Morgunblaðið - 20.07.2002, Blaðsíða 4

FRÉTTIR
4 LAUGARDAGUR 20. JÚLÍ 2002 MORGUNBLAÐIÐ
höfn. En hann er engu að síður mik-
ilvægur og þá ekki síst vegna þess að
farið verður í framkvæmdir á svæð-
inu strax í sumar og það sýnir hug
manna til verksins. Og áhugi Alcoa á
því að vinna hratt fer mjög vel saman
við vilja stjórnvalda að gera einmitt
slíkt hið sama.“
Hefur fulla trú á að af
álversframkvæmdunum verði
Í ræðu G. John Pizzey, aðstoðar-
forstjóra Alcoa, kom fram að vinna
vegna fyrirhugaðs verkefnis hefði
gengið mjög hratt fyrir sig og væri
nú komin á það stig að stjórnendur
Alcoa hefðu fulla trú á því að af fram-
kvæmdunum yrði þó að eftir væri að
binda ýmsa enda.
„Við munum reisa álbræðslu hér á
landi sem við hjá Alcoa teljum okkur
geta verið stolt af. Þegar við komum
til Íslands, raunar fyrir ekki svo
löngu, og kynntum okkur málin kom-
umst við að því að hér væri hægt að
reisa álbræðslu í hæsta gæðaflokki,
bæði hvað snerti framleiðslu og um-
hverfissjónarmið. Og raunar þau
ströngustu umhverfissjónarmið sem
okkur er kunnugt um en þau falla þó
vel að okkar markmiðum. Við vissum
að þarna vorum við með verkefni í
höndunum sem myndi verða að veru-
leika. Við munum byggja mjög hag-
kvæma og mjög umhverfisvæna ál-
bræðslu, bræðslu sem uppfyllir öll
hafði verið gert ráð fyrir í tengslum
við áform Reyðaráls sem þýði að
minni mengun verði af verinu auk
þess sem ekki sé gert ráð fyrir raf-
skautaverksmiðju. Stefnt sé að því
að reisa Kárahnjúkavirkjun en ekki
sé útlit fyrir að flytja þurfi raforku
frá Kröflusvæðinu. „Í stórum drátt-
um er gert ráð fyrir því að í nóv-
embermánuði eða við lok hans liggi
fyrir samningar milli aðila, þ.e. fjár-
festingarsamningur, lóða- og hafnar-
samningur þannig að hægt verði að
leggja fyrir Alþingi frumvarp til
heimildarlaga sem væntanlega yrði
afgreitt upp úr áramótum. En Alcoa
gerir ráð fyrir að taka lokaákvörðun
um þetta verkefni í janúar.“
Samstarfi við
Norsk Hydro slitið
Valgerður segir að með undirritun
viljayfirlýsingar hafi samningsstarfi
við Norsk Hydro verið slitið. En eins
og fram hafi komið hafi átt sér stað
viðræður milli aðila um að Alcoa
keypti Reyðarál en þau mál séu þó
enn ekki til lykta leidd en vonast sé
til að það takist innan tíðar. Þá segir
ráðherra að mikilvægt sé að bæði Al-
coa og Landsvirkjun styðji áform
stjórnvalda um hugsanlegt verndar-
svæði norðan Vatnajökuls.
„Þetta er mikilvægur áfangi sem
við höfum náð þó að við gerum okkur
öll grein fyrir því að málið sé ekki í
ALCOA MUN reisa 295.000 tonna
álver á Reyðarfirði og Landsvirkjun
mun ráðast í að reisa Kárahnjúka-
virkjun með uppsettu afli allt að 630
megavöttum og er miðað við að hægt
verði að afhenda nýju álveri rafmagn
snemma á árinu 2007 eða jafnvel
fyrr. Undirbúningur virkjunarfram-
kvæmda Landsvirkjunar hefst strax
í sumar og haust en Alcoa mun bera
hluta af þeirri fjárhagsáhættu sem
fylgir undirbúningsframkvæmdum.
Stjórnendur Alcoa stefna að því að
leggja verkefnið fyrir stjórn félags-
ins til samþykktar eigi síðar en í jan-
úar á næsta ári. Þá stefnir Lands-
virkjun að því að leggja
raforkusamning fyrir stjórn félags-
ins eigi síðar en í desemberlok í ár.
Minni mengun en áður
var gert ráð fyrir
Þetta er meðal helstu atriða sem
er að finna í viljayfirlýsingu um mat
og hugsanlega framkvæmd á stór-
iðjuverkefni sem tekur til byggingar
álvers á Austurlandi en Valgerður
Sverrisdóttir iðnaðarráðherra, G.
John Pizzey, aðstoðarforstjóri Alcoa,
og Friðrik Sophusson, forstjóri
Landsvirkjunar, undirrituðu yfirlýs-
inguna í gærmorgun. Athygli er vak-
in á því að viljayfirlýsinguna í heild
má lesa á mbl.is.
