Morgunblaðið - 22.08.2002, Blaðsíða 43

FRÉTTIR
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 22. ÁGÚST 2002 43
MORGUNBLAÐINU hefur borist
eftirfarandi ályktun frá Fuglavernd-
arfélagi Íslands vegna Þjórsárvera:
„Stjórn Fuglaverndarfélags Ís-
lands harmar mjög úrskurð Skipu-
lagsstofnunar um stíflun Þjórsár við
Norðlingaöldu. Margoft kemur fram
í úrskurðinum, að um veruleg, óaft-
urkræf umhverfisáhrif sé að ræða.
Auk þess telur stjórnin margt í
matsskýrslu Landsvirkjunar, sem
úrskurðurinn byggist á, vera grund-
vallað á röngum forsendum. Norð-
lingaöldulón myndi ná að hjarta frið-
landsins í Þjórsárverum, breyta
mjög ásýnd landsins, sökkva gróð-
urlendum og spilla búsvæðum fugla
langt út fyrir bakka lónsins. Sérstak-
lega átelur stjórnin þau vinnubrögð,
að fjalla ekki um íslenska heiðagæsa-
stofninn í heild sinni í mati og úr-
skurði, en áætlað er að saxa á kjör-
lendi hans með framkvæmdum víða
um land, svo sem við Kárahnjúka, í
Arnardal við Jökulsá á Fjöllum og í
Þjórsárverum.
Þjórsárver eru mikilvægasta
varpsvæði heiðagæsa í heiminum og
alþjóðlegar skuldbindingar því um-
talsverðar. Í umfjöllun um heiða-
gæsir er lítið sem ekkert gert til að
skoða áhrif á heiðagæsirnar í Þjórs-
árverum, önnur en fjölda hreiður-
stæða sem færu á kaf við gerð Norð-
lingaöldulóns. Beitilönd hverfa undir
vatn, sem hefur stofnvistfræðileg
áhrif á heiðagæsirnar í öðrum hlut-
um Þjórsárvera, t.d. hugsanlega
vegna aukins beitarálags á þau gróð-
urlendi í Þjórsárverum sem eftir
yrðu. Ekki er fjallað um aukna sam-
keppni um hreiðurstæði í verunum.
Athyglisvert er hversu lítið er gert
úr mikilli fækkun heiðagæsa í Þjórs-
árverum eða sem nemur um 40% um
öll verin, en 47% í Þúfuveri á árunum
1981–1996 og ekki er reynt að skýra
þessa fækkun, en líklegt er að gerð
Kvíslaveitna eigi þar nokkurn hlut
að máli, en við gerð þeirra hefur
rennsli til veranna minnkað um 40%,
auk þess sem um 8 km² gróðurlendis
fóru undir vatn. Talsmaður Náttúru-
fræðistofnunar hélt því fram nýverið
í sjónvarpsviðtali, að ofbeit réði þess-
ari fækkun. Hann byggði málflutn-
ing sinn á rúmlega 25 ára gömlum
spádómi um ofbeit! Á síðari árum
hefur aldrei verið sýnt fram á ofbeit í
verunum. Hlýnandi veðurfar á und-
anförnum árum, ásamt mun minni
sauðfjárbeit, hefur skilað sér í betra
ástandi gróðurs um allt land og á það
ekki síður við um Þjórsárver, en ann-
ars staðar á landinu og hefði átt að
skila sér í batnandi lífsskilyrðum fyr-
ir gæsirnar.
Ljóst er að við gerð Norðlinga-
öldulóns mundu tapast mikilvæg
beitarsvæði heiðagæsanna, alls 7,2
km². Varpútbreiðsla heiðagæsa á Ís-
landi sýnir vel, hversu nátengd út-
breiðslan er við legu jökuláa á há-
lendi landsins og útbreiðslu gróður-
vera. Þessi gróðurlendi liggja flest á
stöðum, sem fjallað er um í ramma-
áætlun um nýtingu vatnsorku og því
hætt við að heiðagæsastofninn á Ís-
landi mundi missa verulegan hluta
mikilvægustu varp- og beitarsvæða
sinna undir virkjanalón á næstu ára-
tugum, ef haldið verður áfram með
sama hraða í gerð vatnsorkuvera,
sem verið hefur á síðustu áratugum
og gert er ráð fyrir í áætlunum. Sam-
kvæmt frumskýrslu um áhættumat
fyrir heiðagæsastofninn vegna
rammaáætlunar um nýtingu vatns-
orku, er gert ráð fyrir að búsvæðum
um 15.000 heiðagæsavarppara verði
raskað og 4.700 til 5.000 hreiðrum
yrði sökkt.
