Morgunblaðið - 27.11.2002, Blaðsíða 4

FRÉTTIR
4 MIÐVIKUDAGUR 27. NÓVEMBER 2002 MORGUNBLAÐIÐ
HIÐ ÍSLENZKA fornritafélag hefur gefið út
2. bindi Biskupa sagna en í því eru sögur af
Skálholtsbiskupum frá upphafi og til andláts
Páls biskups Jónssonar árið 1211. Útgáfa fé-
lagsins á Biskupa sögum er styrkt af forsæt-
isráðuneytinu í tilefni þúsund ára afmælis
kristnitökunnar og afhentu þeir Jóhannes
Nordal, forseti Fornritafélagsins, og Jónas
Kristjánsson ritstjóri Davíð Oddssyni for-
sætisráðherra fyrsta eintakið í gær.
Í hinu nýja bindi eru Hungurvaka, sögur af
Þorláki helga og jarteinum hans, Páls saga
biskups og Ísleifs þáttur biskups. Útgáfuna
annaðist Ásdís Egilsdóttir dósent.
Opnar mönnum heim
hinna fornu rita
Sögunum er fylgt úr hlaði með ítarlegum
formála eftir Ásdísi og skýringum sem miðast
bæði við þarfir almennra lesenda og fræði-
manna. Er þar gerð grein fyrir bókmennta-
legum einkennum, heimildagildi, varðveislu,
tímatali og öðru því sem leiðir lesandann inn í
heim þessara fornu rita. Auk þess fylgja ætt-
arskrár, myndir, kort og önnur hjálpargögn.
Í Hungurvöku er rakin saga fimm fyrstu
biskupanna í Skálholti, frá Ísleifi Giss-
urarsyni, sem vígður var árið 1056, til
Klængs Þorsteinssonar sem andaðist 1176.
Nafn ritsins er dregið af því að höfundur vildi
með því vekja hungur ungra manna til meira
fróðleiks. Hungurvaka er rituð í upphafi 13.
aldar og er stórmerk heimild um sögu Íslands
á þessu tímabili.Meginefni bindisins er sögur
af Þorláki helga Þórhallssyni sem tók við
biskupstign í Skálholti af Klængi Þorsteins-
syni. Þorlákur helgi var fyrsti og máttugasti
dýrlingur Íslands og náði helgi hans langt út
fyrir landsteinana allt fram á okkar daga.
Hann var tekinn í heilagra manna tölu fimm
árum eftir dauða sinn, árið 1198, og bein
hans grafin úr jörðu og borin í Skálholts-
kirkju 20. júlí. Er sá dagur síðan Þorláks-
messa á sumri.
Jónas Kristjánsson segir þriðja bindið
væntanlegt á næsta ári en í því verði m.a.
Kristni saga og sögur af Jóni Ögmundarsyni,
fyrsta biskupi á Hólum.
Sigurður Nordal var fyrsti útgáfustjóri
Fornritafélagsins og kom fyrsta ritið, Egils
saga, út á vegum félagsins árið 1932 með for-
mála eftir Sigurð. „Síðan þá,“ segir Jóhannes
Nordal, sem verið hefur forseti Hins íslenzka
fornritafélags í um tuttugu ár, „hefur félagið
gefið út allar Íslendingasögurnar, Heims-
kringlu, nokkrar Konunga sögur, Orkney-
inga sögu og nú síðast Biskupa sögur.“
Alltaf jafngóð tilfinning að
handleika ný rit Fornritafélagsins
Jóhannes segir að næst á eftir þeim liggi á
að gefa út Eddukvæði, fleiri Konunga sögur,
Snorra-Eddu og Sturlungu. „Þetta tekur tíma
því það býr mikil vinna og miklar rannsóknir
á bak við hverja útgáfu enda eru ritin jöfnum
höndum ætluð fræðimönnum, áhugamönnum
og fróðleiksfúsum lesendum, sem enn eru
býsna margir. Við höfum lagt mikið upp úr
að birta yfirgripsmikla formála og rækilegar
skýringar.“
Jóhannes segir útgáfu Fornritafélagsins
vera sér mikið áhugamál og það sé alltaf mik-
ill áfangi að fá eintak af nýrri útgáfu félags-
ins í hendurnar, ekki síst þegar menn séu
ánægðir með hana eins og nú. „Biskupa sög-
urnar hafa ekki verið nógu vel kynntar og
það hefur ekki komið út vönduð heildar-
útgáfa á þeim frá því Jón Sigurðsson og Guð-
brandur Vigfússon gáfu þær út á síðari hluta
nítjándu aldar. Það er því tímabært að þessi
útgáfa sjái dagsins ljós.“
Morgunblaðið/Sverrir
Forsætisráðherra tekur við öðru bindi Biskupa sagna af þeim Jónasi
Kristjánssyni ritstjóra og Jóhannesi Nordal, forseta Hins íslenzka forn-
ritafélags. Von er á þriðja bindi Biskupa sagna á næsta ári.
