Morgunblaðið - 30.11.2002, Qupperneq 72

72 LAUGARDAGUR 30. NÓVEMBER 2002 MORGUNBLAÐIÐ
BRÉF
TIL BLAÐSINS
Kringlunni 1 103 Reykjavík  Sími 569 1100
 Símbréf 569 1329  Netfang bref@mbl.is
Allt efni sem birtist í Morgunblaðinu og Lesbók er varðveitt í upplýsinga-
safni þess. Morgunblaðið áskilur sér rétt t i l að ráðstafa efninu þaðan, hvort
sem er með endurbirtingu eða á annan hátt. Þeir sem afhenda blaðinu efni
ti l birtingar teljast samþykkja þetta, ef ekki fylgir fyrirvari hér að lútandi.
NÚ þegar fyrsti desember nálgast,
langar mig til að minnast með nokkr-
um orðum þess sem gerðist hér varð-
andi sjálfstæði íslensku þjóðarinnar
þann mánaðardag árið 1918.
Samkvæmt samtíma heimildum
var hér í bæ hið fegursta veður, bjart
í lofti og auð jörð. Þegar birta fór af
degi og menn litu til Sundanna, sáu
menn danska varðskipið Íslands
Falk birtast í rökkrinu. Þennan dag
gengu í gildi sambandslögin, sem
höfðu verið samin og síðan samþykkt
af stjórnvöldum beggja landanna, Ís-
lands og Danmerkur, í júlímánuði á
sama ári. Nú var stofnað til veglegr-
ar hátíðar af þessu tilefni.
Hátíðarhöldin hófust með því að
ráðherrar og forsetar Alþingis settu
blómsveig á leiði Jóns Sigurðssonar
forseta um kl. 11 um morguninn. Um
hádegið safnaðist nokkur fjöldi fólks
við stjórnarráðshúsið við Lækjar-
götu, þar sem aðalhátíðin fór fram.
Lúðrasveitin lék Eldgamla Ísafold,
en síðan hélt Sigurður Eggerz að-
alhátíðarræðuna. Í ræðunni lýsti
hann því yfir að nú væri að hefjast
saga hins Íslenska sjáfstæða ríkis og
sagði að við sem nú lifum, sköpum
fyrstu drættina í því. Einnig tók
hann fram, að nú hefði konungur
gefið út úrskurð um þjóðfána Ís-
lands, sem í dag blakti yfir hinu nýja
íslenska ríki. Hann lauk svo ræðunni
með að segja að nú drægjum við fán-
ann að hún, og í sömu andrá birtist
fáninn á stjórnarráðshúsinu. Jafn-
framt var flaggað með íslenska fán-
anum víðs vegar um bæinn. síðan
voru fleiri ræður fluttar, bæði af Ís-
lendingum og Dönum. Þar á meðal
minni Dana og Konungs. Guðþjón-
usta var síðan í Dómkirkjunni, þar
sem Jón Helgason biskup steig í
stólinn.
Hátíðlegasta stund dagsins mun
hafa verið þegar íslenski fáninn var
dreginn að húni á stjórnarráðshús-
inu. Ekki er þó talið að samkomu-
gestir hafi tekið þessum atburði með
háværum fagnaðarlátum en mönn-
um hafi frekar þótt stundin alvöru-
þrungin. Kona, sem er fædd og upp
alin í Reykjavík hefur sagt mér, að
hún hafi fengið að fara með föður
sínum á hátíðina, en hún var þá tólf
ára gömul og man vel eftir því sem
gerðist þar. Hún sagði að með þeim
hefði verið roskinn maður, sterkleg-
ur, og hefði hún séð, að honum vökn-
aði um augu og telur konan að mörg-
um viðstöddum muni hafa verið
svipað innanbrjósts.
Ég hef rifjað upp þessi atrið til að
minna okkur öll, og ekki síst ungu
kynslóðina, á að á þessu tímaskeiði
hafi lokið deilu og verið gerðir samn-
ingar um úrslitaatriði í réttarstöðu
Íslands gagnvart Danmörku. Deilu
sem staðið hafði nánast heila öld, þar
sem ýmsir af bestu og merkustu son-
um þjóðarinnar höfðu háð ævilanga
baráttu án þess að tilsettu marki
væri náð. Fyrr en við endanlega
staðfestingu 17. júní 1944.
Það er skoðun mín að núverandi
Íslendingum, ungum sem gömlum,
væri sæmd að því að halda minn-
inguna um þessa atburði meira í
heiðri en nú er gert.
ÞORBJÖRG GÍSLADÓTTIR,
Reykjavík.
Minning gamallar
konu um
1. desember 1918
Frá Þorbjörgu Gísladóttur:
FYRIR 25 árum var ég í mínu
fyrsta ferðalagi á landi sem liggur
að Kyrrahafinu. Það vakti undrun
mína hve sjór var lygn og strend-
urnar lítið sjóbarðar. Ég spurði inn-
fædda hverju þetta sætti. Var mér
þá sagt að kóralrifin brytu úthafs-
ölduna, þannig að innan skerjanna
væri alltaf lygn sjór.
Mörgum árum seinna var ég enn
á ferðalagi á svipuðum slóðum og
kom þá við á eyju á miðju Kyrra-
hafi. Á grynningum fyrir utan höfn-
ina hafði verið komið fyrir stórum
stjörnulaga steinblokkum. Þar
brotnaði úthafsaldan, en að landi
bárust aðeins litlar bárur.
Þetta kom upp í huga mér þar
sem ég var á gangi um daginn úti á
Suðurnesi á Seltjarnarnesi hjá
Bakkatjörn og Seltjörn. Þetta er á
ystu totu Nessins sem Reykjavík
stendur á. Þar hefur stórgrýti verið
ekið reglubundið til fjölda ára í sjáv-
arkambinn og komið fyrir á sand-
hólunum. Enn er verið að aka grjóti
í þessa fyllingu. Markmiðið er að
hindra landbrot sem er erfitt því í
stórstreymi og brimi grefur sjórinn
undan grjótinu og þá fellur það
fram yfir sig og sandurinn gleypir
það.
Ég tel grundvallaratriði að draga
úr krafti sjávarins og hindra að út-
hafsaldan komist óbrotin að landi.
Þarna eru mjög góðar aðstæður til
annarra aðgerða.
Úti í flóanum skammt fyrir vest-
an og sunnan Seltjarnarnes eru víða
sker og grynningar. Þau sjást vel á
fjörunni og aldan brotnar á þeim á
hálfföllnu. Það er með ólíkindum að
engum skuli hafa dottið í hug að
styrkja þessi sker með grjóti eða
steinblokkum (dólómítum) eins og
ég sá í Kyrrahafinu, eða bara venju-
legu grjóti því nóg er til af því á Ís-
landi. Þannig myndi úthafsaldan,
sem kemur úr suðri og vestri velta
fram yfir sig og brotna á þessum
grynningum og valda mun minna,
jafnvel engu tjóni þegar hún berst
að landi. Fljótlega sest þang og ann-
ar sjávargróður á svona fyllingar og
þá hreyfist grjótið ekki úr stað.
Það væri gaman að vita hvort
þessi aðferð til að hindra ágang
sjávar hafi nokkurntíma verið reynd
hérlendis.
ÁSGEIR EINARSSON,
Garðaflöt 37, Garðabæ.
Hugleiðing um
sjóvarnargarða
Frá Ásgeiri Einarssyni: