Morgunblaðið - 14.12.2002, Síða 15

Morgunblaðið - 14.12.2002, Síða 15
VIÐSKIPTI/ATHAFNALÍF MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 14. DESEMBER 2002 15 Flott ... LAUGAVEGI 15 • Sími 511 1900 www.michelsen.biz Kíktu á úrvalið á skýrt geti af hverju verðtryggðir vextir hafi ekki fylgt þróun stýrivaxta meira en raun ber vitni. Í fyrsta lagi hafi Íbúðalánasjóður breytt reglum sínum í fyrra þannig að framboð hús- bréfa jókst á markaðnum en á sama tíma var öfug þróun hjá flestum hinna markaðsaðilanna. „Eftirspurn eftir húsbréfalánum virðist hafa aukist vegna þess að einstaklingar áttu nú kost á að taka hærri lán að jafnaði hjá stofnuninni. Það að framboð húsbréfa jókst inni á skuldabréfamarkaðnum leiddi síðan til þess að vextir lækkuðu minna en ella.“ Í öðru lagi nefnir hann að breytt peningamálastefna Seðla- bankans hafi áhrif en bankinn breytti stefnu sinni úr fastgengisstefnu með vikmörkum í að nota verðbólgumark- mið og flotgengi árið 2001. „Á þenslu- árunum 1998–2000 tóku innlendir að- ALMAR Guðmundsson, forstöðu- maður greiningardeildar Íslands- banka, segir að mikilvægt sé að skoða samhengi stýrivaxta og langtíma- vaxta þegar áhrif vaxtabreytinga Seðlabanka eru metin en Birgir Ís- leifur Gunnarsson seðlabankastjóri sagði í Morgunblaðinu í gær að áhrif vaxtalækkunarinnar á fimmtudaginn réðust að verulegu leyti af viðbrögð- um verðtryggðra langtímavaxta á skuldabréfamarkaði og hjá lánastofn- unum. Almar segir að þess misskiln- ings gæti oft að menn haldi að bank- arnir ráði verðtryggðu vöxtunum þegar það sé í raun ávöxtunarkrafa ríkistryggðra skuldabréfa á markaði sem sé hinn ráðandi þáttur og leggi grunn að verðlagningu annarra aðila á markaðinum. Þegar verðtryggðir vextir á skuldabréfamarkaði séu skoðaðir í samhengi við stýrivexti komi í ljós að fylgni hafi ekki verið mikil á undanförnum árum. Almar nefnir þrjár ástæður sem ilar töluvert mikið af erlendum lánum vegna lægri vaxta auk þess sem þeir virtust treysta því að krónan gæti að- eins lækkað takmarkað, vegna fast- gengisstefnu Seðlabankans. Þetta breytist svo í einu vetfangi við breyt- ingu Seðlabankans og það tók á kerf- ið, eins og sást í lækkun á gengi krón- unnar í kjölfarið. Ýmsir aðilar sem tóku erlend lán á þessum tíma vilja nú taka minni gengisáhættu og taka því frekar lán á innlenda skuldabréfa- markaðnum sem verður til þess að það er meiri spurn eftir lánsfé inni á þessum markaði sem aftur gerir það að verkum að vextir eru hærri en ella.“ Í þriðja lagi nefnir Almar að væntingar um þróun langtímavaxta hafi mikið að segja um hvernig vextir í dag þróist. „Langtímavextir mótast mikið af væntingum manna um fram- tíðina. Núna eru uppi stórtæk áform um stóriðju og það er okkar mat á greiningardeildinni að þessir þættir hafi þegar haft töluverð áhrif á mark- aðsvextina vegna þess að ýmsir aðilar á skuldabréfamarkaði telja miklar líkur á því að af álversframkvæmdum verði. Hafa þeir ekki jafnmikinn áhuga á skuldabréfum sem fjárfest- ingakosti enda hafa þeir áhyggjur af að vaxtastigið komi til með að hækka (og verð skuldabréfa að lækka) í að- draganda og samfara þessum fram- kvæmdum. Þetta er mjög mikilvægt atriði, sérstaklega