Morgunblaðið - 22.08.2002, Page 18

LANDIÐ
18 FIMMTUDAGUR 22. ÁGÚST 2002 MORGUNBLAÐIÐ
ÍBÚAÞING undir yfirskriftinni
„Tökum þátt í að búa hér“ var haldið
á Austur-Héraði fyrir skemmstu í
tengslum við hátíðina Ormsteiti
2002. Á þinginu var fjallað um
ímynd sveitarfélagsins frá ýmsum
hliðum og kynnt stefnumótun bæj-
arstjórnar og almennings varðandi
samfélagsuppbyggingu framtíðar-
innar.
Íbúaþinginu, sem var vel sótt, var
skipt í tvo hluta. Annars vegar voru
fluttar framsögur sem tóku til
ímyndar svæðisins og þátttöku íbúa,
fyrirtækja og stofnana í samfélaginu
á breiðum vettvangi. Hins vegar
gafst mönnum kostur á að setja
fram innlegg í umræðuna og komu í
kjölfarið ýmsar hugmyndir og
ábendingar frá þingheimi.
Soffía Lárusdóttir, forseti bæjar-
stjórnar, sagði í sínu erindi að nú
kallaði bæjarstjórnin íbúa sveitarfé-
lagsins til samráðs um að búa til eft-
irsóknarverða og sanna ímynd sem
bæjarstjórn gæti haft forgöngu um
að uppfylla. Hún sagði svæðið hafa
allt til brunns að bera og nefndi í því
sambandi veðursæld, þéttbýlið Eg-
ilsstaði við krossgötur sem miðstöð
þjónustu og samgangna á Austur-
landi og hátt þjónustustig. Eftir-
sóknarvert væri að búa á Austur-
Héraði, sem sýndi sig í því að yf-
irleitt væri skortur á leiguhúsnæði
og auðvelt að selja húsnæði, auk
þess sem menn væru alltaf að
byggja. Þá væri sveitarfélagið fjöl-
skylduvænt og ímynd sveitarfé-
lagsins tiltölulega jákvæð út á við.
Soffía sagði sveitarfélagið standa á
krossgötum í fleiri en einum skiln-
ingi og nefndi sem dæmi, að sú stór-
iðja og virkjanaframkvæmdir sem
nú eru á döfinni myndu hafa mikil
áhrif á sveitarfélagið og raunar allt
Miðausturland.
Óðinn G. Óðinsson, sem situr í
stýrihóp um stefnumótun fyrir
sveitarfélagið, sagði frá stefnumót-
unarskýrslunni Á nýrri öld. Þar er
greind stefna Austur-Héraðs í fjöl-
mörgum málefnum sem sveitarfé-
lagið varða og var stefnuplaggið
samþykkt af bæjarstjórn í fyrra.
Um 70 íbúar sveitarfélagsins, auk
starfsmanna bæjarstjórnar, komu
að þessari hugmyndavinnu. Verk-
efni og markmið þau sem skýrslan
fjallar um, eru 168 talsins og sagði
Óðinn þar glöggt koma fram vilji
íbúanna um það hvernig samfélagið
eigi að þróast í framtíðinni. Verk-
efnin heyra ekki aðeins undir bæj-
arstjórn, heldur og einnig íbúa, fyr-
irtæki og stofnanir samfélagsins.
„Við höfum hér markvissan leiðar-
vísi í helstu málaflokkum samfélags-
ins og með þá að leiðarljósi er auð-
veldara að byggja upp gott
samfélag. Það er mikilvægt að allir
aðilar skilji ábyrgð sína gagnvart
uppbyggingu samfélagsins,“ sagði
Óðinn Gunnar. „Megininntakið í
þessari stefnu er sú, að Austur-Hér-
að verði framsækið samfélag þar
sem áhersla verður lögð á víðsýni og
umburðarlyndi íbúanna.“
Gunnar Hersveinn heimspeking-
ur og blaðamaður sagði frá því þeg-
ar hann bjó í þrjú ár á Egilsstöðum.
Hann ræddi, út frá sjónarhóli borg-
arbúans, ástæður þess að hann kaus
að hverfa aftur til höfuðborgarinnar.