Í ræðu iðnaðarráðherra kom fram
að álverið sé nokkru minna en áður
umhverfisskilyrði sem hægt er að
hugsa sér. Ég hlakka til þess að taka
þátt í því að ganga frá endanlegum
samningum seint á þessu ári eða
snemma á því næsta,“ sagði Pizzey.
Greinilegt að
hugur fylgir máli
Friðrik Sophusson, forstjóri
Landsvirkjunar, sagði að þeim sem
hlustað hefðu á þær ræður, sem
fluttar voru við undirritunina, bland-
aðist ekki hugur um að hér fylgdi
hugur máli af hálfu þess fyrirtækis
sem Landsvirkjun mundi semja við.
Þetta væri stærsta fyrirtækið í sinni
grein og í því fælist gífurlegt öryggi
fyrir Landsvirkjun að eiga viðskipti
við slíkt fyrirtæki. „Við höfum fundið
fyrir því að fulltrúar fyrirtækisins
vilja vinna fljótt og vel og stjórn þess
hefur gefið ákveðin og góð fyrirheit.
Það sem mestu máli skiptir á þess-
ari stund er að við höfum þegar gert
samning um að skipta á milli okkar
kostnaði vegna framkvæmda sem
nauðsynlegt er að fara í nú í sumar
og á þessu ári til þess að undirbúa
hinar almennu framkvæmdir vegna
virkjunarinnar. Þarna er um veru-
lega upphæð að ræða og af henni ætl-
ar Alcoa að greiða 450 milljónir en fá
síðan endurgreitt þegar ráðist verð-
ur í aðalframkvæmdirnar.“
Álver Alcoa nokkru minna en Norsk Hydro áformaði að reisa
Morgunblaðið/Þorkell
Frá vinstri: G. John Pizzey, Valgerður Sverrisdóttir, Friðrik Sophusson og Finnur Ingólfsson.
arnorg@mbl.is
Stefnt að lokasamkomu-
lagi um eða eftir áramót
Formlegt samstarf
Landsvirkjunar, Alcoa
og ríkisstjórnar Ís-
lands hófst með und-
irritun viljayfirlýsingar
í gærmorgun. Arnór
Gísli Ólafsson varð var
við að bjartsýni gætir
um að lokasamkomu-
lag takist innan fárra
mánaða og af orðum
aðstoðarforsjóra Alcoa
mátti ráða að ekkert
hik væri þar á bæ.
FRIÐRIK Sophusson segir að
strax frá þeim tíma er hann tók
við stöðu forstjóra Landsvirkjunar
í upphafi árs 1999 hafi menn farið
að ræða við Norðmenn og Reyð-
arál og vinna hafi svo að segja
staðið yfir allar götur síðan.
„Ég veit ekki hvort ég á að þora
að segja það,“ heldur Friðrik
áfram, „en hugmyndir manna um
virkjanir fyrir austan í tengslum
við eitthvert ákveðið álver má
rekja allt aftur til áranna 1987 og
1988 þegar ég sat í iðnaðarráðu-
neytinu. Þá var verið að tala um
álver á öðrum stað á landinu en
orkuna átti að sækja til jökulánna
norðan Vatnajökuls. Þessi hug-
mynd er því auðvitað gömul og
meira að segja talsvert eldri en
þetta.“
Segir Alcoa vera
öflugt fyrirtæki
Friðrik segir að hingað sé nú
komið fyrirtæki sem sé í senn
mjög stórt og öflugt og ætli sér að
auka álframleiðslu sína á næstu
árum. „Það vinnur mjög hratt að
þessum málum og hefur fullkom-
lega getu til þess því þetta er eitt
stærsta álfyrirtæki í heiminum. Sá
er munurinn á þessum málum
núna og var fyrir nokkrum mán-
uðum en þá átti að stofna hluta-
félag með takmarkaða ábyrgð í
eigu bæði Íslendinga og útlend-
inga, þó í minnhlutaeigu Norsk
Hydro, til þess að fást við þetta
stóra verkefni. Það var auðvitað
miklu brothættara samband en
núna þegar við eigum viðskipti við
þetta gífurlega stóra og öfluga fyr-
irtæki sem þarf ekki að leita að
einhverjum bandamönnum til þess
að mynda hlutafélag heldur ber
sjálft ábyrgð á öllu því sem það er
að gera hér á landi. Það hlýtur
auðvitað að vekja ákveðið traust
og tiltrú á það að hlutirnir geti
gengið hratt og ákveðið fyrir sig.“
Friðrik tekur þó fram að hann
vilji ekki gera lítið úr því sem
Norðmenn hafi gert:
Verkefnið komið skrefinu
lengra en hjá Norsk Hydro
„Þeir lögðu vissulega grunninn
að því sem komið er í þessu máli
og það má ekki vanmeta það. Án
þess grunns hefði þetta tekið
miklu lengri tíma. En núna, aðeins
þremur mánuðum eftir að Alcoa
hafði samband við okkur, hefur
aðalforstjóri fyrirtækisins komið
hingað og kynnt sér aðstæður og
þá hefur málið einng verið rætt ít-
arlega í stjórn fyrirtækisins. Málið
komst aldrei svo langt hjá Norsk
Hydro að aðalstjórn fyrirtækisins
ræddi málið í fullri alvöru heldur
var það einungis gert á vegum
framkvæmdastjórnar fyrirtækis-
ins. Málið er því að þessu leyti
komið lengra en það var á sínum
tíma þótt enn eigi eftir að ganga
frá stórum málaflokkum, eins og
raforkuverði,“ segir Friðrik.