í ljósi þess að Seðlabankinn hefur lýst því yfir varð- andi peningastefnuna að hann ætli ekki að láta álversmálið hafa áhrif á ákvarðanatöku sína í bili. Þar sem við erum að bera þetta tvennt saman er mikilvægt að væntingar um álver hafa áhrif í öðru tilfellinu en í hinu hefur verið ákveðið að láta þær ekki hafa áhrif. Þetta gerir óneitanlega all- an samanburð erfiðari,“ sagði Almar. Misskilningur að bank- arnir ráði vöxtunum Þrjár ástæður fyrir skorti á fylgni stýrivaxta og verðtryggðra vaxta SIÐANEFND Sambands íslenskra auglýsingastofa telur að auglýsingar Sjómannafélags Reykjavíkur, Vél- stjórafélags Íslands og Félags ís- lenskra skipstjórnarmanna brjóti í bága við siðareglur SÍA og mælst er til þess að þær verði ekki birtar aft- ur. Siðanefnd SÍA barst kæra frá Lögmálum ehf., f.h. Atlantsskipa ehf., dags. 26. nóvember 2002. Kær- an er vegna auglýsinga sem gerðar voru af ART-AD fyrir Sjómanna- félag Reykjavíkur, Vélstjórafélag Ís- lands og Félag íslenskra skipstjórn- armanna, sem birtar voru í Fréttablaðinu 23. október 2002 og í Morgunblaðinu 24. október 2002. Í niðurstöðu nefndarinnar kemur fram að umræddar auglýsingar brjóti í bága við þrjár siðareglur SÍA; 2. gr. um heiðarleika þar sem segir að auglýsingar skuli semja þannig að traust neytandans, tak- mörkuð reynsla hans eða þekking sé ekki misnotuð. 4. gr. um sannleiksgildi þar sem m.a. segir að auglýsingar skuli ekki innihalda staðhæfingar eða myndir sem líklegar eru til að villa um fyrir neytandanum, beint eða óbeint, með því að gefa eitthvað í skyn, halda eft- ir nauðsynlegum upplýsingum eða með því að nota tvíræða framsetn- ingu eða ýkjur. Og 7. gr. um last sem felur í sér að í auglýsingum skuli ekki hallmæla neinu fyrirtæki eða samkeppnisvöru, hvorki beint né með því að gefa ókosti í skyn. Gildir þetta jafnt um fyrirlitningu, skop og önnur brögð í sama tilgangi. Nefndin mælist til að auglýsing- arnar verði ekki birtar aftur. Í ljósi þessa telur siðanefnd SÍA ekki ástæðu til frekari aðgerða. Brotið á Atlants- skipum í auglýsingum NOKKURRA milljarða afgangur gæti orðið af viðskiptajöfnuðinum hér á landi í ár en það yrði í fyrsta skipti frá árinu 1995 sem hann yrði jákvæð- ur miðað við heilt ár, að því er fram kemur í vefriti fjármálaráðuneytisins. Samkvæmt tölum frá Seðlabanka Íslands var viðskiptajöfnuður gagn- vart útlöndum fyrstu níu mánuði árs- ins jákvæður um 2,6 milljarða króna. Þetta eru gríðarleg umskipti frá síðasta ári en þá var á sama tíma 36 milljarða halli. Í vefriti fjármálaráðu- neytisins segir að þessi umskipti komi ekki alls kostar á óvart þar sem tölur um vöruskiptajöfnuð það sem af er þessu ári hafa sýnt sams konar þróun. Hins vegar sýna tölurnar nokkuð aðra og reyndar heldur hagstæðari mynd en almennt hefur verið gert ráð fyrir, m.a. í endurskoðaðri þjóð- hagsspá fjármála- ráðuneytisins sem birt var í byrjun þessa mánaðar. Vaxtagreiðslur minnka milli ára Nú liggja fyrir tölur um vöru- skiptajöfnuðinn til októberloka sem sýna 12 milljarða króna afgang. Jafn- framt liggja fyrir bráðabirgðatölur um innflutning í nóvember. Sam- kvæmt þessum tölum er útlit fyrir að vöruskiptajöfnuðurinn geti orðið ívið hagstæðari en