Morgunblaðið - 28.11.2002, Side 10

FRÉTTIR
10 FIMMTUDAGUR 28. NÓVEMBER 2002 MORGUNBLAÐIÐ
VIÐ höfum frestað því að endur-
nýja fjarskiptakerfið, uppfæra veð-
urratsjána og endurnýja jarð-
skjálfta- og veðurstöðvar svo
eitthvað sé nefnt,“ segir Magnús
Jónsson, veðurstofustjóri. Auk þess
hafi margskonar rannsóknar- og
þróunarverkefni setið á hakanum.
Ástæðan er fjárskortur, en Magnús
segist þó ekki viss um að meiri
stöðnun ríki á Veðurstofu Íslands
en á mörgum öðrum ríkisstofnun-
um sem hafa átt í fjárhagslegum
vanda.
Í nefndaráliti umhverfisnefndar
vegna fjárlaga segir að fulltrúi Veð-
urstofunnar, sem var Magnús Jóns-
son, hafi sagt að stöðnun ríkti á
helstu sviðum stofnunarinnar.
Magnús segir að ekki sé um að
ræða allsherjarstöðnun á Veður-
stofunni, í sumum þáttum starfsem-
innar ríki stöðnun en öðrum ekki.
Eins og fram kom í Morgun-
blaðinu í gær eru Veðurstofunni
ætlaðar 408,7 milljónir á fjárlögum
næsta árs en Magnús telur það
ekki duga. Á þessu ári fær Veð-
urstofan liðlega 420 milljónir og
óskað var eftir 92 milljóna viðbót
fyrir árið 2003. Magnús segir að
kröfum um hagræðingu í rekstri á
síðustu árum hafi verið mætt með
stífu aðhaldi í rekstri Veðurstof-
unnar. Verði fjárframlög ekki aukin
verði að halda áfram á sömu braut.
Ekki sé þó búið að ákveða hvaða
verkefnum verði frestað enda hafi
fjárlög ekki enn verið samþykkt.
Komi til niðurskurðar hljóti hann
þó að vera á starfsemi Veðurstof-
unnar á landsbyggðinni en Magnús
bendir á að Veðurstofan greiði á
annað hundrað milljóna króna í
laun til starfsmanna utan suðvest-
urhornsins. Ekki verði gengið
lengra í hagræðingu í Reykjavík og
á Keflavíkurflugvelli.
Kemur niður á þjónustustigi
Aðspurður segist Magnús vonast
til þess að öryggisþjónusta Veður-
stofunnar muni ekki líða fyrir nið-
urskurð og hagræðingu. Á hinn
bóginn hljóti fjárskorturinn að
koma niður á þjónustustigi stofn-
unarinnar. Geri samfélagið eða
stjórnvöld ekki kröfu til meiri þjón-
ustu verði Veðurstofan að laga
rekstur sinn að því. „Það er enginn
sem segir að það sé lífsnauðsynlegt
að vera með 45 mannaðar veður-
stöðvar. Veðurstofan lifði við það á
árum áður að hafa um 30 slíkar
stöðvar. En ég er ekki viss um að
þetta sé það þjónustustig sem al-
menningur í landinu sætti sig við,“
segir hann. Fjölmargir vilji fá ná-
kvæmar upplýsingar um veðurlag á
landinu, m.a. ferðafólk.
Magnús segir starfsemi Veður-
stofunnar þess eðlis að ekki sé
nægilegt að halda rekstri hennar
óbreyttum. „Það er spurning hvort
ekki sé um afturför að ræða ef við
höldum rekstrinum bara í óbreyttu
horfi. Ég held við verðum að gera
betur,“ segir hann.
Veðurstofustjóri segir stöðnun á helstu sviðum Veðurstofunnar vegna fjárskorts
Spurning hvort
dregið verði
úr þjónustu
ÞINGFUNDUR hefst kl. 10.30 í
dag. Á dagskrá eru fyrirspurnir til
ráðherra. Að því loknu munu þing-
menn mæla fyrir þingmálum sínum.
