Morgunblaðið - 18.10.2002, Blaðsíða 6

FRÉTTIR
6 FÖSTUDAGUR 18. OKTÓBER 2002 MORGUNBLAÐIÐ
AÐ lokinni 60 þúsund mílna sigl-
ingu um öll heimsins höf og með
nokkur siglingaheimsmet að baki
er hinn rússneski Nikolay Litau,
skipstjóri á skútunni Andrési post-
ula, orðinn reynslunni ríkari eftir
sex ára ævintýramennsku.
Þessi 46 ára gamli fyrrverandi
starfsmaður byggingafyrirtækis í
Moskvu sagði upp vinnunni fyrir
áratug og einsetti sér að sigla um-
hverfis jörðina. Seinni hluta leið-
angursins er svo gott sem lokið en
Nikolay á eftir að sigla frá Reykja-
vík til Sankti Pétursborgar og
áætlar að komast þangað 14. nóv-
ember, nákvæmlega sex árum eft-
ir að leiðangurinn hófst.
Sex manna áhöfn er á Andrési
postula en alls hafa 20 manns verið
munstraðir á skútuna undanfarin
sex ár. Skútan kom til Reykjavíkur
fyrir tæpri viku frá Grænlandi eft-
ir eins árs leiðangur kringum Am-
eríku. Leiðangurinn í heild nefnist
„Stóra áttan“ sem vísar til tveggja
hringja sem hin farsæla skúta hef-
ur markað á heimskortið, annars
vegar í kringum Evrópu, Asíu,
Ástralíu og Afríku (1996–1999) og
hins vegar í kringum Suður- og
Norður-Ameríku (2001–2002).
Andrés postuli er 25 tonna
skúta, sérsmíðuð fyrir siglingar á
norðurslóðum. Hún er 16,2 m löng
og 4,8 m breið, tvímöstruð með 19
metra aðalsegli, búin 85 hestafla
dísilvél og ristir 2,7 metra.
Leiðangursmenn hafa hreppt
storma og laskað skútuna í hafís
en ávallt getað haldið leiðangr-
inum áfram þrátt fyrir áföll. Aldr-
ei mun skútu hafa verið siglt suður
fyrir suðurheimskautsbaug fyrr
en Nikolay og félagar gerðu það á
Ameríkuhring sínum í vetur.
Ferðin hófst 14. október 2001 í
London og byrjaði þeim vel suður
til Buenos Aires á leið sinni að
Bellingshausen á Suðurskauts-
landinu. Vandræðin hófust hins
vegar fyrir alvöru þegar komið
var norður fyrir Kanada á leið
austur til Grænlands um N-Íshafið.
„Á Boufort-hafinu var mikill ís
sem gerði það að verkum að við
þurftum að bíða dögum saman eft-
ir betri skilyrðum,“ segir Nikolay.
Þannig mjakaði Andrés postuli,
sem þykir öruggur og stöðugur en
ekki hraðskreiður, sér áfram einn
dag í senn en varð síðan að bíða
dögum saman uns hægt var að
sigla áfram, en aðeins stutt í einu
áður en margra daga bið tók við á
ný.
„Þegar við komum svo inn í
McKenzie-flóann festumst við í
ísnum, sem þrýsti á skútuna og
skemmdi ratsjána okkar. Ísinn
lyfti skútunni þangað til hún hall-
aðist 10 til 20 gráður á stjórn-
borða. Þannig hélt ísinn okkur í
greip sinni í þrjá daga uns hann
losaði takið. Þá komu skemmd-
irnar í ljós, auk þess sem skrúfan
hafði skemmst líka.“ Frásögn Nik-
olays minnir helst á frægan heim-
skautaleiðangur skipsins Karluks
árið 1913, sem endaði með ósköp-
um.
Í Kanada tókst að gera við
Andrés postula áður en ferðinni
var haldið áfram þegar aðstæður
loksins leyfðu. Í millitíðinni fengu
þeir slæmar fréttir frá kanadísku
strandgæslunni sem tjáði þeim að
siglingaleiðin austur á bóginn
hefði lokast vegna íss þetta árið og
áhöfnin yrði að finna sér einhvern
vetrardvalarstað.
„Þetta voru mjög vondar fréttir
fyrir okkur – en nokkrum dögum
síðar fékk ég tölvupóst frá strand-
gæslunni sem sagði að við gætum
siglt í kjölfar ísbrjóts ef við vild-
um. Við gripum tækifærið og elt-
um ísbrjótinn í tvo daga áður en
við komumst á auðan sjó á ný.“
Þess má geta að önnur skúta varð
Andrési postula samferða yfir Ís-
hafið, en þar var á ferðinni áhöfn
eingöngu skipuð konum í fyrsta
leiðangri sinnar tegundar yfir Ís-
hafið. Andrés postuli komst síðan
til vesturstrandar Grænlands og
þaðan lá leiðin fyrir suðurodda
Grænlands áleiðis til Reykjavíkur,
þar sem Íslendingar tóku vel á
móti þeim með ókeypis eldsneyti
frá Essó og vistum og varahlutum
frá Fiskafurðum-útgerð.
Á fyrri hluta leiðangursins tókst
Nikolay fyrstum manna að sigla
skútu yfir Norður-Íshafið norðan
Rússlands og varð annar í heim-
inum til að sigla yfir það norðan
Kanada.
Við frostmark í káetunni
Ferðafélagar Nikolays eru á
aldrinum 20 til 55 ára, hámennt-
aðir menn, að undanskildum þeim
tvítuga sem er enn í skóla, en með
honum hafa verið verkfræðingar,
læknar, tannlæknir og efnafræð-
ingur. Á löngum siglingum hafa
menn talsverðan frítíma og álit-
legt bókasafn er í káetunni. Ágæt-
isrými er í henni svo ekki er hægt
að ímynda sér að illa fari um
menn. „Það er ekki mjög hlýtt
hérna,“ segir Nikolay, aðspurður
um aðbúnaðinn. „En það er alveg
nógu hlýtt, um 18 gráða hiti.
Gamli hitarinn okkar var hins veg-
ar alltaf að bila og þegar lofthitinn
úti fór niður í 10 stiga frost var við
frostmark hérna inni,“ segir hann.
Þessum einstæða ævintýraleið-
angri er að ljúka, en Nikolay bara
brosir þegar hann er spurður hvað
taki við að honum loknum – virðist
ekki hafa áhyggjur af framtíðinni.
Hann sagði upp vinnunni á sínum
tíma og segist ekki á leiðinni í
byggingavinnuna aftur. Tekjur
hans undanfarin ár hafa einvörð-
ungu komið frá styrktaraðilum og
ekki treystandi á þær að leiðangri
loknum.
„Kannski verð ég þjálfari sigl-
ingamanna,“ segir hann. „Í Rúss-
landi er fullt af efnuðu fólki sem
getur keypt sér skútu. Hvað varð-
ar leiðangra er ekki auðvelt að
takast á hendur nýja, því það er
búið að setja svo mörg met.“
Rússar að ljúka
einstæðum skútu-
leiðangri í kring-
um hnöttinn
Heimskauts-
ísinn sleppti
Andrési postula
úr klóm sínum
Morgunblaðið/ÞorkellNikolay Litau, rússneskur ævintýramaður á heimleið á skútu sinni, Andrési postula.
KRISTRÚN Heimisdóttir, lögfræð-
ingur hjá Samtökum iðnaðarins,
segir í pistli sem birtur er á vefsíðu
samtakanna, að misskilningur hafi
ítrekað ráðið ferðinni við innleiðingu
tilskipana frá Evrópusambandinu,
skv. EES-samningnum, og slíkt geti
valdið óþörfum útgjöldum og óhag-
ræði. Er sem dæmi nefnt nýtt eft-
irlitskerfi með landflutningum, sem
komið hafi verið á með reglugerð um
vöru- og efnisflutninga sem sam-
gönguráðuneytið gaf út á síðasta ári.
Jóhann Guðmundsson, skrifstofu-
stjóri í samgönguráðuneytinu, vísar
þessu á bug í samtali við Morgun-
blaðið.
Í greininni segir Kristrún m.a.:
,,Samtök iðnaðarins hafa ítrekað
orðið þess vör á undanförnum árum
að rangur skilningur á reglum frá
Brussel er orðið vandamál í íslenskri
stjórnsýslu. Nýjasta dæmið er um-
fangsmikið eftirlitskerfi með land-
flutningum sem búið er að taka upp
á Íslandi. Vegagerðin annast eftirlit-
ið og stöðvar nú bíla á vegum lands-
ins til að kanna hvort þeir hafi greitt
sérstakt rekstrarleyfisgjald.