Vekur tiltrú á að hlutirnir
geti gengið hratt fyrir sig
Bjart-
sýni fyrir
austan
„JÚ, ÞAÐ er mjög gott hljóð í
mér á þessum morgni,“ sagði
Smári Geirsson, formaður
Sambands sveitarfélaga á
Austurlandi, að lokinni und-
irritun viljayfirlýsingarinnar í
gær. „Og hljóðið í Austfirð-
ingum er líka afskaplega gott
og þar ríkir bjartsýni, menn
eru bæði brattir og ánægðir.“
Smári segir að atburðarásin
hafi verið ótrúlega hröð: „það
eru ekki liðnir fjórir mánuðir
frá því að kom yfirlýsing frá
Norðmönnum þess efnis að
þeir myndu ekki geta staðið
við tímasetningar. Og það voru
ansi margir sem spáðu því þá
að það myndi ekkert gerast í ál-
málum næstu árin.
Smári segir að menn sýni alvör-
una í verki með því að ákveða að
fara í framkvæmdir strax í sumar
og haust. „Þá alvöru má einnig
heyra og skynja af málflutningi
aðstoðarforstjóra Alcoa; hann lít-
ur svo á að verkefnið sé hafið og
hann talar miklu ákveðnara um
verkefnið en við, mér liggur við
að segja, þorum að gera.“
Flaggað var víða á Austurlandi í gær
eftir að skrifað hafði verið undir
viljayfirlýsingu stjórnvalda, Lands-
virkjunar og Alcoa.
Morgunblaðið/Helgi Garðarsson
FARI svo að Alcoa reisi álver hér á
landi verður það fyrsta nýja álbræðsl-
an sem fyrirtækið hefur byggt í um
tvo áratugi. G. John Pizzey, aðstoð-
arforstjóri Alcoa, segir það þó fráleitt
vera til marks um einhverja stöðnun
hjá félaginu. Þvert á móti hafi umsvif
Alcoa vaxið mjög mikið á þessum
tveimur áratugum. „Við höfum keypt
eða yfirtekið allmörg fyrirtæki eða
starfsemi þeirra og höfum þannig, og
með því að auka afköst í þeim
bræðslum sem fyrir voru, stóraukið
framleiðslu okkar á áli á síðustu
tveimur áratugum eða svo.“
Aðeins fyrsta bræðslan af fleiri
á næstu tíu árum
Pizzey áréttar að mikil samþjöpp-
un hafi orðið í áliðnaði, líkt og í mörg-
um öðrum greinum, og að Alcoa hafi
verið virkur þátttakandi í því ferli á
undanförnum árum og áratugum.
„Ástæðan var ekki sú að við vildum
ekki reisa nýjar bræðslur heldur
komu upp tækifæri til þess að fara
aðrar leiðir. Við fáumst við það að
framleiða ál og núna er rétti tíminn til
þess að athuga möguleikana á því að
reisa nýjar álbræðslur. Við erum í
þessu sambandi að horfa til næstu tíu
ára og stefnum að því að reisa fleiri en
eina álbræðslu. En,“ áréttar Pizzey,
„þetta verður sú fyrsta.“
Pizzey játar því að vissulega hafi
Alcoa unnið mjög hratt á síðustu mán-
uðum og vikum. „Jú, það er alveg rétt
og við hjá Alcoa erum raunar ekki
feimin við að klappa okkur sjálfum á
öxlina fyrir það. Og þetta á ekkert síð-
ur við um stjórnvöld hér á landi,
Landsvirkjun og aðra þá sem að þess-
ari vinnu hafa komið. Auðvitað var
búið að vinna í hlutunum áður en við
komum til skjalanna og án þeirrar
forvinnu hefði þetta tekið eitthvað
lengri tíma.“ Pizzey segir að Alcoa láti
sig umhverfismál miklu skipta og fyr-
irtækið skjóti sér ekki undan því að
fást við þá hlið málanna. „Við teljum
okkur vinna ákaflega gott starf á sviði
umhverfismála. Og við höfum því eng-
ar áhyggjur af því þótt fjölmiðlar, um-
hverfissamtök eða aðrir fari ofan í
saumana á þessum málum og um-
hverfisstefnu okkar. Við viljum geta
mætt ýtrustu kröfum á sviði umhverf-
ismála og þótt þrýstingurinn komi
kannski að utan frá sættum við okkur
við það. Og það hvetur okkur til þess
að gera betur í hvert skipti sem við
tökumst á við ný verkefni. Þetta á
ekki eingöngu við um álbræðslurnar
heldur allt sem við gerum.“
Fyrsta nýja
bræðslan í
tvo áratugi
G. John Pizzey,
aðstoðarforstjóri Alcoa