Morgunblaðið - 02.11.2002, Page 55

UMRÆÐAN
56 LAUGARDAGUR 2. NÓVEMBER 2002 MORGUNBLAÐIÐ
MENNTAMÁL á Íslandi hafa
lengi setið á hakanum. Skýringuna á
því má að einhverju leyti rekja til
aldursskiptingar Alþingis. Enginn
þingmaður er undir 36 ára aldri og
80% þingmanna eru á aldrinum 45–
59 ára. Aðrir hlutir brenna eðlilega á
ungu fólki en þeim sem eru miðaldra
og því er menntamálum og náms-
lánakerfinu, leikskólamálum og hús-
næðismálum ekki nægilega vel sinnt.
Menntamál þarf að setja í algjöran
forgang og stórauka fjármagn til
menntakerfisins til samræmis við
nágrannalöndin. Íslendingar verja
enn töluvert minna fé í menntamál
en nágrannaþjóðir okkar. Það er
kominn tími til að menntamál verði
alvöru kosningamál. Stjórnmál snú-
ast að miklu leyti um að forgangsaða
málum eftir mikilvægi og núverandi
forgangsröðun íslenskra stjórnvalda
þarf að breyta. Það er óásættanlegt
að landbúnaður fái meira fjármagn
beint og óbeint frá ríkinu en allir
framhaldsskólar landsins og Háskóli
Íslands samanlagt. Núverandi ríkis-
stjórn metur sauðfé meira en stúd-
enta.
Menntun er hagkvæm
Útgjöld til menntunar eru hag-
kvæm fjárfesting þjóðarinnar. Eftir
nánast stöðuga stjórn Sjálfstæðis-
flokksins á menntamálaráðuneytinu
í tvo áratugi hefur menntakerfinu
hnignað. Háskólastigið býr við fjár-
svelti og gríðarlegan húsnæðisskort.
Íslendingar hafa sakir þessa dregist
verulega aftur úr öðrum vestrænum
þjóðum í menntamálum. Íslendingar
ljúka framhaldsskólaprófi langelstir
allra OECD-þjóða, að meðaltali
tveimur árum á eftir öðrum þjóðum.
Íslendingar hafa hærra hlutfall ein-
staklinga sem einungis hafa grunn-
skólapróf miðað við aðrar OECD-
þjóðir árið 1998.
Málefni ungs fólks gleymast
Menntamál eiga að vera eitt af að-
alkosningamálunum í vor. Umræðu
um menntun, skóla og leiðir til að
bæta íslenskt menntakerfi vantar.
Íslenskt samfélag færist stöðugt
nær umhverfi skólagjalda. Skóla-
gjöld mega ekki verða að íslenskum
veruleika. Aðgangur að menntakerf-
inu sem og velferðarkerfinu á að
vera fyrir alla og undir engum kring-
umstæðum takmarkaður af efnahag.
Ég þekki það sem nemandi í laga-
deild og hagfræðideild Háskóla Ís-
lands að ýmislegt má betur fara í
menntakerfinu. Nauðsynlegt er að
stórbæta námslánakerfið og minnka
fórnarkostnaðinn við að vera í námi.
Til að menntakerfið verði öflugt
þurfum við öfluga málsvara mennt-
unar á Alþingi.
Menntamál
gleymd á Alþingi
Eftir Ágúst Ólaf
Ágústsson
Höfundur býður sig fram í 4. sæti í
prófkjöri Samfylkingarinnar í
Reykjavík.
„Aðgangur
að mennta-
kerfinu sem
og velferð-
arkerfinu á
að vera fyrir alla.“
ÉG GEKK með móður minni nið-
ur Laugaveginn á kvennafrídaginn
1975 og var ánægður með framtak
hennar. Hún fæddist inn í samfélag
mismunar á fyrri hluta síðustu aldar
en lífið hafði kennt henni að mismun-
un kynjanna var bæði röng og órétt-
lát. Þá töldum við að kerfisbundið
misrétti væri viðráðanlegur óvinur
en að hugarfarsbyltingin væri fjar-
lægur draumur. Nú hefur hugarfarið
snarsnúist en enn ríkir kerfisbund-
inn launamunur kynja.