Samgönguráðuneytið gaf út í des-
ember á síðasta ári reglugerð nr.
983/2001 um vöru- og efnisflutninga
á landi. Þar eru gerðar miklar og
íþyngjandi kröfur til flutningsaðila,
m.a. um að þeir framvísi skjölum af
margvíslegu tagi þegar sótt er um
rekstrarleyfi svo sem rekstraráætl-
unum fyrir yfirstandandi ár og hið
næsta, staðfestingu löggilts endur-
skoðanda, sakavottorð og yfirlýsing-
ar frá sveitarfélagi um að viðkom-
andi skuldi ekki opinber gjöld.
Tilgangurinn með þessu umfangs-
mikla eftirlitskerfi er alls óljós og er
ekki skilgreindur af samgönguráðu-
neytinu í greinargerð með frumvarpi
til laga nr. 73/2001 sem var undan-
fari reglugerðarinnar. Svo virðist
sem íslenska stjórnsýslan hafi staðið
í þeirri trú að hún yrði að taka upp
þetta umfangsmikla kerfi vegna
skuldbindinga Íslands samkvæmt
EES-samningum. Þegar að er gáð
sést að það er misskilningur,“ segir í
greininni. Þar segir ennfremur að
tilskipanir ESB á þessu sviði eigi við
um flutninga á landi milli ríkja en
slíkir flutningar séu augljóslega lítt
stundaðir til og frá Íslandi.
Segir reglurnar settar í nánu
samráði við flutningagreinar
,,Ég er gjörsamlega ósammála
þessu. Þetta er bara vitleysa,“ segir
Jóhann Guðmundsson, skrifstofu-
stjóri í samgönguráðuneytinu. ,,Lög-
gjöfin kemur frá Evrópusamband-
inu og er tekin hér upp með litlum
breytingum. Haft var náið samráð
við flutningagreinarnar og við urð-
um ekki vör við annað en þær hefðu
ýtt á að þetta yrði tekið upp,“ segir
hann.
Jóhann segir einnig að flutninga-
greinarnar hafi sjálfar sýnt áhuga á
að koma á fót faglegum grundvelli
og ekki sé hægt að halda því fram að
Evrópureglurnar væru mjög íþyngj-
andi. Þær snúist fyrst og fremst um
að tryggja góða starfshæfni í grein-
inni.
,,Landvari - félag landflutninga-
manna hélt námskeið í samráði við
Háskólann á Akureyri fyrir sína
menn áður en lögin tóku gildi vegna
þess að félagið var svo áhugasamt
um að koma þessu kerfi á,“ segir Jó-
hann ennfremur.
Aðspurður hvort tilskipunin eigi
eingöngu við um flutninga á landi
milli ríkja segir Jóhann að á því sé
enginn munur því hver sá sem hafi
flutningaleyfi hafi leyfi til að aka um
á öllu EES-svæðinu. ,,Það eru engin
önnur flutningaleyfi gefin út,“ segir
hann.
ESB-tilskipanir oft innleiddar fyrir misskilning
að mati lögfræðings Samtaka iðnaðarins
Samgönguráðuneytið
vísar gagnrýni á bug
HÆSTIRÉTTUR mildaði í gær
dóm yfir 23 ára manni, sem Héraðs-
dómur Reykjaness dæmdi í vor til að
greiða 600 þúsund krónur í sekt fyrir
fíkniefnabrot. Var sekt ákærða
lækkuð í 200 þúsund krónur í
Hæstarétti, sem gerði og upptæk
3,72 grömm af kókaíni. Hæstiréttur
taldi að málsgögn veittu vísbendingu
um að ákærði hefði selt fíkniefni, en
á hinn bóginn hefði lögregla aðeins
lagt hald á 3,72 grömm af kókaíni við
húsleit. Taldi Hæstiréttur m.a. í
dómi sínum ekki nægilega sannað að
ákærði hefði ætlað fíkniefnin til sölu
að hluta til né að þeir peningar, 66
þúsund krónur, sem héraðsdómur
gerði upptæka hefðu verið andvirði
sölu fíkniefna. Staðfesti Hæstiréttur
niðurstöðu héraðsdóms um sakfell-
ingu ákærða að öðru leyti en því að
hann var sýknaður af þeirri háttsemi
að hafa ætlað fíkniefnin til sölu.
Sekt vegna
fíkniefna-
brots lækkuð
í Hæstarétti