Þá voru fluttar framsögur um upp-
lýsingamiðlun, æskulýðs- og íþrótta-
starf, samspil fyrirtækja, félaga og
samfélagsins, þátttöku íbúanna í
samfélaginu og um stöðu ungs fólks.
Margt bar á góma þegar almenn-
ar umræður um sveitarfélagið tóku
við. Jákvæðir kostir sveitarfélagsins
voru gjarnan tíundaðir og þar nefnt
til sögunnar að raunveruleg og
æskileg ímynd Austur-Héraðs ein-
kenndist af hlýju, bæði hvað varðaði
veður og viðmót íbúanna. Stutt væri
í náttúruna og auðvelt að sækja
hvers kyns veiði og aðrar afurðir
náttúrunnar. Menn töluðu um fjöl-
skylduvænt umhverfi, góða skóla,
öfluga menningarstarfsemi og gott
framboð hvað varðar íþróttir og
aðra afþreyingu.
Styðja þarf við bakið á
afreksfólki í íþróttum
Íbúar lögðu ýmislegt í púkkið um
það sem betur mætti fara. „Þegar
við lítum á sveitarfélög af svipaðri
stærð annars staðar á landinu, get-
um við talið upp mörg sveitarfélög
sem eru þekkt fyrir íþróttir,“ sagði
Arngrímur V. Ásgrímsson íþrótta-
kennari. „Þegar við tölum um fréttir
verðum við að viðurkenna að 50%
landsmanna lesa íþróttaefnið fyrst
þegar þeir fá fréttaefni í hendurnar.
Ég man ekki eftir að hafa lesið á
íþróttasíðum nýlega íþróttafrétt
sem er annað hvort frá Austurlandi
eða Austur-Héraði. Hér var haldin
mjög góð sumarhátíð í sumar og við
höldum okkar íþróttamót og höfum
íþróttafélög, en við erum ekki þátt-
takendur á landsvísu, hvað snertir
íþróttaiðkun. Þó eigum við hér fram-
bærilega íþróttamenn, og að ég held
einn ef ekki tvo landsliðsmenn í
knattspyrnu núna. Þetta er umhugs-
unarefni og ég vil að við setjum það
inn í okkar veruleika að hér á Aust-
ur-Héraði verði annaðhvort afreksl-
ið í hópíþróttum eða afreksfólk sem
getur stundað sína íþrótt hér í frá-
bærri aðstöðu.“
Kvartað var yfir aðstöðuleysi
menningarinnar. Hvorki væru fram-
bærilegir sýningarstaðir fyrir
myndlist né fast húsnæði fyrir sviðs-
listir. Menn töldu annmarka á að
nota ekki nafnið Egilsstaði í opin-
berri umræðu. Austur-Hérað væri
stjórnsýslunafn sem fáir þekktu. Þá
var bent á mikilvægi þess að eiga
ávallt innistæðu fyrir þeirri ímynd
sem er markaðssett. Varað var við
því að kalla Egilsstaði höfuðstað
Austurlands. Enginn, hvorki staður
eða menn, yrðu miklir nema af verk-
um sínum og lítt tjóaði að slá um sig
með gífuryrðum sem helst bentu til
minnimáttarkenndar. „Ef Austur-
Héraði verður sómi af verkum sín-
um, verður það sjálfkrafa sá staður
fjórðungsins sem horft er til,“ sagði
Stefán Þórarinsson læknir.
Íbúar, nýbúar, síbúar, flýbúar
og afturgöngur á Egilsstöðum
Eiríkur B. Björgvinsson, sem tek-
ur við sem bæjastjóri Austur-Hér-
aðs um mánaðamótin, sagðist miklu
fremur afturganga á Austur-Héraði
en nýbúi, þar sem hann bjó og starf-
aði sem æskulýðsfulltrúi á Egils-
stöðum fyrir sex árum. Hann sagði
það ánægjulegt forskot á starfið að
fá að hlýða á hug og vilja íbúanna í
garð sinnar heimabyggðar. Björn
Hafþór Guðmundsson, fráfarandi
bæjarstjóri, hóf ræðu sína hins veg-
ar svo: „Góðir íbúar, nýbúar, síbúar
og flýbúar. Ég er í hópi flýbúa,
þ.e.a.s. þeirra sem una hér ekki
lengur en þrjú fjögur ár. Þegar ég
kalla mig íbúa sem flýr, ég lít svo á
að ég sé ekki að flýja heldur flytja
mig um set.“ Hafþór tekur við stöðu
sveitarstjóra á Djúpavogi í október
nk. eftir að hafa verið bæjarstjóri
Austur-Héraðs í fjögur ár.