Ég er þeirrar kynslóðar þar sem
karlar og konur líta hvort á annað
sem jafningja. Engu að síður er víða
að finna kerfisbundið misrétti. Sam-
kvæmt nýlegum athugunum fá kon-
ur 7–18% lægri laun en karlar ein-
vörðungu vegna þess að þær eru
konur. Á þremur áratugum hefur
okkur tekist að breyta hugarfari en
ekki því mannanna verki sem launa-
kerfi er. Kynbundinn launamunur í
einkafyrirtækjum er illbærilegur en
slíkur launamunur hjá opinberum
fyrirtækjum er óþolandi.
Launamunur er letjandi
Jafnrétti og jafnræði er forsenda
þess að einstaklingar geti þroskað
hæfileika sína sjálfum sér og sam-
félaginu til gagns og gleði. Þetta á
ekki síst við um jafnrétti kynjanna.
Launamunur kynja er ljótur blettur
á samfélaginu og það er sameigin-
legt hagsmunamál jafnréttissinn-
aðra karla og kvenna að útrýma hon-
um. Launamunur kynja dregur úr
áhuga kvenna á virkri þátttöku í at-
vinnulífi og heldur auk þess karl-
mönnum frá virku uppeldi og
umönnun barna sinna. Hann er letj-
andi, – eykur líkurnar á að íslenskt
atvinnulíf fari á mis við hæfileika og
kunnáttu kvenna sem þó hafa lagt
sig frekar eftir námi og starfsþroska
en karlmenn og hann leggur grjót í
götu farsæls fjölskyldulífs. Launa-
munur kynjanna er því ekki bara
óréttlátur heldur líka dragbítur á
vöxt og þroska íslensks atvinnulífs
og mannlífs.
Ríki og sveitarfélög eru stærsti at-
vinnuveitandi landsins og því sá ein-
staki aðili sem helst ber ábyrgð á
launamisrétti kynjanna. Undan
þessari ábyrgð geta stjórnmálamenn
ekki skotið sér. Það hlýtur að vera
kappsmál jafnaðarmanna og jafn-
réttissinna að eyða þessum mismun.
Að mínum dómi er umþóttunartími
liðinn. Stjórnmálamenn verða að
hugleiða alvarlega þann möguleika
að skerpa jafnréttislögin og gefa
færi á refsingum og sektum verði
fyrirtæki ítrekað uppvíst að kynja-
bundnum launamismun. Launamun-
ur er óréttlátur, rangur og vinnur
gegn efnahagslegum og félagslegum
markmiðum sem samstaða er um.
Gegn honum þarf því að berjast með
öllum tiltækum ráðum.
Launamunur
kynja er óþolandi
Eftir Ásgeir
Friðgeirsson
Höfundur er þátttakandi í prófkjöri
Samfylkingarinnar í SV-kjördæmi.
„Launamun-
ur kynjanna
er því ekki
bara órétt-
látur heldur
líka dragbítur á vöxt og
þroska íslensks at-
vinnulífs og mannlífs.“
ÞAÐ er mikilvægt að ungt og
kraftmikið fólk veljist í framvarð-
arsveit Samfylkingarinnar fyrir
næstu kosningar. Til
þess höfum við tæki-
færi í flokksvalinu í
Suðurkjördæmi
laugardaginn 9. nóv-
ember. Björgvin G.
Sigurðsson gefur
kost á sér í flokks-
valinu og ég styð hann eindregið í
öruggt sæti. Hann er sannur fé-
lagshyggjumaður sem ber fyrir
brjósti hagsmuni þeirra sem minna
mega sín í samfélaginu. Björgvin
vann frábært starf við uppbyggingu
flokksins sem framkvæmdastjóri
Samfylkingarinnar síðastliðin þrjú
ár og hefur þá menntun og þann
bakgrunn sem gerir hann að hæfum
stjórnmálamanni.
Með því að kalla okkar besta fólk
til leiks aukum við líkurnar á því að
félagshyggjuöflin myndi öfluga rík-
isstjórn eftir næstu kosningar. Í
þeirri framvarðarsveit vil ég sjá
Björgvin og hvet ég Samfylking-
arfólk í Suðurkjördæmi til að kjósa
hann í öruggt sæti í flokksvalinu.
Styðjum Björgvin
í öruggt sæti
Ragnheiður Hergeirsdóttir, bæjarfulltrúi
Samfylkingarinnar, skrifar:
ÞAÐ er sjaldgæft að kraftmikið og
frambærilegt ungt fólk gefi sig að
pólitík. Æ fleiri kjósa að dansa í
kringum gullkálfinn
eða hasla sér völl á
öðrum sviðum. Því er
það fagnaðarefni og
hvalreki þegar fram
kemur ungt fólk sem
er til í slaginn.
Björgvin G. Sig-
urðsson gefur kost á sér í flokksval-
inu í Suðurkjördæmi. Hann er ungur
og þróttmikill hugsjónamaður af
bestu gerð. Það væri mikið lán fyrir
nýja Suðurkjördæmið okkar að fá
hann í framvarðasveitina. Með hon-
um er kominn framtíðarforingi sem
kveður að. Ég skora á Samfylking-
arfólk á Suðurlandi að veita honum
brautargengi og kjósa hann í flokks-
valinu 9. nóvember. Nýtum það tæki-
færi sem framboð hans gefur okkur
til að velja fólk sem þorir og getur
leitt Samfylkinguna til sigurs í vor.
Sigrarnir í sveitarstjórnarkosning-
unum gleymast ekki. Endurtökum
leikinn í vor með okkar besta fólk í
fararbroddi.
Styðjum Björgvin
til sigurs
Herbert Viðarsson tónlistarmaður skrifar:
ÁGÚST Ólafur Ágústsson er verð-
ugur fulltrúi ungu kynslóðarinnar í
Samfylkingunni. Ágúst er formaður í
félagi ungra jafn-
aðarmanna og hefur
tekið þátt í stefnu-
mótun Samfylkingar
varðandi Evrópumál.
Það er mikilvægt fyr-
ir okkur nú þegar við
erum að mynda
sterka flokksheild að breidd í vali
frambjóðenda sé til staðar.
Þegar litið er til framtíðar flokks-
ins okkar er ljóst að við þurfum að
tryggja áframhaldandi vinnu við mál-
efni flokksins. Ágúst er talsmaður
frjálslyndrar jafnaðarstefnu og hefur
lagt áherslu á að einstaklingurinn og
fyrirtækin njóti sín á sama tíma og
velferðarmál og sterk stefna í
menntamálum séu höfð í öndvegi.
Þegar litið er til umræðu um Evr-
ópuaðild Íslendinga er Ágúst í sterkri
málefnalegri stöðu. Hann er annar
höfunda skýrslu um sjávarútvegs-
stefnu Evrópusambandsins fyrir
Samfylkinguna og hefur mikla þekk-
ingu á málaflokknum.
Tryggjum Ágústi öruggt sæti í
prófkjöri Samfylkingarinnar 9. nóv-
ember.
Tryggjum Ágústi
Ólafi þingsæti
Fritz M. Jörgensson, framkvæmdastjóri,
skrifar:
Prófkjör
Prófkjör stjórnmálaflokkanna vegna þingkosninganna í maímánuði
nk. fara fram í vetur. Af því tilefni birtir Morgunblaðið greinar fram-
bjóðenda og stuðningsmanna. Þær er einnig hægt að nálgast undir
liðnum prófkjör á forsíðu mbl.is.
FLESTUM er enn í fersku minni
sú barátta sem öryrkjar hafa háð
gagnvart ríkisstjórn Davíðs Oddsson-
ar og reis hæst í umræðunni um hið
svokallaða öryrkjamál. Hæstaréttar-
dómur féll þar sem öryrkjum voru
tryggð ákveðin réttindi en ríkis-
stjórnin fór þá leið að skipa sérstakan
starfshóp, sem á endanum svipti ör-
yrkja drjúgum hluta þess réttar sem
Hæstiréttur dæmdi þeim. Ótrúleg
harðfylgni ríkisstjórnarinnar gagn-
vart þessum hópi vakti athygli um allt
þjóðfélagið en þrátt fyrir harða bar-
áttu Öryrkjabandalagsins, stjórnar-
andstöðu og fleiri aðila í samfélaginu
hélt ríkisstjórnin sínu striki.
