Morgunblaðið - 01.09.2002, Blaðsíða 53

FÓLK Í FRÉTTUM
MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 1. SEPTEMBER 2002 53
SÁLGREINING er kenning
innan sálfræði sem lögð var fram í
byrjun síðustu aldar af Sigmund
Freud. Kenningin skilgreindi bæl-
ingu (tilfinningar og hugsanir sem
þrýst hefur verið niður í undir-
meðvitund) sem helstu orsök sál-
rænna kvilla. Af kenningunni
spratt meðferðarkerfi sem felur í
sér að losa sjúklinga undan bæl-
ingum með því að veita þeim að-
gang að undirmeðvitundinni.
Helstu aðferðir sem notaðar eru til
þessa eru frjáls hugrenninga-
tengsl, traust samband milli grein-
anda og sjúklings og túlkun á orð-
um og gjörðum sjúklingsins.
Pistillinn hefst á fræðilegu nót-
unum en það er betra að þekkja
undirstöður sálgreiningar þegar
maður les myndasögu vikunnar.
Four Women er frásögn konu sem
er í meðferð við kvíða og depurð
hjá sálfræðingi. Hún segir grein-
andanum sögu af ferðalagi sem
hún fór í með þremur öðrum vin-
konum sínum og lýsir þeim öllum
með lifandi hætti. Á ferðalaginu
lenda vinkonurnar í ömurlegri lífs-
reynslu sem skilur eftir sig miklar
sálrænar þrautir sem sögumaður-
inn reynir að takast á við.
Ég þori að veðja fimm þúsund
krónum að höfundurinn, Sam
Keith, þekki vel til í heimi sál-
greiningar og þá frekar sem sjúk-
lingur en greinandi. Sögubygging-
in dregur dám af meðferðarviðtali
þar sem sjúklingurinn (sögumað-
urinn) segir sögu sína með öllum
þeim rangfærslum og minningar-
lagfæringum sem trámatísk lífs-
reynsla leiðir af sér. Greinandinn
reynir síðan að rýna í frásögnina
og benda á þá hnökra sem þar
koma fram og leiðir sjúklinginn í
átt að því sem raunverulega gerð-
ist og frá þeirri sögu sem hún er
búin að mynda í huga sér um at-
burðinn.
Með þessari aðferð reynir Keith
að sýna lesandanum hugsanaferlið
á bak við bælinguna og hversu
mikið hún getur bjagað sannleik-
ann. Tilraun Keiths gengur upp að
nokkrum hluta. Það er mjög
áhugavert að sjá hvernig sögurnar
af sálfræðiviðtalinu annars vegar
og minningunum hins vegar, tvinn-
ast saman og leiða að lokum til
einnar niðurstöðu; úrlausnar sem
veitir von um betri tíð. Aðstæður
þær sem leiddu til áfallsins eru
gríðarlega sterkar og óhugnalegar
og þar nær Keith sér best á flug í
lýsingu sinni á konunum fjórum.
Innilokunin og ógnin sem þær
þurftu að þola skila sér frábærlega
til lesandans sem verður nánast
áþreifanlega var við örvæntinguna
í bílnum. Hlutur fyrirgefningar-
innar í lokin er einnig einlægur og
fallegur.
Á hinn bóginn fatast Keith flug-
ið í sjálfum greiningarhlutanum.
Konurnar fjórar verða aldrei nógu
sannfærandi sem persónur og
ástæður þess að
sögumaðurinn reyni að fela sann-
leikann eins og hún gerir eru
kannski einum of gagnsæjar og
einfaldar. Keith talar um þau sál-
rænu átök sem fylgja því þegar
sjálfsbjargarviðleitnin og sam-
hjálparhvötin takast á en tekst
ekki að ná þeim ósagða undirtón
sem hefði verið nauðsynlegur til að
sagan hefði virkað almennilega
sem sálfræðistúdía. Umhverfingin
á hlutverkum í huga sögumanns í
lokin er vandræðalegt dæmi um
ofureinfaldaða notkun á hugtökum
sálgreiningarinnar.
Undurfallegar teikningar bæta
að nokkru fyrir brotalamirnar í
sögunni. Notkun Keith á óreglu-
legum pennastrikum til skygging-
ar er með því besta sem ég hef séð
og sjónarhornin sem hann notar
lýsa vel huglægu ástandi sögu-
mannsins.
Sam Keith á heiður skilinn að
takast á við viðfangsefni kvíða og
bælingar á jafn beinskeyttan hátt
og hann gerir hér. Ég held samt
að til þess að svona saga gangi al-
mennilega upp þurfi sterkari
penna; eitthvað sem Keith virðist
fullmeðvitaður um og segir hrein-
skilningslega frá í inngangi. Æf-
intýrið og súrrealisminn hæfa hon-
um betur en raunveruleikinn eins
og kom fram í síðustu bók hans og
einni bestu bók síðast árs, Zero
Girl. Tök hans á því ósagða eru
ekki nógu sterk til að gefa bókinni
nauðsynlega dýpt.
MYNDASAGA
VIKUNNAR
Fyrirgefning syndanna.
Myndasaga vikunnar er Four Women eftir
Sam Keith. Homage Comics gefur út
2002. Bókin kostar 2.250 krónur og
fæst í myndasöguversluninni Nexus.
Heimir Snorrason
Freud og fjórar konur
A I K I D O
Sjálfsvarnarlist fyrir alla í anda friðar og samvinnu
Opið hús um helgina 11-17 í Faxafeni 8
Ný námskeið hefjast 2. september
Frír kynningartími!
Unglinga- og fullorðinstímar
Upplýsingar í símum
822 1824 eða 897 4675
http://here.is/aikido aikido@here.is
SUNDFÖT SEM PASSA
Buxur og toppar selt í stöku,
einnig sérsaumað eftir máli.
Stærðir: XS - XXL, skálar: A - F.
• Bikini
• Tankini
• Sundbolir
• Pils
• Ungbarna-
sundföt
Laugavegur 59 • 2.hæð Kjörgarði • sími 561 5588 • www.oops.co.is
ÍSLENSK HÖNNUN & FRAMLEIÐSLA