Morgunblaðið - 21.09.2002, Qupperneq 24

ERLENT
24 LAUGARDAGUR 21. SEPTEMBER 2002 MORGUNBLAÐIÐ
Gunnlaugur Blöndal
Verið velkomin að skoða verkin í Gallerí Fold, Rauðarárstíg 14-16,
í dag kl. 10.00-17.00 og á morgun kl. 12.00-17.00.
Seld verða rúmlega 160 verk, þar á meðal fjölmörg verk gömlu meistaranna.
Hægt er að nálgast uppboðsskrána á netinu: www.myndlist.is Rauðarárstíg 14-16sími 551 0400
LISTMUNAUPPBOÐ
verður haldið annað kvöld kl. 19.00 á Hótel Sögu, Súlnasal.
Á KORNMARKAÐNUM í mið-
borg Nürnberg bíða um tíu þúsund
manns eftir því að Gerhard
Schröder kanslari birtist. Í mann-
fjöldanum stendur einstæð móðir,
sem eins og flestir viðstaddir hefur
þegar ákveðið að kjósa sósíaldemó-
krata. Þegar hún er spurð hvers
vegna er svarið stutt: „Ég vil ekki
stríð.“ Hún er ekki ein um þetta
viðhorf. Umtal um stríð vekur al-
mennt óhug meðal Þjóðverja og
ekki að furða. Á fundinum í Nürn-
berg halda margir á skiltum sem á
er letrað „Ekkert stríð í Írak“.
Írak hefur sett svip á kosninga-
baráttuna hér í Þýskalandi. Stjórn-
málaskýrendur halda því fram að
afstaða kanslarans gegn því að
ráðist verði gegn Írak eigi ásamt
frammistöðu hans vegna flóðanna,
sem víða ollu miklu tjóni í ágúst,
stóran þátt í þeirri fylgisaukningu,
sem veitt hefur flokki hans nýja
von um að halda velli í kosning-
unum á sunnudag.
Stjórnarandstaðan sakar kansl-
arann um að hafa einangrað
Þýskaland á alþjóðlegum vettvangi
og Edmund Stoiber, kanslaraefni
kristilegra demókrata, gengur svo
langt að segja að Þjóðverjar hafi
ekki verið einangraðri síðan 1949.
Ekki nóg með að Schröder hafi
móðgað Bandaríkjamenn, heldur
hafi hann grafið undan þeim þrýst-
ingi, sem alþjóðasamfélagið hafi
beitt Saddam Hussein, forseta
Íraks. Stoiber sakar Schröder um
ómerkilegt kosningaskrum. Í því
skyni að veiða atkvæði leggist
hann svo lágt að ala á stríðsótta og
um leið stefni hann í hættu sam-
skiptum Þjóðverja við sína helstu
bandamenn.
Hinn harða gagnrýni á kansl-
arann þarf kannski ekki að vekja
furðu. Framganga Schröders hefur
verið klaufaleg. Þýskir fjölmiðlar
segja að hann hafi ekki einu sinni
rætt við George W. Bush Banda-
ríkjaforseta og á einum stað var
því haldið fram að hann hefði
meira að segja neitað að taka sím-
tal frá Washington.
Scharping ræðir um
bandaríska gyðinga
Kosningabaráttan í Þýskalandi
fer ekki fram hjá bandarískum
fjölmiðlum og bergmál þeirrar um-
fjöllunar berst síðan aftur til
Þýskalands. Það nýjasta í þeim
efnum eru skrif Williams Safires,
dálkahöfundar New York Times,
sem birtust á fimmtudag. Safire
skrifar að Rudolf Scharping, vara-
formaður sósíaldemókrata, hafi á
fundi með íhaldssömum Banda-
ríkjamönnum í lok ágúst sagt að
gyðingar hefðu jafnvel of mikil
áhrif í Bandaríkjunum og rekja
mætti stefnu Bush gagnvart Írak
til þessara áhrifa. Aðstandendur
fundarins neita því að Scharping
hafi tekið svona til orða þótt hann
hafi talað um að bandarískir gyð-
ingar fylgdust náið með gangi mála
í Írak og áhrifunum í Ísrael, en
Safire heldur fast við orð sín.