FASTEIGNAMAT alls íbúðarhús-
næðis landsmanna samkv. fasteigna-
matsskrá 1. desember 1994 nam
559,1 milljarði króna. Fasteignamat
alls íbúðarhúsnæðis landsmanna 1.
desember árið 2000 nam 896,5 millj-
örðum króna. Er þetta aukning um
60% á tímabilinu.Kemur fram í svari
félagsmálaráðherra að fasteignamat
hafi á tímabilinu hækkað hlutfalls-
lega mest í Reykjaneskjördæmi. Í
Kópavogi hækkaði það mest eða um
112,6%. en um 54,4% í Reykjavík.
Minnst hækkaði fasteignamatið í
Ólafsvík eða um 3,8%.
Fasteignamat
hækkar um 60%
á sex árum
ÓLAFUR Örn Haraldsson, formaður fjár-
laganefndar Alþingis, sagði á Alþingi í gær að
mikil óvissa ríkti um margar veigamiklar for-
sendur frumvarps til fjárlaga fyrir árið 2003.
Hann sagði ljóst að framundan væri varn-
arbarátta ef virkjana- og álframkvæmdir
hæfust ekki í samræmi við áform á næsta ári.
Kom þetta fram í máli hans er hann mælti
fyrir breytingartillögum meirihluta fjárlaga-
nefndar við frumvarp til fjárlaga fyrir árið
2003. Önnur umræða um frumvarpið hófst í
gærmorgun og var þá
farið yfir útgjaldahlið
frumvarpsins. Eins og
venja er bíður afgreiðsla
á tekjuhlið frumvarpsins
þriðju umræðu. „Sam-
kvæmt tillögum meiri-
hluta fjárlaganefndar
aukast útgjöldin frá
frumvarpi um 4,3 millj-
arða króna. Við bætast
1,8 milljarðar vegna ný-
legs samkomulags um að
bæta kjör aldraðra,“
sagði Ólafur Örn. „Ljóst er að þessar ráðstaf-
anir taka dágóðan hluta af afganginum sem
lagt var upp með í fjárlagafrumvarpinu þótt
reyndar sé ekki búið að endurskoða tekjuhlið
frumvarpsins og því er nákvæm afkomutala
ekki ljós að svo stöddu. Að öllu samanlögðu
stefnir þó í að afkoman verði í járnum ef ekki
verður gripið til sérstakra ráðstafana til að
auka tekjurnar.“
Ólafur Örn gerði atvinnuástandið m.a. að
umtalsefni og sagði að það hefði versnað
verulega að undanförnu. „Atvinnuleysi er nú
nær tvöfalt meira en á sama tíma í fyrra og
að óbreyttu stefnir í vaxandi atvinnuleysi á
næstu mánuðum.“ Sagði Ólafur Örn að leggja
ætti áherslu á í hagstjórninni að koma í veg
fyrir atvinnuleysi.
Stuðningur við
meðferðarheimili
Ólafur Örn fór yfir vinnu fjárlaganefndar
síðustu vikurnar og sagði að meðal mála-
flokka sem nefndin hefði reynt að komast til
móts við væru skógræktarverkefni, menning-
artengd ferðaþjónusta, fjarvinnsla og fjar-
nám, menningarverkefni, líknarstarf og bar-
átta við fíkniefnavandann. „Sem dæmi um
það síðastnefnda vil ég nefna að fjárlaga-
nefnd vill bregðast við þeirri staðreynd að nú
er alllangur biðlisti á meðferðarheimilum fyr-
ir fíkniefnaneytendur. Allnokkur hópur fólks
er á vergangi og dregur fram lífið á götum og
skúmaskotum og fjármagnar neyslu sína með
innbrotum, vændi og öðrum slíkum aðferð-
um.“ Ólafur Örn sagði að fjárlaganefndin
hefði lagt til að stutt yrði við bakið á nokkr-
um meðferðarheimilum. Nefndi hann sem
dæmi Krýsuvíkursamtökin sem fengju 15
milljónir til þess að taka til sín átta til tíu
manns í meðferð. Sú fjárveiting væri tvískipt;
hún kæmi annars vegar fram í fjáraukalaga-
frumvarpstillögum og hins vegar í fjárlaga-
frumvarpstillögum.