Áður en Hafþór sleit vel heppn-
uðu íbúaþingi, sagði hann sögu sem
skyldi vera til marks um góða þjón-
ustu sveitarfélagsins og þá einingu
sem ríkir meðal íbúanna;
„Ég var í vetur að skera mér há-
karl heima hjá Eiríki nágranna mín-
um. Skar ég mig þá í fingur og
þurfti að fá saumuð í hann nokkur
spor. Þegar Pétur Þórarinsson
læknir var búinn að sauma mig, kom
hann svo auðvitað heim með mér og
át hákarlinn. Pétur þurfti þó ekki að
taka blóðprufu á undan, því við not-
uðum ekki sama hnífinn.“
Austur-Hérað verði framsækið og hlýlegt samfélag þar sem áhersla er á víðsýni og umburðarlyndi íbúa
Sveitarfélag í ímyndarleit
Morgunblaðið/Steinunn Ásmundsdóttir
Fráfarandi bæjarstjóri, Björn Hafþór Guðmundsson, og viðtakandi
embættisins, Eiríkur B. Björgvinsson, hlýddu á ímyndarumræðuna.
Egilsstaðir
STARFSMENN Skógræktar rík-
isins á Vesturlandi, hafa undanfarið
unnið að endurgerð skógarstígsins
í gegnum trjáplöntusafnið á Stálpa-
stöðum í Skorradal. Við verkið nutu
þeir aðstoðar vinnuflokks unglinga
á vegum Landsvirkjunar sem
dvaldi í Skorradal í hálfan mánuð.
Smíðaðar hafa verið nýjar tröpp-
ur, 30 rúmmetrum af trjákurli bætt
í stígana, merkingar lagfærðar og
komið fyrir borði og bekkjum fyrir
þá sem vilja staldra við. Er það mat
manna að mjög vel hafi til tekist.
Jörðin Stálpastaðir er rúmlega
345 hektarar að stærð, þar af eru
um 113 ha. skóglendi. Jörðin er
miðsvæðis, norðan megin í Skorra-
dal. Stálpastaðir þóttu aldrei sér-
lega góð bújörð, land fremur bratt,
grýtt og hallar nokkuð niður að
vatni. Hefðbundinn landbúnaður
lagðist þar af árið 1943 og eign-
uðust þá hjónin Soffía og Haukur
Thors jörðina. Þau gáfu hana síðan
til Skógræktar ríkisins árið 1952.
Sama ár var hafist handa við að
girða landið af og gróðursetning
hófst.
Á næstu árum var allt kapp lagt á
gróðursetningu. Byrjað var á því að
grisja kjarrið sem fyrir var í land-
inu og gróðursetja í það, stærstu
hríslunar voru látnar standa og
mynduðu þær skjól fyrir nýju plönt-
urnar. Frá árinu 1952 hafa verið
gróðursettar á Stálpastöðum rúm-
lega 600.000 plöntur af 28 teg-
undum frá 70 stöðum úr veröldinni
í rúmlega 100 hektara lands.
Nokkrir einstaklingar hafa í
gegnum tíðina gefið fé til uppbygg-
ingar á Stálpastöðum. Hafa þessar
gjafir oft skipt miklu um fram-
kvæmdargetu Skógræktarinnar.
1952 gáfu hjónin Ingibjörg og Þor-
steinn Kjarval Skógræktinni pen-
ingaupphæð sem varið var til gróð-
ursetningar. Í nokkur ár í kringum
1955 gaf Ludvig G. Braathen, stór-
útgerðarmaður í Osló, Skógrækt-
inni fé sem notað var til gróð-
ursetningar. Einnig má nefna gjöf
sem nemendur Bændaskólans á
Hvanneyri gáfu til minningar um
skólastjóra sinn, Halldór Vilhjálms-
son. Þau svæði sem að gróðursett
hefur verið í fyrir þessar gjafir
hafa verið nefnd eftir gefendunum.