Það er alltaf mjög viðkvæmt
þegar Þjóðverjar byrja að tala um
áhrif gyðinga, en þegar því er
haldið fram að þýskir ráðamenn
líki erlendum þjóðhöfðingjum við
leiðtoga þriðja ríkisins fer málið
fyrst að vandast. Herta Däubler-
Gmelin, dómsmálaráðherra Þýska-
lands, sagði samkvæmt frásögn í
dagblaðinu Schwäbisches Tage-
blatt að Bush gengi það eitt til með
því að fara í stríð gegn Írak að
beina athygli almennings frá
vandamálunum, sem að steðja
heima fyrir. Slíkar aðferðir hafi
„notið hylli allt frá tímum Adolfs
Hitlers“. Ráðherrann segir orð sín
slitin úr samhengi, en afleiðing-
arnar hafa ekki látið á sér standa.
Ari Fleischer, talsmaður Bush for-
seta, lýsti því þegar yfir að þessi
ummæli væru óhugnanleg og óút-
skýranleg. Samtök gyðinga for-
dæmdu ummælin þegar. Schröder
kvaðst treysta ráðherranum, en
sagði um leið að sá, sem léti slík
orð falla, ætti ekki heima í stjórn
sinni.
Hin harða gagnrýni kristilegra
demókrata á Schröder vegna Íraks
gefur tilefni til að ætla að reg-
inmunur sé á stefnu flokkanna í
málinu. Sú er hins vegar síður en
svo raunin. Stoiber segir fullum
fetum að Bandaríkjamenn eigi ekki
að láta til skarar skríða gegn Írak
nema með fulltingi Sameinuðu
þjóðanna. Hann segir Schröder
ljúga þegar hann haldi fram að að-
eins undir stjórn sósíaldemókrata
verði tryggt að enginn Þjóðverji
verði sendur til Íraks. Sú verði
einnig raunin komist kristilegir
demókratar til valda. „Það verður
enginn Þjóðverji sendur til Íraks,“
hrópar Stoiber á kosningafundum.
Það er heldur ekki merkjanlegur
munur á yfirlýsingum keppinaut-
anna um kanslaraembættið um það
að Bandaríkjamenn skuli ekki
stunda einleik í Austurlöndum
nær. „Það er engin sérleið fyrir
Bandaríkjamenn,“ segir Stoiber,
en bætir síðan við, rétt til þess að
aðgreina sig frá Schröder með ein-
hverju móti. „En það má ekki
öskra á þá á markaðstorgum
[stjórnmálanna].“
Bæði Schröder og Stoiber segja
að markmiðið hafi náðst þegar
Írakar létu undan alþjóðlegum
þrýstingi og féllust á að hleypa
vopnaeftirlitsmönnum inn í landið
og nú beri að láta á það reyna
hvort þeir standi við orð sín. Þessi
afstaða er í beinni mótstöðu við yf-
irlýsingar Bush, sem segir að Írak-
ar séu að syngja sama gamla lagið
og þeir hafi sungið í 11 ár og bætir
við: „Kalli Sameinuðu þjóðirnar
Íraki ekki til ábyrgðar munu
Bandaríkjamenn og nokkrar vina-
þjóðir gera það.“ Ef marka má yf-
irlýsingar bæði Schröders og
Stoibers verða Þjóðverjar ekki
meðal þeirra vinaþjóða.
Undan skugga
Bandaríkjanna?
Oft er sagt að þegar öllu sé á
botninn hvolft ráði buddan úrslit-
um þegar kjósandinn greiðir at-
kvæði. Sú kenning gæti hins vegar
orðið haldlítil þegar Þjóðverjar
ganga til kosninga. Hin einarða en
umdeilda afstaða kanslarans höfð-
ar greinilega til kjósenda og má
leiða að því getum að það sé ekki
aðeins vegna þess að friðarsinnar
eigi hér sterk ítök, heldur hafi
Schröder stigið ákveðið skref í þá
átt að færa Þýskaland undan
skugga Bandaríkjanna í utanrík-
ismálum þótt um leið virðist hann
einnig vera að spila á þá andúð á
Bandaríkjunum sem greina má hjá
ákveðnum hópum í Þýskalandi,
ekki síst í nýju sambandslöndun-
um, sem áður voru Austur-Þýska-
land. Hins vegar á eftir að koma í
ljós hvaða áhrif dómgreindarleysi
dómsmálaráðherrans muni hafa á
lokasprett baráttunnar.
Munurinn á málflutningi flokk-
anna er lítill sem enginn, hér er
deilt um aðferðir. Hins vegar má
ekki gleyma því að hér ræðir um
kosningabaráttu. Hvort síðan verði
staðið við stóru orðin þegar kosn-
ingarnar eru afstaðnar er annar
handleggur.
Kosningabarátta reynir á
tengslin yfir Atlantshafið
Reuters
Bandarískur hermaður stendur vörð við herstöð í Heidelberg í Þýskalandi. Samstarf Bandaríkjanna og Þýska-
lands hefur verið náið allt frá stríðslokum en í kosningabaráttunni hefur mátt greina aukna spennu í sambandinu.
Leiðtogar helstu
fylkinga í Þýskalandi,
Gerhard Schröder og
Edmund Stoiber, eru
báðir andvígir því að
þjóðin sendi hermenn
til að taka þátt í árás á
Írak ef til hennar kem-
ur, segir í grein Karls
Blöndal sem fylgist með
kosningabaráttunni
í Þýskalandi.
’ Stjórnarand-staðan sakar kansl-
arann um að hafa
einangrað Þýska-
land á alþjóðlegum
vettvangi. ‘
SLÓVAKAR gengu að kjör-
borðinu í gær til að kjósa full-
trúa á þing landsins, og lýkur
kjörfundi í dag. Geta niðurstöð-
ur kosninganna ráðið úrslitum
um það hvort Slóvakía fær inn-
göngu í Evrópusambandið og
Atlantshafsbandalagið. Stend-
ur slagurinn fyrst og fremst á
milli Roberts Ficos, leiðtoga
Smer-flokksins, og Vladimirs
Meciars, fyrrverandi forsætis-
ráðherra, sem vonast til að ná
endurkjöri. Fico nýtur stuðn-
ings Bandaríkjanna og ESB en
Meciar, sem var forsætisráð-
herra frá 1994 til 1998, hefur
verið gagnrýndur af Bandaríkj-
unum og ESB fyrir að sýna
ekki í verki að hann vilji réttar-
fars- og lýðræðisumbætur.
Meinað um
framboð
KJÖRSTJÓRN í Tyrklandi
bannaði í gær Recep Tayyip
Erdogan, hófsömum leiðtoga
íslamista, að bjóða sig fram í
komandi kosningunum í land-
inu. Erdogan hefur hlotið mest
fylgi í könnunum undanfarið,
en kjörstjórnin komst að þeirri
niðurstöðu að hann ætti ekki
rétt á að bjóða sig fram. Deilur
um það hvort Erdogan mætti
bjóða sig fram hafa staðið í
marga mánuði, en hann hefur
verið dæmdur fyrir uppreisn-
aráróður. Samkvæmt tyrk-
neskum lögum koma þessir
dómar í veg fyrir að hann geti
boðið sig fram.
Gbagbo held-
ur heimleiðis
FORSETI Fílabeinsstrandar-
innar, Laurent Gbagbo, batt í
gær enda á heimsókn sína til
Ítalíu og sneri aftur heim til
þess að takast á við afleiðingar
mannskæðrar en misheppnaðr-
ar byltingartilraunar. Undir-
býr herinn í landinu nú aðgerð-
ir gegn þeim byltingarmönnum
sem enn hafa ekki gefist upp.
Byltingartilraunin var gerð á
fimmtudagsmorgun, og kostaði
að minnsta kosti 80 manns lífið.
Höfðu byltingarmennirnir í
gær enn á valdi sínu næst-
stærstu borg landsins, Bouake.
Trimble í
vörn
DAVID Trimble, leiðtogi
stærsta flokks sambandssinn-
aðra mótmælenda á Norður-Ír-
landi, á í vök að verjast í dag er
miðstjórn flokksins greiðir at-
kvæði um tillögu um að útiloka
Sinn Fein, flokk lýðveldissinna,
frá heimastjórninni á N-Ír-
landi. Harðlínusinnar í flokki
Trimbles eru eindregið andvíg-
ir því að deila völdum með kaþ-
ólskum lýðveldissinnum.
STUTT
Kosið í
Slóvakíu