gert var ráð fyrir í spá ráðuneytisins, eða sem nemur 2–3 milljörðum króna. „Þjónustujöfnuður, án þáttatekna, gæti hins vegar orðið nokkuð óhag- stæðari en spáð var miðað við tölur fyrir fyrstu níu mánuði ársins. Á móti vegur að jöfnuður þáttatekna, þ.e. launatekjur, vextir og arður af eign- um Íslendinga í útlöndum að frá- dregnum vaxtagreiðslum af erlend- um skuldum, gjöldum vegna arðgreiðslna af eignum útlendinga hérlendis og launatekjum erlendra einstaklinga hér á landi, hefur verið mun hagstæðari það sem af er árinu en undanfarin ár. Jöfnuður þátta- tekna var þannig neikvæður um 12,5 milljarða fyrstu níu mánuði ársins en var neikvæður um 22,5 milljarða á sama tíma í fyrra. Þessi breyting staf- ar einkum af minni vaxtagreiðslum en þær eru langstærsti liður þáttatekna. Það verður að teljast afar hæpið að þessi liður verði neikvæður um 25 milljarða króna fyrir árið í heild eins og gert var ráð fyrir í síðustu spá. Styrking gengis íslensku krónunnar á síðasta ársfjórðungi, en hún er rúm- lega 10% frá sama tíma í fyrra, mun hafa jákvæð áhrif á jöfnuð þáttatekna og sama gildir um vaxtalækkanir er- lendis. Að öllu samanlögðu gæti því orðið nokkurra milljarða króna afgangur á viðskiptajöfnuði árið 2002 í stað halla eins og spáð hefur verið. Það yrði í fyrsta skipti frá árinu 1995 sem við- skiptajöfnuður yrði jákvæður miðað við heilt ár,“ að því er segir í vefriti fjármálaráðuneytisins. Morgunblaðið/Ásdís Ef viðskiptajöfnuðurinn verður hagstæður í ár yrði það í fyrsta skipti í 7 ár. Útlit fyrir jákvæðan viðskiptajöfnuð í ár YFIRTÖKUSKYLDA myndast þeg- ar aðili eða tengdir aðilar öðlast með einum eða öðrum hætti ráðstöfunar- rétt yfir 50% eða meira af atkvæð- isrétti í opinberlega skráðu félagi á Íslandi. Kauphöll Íslands telur brýnt að endurskoða reglur um yfirtöku- tilboð og færa þær meira til sam- ræmis við það sem gerist á mörk- uðum sem Ísland ber sig helst saman við. Þannig verði lagður traustari grunnur að virkri og góðri verð- myndun á hlutabréfamarkaði. Í Kauphallartíðindum Kauphallar Íslands kemur fram að í Svíþjóð stof- nast tilboðsskylda þegar aðili eða tengdir aðilar eignast 40% af at- kvæðisréttinum í sænsku félagi sem skráð er í kauphöll eða á skipulegum tilboðsmarkaði. Leggja þarf fram yf- irtökutilboð innan fjögurra vikna nema viðkomandi aðili hafi áður selt niður fyrir 40% markið. Í Danmörku er miðað við frá þriðjungi til helmings hlutafjár Í Danmörku stofnast yfirtöku- skylda í raun og veru þegar einhver aðili eða tengdir aðilar eignast þriðj- ung í dönsku félagi sem skráð er á markað í Danmörku. Þess utan stof- nast tilboðsskylda í tilvikum þegar aðili hefur öðlast rétt til að tilnefna eða setja af meirihluta stjórnar. Með orðalaginu er í raun og veru átt við að kauphöllin geti metið hvort tilboðs- skylda hafi stofnast eigi einhver hlut- hafi á milli þriðjungs eða helmings í skráðu félagi. Að öðrum kosti stofn- ast tilboðsskylda ætið þegar aðili eða tengdir aðilar hafa eignast yfir helm- ing í skráðu félagi, að því er segir í Kauphallartíðindum. Í Noregi stofnast tilboðsskylda þegar aðili hefur eignast 40% at- kvæðisréttar í norsku félagi sem skráð er í norskri kauphöll. Við mat