Morgunblaðið - 27.11.2002, Síða 26

26 MIÐVIKUDAGUR 27. NÓVEMBER 2002 MORGUNBLAÐIÐ
Hallgrímur B. Geirsson.
Styrmir Gunnarsson.
Framkvæmdastjóri:
Ritstjóri:
STOFNAÐ 1913
Útgefandi: Árvakur hf., Reykjavík.
Aðstoðarritstjórar:
Karl Blöndal, Ólafur Þ. Stephensen.
Fréttaritstjóri:
Björn Vignir Sigurpálsson.
GERT er ráð fyrir að nýr sæ-
strengur milli Íslands, Færeyja
og Skotlands verði tekinn í notk-
un í lok næsta árs, en undirbún-
ingur hefur staðið yfir í tvö ár
og er talið að kostnaður verði
um 4,5 milljarðar króna.
Þetta kom fram á Grand hótel
í Reykjavík í gær þegar skrifað
var undir samning um lagningu
sæstrengsins. Stofnað hefur ver-
ið félagið Farice hf. vegna verk-
efnisins en Landssími Íslands og
Förøya Tele hafa unnið að und-
irbúningnum, þ.e. unnið að botn-
rannsóknum, útboði á lagningu
sæstrengsins, undirbúið land-
tengingar og svo framvegis. Jón
Birgir Jónsson, stjórnarformað-
ur Farice, gat þess að þetta væri
þriðji sæstrengurinn milli þess-
ara þriggja landa, en áður hefðu
verið lagðir sæstrengir 1906 og
1962, en auk þess væri Cantat-3
strengurinn sem nú væri not-
aður. Hann sagði að framleiðsla
strengsins hæfist nú þegar en
sumarið yrði notað fyrir lagn-
inguna og samband yrði vonandi
komið á í lok næsta árs.
Ítalirnir hafa mikla
trú á verkefninu
„Við erum hreyknir af því að
taka þátt í þessu verkefni og höf-
um mikla trú á því,“ sagði Mauro
Saccetto, forstjóri ítalska fyrir-
tækisins Pirelli, sem framleiðir
og leggur strenginn.
Sturla Böðvarsson, samgöngu-
ráðherra, sagði við þetta tæki-
færi að um afar merkilegan
urstöðu að það væri afsk
brýnt að tryggja betur fj
skiptasamböndin við útlö
mikilvægt væri að nægja
öryggi væri í þeim efnum
áfanga væri að ræða og hann
fagnaði því hve vel hefði til tek-
ist í undirbúningnum. Hann
sagði að fyrir skömmu hefðu sér-
fræðingar komist að þeirri nið-
Nýr sæstrengur milli Íslands, Færeyja og Skotlands
Kostn-
aður um
4,5 millj-
arðar
Morgunblað
Jón Birgir Jónsson, stjórnarformaður Farice, Sturla Böðvarsson
gönguráðherra, Mauro Saccetto, forstjóri ítalska fyrirtækisins P
Enrico Banfi, sölustjóri fyrirtækisins, eftir undirskrift samnings




  


   
    
  



  

 ! "#





 
BÖRN eru sönnunarlega fötluð. Ekki er talið
fært að láta þau mæta í dómsal til að svara
spurningum fyrir dómi því það sé þeim of þung-
bært. Skýrslutökur af þeim lúta því öðrum lög-
málum en skýrslutökur af fullorðnum. Í raun
stríðir þetta gegn meginreglum réttarfars um að
málsaðilar skuli njóta jafnræðis og hefur orðið
til þess að framburður barnanna sé ekki metinn
til jafns á við framburð annarra. Á hinn bóginn
eigi venjulegt réttarfar ekki við um börn og þau
því „sönnunarlega fötluð“.
Þetta er meðal þess sem kom fram á málþingi
Barnaheilla, Börn og réttarkerfið – kynferðis-
brot gegn börnum, sem haldið var í gær, í erindi
Önnu Kaldal. Anna útskrifaðist sem lögfræð-
ingur frá háskólanum í Stokkhólmi árið 1996 og
hefur m.a. unnið að rannsóknum á kynferðis-
brotamálum í Svíþjóð.
Í erindi sínu bendir Anna á að hæstiréttur
Svíþjóðar hafi í dómum sínum
sagt að skýrslur af börnum sem
teknar eru upp á myndband og
leiknar fyrir dómi hafi ekki sama
gildi og framburður fyrir dómn-
um sjálfum. Með því að láta
barnið ekki koma fyrir dóminn
sé í raun verið að brjóta gegn
einni af grundvallarreglum rétt-
arfarsins um að sönnunarfærsla
fyrir dómi sé milliliðalaus. Þá
gefist sakborningi ekki kostur á
að koma á framfæri spurningum
til barnsins en það stríði gegn
meginreglunni um formlegt jafn-
ræði málsaðila. Anna segir að til
þess að auka vægi framburðar
barnanna hafi verið lagt til að
dómurinn taki skýrslu af þeim í
Börn eru sönnunarlega
Anna Kaldal
STJÓRN Barnaheilla skorará ríkisstjórn og Alþingi aðundirbúa setningu laga umað Barnahús verði sjálf-
stæð stofnun þar sem unnið verði að
rannsókn og meðferð í kynferðis-
brotamálum gegn börnum á þver-
faglegan hátt. Jafnfamt verði rétt-
arfarslöggjöf í slíkum málum gerð
skýrari, börn verði ekki yfirheyrð í
dómshúsum, kunnáttumenn sjái um
yfirheyrslur undir stjórn dómara
og börn njóti traustrar hagsmuna-
gæslu.
Guðbjörg Björnsdóttir, formaður
Barnaheilla, segir að ein megin-
ástæðan fyrir því að Barnahús þurfi
að vera sjálfstæð stofnun sé að með
því verði óhlutdrægni Barnahúss-
ins hafin yfir allan vafa. Eins og
málum sé háttað í dag heyri húsið
undir Barnaverndarstofu og það
hafi verið gagnrýnt að starfsmenn
þess annist skýrslutöku yfir börn-
um vegna alvarlegra sakamála.
Með því geti hlutlægni dómsmeð-
ferðarinnar verið stefnt í hættu. Ef
Barnahús verði algjörlega sjálf-
stætt verði ekki lengur ágreiningur
um hlutlægni starfsmanna þess.
Guðbjörg segir að Barnahús hafi
sannað sig í réttarkerfinu og það sé
tímabært að festa það í sessi með
því að setja um það sérstök lög.
Í ályktun stjórnarinnar er jafn-
framt vikið að niðurstöðum skýrslu
sem systursamtök Barnah
Evrópulöndum hafa unnið
barna í réttarkerfinu sem
ið beitt kynferðislegu ofbe
urstaðan varð sú að ekkert
tæki á þessum málum á v
hátt. Stjórn Barnaheilla v
sérstaka athygli á því að
legt sé að tryggja sam
starfa og kerfisbundna s
hinna ólíku starfsstétta se
Barnaheill vilja skýrari réttarfarsreglur um kynferðis
Barnahús
verði sjálf-
stæð stofnun
MENNINGARPÓLITÍSK
STEFNUMÓTUN
Listasafn Íslands stóð fyrir mál-þingi sl. laugardag um alþjóð-leg tengsl myndlistar og stöðu
íslenskra listamanna. Töluverð um-
ræða hefur verið um þessi málefni á
undanförnum misserum enda virðist
sem nokkur straumhvörf séu að verða
á sviði myndlistarmála í landinu í kjöl-
farið. Ef marka má málflutning þeirra
sem fluttu erindi á þinginu er áhugi á
stofnun samtímalistastofnunar á borð
við þær sem starfa á öðrum Norður-
löndum að aukast, bæði meðal mynd-
listarmanna sjálfra og þeirra sem
starfa að háskólakennslu á sviði mynd-
listar. Stofnanir á borð við IASPIS í
Svíþjóð, DCA í Danmörku, FRAME í
Finnlandi og Skrifstofu samtímalista í
Noregi „starfa að alþjóðlegum tengsl-
um með því að reka alþjóðlegar vinnu-
stofur og sýningarstaði, veita fé í
ákveðin verkefni, vinna með erlendum
sýningarstjórum og styrkja rannsókn-
arstarfsemi“, eins og Tumi Magnús-
son, myndlistarmaður og prófessor við
Listaháskóla Íslands, benti á í sínu er-
indi, og full ástæða er til að ætla að slík
stofnun gæti sinnt veigamiklu hlut-
verki hér á landi rétt eins og í ná-
grannalöndunum. Það er því áhuga-
vert að Þorgeir Ólafsson, deildarstjóri
lista- og safnadeildar menntamála-
ráðuneytisins, skuli lýsa því yfir að
ráðuneytinu hafi borist hugmyndir um
að þróa miðstöð eða stofnun af þessu
tagi og að „hugsanlega [þurfi] að end-
urskoða hugmyndafræðina á bak við
núverandi styrkveitingu til myndlistar
í ljósi breyttra aðstæðna í myndlistar-
umhverfi samtímans“.
Orð Þorgeirs um að stefna ríkis-
stjórnarinnar undanfarin ár hafi verið
„að ráðuneytið eigi ekki að hafa frum-
kvæði í málefnum lista, heldur eigi það
frumkvæði að koma frá myndlistar-
mönnunum“ eru þó umhugsunarverð,
þar sem afar hæpið er að framtak ein-
staklinga geti verið helsta hreyfiaflið á
sviði myndlistarmála í jafnlitlu sam-
félagi og okkar. Myndlistarmenn eru
sundurleitur hópur, mjög misgóðir og
hafa þar af leiðandi ólíkra hagsmuna
að gæta. Að auki eru þeir nánast án
undantekninga einyrkjar er hafa litla
sem enga burði til að markaðssetja
verk sín eða koma þeim á framfæri
nema fyrir tilstilli utanaðkomandi að-
ila sem sjá um sýningarhald, kynningu
og annan ytri aðbúnað. Eins og Krist-
ján Steingrímur Jónsson, myndlistar-
maður og deildarforseti myndlistar-
deildar Listaháskólans, benti réttilega
á á málþinginu er ekki ætlast til þess
að myndlistarmennirnir sjálfir vinni
að breiðri menningarpólitískri stefnu-
mótun í þeim nágrannalöndum okkar
er við berum okkar gjarnan saman við.
Frumkvæði í málefnum lista kemur
frá stjórnvöldum, sem sjá um að
byggja upp kynningar- og upplýsinga-
kerfi fyrir myndlistarheiminn, auk
þess að sinna menntun og uppfræðslu
almennings með markvissum hætti í
gegnum skólakerfið og söfnin með það
að markmiði að skapa myndlist mark-
aðsgrundvöll til framtíðar. Í skjóli
slíkrar stefnumótunar er síðan gert
ráð fyrir að rekstrargrundvöllur skap-
ist fyrir fagmannleg einkarekin gall-
erí, er auka streymi fjármagns inn í
listumhverfið.
Með því að leggja þá ábyrgð á
herðar myndlistarmönnunum að þeir
hafi sjálfir allt frumkvæði í þróun
myndlistarumhverfisins er í raun ver-
ið að ýta undir þá félagslegu hags-
munastefnu sem einkennt hefur
myndlistarlífið hér á landi um árabil,
þar sem litlum fjármunum hefur verið
dreift mjög víða með það fyrir augum
að sem flestir einstaklingar fái eitt-
hvað fyrir sinn snúð, í stað þess að fag-
leg mat á listrænum gæðum ráði ferð-
inni. Það er löngu orðið tímabært að
skilja á milli hlutverks myndlistar-
mannanna sjálfra sem hins skapandi
afls og sérfræðinga á sviði listmiðlun-
ar er sjá um að meta og markaðssetja
listina. Að sjálfsögðu er æskilegt að
myndlistarmenn komi sjónarmiðum
sínum á framfæri í umræðu um mynd-
listarvettvanginn, en stefnumótun
ætti að vera í höndum sérmenntaðs
fagfólks er nyti fulltingis stjórnvalda
við markaðssetningu og kynningar-
starf – til að mynda fyrir tilstilli sam-
tímalistastofnunar. Í gegnum slíka
stofnun gæti menntamálaráðuneytið
haft frumkvæði að nauðsynlegri
stefnumótun í málefnum lista og um
leið skapað myndlistarmönnum skil-
yrði til að vinna að list sinni, óháðir
þeim ytri veruleika er aðrir eru betur
fallnir til að sinna.
MIKILVÆGI VATNS
Um þriðjungur mannkyns býr umþessar mundir við vatnsskort.
Stærstur er vandinn í Afríku og Vest-
ur-Asíu, en hann teygir anga sína
mun víðar því að vatnsnotkun er
einnig meiri en náttúran getur fram-
leitt í Kína, Indlandi, Rússlandi og
Bandaríkjunum. Vatnsskortur er tal-
inn einn sá mesti umhverfisvandi,
sem við eigum við að glíma. Það kann
að vera erfitt fyrir Íslendinga að gera
sér þetta vandamál í hugarlund, enda
býr engin þjóð á jörðinni að jafnmiklu
ferskvatni.
Hjalparstarf kirkjunnar er nú að
hefja söfnun fjár, sem nota á að til að
grafa brunna í Mósambík. Stofnunin
hefur undanfarin tíu ár lagt fé í að
grafa þar brunna og hafa á þeim tíma
verið grafnir um tíu brunnar á ári. Í
samtali við Önnu M.Þ. Ólafsdóttur,
fræðslu- og upplýsingafulltrúa Hjálp-
arstarfs kirkjunnar, í Morgunblaðinu
á sunnudag kom fram að einn brunn-
ur dygði fyrir 600 til 1.000 manna
þorp í marga áratugi og því mætti
ætla að brunnarnir 200, sem grafnir
hefðu verið fyrir söfnunarfé frá Ís-
landi, dygðu fyrir allt að tvö hundruð
þúsund íbúa í Mósambík.
Vatnsskortur getur haft mikil áhrif
á heilsufar og skítug vatnsból eru
gróðrarstía baktería og klakstöðvar
skordýra, sem bera með sér sjúk-
dóma á borð við malaríu. Með því að
tryggja hreint vatn er stigið stórt
skref í að bæta lífskjör í þessum
heimshluta. Inn á heimili hafa und-
anfarið borist baukar frá Hjálpar-
starfi kirkjunnar vegna þessarar
söfnunar. Hún á skilið góðar undir-
tektir.