstarf sitt. Sögðu þeir mikilvægt
að ríkin töluðu einum rómi þegar ver-
ið væri að ganga frá síðustu atriðum
stækkunarferlisins og þá ekki síst
fjárhagshliðinni. Ráðherrarnir töldu
að útilokað væri að nýju ríkin yrðu
látin greiða meira en þau fengju úr
sameiginlegum sjóðum og mótmæltu
hugmyndum um tíu ára aðlögunar-
tímabil áður en nýju ríkin fengju full-
ar greiðslur úr landbúnaðarsjóðun-
um.
Danir taka við
forystu í ESB
Kaupmannahöfn. AFP.