á því hvort yfirtökuskylda hafi stofnast skal líta til eignarhalds tengdra aðila. Stefnt að samræm- ingu innan ESB Í drögum að væntanlegri tilskipun ESB um yfirtökureglur kemur fram það markmið að samræma yfirtöku- reglur milli landa og stuðla að vernd- un minnihluta hluthafa í félögum sem gerð hafa verið yfirtökutilboð í. Í drögunum er ekki nefnt ákveðið pró- sentuhlutfall til marks um það hve- nær yfirtökuskylda stofnast, heldur ber aðildarríkjum að setja reglur sem skylda þann aðila sem hefur náð yfirráðum í félagi til að gera yfir- tökutilboð í bréf annarra hluthafa. „Nokkur umræða hefur verið til staðar hér á landi um hvort æskilegt sé að lækka það þrep sem þarf að ná til að yfirtökuskylda skapist. Ljóst er að eignarhlutur töluvert undir 50% getur falið í sér raunveruleg yfirrráð og fyrir vikið getur meirihlutinn í raun orðið áhrifalaus. Slík staða get- ur skaðað hinn almenna fjárfesti og grafið undan tiltrú á hlutabréfa- markaði. Verðmyndun með bréf í slíkum félögum getur orðið ótraust og veltan lítil. Brýnt er að endur- skoða reglur um yfirtökutilboð í þessu ljósi og færa þær meira til samræmis við það sem gerist á mörkuðum sem við berum okkur helst saman við. Þannig verður lagð- ur traustari grunnur að virkri og góðri verðmyndun á hlutabréfa- markaði,“ að því er segir í Kauphall- artíðindum. Herða þarf reglur um yfirtökuskyldu LANDSBANKINN hefur ákveðið að lækka vexti helstu óverðtryggðra inn- lána og útlána um 0,5% í kjölfar lækk- unar á stýrivöxtum Seðlabankans. Í tilkynningu frá Landsbankanum segir, að hvað varði breytingar á vöxt- um verðtryggðra innlána og útlána þá hafi Landsbankinn lækkað þá vexti um 0,65% frá því í september meðan ávöxtunarkrafa húsbréfa hefur lækk- að um 0,60% frá miðju ári. Kjörvextir verðtryggðra útlána Landsbankans eru nú 7,10% og segir bankinn að þeir vextir séu þeir lægstu hjá bönkum og sparisjóðum. Þá segir að bankinn hafi auk þess nýlega brugðist við harðnandi samkeppni í lífeyrissparnaði með hækkun vaxta á verðtryggðum lífeyrisreikningum sínum. „Landsbankinn bendir á að ef borin er saman nafnávöxtun kjörvaxta verðtryggðra skuldabréfa milli ár- anna 2001 og 2002 komi í ljós að lækk- unin er 7,2%, sem er vel umfram lækkun á stýrivöxtum Seðlabanka. Þannig var nafnávöxtun verð- tryggðra kjörvaxta 17% árið 2001 en 9,8% það sem af er árinu 2002. “ Landsbank- inn lækkar vexti
Síða 1
Síða 2
Síða 3
Síða 4
Síða 5
Síða 6
Síða 7
Síða 8
Síða 9
Síða 10
Síða 11
Síða 12
Síða 13
Síða 14
Síða 15
Síða 16
Síða 17
Síða 18
Síða 19
Síða 20
Síða 21
Síða 22
Síða 23
Síða 24
Síða 25
Síða 26
Síða 27
Síða 28
Síða 29
Síða 30
Síða 31
Síða 32
Síða 33
Síða 34
Síða 35
Síða 36
Síða 37
Síða 38
Síða 39
Síða 40
Síða 41
Síða 42
Síða 43
Síða 44
Síða 45
Síða 46
Síða 47
Síða 48
Síða 49
Síða 50
Síða 51
Síða 52
Síða 53
Síða 54
Síða 55
Síða 56
Síða 57
Síða 58
Síða 59
Síða 60
Síða 61
Síða 62
Síða 63
Síða 64
Síða 65
Síða 66
Síða 67
Síða 68
Síða 69
Síða 70
Síða 71
Síða 72
Síða 73
Síða 74
Síða 75
Síða 76
Síða 77
Síða 78
Síða 79
Síða 80
Síða 81
Síða 82
Síða 83
Síða 84
Síða 85
Síða 86
Síða 87
Síða 88
Síða 89
Síða 90
Síða 91
Síða 92

x

Morgunblaðið

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.