Fjórir biskupar Íslands komu og fögnuðu útkomu nýs bindis af Biskupa
sögum: Ólafur Skúlason (1989–1997), Karl Sigurbjörnsson (1998), Sig-
urbjörn Einarsson (1959–1981) og Pétur Sigurgeirsson (1981–1989).
Biskupa sögur í útgáfu
Fornritafélagsins
EF HUGMYNDIR um útvíkkun á
fríverslunarsamningi Færeyinga og
Íslendinga frá árinu 1992 verða að
veruleika yrðu vöru- og þjónustuvið-
skipti milli ríkjanna alfarið gefin
frjáls og hugsanlega myndu íbúar og
fyrirtæki landanna njóta gagn-
kvæmra réttinda í landi hins samn-
ingsaðilans. Halldór Ásgrímsson ut-
anríkisráðherra og Guðni Ágústsson
landbúnaðarráðherra kynntu tillögur
að útvíkkun samningsins á ríkis-
stjórnarfundi í gær.
„Nú verður unnið áfram að málinu
af ýmsum ráðuneytum,“ sagði Hall-
dór Ásgrímsson utanríkisráðherra í
samtali við Morgunblaðið í gær.
„Færeyingar hafa m.a. lýst yfir áhuga
á því að samningurinn nái yfir fleiri
svið en viðskipti og allir ráðherrar
lýstu yfir áhuga á að svo verði.“
Halldór sagði að með samningnum
væri ætlunin að koma á sem mestu
frelsi í samskiptum landanna, bæði í
viðskiptum og fjárfestingum. „Þar
með skapar samningurinn grundvöll
fyrir bættum samgöngum og meiri
samskiptum milli landanna.“
Dýrara gegnum Danmörku
Halldór segir að málið eigi sér
ákveðin upptök í vandræðum varð-
andi útflutning á íslenskum landbún-
aðarvörum. „Við höfum lengi verið að
flytja vörur til Færeyja en þær hafa í
vaxandi mæli orðið að fara í gegnum
Danmörku sem hefur gert þær miklu
dýrari. Landbúnaðarráðuneytið hef-
ur haft mikinn áhuga á því að fá
greiðari aðgang að þessum markaði.
Nú hafa Færeyingar lýst því yfir að
þessar vörur eigi frjálsan aðgang að
þeirra mörkuðum og það verði skap-
aðar aðstæður svo þær geti komið
beint inn til Færeyja. Að sjálfsögðu
eiga þá færeyskar vörur jafngreiðan
aðgang að íslenskum mörkuðum. En
það er ljóst að við höfum flutt miklu
meira til þeirra en þeir til okkar en
vonandi getum við keypt af þeim
vörur í ríkari mæli.
Það sem hér býr að baki eru ekki
síður óskir um nánara samstarf og
samvinnu. Þannig að Íslendingar og
Færeyingar geti enn meira unnið
saman en þeir gera í dag.“
Með útvíkkun fríverslunarsamn-
ingsins myndi samkeppnisstaða Ís-
lendinga batna og útflutningur á
lambakjöti yrði ekki lengur bundinn
við 700 tonna kvóta. Sóknarfæri fyrir
íslenska útflytjendur gætu verið tölu-
verð t.d. hvað varðar mjólkurvörur,
svið, innmat, svínakjöt, egg og hey.
