Morgunblaðið - 21.09.2002, Qupperneq 19

Morgunblaðið - 21.09.2002, Qupperneq 19
SUÐURNES MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 21. SEPTEMBER 2002 19 frá því að óhreinsað silfur eða silfur- grjót frá Mexíkó hafi verið í kjölfestu skipsins og það væri talið meira virði en skipið með öllum farminum. At- huganir Leós leiddu einnig í ljós að í skipið hafi verið sett sem kjölfesta fyrsta framleiðsla af málmgrýti frá námu á Deer-eyju í Main. Ítrekað var reynt að slæða upp grjótið en án árangurs og ekki er heldur vitað til TÓMAS J. Knútsson köfunarkenn- ari og umhverfissamtökin Blái her- inn hafa fundið ankeri og fleiri hluti úr bandaríska kaupfarinu Jamestown sem strandaði við Hafnir í júní 1881. Ætla þeir að ná hlutunum upp á næstunni, jafnvel um helgina. Í Höfnum varð uppi fótur og fit þegar það spurðist út í þorpinu að morgni 26. júní 1881 að risastórt seglskip væri að stranda við Hvals- nes, á milli Hestakletts og Þórshafn- ar í Ósunum gegnt Kotvogi. Þeir sem fyrstir komu á vettvang sáu að skipið var mannlaust og töldu ljóst að það hefði verið lengi á reki því allur segl- búnaður þess og reiði var horfinn. Ólafur Ketilsson úr Höfnum hefur lýst atburðarásinni, meðal annars í grein í Lesbók Morgunblaðsins 1935, og Leó M. Jónsson í Höfnum hefur rakið sögu skipsins, ma. eftir bandarískum heimildum, í grein sem birtist í tímaritinu Sleipni í fyrra. Dýrmætur húsaviður Segskipið Jamestown var á leið frá Bandaríkjunum til Englands með stóran timburfarm þegar það laskaðist í hafi, meðal annars missti það stýri og björgunarbáta. 26 voru um borð og var öllum bjargað um borð í gufuskipið Ethiopia. Jamestown rak stjórnlaust um Atl- antshafið í nokkra mánuði, eða þar til það strandaði við Ísland. Leó telur að skipið hafi verið um 4.000 tonn að stærð, samkvæmt nú- gildandi mælingu og hafi því líklega verið með allra stærstu skipum sem til Íslands höfðu komið fram að því. Það var fullhlaðið unnum borðviði, meðal annars harðviði. Tókst að bjarga miklu af farminum, 100 þús- und plönkum samkvæmt sumum heimildum. Timbrið var notað til húsbygginga á Suðurnesjum og víð- ar um land. Eftir strandið brotnaði skipið í spón í óveðri og hvarf. Einu ankeri úr skipinu var bjargað á land árið 1989 og stendur það fyrir utan Sæ- fiskasafnið í Höfnum. Vitað er að annað slíkt ankeri var á skipinu og því ætlar Tómas að ná á land. Einnig er vitað að tvö minni ankeri og keðja úr skipinu eru í Vestmannaeyjum. Tómas J. Knútsson, eigandi Sportköfunarskóla Íslands í Kefla- vík og formaður Bláa hersins, hefur lengi haft áhuga á að kafa niður að strandstaðnum og athuga hvort þar sé að finna heillega muni úr Jamestown. Lét hann verða af því í apríl. Félagi Tómasar setti sjónpípu í sjóinn þegar þeir sigldu fram hjá Hestakletti og sá ankerið, án þess að þeir væru byrjaðir að kafa. Segir Tómas að þegar þeir fóru niður að flakinu hafi þeir fundið nokkra smáa og stærri járnhluti, til dæmis anker- israuf og seglvindu, auk ankersins. Þeir félagar fengu einkaleyfi að köfun á svæðinu hjá Fornleifastofn- un Íslands og hafa síðan kafað nokkrum sinnum til að rannsaka það frekar og skrá það sem þar er að finna. Tómas segir að það hafi spillt nokkuð ánægju þeirra félaga af starfinu að aðrir hafi reynt að kafa þar þannig að kalla hafi þurfti til lög- reglu en mennirnir flúið réttvísina, eins og Tómas orðar það, til síns heima í Sandgerði. Tómas segir að allir munir sem þeir geti bjargað verði afhentir Byggðasafni Suðurnesja til skrán- ingar og varðveislu, samkvæmt úr- skurði þjóðminjavarðar. Sigrún Ásta Jónsdóttir, forstöðumaður Byggða- safnsins, segir að safnið muni síðan lána Fræðasetrinu í Sandgerði stóra ankerið en fyrirhugað er að koma því upp fyrir framan hús setursins. Tómas segist ekki hafa orðið var við málmgrýtið sem var í kjölfestu skipsins en hann eigi eftir að leita betur að því. Ólafur Ketilsson segir þess að neinu grjóti úr skipinu hafi skolað á land. Þó kemur fram í grein Ólafs að maður einn hafi náð upp steini, hnefastórum og silfurgráum að lit. Bræddi hann steininn í smiðju sinni og fékk úr silfur sem svaraði til tveimur krónum. Lét Ólafur í ljós það álit sitt að það væri eina silfrið úr kjölfestu Jamestown sem komist hafi í umferð á Íslandi. Blái herinn kafar á staðnum sem ameríska timburflutningaskipið Jamestown strandaði 1881 Hyggjast bjarga stóru ankeri á land Hafnir Kafað niður að stóra ankerinu úr Jamestown. Fremst fyrir miðri mynd er kafaraankeri sem lína er fest í en fjær sést í hluta af stóra ankerinu sem er 3,60 metrar að lengd og vegur um 1.800 kíló.

x

Morgunblaðið

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.