Á Stálpastöðum má því í dag finna;
Kjarvalslund, Braathenslund og
Halldórslund. Þá hafa stórfyrirtæki
eins og Skeljungur, BYKO og nú
síðast Landsvirkjun styrkt einstaka
verkþætti ýmist með peninga eða
vinnuframlagi.
Ekki má gleyma stærstu gjöfinni
sem er gjöfin á jörðinni sem Soffía
og Haukur Thors gáfu eins og áður
sagði árið 1952. Árið 1971 var reist
minnismerki um gjöf þeirra. Minn-
ismerkið stendur miðsvæðis á
Stálpastöðum, rétt við þjóðveginn.
Að margra áliti fer nú í hönd
yndislegasti árstíminn í skóginum
með sveppum, berjum og haustlit-
um. Það er því tilvalið að bregða
sér í Skorradalinn skoða trjásafnið
og leyfa skóginum að leika við
skynfærin.
Stálpastaðir í Skorradal
Kjörinn áningar-
staður ferðafólks
á Vesturlandi
Morgunblaðið/Davíð Pétursson
Vel hefur tekist til með fram-
kvæmdirnar á Stálpastöðum.
Skorradalur
HLAÐ ehf. er fyrirtæki á Húsavík
sem þjónustar skotveiðimenn af
miklum myndarskap og framleiðir
m.a. yfir hálfa milljón haglaskota
árlega. Framkvæmdastjóri fyrir-
tækisins er Jónas Þór Hallgríms-
son, landsþekktur rjúpnaveiðimaður
sem einnig hefur stýrt framleiðslu
haglaskotanna frá upphafi fyrirtæk-
isins sem stofnað var 1984. Þegar
fréttaritari kom í fyrirtækið á dög-
umun höfðu þeir Jónas og Heiðar
Valur Hafliðason í nógu að snúast
enda stutt í að gæsaveiðar megi
hefjast. Þeir gáfu sér þó tíma til
myndatöku og stutts spjalls í tilefni
þess að á dögunum opnaði fyrirtæk-
ið glæsilega heimasíðu.
Á heimasíðunni er að finna ýmsan
fróðleik um fyrirtækið, fréttir af
veiðiskap auk kynningar á fram-
leiðsluvörum þess og öðrum vörum
sem fyrirtækið selur. Þá er einnig
spjallborð á síðunni þar sem skot-
veiðimenn og aðrir áhugamenn um
skotveiði geta spjallað saman og/eða
viðrað skoðanir sínar. Slóðin á vef-
síðuna er www.hlad.is.
Í kynningu á fyrirtækinu kemur
m.a. fram að upphafið að því var
þegar nokkrir rjúpnaveiðimenn
hófu tilraunir með framleiðslu á
haglaskotum. Aðalhvatinn að því
var fátæklegt framboð rjúpnaskota
sem hentuðu norðlenskum aðstæð-
um. Fyrstu árin voru skotin hlaðin í
handhleðslutækjum í frístundum
þeirra. Þetta spurðist fljótlega út,
skotin voru vinsæl og eftirspurn
mikil. Þá var fjárfest í notaðri
hleðsluvél frá Gambore í Bretlandi
og skömmu síðar í fullkomnum
hraða- og þrýstimælitækjum og má
segja að þá hafi framleiðslan hafist
fyrir alvöru. Í dag hefur fyrirtækið
yfir að ráða tveimur full-komnum
hleðsluvélum sem geta framleitt
3.300 skot á klukkustund.
Auk þess að framleiða haglaskot
á Húsavík er fyrirtækið með tvær
verslanir, önnur þeirra er á Bílds-
höfða 12 í Reykjavík. Hin er í sama
húsnæði og framleiðsla skotanna fer
fram í, að Haukamýri 4 á Húsavík. Í
þessum verslunum eru m.a seld
skotvopn, skot, veiði- og útivistar-
fatnaður, sjónaukar o.fl. hjálpartæki
veiðimannsins.
Hlað ehf. opnar
heimasíðu
Morgunblaðið/Hafþór Hreiðarsson
Jónas Þór Hallgrímsson með
skotpakka við hleðsluvélina.
Húsavík