Þau svið sem undanþágu væri þörf
fyrir væru fjárfestingar í sjávarútvegi
og heilbrigðisreglur varðandi land-
búnaðarvörur.
Í minnisblaði ráðherranna segir að
varðandi hugsanlegan útflutning
Færeyinga á landbúnaðarafurðum til
Íslands væri ekki um eiginleg sókn-
artækifæri að ræða þar sem þeir anna
vart sínum eigin markaði. Þá mætti
auðveldlega koma í veg fyrir að aðrar
erlendar landbúnaðarvörur væru
fluttar inn til Íslands í gegnum Fær-
eyjar með beitingu upprunareglna.
Mikilvægt viðskiptaland
Í minnisblaðinu kemur einnig fram
að reynslan sýni að íslenskar vörur
eigi greiðan aðgang að færeyskum
neytendum, þrátt fyrir að markaður-
inn sé ekki mjög stór. Árið 2001 voru
fluttar til Færeyja vörur fyrir 2,5
milljarða króna en á sama tíma var
innflutningur um 0,5 milljarðar
króna. Færeyjar eru því eitt mikil-
vægasta viðskiptaland Íslands, segir í
minnisblaðinu. Á ríkisstjórnarfundin-
um var samþykkt að til að vinna að
framgangi málsins og að undirbún-
ingi samninga muni utanríkisráðu-
neytið stofna vinnuhóp með fulltrúum
þeirra ráðuneyta sem hlut eiga að
máli.
Árið 1992 tók gildi fríverslunar-
samningur milli Íslands annars vegar
og Færeyja og Danmerkur hins veg-
ar. Tekur hann til fríverslunar með
iðnaðarvörur og sjávarafurðir.
Fríverslunarsamningur við Færeyjar útvíkkaður
Vöru- og þjónustuvið-
skipti verði gefin frjáls
SÓLVEIG Pétursdóttir dómsmála-
ráðherra hitti ráðuneytisstjóra hol-
lenska dómsmálaráðuneytisins í
London á mánudag og bar þar m.a.
upp mál sem tengist rannsókn á
láti íslensks pilts í Hollandi í sum-
ar, Hjálmars Björnssonar. Fékk
ráðherra þau svör að svars væri að
vænta í þessari viku.
Aðstandendur Hjálmars heitins
hafa ekki sætt sig við málsmeðferð
lögreglu í Hollandi og hafa þrýst á
íslensk stjórnvöld að beita sér frek-
ar í málinu.
Ráðherra ræddi málið
Í samtali við Morgunblaðið sagði
Sólveig að hún hafi fyrir helgi sent
hollenska dómsmálaráðherranum
bréf og óskað eftir að ná fundi hans
í London en hann hugðist sækja
ráðstefnu um aðgerðir gegn skipu-
lagðri glæpastarfsemi í Suð-austur
Evrópu. Ráðherrann hafi því miður
ekki komist á fundinn og því hafi
hún skýrt málið fyrir ráðuneytis-
stjóranum.
Dómsmálaráðherra afhenti hon-
um jafnframt bréf frá ríkislög-
reglustjóra þar sem boðin er fram
aðstoð íslenskra lögregluyfirvalda,
komið á framfæri upplýsingum um
málið og óskað eftir aðgangi að
málsgögnum í Hollandi. Stuttu síð-
ar hafi ráðuneytisstjórinn tjáð
henni að bréfinu yrði svarað taf-
arlaust og fljótlega yrði haft sam-
band við ríkislögreglustjóra og
dómsmálaráðuneytið vegna máls-
ins.
Upplýsingar frá Íslandi
„Við verðum síðan að bíða og sjá
hvernig hollensk stjórnvöld taka á
málinu,“ segir hún.
Í bréfi ríkislögreglustjóri var
auk þess komið á framfæri upplýs-
ingum sem aflað var hér á landi.
Málið bar einnig á góma er Halldór
Ásgrímsson utanríkisráðherra hitti
hollenska starfsbróður sinn á fundi
NATO í Prag.
Hollend-
ingar
svara í
vikunni