Minnihluti fjárlaganefndar skiptist í tvo
minnihluta, eins og oft áður, annars vegar í
svokallaðan fyrsta minnihluta og hins vegar í
svokallaðan annan minnihluta. Fyrsta minni-
hluta skipa þingmenn Samfylkingarinnar,
þau Gísli S. Einarsson, Einar Már Sigurð-
arson og Margrét Frímanns-
dóttir. Annan minnihluta
skipar Jón Bjarnason, þing-
maður Vinstrihreyfingarinn-
ar –græns framboðs. Frjáls-
lyndi flokkurinn á ekki
fulltrúa í fjárlaganefnd. Gísli
S. Einarsson mælti fyrir
nefndaráliti fyrsta minni-
hluta nefndarinnar, en í
breytingartillögum þess
minnihluta eru lögð til aukin
útgjöld ríkissjóðs upp á ríf-
lega 3,5 milljarða króna, frá
því sem gert er ráð fyrir í sjálfu fjárlaga-
frumvarpinu. Þeim útgjöldum ætlar fyrsti
minnihluti að mæta með tekjum sem kynntar
verða við þriðju umræðu um fjárlögin. Fyrsti
minnihluti vill m.a. að 800 milljónir fari í það
að mæta fjárhagsvanda framhaldsskólanna.
Þá vill hann að 150 milljónir verði lagðar í
aukna almenna löggæslu. Ennfremur vill
hann leggja 190 milljónir til hækkunar at-
vinnuleysisbóta til samræmis við launavísi-
tölu og samkomulag Landssambands eldri
borgara og ríkisstjórnarinnar. Og jafnframt
vill hann leggja 300 milljónir í hækkun lífeyr-
isgreiðslna og félagslegra bóta í samræmi við
launavísitölu. Að auki vill hann leggja um 1,3
milljarða í auknar barnabætur, en með því
vill hann hækka aldursmörk ótekjutengdra
barnabóta úr sjö ára aldri í sextán ára aldur.
Og að lokum má nefna að fyrsti minnihluti
vill að um 360 milljónir fari til viðbótar til
Fjórðungssjúkrahússins á Akureyri.
Fjárþörf framhaldsskóla mikil
Gísli lagði m.a. áherslu á fjárhagsvanda
framhaldsskólanna í umræðunni í gær.
Minnti hann m.a. á að í skýrslu Ríkisend-
urskoðunar kæmi fram að rekstur 22
menntastofnana hefði farið umfram fjárheim-
ildir í árslok 2001. Fjárþörf skólanna hefði
samtals numið 906 milljónum kr. á þeim tíma.
„Sem dæmi má taka Menntaskólann í Kópa-
vogi en fjárþörf hans nemur rúmum 160
milljónum kr. í árslok sem er helmingur
þeirrar fjárhæðar sem skólanum var ætluð til
rekstrar skv. fjárlögum ársins 2001.“
Jón Bjarnason, þingmaður VG, gerði fjár-
hagsvanda framhaldsskólanna einnig að um-
talsefni er hann mælti fyrir nefndaráliti ann-
ars minnihluta fjárlaganefndar. Hann sagði
að grípa þyrfti til róttækra aðgerða til að
koma í veg fyrir enn meiri halla í rekstri
framhaldsskóla. Ekki væri hægt að reka
framhaldsskóla með halla ár eftir ár. „Rík-
isstjórnin hefur horft framhjá þessum vanda
og ekki tekið mark á athugasemdum skóla-
stjórnenda og kennara.“
Jón Bjarnason leggur til aukin útgjöld rík-
issjóðs upp á um 45 milljónir frá því sem gert
er ráð fyrir í fjárlagafrumvarpinu. Leggur
hann til að 30 milljónum kr. verði varið til
reksturs upplýsingamiðstöðva á landsbyggð-
inni og að 15 milljónum verði bætt í framlag
til Landgræðslu ríkisins. Auk þess leggja ein-
stakir þingmenn VG fram breytingartillögur
við fjárlagafrumvarpið. Kolbrún Halldórs-
dóttir og Steingrímur J. Sigfússon, gera t.d.
breytingartillögur upp á um 650 milljónir.