Ófagleg vinnubrögð
Öryrkjamálið skók sali Alþingis,
ekki síst fyrir þau ófaglegu vinnu-
brögð sem einkenndu bréfaskipti for-
seta Alþingis og forseta Hæstaréttar
um málið. Þar birtist vinnulag sem er
beinlínis hættulegt sjálfstæði þriggja
greina ríkisvaldsins og þar með
stjórnskipaninni sem við búum við.
En ríkisstjórnin beitir öllum brögðum
í viðureign sinni við öryrkja landsins.
Þeim var neitað um að sjá minnisblað-
ið sem var grundvöllur að skipan
nefndarinnar sem var falið að túlka
dóminn á sínum tíma. Bréfið var ekki
birt fyrr en að undangengnum dómi
Hæstaréttar þar sem forsætisráð-
herra var gert skylt að veita Öryrkja-
bandalaginu aðgang að minnis-
blaðinu.
Öryrkjabandalagið hefur líklega
fyrir löngu áttað sig á því að leiðin að
hjarta ríkisstjórnarinnar liggur í
gegnum málaferli. Það á mikið undir
dómstólum landsins komið í glímu
sinni við ríkisstjórnina. Nú hafa fleiri
áttað sig á þessari döpru staðreynd
og Félag eldri borgara í Reykjavík og
nágrenni hefur ákveðið að stefna rík-
inu vegna skatta á ávöxtun iðgjalda.
Ávöxtun lífeyris er eini flokkur fjár-
magnstekna sem er undanskilinn
10% fjármagnstekjuskatti og búa líf-
eyrisþegar við það óréttlæti að þurfa
einir fjármagnseigenda að borga tæp
39% í skatt á meðan aðrir borga 10%.
Félagið mun krefjast viðurkenningar
á því að skattheimta á vexti af lífeyr-
issjóðsiðgjöldum sé ólögmæt þar sem
hún brjóti í bága við jafnræðisreglu
og eignarréttarákvæði stjórnarskrár-
innar. Það segir meira en mörg orð
um hver hugur ríkisstjórnarinnar
gagnvart lífeyrisþegum er, að sam-
skipti þar á milli skuli birtast í hverju
dómsmálinu á fætur öðru. Dapurleg
staðreynd hjá einni af ríkustu þjóðum
heims, að hafa slíka ríkisstjórn við
völd.
Málaferli – leið-
in að hjarta rík-
isstjórnarinnar
Eftir Bryndísi
Hlöðversdóttur
Höfundur er formaður þingflokks
Samfylkingarinnar.
„Dapurleg
staðreynd
hjá einni af
ríkustu þjóð-
um heims,
að hafa slíka ríkisstjórn
við völd.“
ÞAÐ er alkunna að ekki er mikill
fjöldi ungs fólks á Alþingi um þessar
mundir. Ýmislegt hefur stuðlað að
þeirri þróun, t.a.m.
áhersla stjórn-
málaflokkanna á op-
in prófkjör und-
anfarin ár. Það er
því alltaf gleðilegt að
efnilegt ungt fólk
skuli vilja helga
krafta sína stjórnmálunum, ungt
fólk á borð við Ágúst Ólaf Ágústs-
son. Ágúst hefur vaxið mjög af störf-
um sínum fyrir UJ. Ágúst hefur að
auki verið atkvæðamikill pistlahöf-
undur á vefritinu Pólitík.is, sett mál
sitt fram á rökvísan og öfgalausan
hátt, auk þess sem skynsemi þessa
unga manns og einlægur velvilji
hans í garð meðbræðra sinna skína
þar vel í gegn. Það er því von mín að
Samfylkingarfólk í Reykjavík muni
eftir Ágústi, þegar það fer og tekur
þátt í innanflokksvalinu á framboðs-
lista flokksins. Samfylkingin þarf
sannarlega á góðu fólki að halda
framarlega á framboðslista sína fyr-
ir kosningarnar í vor og Ágúst er að
mínu mati einn þeirra sem erindi
eiga í þann slag.
Svo kjósum við auðvitað Bryndísi
Hlöðversdóttur til forystu.
Munum eftir
Ágústi
Magnús Árni Magnússon skrifar: