Morgunblaðið - 27.11.2002, Side 44

KVIKMYNDIR
44 MIÐVIKUDAGUR 27. NÓVEMBER 2002 MORGUNBLAÐIÐ
James Dean
James Dean
Drama
Bandaríkin 2001. Skífan VHS. (97 mín.)
Öllum leyfð. Leikstjórn Mark Rydell.
Aðalhlutverk James Franco, Michael
Moriarty.
LÍF James Dean var ein stutt
raunasaga. Þrátt fyrir óumdeilan-
lega listræna hæfileika var drengur-
inn kvalinn allt sitt líf, sérstaklega
vegna minni-
máttarkenndar og
sársauka í garð
föður síns sem
aldrei virti Dean
viðlits eftir dauða
móður hans er
hann var enn ung-
ur drengur. En
þrátt fyrir andleg-
ar mótbárur tókst honum að ryðja
brautir á sviði kvikmyndaleiks, sýndi
þar áður óþekkta innlifun og ofur-
raunsæjan leikstíl, og það einungis
með frammistöðu sinni í þremur
myndum (East of Eden, Rebel
Without a Cause og Giant) því hann
lést í bílslysi aðeins 24 ára gamall ár-
ið 1955.
Leikarinn Mark Rydell leikstýrir
þessari sjónvarpsmynd af öryggi,
segir aðgengilega og skýra sögu af
kvöldum ungum manni og nýtur þar
góðs af frábærri frammistöðu hins
unga og efnilega James Franco
(Spiderman, Geeks and Freaks) sem
satt að segja er á stundum hreint
óhugnanlega líkur Dean heitnum.

Skarphéðinn Guðmundsson
Myndbönd
Kvalinn,
ungur maður
ÞÆTTIRNIR tveir, Árin og seglið
og Vörin og verbúðin, skapa óvenju-
lega heimildarmynd þar sem hún
byggist nánast eingöngu á málverk-
um og frásögn listamannsins Bjarna
Jónssonar. Það er vel til fundið við-
fangsefni, svo merkilegan þátt sem
hann á í stórvirkinu Íslenskir sjávar-
hættir eftir Luðvík Kristjánsson.
Bjarni lagði til þúsundir teikninga og
málverka í þessa gagnmerku heimild
um sjávarútveg landsmanna á um-
liðnum öldum. Bjarni útskýrir í þátt-
unum tveimur ýmis hugtök, búnað til
lands og sjávar, vinnuaðferðir o.fl.,
sem mega ekki falla í gleymsku og dá.
„Þessi saga þarf að vera vel geymd í
máli og myndum, munum og minj-
um,“ segir umsjónarmaður þáttanna,
Markús Örn.
Það er mergur málsins. Hitt er
annað mál að heimildarmyndir
byggðar upp á slíkan hátt verða jafn-
an háðar takmörkum hvað myndmál-
ið snertir, mótast af einhæfu mynd-
efni og við því er ekkert að segja.
E.t.v. hefði mátt fara meira með töku-
vélar á vettvang en myndin er einu
sinni um Bjarna þátt Jónssonar í
sagnfræðilegu meistarastykki og út-
koman ánægjulegt og merkt innlegg í
varðveislu kafla sem er að glatast í at-
vinnusögu þjóðarinnar.
Eins og nafnið bendir til fjalla
þættirnir um skipakost, aðstöðu og
aðbúnað sjómanna frá landnámi fram
eftir öldum. Bjarni dregur upp mynd-
ir af hinum margvíslegu gerðum báta
frá því að norræna víkinga bar fyrst
að Íslandsströndum á knörrum sínum
með eftirbátana í kjölfarinu. Þeir síð-
arnefndu urðu síðan fyrstu fiskibát-
arnir sem gerðir voru út og sjálfsagt
undrast margir það hversu stórir
knerrirnir voru; rúmuðu fjölda
manns, stórgripi og búfénað auk vista
og búnaðar. Kynnir til sögunnar ferj-
ur, skútur, Færeyinga, kúttera,
skonnortur o.fl. kunnar gerðir fiski-
báta og -skipa og mismunandi hlut-
verk þeirra. Seglabúnaður og hlut-
verk áhafnarinnar tíunduð, mis-
munandi byggingarlag, osfrv. Að
síðustu fjallað um aðbúnaðinn í
verinu.
Mikið er dvalið við Dritvík, vestur
Undir Jökli, enda ein stærsta, mik-
ilvægasta og fengsælasta verstöð
landsins í aldanna rás. Einstæð fyrir
ýmsar sakir og ein sú fegursta. Ég
fékk þó ekki betur séð en kumbaldi,
þjófstolinn og hlaðinn úr ævafornri
fjárrétt á Djúpalónssandi hafi slæðst
inní myndina ásamt raunverulegum
útgerðarminjum þar vestra. Þannig
geta spellvirki orðið sögulegar heim-
ildir. Eins er sagt að útgerð hafi lagst
af með öllu í Dritvík um 1860, sem er
rangt. Menn héldu út bátum frá þess-
ari sögufrægu verstöð allt fram á ann-
an áratug síðustu aldar.
Í síðari þættinum, Vörin og verbúð-
in, er m.a. fjallað um sögulegt og
menningarlegt gildi sjóminjasafn-
anna sem víða er að finna í sjávar-
plássunum umhverfis landið.
Er ekki að efa að þættirnir muni
vekja áhuga hátæknivæddra nútíma-
manna á þeim og öðrum minjum sem
víða er að finna við ströndina og segja
meira en nokkur orð af afrekum feðra
vorra sem áttu í elífri og erfiðri bar-
áttu við ill kjör að skapa þá velferð
sem við teljum sjálfsagða í dag.
„Út reri einn á báti…“
Sæbjörn Valdimarsson
SJÓNVARP
Árin og seglið; Vörin og verbúðin
Íslensk heimildarmynd í tveimur þáttum
byggð á málverkum Bjarna Jónssonar og
frásögn hans. Umsjón. Markús Örn Ant-
onsson. Dagskrárgerð: Andrés Indr-
iðason. Kvikmyndataka: Haraldur Frið-
riksson ofl. Hljóðupptaka: Vilmundur Þór
Gíslason. Samsetning: Sigríður Birg-
isdóttir. Myndefni úr safni Sjónvarpsins.
Þulir Bjarni Jónsson og Markús Örn Ant-
onsson. Sýningartími: 38 + 28 mín. Sjón-
varpið, 17. og 24. nóv. 2001
RÚV
HANDRITSHÖFUNDAR Swim-
fan hafa greinilega hrifist af Fatal
Attraction og ákveðið að stela hug-
myndinni til brúks á unglingamark-
aðnum. Grunnhugmyndin er nánast
sú sama en útfærslan tekst að flestu
leyti illa í Swimfan sem er klaufalega
skrifuð og stirðbusalega leikin.
Ben (Jesse Bradford), er mennta-
skólanemi og lukkunnar pamfíll í bæ
í New Jersey. Slíkur afburðasund-
maður að árangurinn er að skila hon-
um inn í Stanford-háskólann í Kali-
forníu. Bæði virtur og vinsæll og í
föstu sambandi með Amy (Shiri
Appleby), aðalgellunni í skólanum.
Það skyggir því ekkert á þegar
Madison (Erika Christensen), flytur
í bæinn. Hún er sannkallað flagð
undir fögru skinni og tekst að koll-
varpa lífi piltsins á skömmum tíma.
Í stuttu máli nær Madison að tæla
Ben til fylgilags við sig einu sinni –
sem jafnframt er einu sinni of oft.
Ben sér eftir öllu og vill ekkert meira
með hana hafa. Snýr aftur til Amy
sinnar og Madison, særð og reið,
sýnir tennurnar.
Swimfan er uppfull af þversögnum
og fáránlegum röksemdavillum í
framvindunni og gerist æ þvælu-
kenndari eftir því sem á líður. Höf-
undarnir hafa á milli handanna boð-
lega fléttu sem þeir klúðra að mestu
leyti með því að flækja hana um of og
bæta við óþörfum persónum og hlið-
arsögum. Spennan verður aldrei um-
talsverð og endirinn fyrirsjáanlegur.
Bradford er hvorki fugl né fiskur,
snoppufríður og keppir sjálfsagt í
framtíðinni við Freddie Prinze yngri
og hans líka um B-myndarullur iðn-
aðarins. Hæfileikum Christensen,
sem stóð sig eftirminnilega vel í
Traffic, er sólundað í illa skrifuðu
hlutverki ruglukollsins Madison.
Sömu örlög hrjá gæðaleikarann Dan
Hedeya í vigtarlausu hlutverki sund-
þjálfarans.
Einu sinni of oft
KVIKMYNDIR
Smárabíó
Leikstjóri: John Polson. Handrit: Charles
Bohl og Phillip Schneider. Kvikmynda-
tökustjóri: Giles Nuttgens. Tónlist: Louis
Febre, John Debney. Aðalleikendur:
Jesse Bradford, Erika Christenesen, Shiri
Appleby, Kate Burton, Dan Hedeya. 85
mín. 20th Century Fox. Bandaríkin
2002.
SWIMFAN (SUNDAÐDÁANDINN)
½
Sæbjörn Valdimarsson
Mörkinni 3, sími 568 7477
www.virka.is
Opið mán.-fös. frá kl. 10-18 og laugard. frá kl. 10-14
Bútasaumsefni
frá
THIMBLEBERRIES
nýkomin!
AUGLÝSINGADEILD
netfang: augl@mbl.is eða sími 569 1111
fyrirtaeki.is
BANDALAG ÍSLENSKRA LEIKFÉLAGA
Tilboð
á andlitsmálningu
Vatnslitabox frá Kryolan með
24 litum á 3.500 kr.
Sendum í póstkröfu!
Laugavegi 96 • www.leiklist.is • 551 6974
"Grettissaga er stórkostleg leikhúsupplifun."
S.S og L.P. Rás 2
Grettissaga saga Grettis
leikrit eftir Hilmar Jónsson byggt á Grettissögu
föst 29. nóv, kl. 20, laus sæti, lau 7. des kl. 20
Sellófon eftir Björk Jakobsdóttur
mið 27. nóv, uppselt, sun 1. des, uppselt, mið 4. des, nokkur sæti, fim 5. des, örfá sæti,
föst 6. des, örfá sæti, mið 11. des, Félagsheimilinu Klifi, ÓLAFSVÍK,
föst 13. des, LOKASÝNING FYRIR JÓL.
Sýningarnar á Sellófon hefjast kl 21.00
Refsinornir
Háskólabíó við Hagatorg I Sími 545 2500
sinfonia@sinfonia.is I www.sinfonia.is
AÐALSTYRKTARAÐILI SINFÓNÍUNNAR
Tónleikar í gulu röðinni í Háskólabíói
fimmtudaginn 28. nóvember kl. 19:30
Hljómsveitarstjóri: Philippe Entremont
Einleikari: Philippe Entremont
Ludwig van Beethoven: Prometheus, forleikur
Ludwig van Beethoven: Píanókonsert nr. 4
Richard Strauss: Der Bürger als Edelman
Hinn frábæri franski tónlistarmaður
Philippe Entremont snýr aftur eftir
vel heppnaða tónleika á síðasta
starfsári Sinfóníuhljómsveitarinnar.
Fjórði píanókonsert Beethovens er
einstakt verk,þar sem m.a.má heyra
Orfeif temja refsinornirnar, ef marka
má Liszt.
M
Á
T
T
U
R
IN
N
&
D
Ý
R
Ð
IN
Stóra svið
SÖLUMAÐUR DEYR e. Arthur Miller
Su 1/12 kl. 20,
Fö 6/12 kl 20
HONK! LJÓTI ANDARUNGINN
e. George Stiles og Anthony Drewe
Gamansöngleikur fyrir alla fjölskylduna
Su 1/12 kl 14,
Lau 7/12 kl 20 ATH: Kvöldsýning
Su 8/12 kl 14,
MEÐ VÍFIÐ Í LÚKUNUM e. Ray Cooney
Fö 29. nóv kl 20 - AUKASÝNING
Fi 5. des kl 20 - AUKASÝNING
Fi 12. des kl 20 - AUKASÝNING
KRYDDLEGIN HJÖRTU e. Laura Esquivel
Lau 30/11 kl 20
ATHUGIÐ ALLRA SÍÐASTA SÝNING
ÍRAFÁR
Fi 28/11 tónleikar kl. 20
Nýja svið
Þriðja hæðin
Litla svið
Forsalur
Miðasalan er opin kl. 13-18 og fram að sýningu sýningardaga. Sími miðasölu opnar kl. 10 virka daga.
Fax 5680383 midasala@borgarleikhus.is
Miðasala: 568 8000
HERPINGUR e. Auði Haralds og
HINN FULLKOMNI MAÐUR e.Mikael Torfason
í samstarfi við DRAUMASMIÐJUNA
Fö 29/11 kl 20
RÓMEÓ OG JÚLÍA e. Shakespeare
í samstarfi við VESTURPORT
Fi 28/11 kl 20
Lau 30/11 kl 16:30,
Mi 4/12 kl 20
ATH: Breyttan sýningartíma
JÓN OG HÓLMFRÍÐUR e. Gabor Rassov
frekar erótískt leikrit í þrem þáttum
Fö 29/11 kl 20, Lau 30/11 kl 20
SÓL & MÁNI Nýr íslenskur söngleikur
eftir Sálina hans Jóns míns og Karl Ágúst Úlfsson
FORSALA AÐGÖNGUMIÐA STENDUR YFIR TILBOÐSVERÐ KR. 2.800 GILDIR TIL JÓLA
Frumsýning 11. janúar
ALLIR Í LEIKHÚSIÐ - ENGINN HEIMA!
Borgarleikhúsið er fjölskylduvænt leikhús:
Börn, 12 ára og yngri, fá frítt í leikhúsið í fylgd með forráðamönnum.
(Gildir ekki á söngleiki og barnasýningar).
EINARS BEN HÓPURINN:
Jólakaffi í Borgarleikhúsinu með Einari Ben, Mozart,
Matthíasi Jochumssyni, Gísla á Uppsölum ofl.
Umsjón: Guðrún Ásmundsdóttir, Eyvindur Erlendsson
Su 1 des kl. 16:30 Aðgangseyrir kr. 1.500
PÍKUSÖGUR e. Eve Ensler
fi 28/11 kl. 20,
Kvöldverður fyrir og eftir sýningar
Miðasala er opin frá kl. 10-16 virka daga,
kl. 14-17 um helgar, frá kl. 19 sýnd.
Ósóttar pantanir seldar 4 dögum fyrir
sýningar. Sími 562 9700
Munið gjafakortin!
Fös. 29/11 kl. 21 Uppselt
Lau. 30/11 kl. 21 Nokkur sæti
Fim. 5/12 kl. 21 Nokkur sæti
Fös. 6/12 kl. 21 50. sýning - Uppselt
Fös. 13/12 kl. 21 Nokkur sæti,
síðasta sinn fyrir jól
Veisla í Vesturporti!
..ef ykkur langar til að eiga stund
þar sem þið getið velst um af
hlátri, ekki missa af þessari leiksýn-
ingu... (SA, Mbl.)
sun. 1. des. kl. 21.00
fös. 6. des. kl. 21.00
Örfáar sýningar eftir
Vesturport, Vesturgata 18
Miðasala í Loftkastalanum,
Sími 552 3000
loftkastalinn@simnet.is
www.senan.is 9. sýn. sun. 1. des. kl. 14 örfá sæti
10. sýn. lau. 7. des. kl. 14. laus
sæti
Vesturgötu 3 Í HLAÐVARPANUM
GRÍSK VEISLA
„Vegurinn er vonargrænn"
Mikis Þeodórakis.
Grískir tónleikar með sögulegu ívafi og grískum
mat. Ljóð helstu stórskálda Grikkja flutt á ísl.,
grísku og ísl. táknmáli við lög Mikis Þeodórakis.
Vegna fjölda áskorana mun ZORBA-
HÓPURINN ásamt söngkonunni
SIF RAGNHILDARDÓTTUR
endurflytja dagskrána frá árinu '96.
fös. 29. nóv. kl. 21.00.
ATH! Aðeins þetta eina kvöld!
Grískar veitingar fyrir sýningu.
Húsið opnar kl. 19.00 fyrir matargesti
SKELLIR OG SMELLIR
Valgeir Guðjónsson og Jón Ólafsson
fim. 28.11 kl. 21. Síðasta sýning
MIÐASALA: 551 9030 kl. 10-16
má.-fö. Símsvari á öðrum tímum.