T.d. leggja þau til að 140 milljónum verði var-
ið til eflingar innlendrar dagskrárgerðar í
Ríkisútvarpinu. Þá fara þau fram á um 100
milljóna kr. viðbótarframlag til að mæta
kostnaði sveitarfélaga vegna fráveitufram-
kvæmda. Ennfremur má nefna að Árni Stein-
ar Jóhannsson og Jón Bjarnason leggja til að
hlutafé í Sementsverksmiðjunni hf. á Akra-
nesi verði aukið um allt að 500 milljónir kr.
Í umræðunni í gær gerði Sverrir Her-
mannsson, formaður Frjálslynda flokksins,
m.a að umtalsefni þau ummæli Ólafar Arnar
að óvissa ríkti um marga þætti fjárlagafrum-
varpsins. „Það er vonandi að þeim óvissuþátt-
um verði eytt áður en við göngum endanlega
frá þessu frumvarpi,“ sagði hann. Sverrir
gerði nýlegt samkomulag ríkisstjórnarinnar
og fulltrúa eldri borgara einnig að umtalsefni.
Hann sagði marga telja það samkomulag rýrt
í roðinu. „Og hvað um skattleysismörkin sem
er meginmál í hagsmunabaráttu þessara
manna? [eldri borgara] Hvað um þau? Þau
eru óbreytt með öllu.“
Hafró verði leyst upp
Einar Oddur Kristjánsson, varaformaður
fjárlaganefndar þingsins, sagði m.a. að við-
fangsefni framtíðarinnar fyrir ríkissjóð væri
að breyta rekstrarformi ríkisfyrirtækjanna.
Ekki þó síst hinna opinberu vísindastofnana.
Ríkið hefði ekkert með það að gera að vera
að reka þær. „Ég get ekki minnst á þessar
stofnanir öðruvísi en að minnast á stofnun
sem heitir Hafrannsóknastofnun Íslands.“
Einar Oddur benti á að gert væri ráð fyrir
því að hún fengi um 1,7 milljarða á fjárlögum
fyrir starfsemi sína. „Þessi stofnun er orðið
hreint meinvarp í íslensku efnahagslífi.
Hreint meinvarp. Og það er fátt brýnna en að
leysa hana upp. Við getum ekki í byrjun 21.
aldar lifað við það að það sé ríkiseinokun á
vísindum gagnvart þeirri náttúru sem fæðir
okkur og klæðir, sem er hafið í kringum land-
ið. Það er lífsnauðsyn fyrir okkur að frjálsar
rannsóknir fái að fara fram og ríkið styðji
einstaklingana til þess. Við erum algjörlega
bundin þessari einu stofnun sem með kredd-
um sínum í þrjátíu ár gagnvart þorskveið-
unum er á góðri leið með að draga öll sjáv-
arþorp Íslands niður. Öll. Engin undan-
tekning þar á.“
Fjölmargir þingmenn tóku þátt í fjárlaga-
umræðunni í gær en umræðan stóð yfir fram
eftir kvöldi. Þriðja umræða mun fara fram í
desember.
Ólafur Örn Haraldsson við aðra umræðu um frumvarpið til fjárlaga fyrir árið 2003
Morgunblaðið/Kristinn
Fámennt var í þingsalnum í gær þótt fjárlögin væru á dagskrá. Gísli Einarsson fór þó hvergi.
Óvissa ríkir um
forsendur fjár-
lagafrumvarps