Stjórn Fuglaverndarfélags Ís-
lands telur að gerð Norðlingaöldu-
lóns brjóti í bága við Ramsar-sam-
þykktina og Bernar-samþykktina,
ásamt Ríó-samningnum, sérstaklega
í ljósi þess að Landsvirkjun fyrir-
hugar einnig að spilla öðrum varp-
löndum heiðagæsanna á Íslandi, t.d.
með gerð Kárahnjúkavirkjunar. Því
ætti að fjalla um samanlögð áhrif
þessara virkjana á heiðagæsastofn-
inn.“
Harmar úr-
skurð skipu-
lagsnefndar
MIKIL og góð sjóbleikjuveiði hefur
verið í Brunná í Öxarfirði að und-
anförnu og hefur að sögn leigutaka
verið einkar líflegt frá verslunar-
mannahelgi. Holl sem var í ánni um
síðustu helgi veiddi t.d. 17 fiska, 14
bleikjur og þrjá urriða og eins og
þeir vita sem þekkja til Brunnár var
meðalþunginn mikill, flestir fiskarn-
ir yfir 3 pund og urriðarnir þrír allir
um 6 pund. Þeir var sleppt sam-
kvæmt reglum sem gilda um ána.
Að sögn sáu menn mikið af fiski,
einkum í ánni ofanverðri, frá Lind-
arfossum og upp úr. Sáu menn allt að
30 til 40 fiska í einstökum hyljum.
Stórfiskur úr Litluá
Leigutaki Litluár, Pálmi Gunnars-
son, segir bleikjuveiðina yfir há-
sumarið í Litluá í Kelduhverfi hafa
gengið vonum framar og margir
fengið fínan afla. Hann segir sjóbirt-
ing vera farinn að sýna sig, einkum
neðst þar sem áin mætir jökulánni
niðri á sandi, þar hafi nokkur góð
skot komið að undanförnu og allt að
15 punda birtingar veiðst.
Birtingar byrjaðir að ganga
Samkvæmt upplýsingum frá
Stangaveiðifélagi Keflavíkur hefur
sjóbirtingsganga skilað sér í Fossála
á Síðu, nokkrir fiskar voru dregnir
úr ánni fyrir fáum dögum og í einum
hylnum stökk fiskur viðstöðulaust og
stórfiskur sást á sveimi neðan við
brú á þjóðvegi númer eitt.
Þá hafa veiðst vænir birtingar, allt
að 8,5 pund í Fitjaflóði að undan-
förnu og ljóst að sjóbrtingsvertíðin
er að skríða af stað.
Glæðist á sjóbleikjuslóðum
Veiðimenn í Eyjafirði hafa beðið
misjafnlega þolinmóðir eftir breyt-
ingu til batnaðar í sjóbleikjuveiði í
Eyjafjarðará. Hvort veiðin glæðist í
heild sinni verður að koma í ljós, en
fyrir skömmu kom þó einn mjög góð-
ur dagur, á svæði 4, er 29 bleikjur
voru dregnar á þurrt, margar þeirra
3–4 pund og eitt tröll, 8–9 punda,
slapp.
Ein frétt að vestan í leiðinni. Besta
hollið í Gufudalsá veiddi eigi færri en
185 bleikjur á tveimur dögum fyrir
skemmstu. Var mok um alla á og
fylgdi sögunni að veiðimenn hefðu
sett í og misst annað eins a.m.k.
ERU
ÞEIR AÐ
FÁ’ANN?
Stórganga
í Brunná
Tvær stórbleikjur úr Brunná.