Morgunblaðið - 12.01.2003, Blaðsíða 16

16 SUNNUDAGUR 12. JANÚAR 2003 MORGUNBLAÐIÐ
VIÐ HJÓNIN höfumekki farið á neinnkristniboðaskóla semer þó vaninn að fólkgeri sem fer út í
kristniboð á frumstæðum stað,
enda erum við ekki að fara á þann-
ig stað að sinni,“ segir Ragnar
Schram sem er að fara með fjöl-
skyldu sína til Eþíópíu.
„Fyrsta hálfa árið munum við
læra amharísku, sem er ríkismálið
í Eþíópíu og svo tökum við til
starfa við Den norske Skole.“
En hvers vegna skyldu Ragnar
og Kristbjörg hafa ákveðið að fara
til Eþíópíu?
„Það kom þannig til að bróðir
Kristbjargar, Bjarni, réð sig til
norska heimavistarskólans í Addis
Ababa. Á meðan hann var að búa
sig undir förina kom beiðni um að
hann færi með Elísabetu Jónsdótt-
ur konu sína og fimm börn þeirra í
kristniboð til Omó Rate sem er í
suðvesturhorni Eþíópíu. Hann
ákvað að verða við þessari beiðni
og þá var ljóst að kennara vantaði í
Addis Ababa. Kristbjörg er kenn-
ari og vissulega þótti það kostur að
hafa íslenskan kennara á staðnum
því þar eru nú fjögur íslensk börn
búsett, auk þeirra eru í skólanum
vel á þriðja tug norskra og danskra
barna. Það er enn óljóst hvað ég
kenni mikið en víst er að ég mun
einnig sinna félagsstarfi barnanna í
skólanum. Ég hef BA-próf í ensku
og fjölmiðlafræði og einnig hef ég
mikla reynslu af störfum með
börnum og unglingum eftir að hafa
unnið við æskulýðsstörf í Fella- og
Hólakirkju auk annarra kirkna og í
æskulýðsstarfi KFUM & K.“
Mér skilst að þú sért ekki
„fæddur inn í kristniboðsstarfið“?
„Fjölskylda mín hefur ekki
stundað kristniboðsstörf af þessu
tagi en Friðrik faðir minn er prest-
ur í Íslensku Kristkirkjunni, sem
er lúthersk fríkirkja sem starfar í
Reykjavík.
Ég hef þó farið á kristniboðs-
vettvang áður, þá fór ég með for-
eldrum mínum og bróður í ferðalag
til Kenýa og við hittum þar tvo
kristniboða og fjölskyldur þeirra,
þetta eru vinir foreldra minna.
Þetta voru þó stutt kynni og nær
engin af starfi þeirra. Mín helstu
kynni af kristniboðsstarfi eru í
gegnum tengdafjölskyldu mína.
Við Kristbjörg kynntumst þegar
við unnum saman í sumarbúðum í
Vatnaskógi 1990 og við giftum okk-
ur tveimur árum síðar.“
Verða að minnsta kosti þrjú
og hálft ár í Eþíópíu
Ert þú mjög trúaður?
„Ætli það megi ekki segja það.
Faðir minn og móðir mín, Vilborg
Ragnarsdóttir Schram, voru mikið
í starfi fyrir KFUM & K á sínum
yngri árum en ég kynntist því
starfi ekki fyrr en ég var 18 ára og
hóf störf á sumrin í Vatnaskógi.“
Hvernig leggst þessi tilvonandi
dvöl í Eþíópíu í þig?
„Mjög vel. Ég hlakka til að
kynnast af eigin raun því sem ég
hef aðeins heyrt og lesið um. Við
verðum að minnsta kosti í þrjú og
hálft ár í Eþíópíu og síðan verður
tíminn að leiða í ljós hvort fram-
hald verður á dvölinni og kristni-
boðsstörfunum.
Margir hafa gagnrýnt kristni-
boða fyrir að troða trú sinni upp á
aðra en staðreyndin er sú að í
kristniboði felast margir þættir. Til
dæmis hjálparstarf, neyðaraðstoð,
fræðsla og svo trúboðið sjálft. Það
hefur komið í ljós í gegn um ára-
tugi að fólkið í Eþíópíu hefur tekið
gildismati kristinnar trúar mjög
vel og orðasambandið „hver er sæll
í sinni trú“ er ekki rétt – að
minnsta kosti ekki alls staðar.
Kannski er eðli kristniboðsins
það viðhorf sem kristniboðinn hef-
ur til fólksins. Hann miðlar af kær-
leika og virðingu en ekki í anda ný-
lenduherra liðinna alda. Á því er
mikill munur. Fólkið hefur val og
það er valfrelsið sem skiptir mestu
máli. Þeir sem hafa tekið kristna
trú hafa spurt: „Hvers vegna kom-
uð þið ekki fyrr?“
Hvers vegna komuð þið ekki fyrr?
Nýlega voru hjónin
Kristbjörg Gísladóttir
og Ragnar Schram vígð
til kristniboða af bisk-
upi Íslands, Karli Sig-
urbjörnssyni. Guðrún
Guðlaugsdóttir ræddi
við bæði hjónin um fyr-
irhugaða dvöl þeirra í
Eþíópíu og skoðanir
þeirra á kristniboðs-
störfum. Hjónin eru
send út af Sambandi ís-
lenskra kristniboðs-
félaga sem minnist þess
í ár að 50 ár eru liðin
síðan fyrstu kristniboð-
arnir voru sendir til
starfa í Konsó í Eþíópíu.
Morgunblaðið/Kristinn
Hjónin Kristbjörg Gísladóttir kennari og Ragnar Schram BA, kristniboðar, og börn þeirra Harpa Vilborg og Friðrik Páll.
gudrung@mbl.is
HINN 1. júní 1966 fæddist lítil ís-
lensk stúlka í Gidole í Eþíópíu. Hún
var fimmta af sex börnum kristni-
boðshjónanna Gísla Arnkelssonar og
Katrínar Guðlaugsdóttur.
„Ég var nær alveg í Eþíópíu til sex
ára aldurs en hef búið á Íslandi að
mestu síðan, fyrir utan tvö á í Nor-
egi,“ segir Kristbjörg Gísladóttir sem
nú er ásamt manni sínum, Ragnari
Schram, að fara út til Eþíópíu til
kristniboðsstarfa.
„Ég hef reyndar einu sinni komið
til Eþíópíu síðan ég fór heim sex ára,
þá fór ég til að heimsækja Valgerði
systur mína sem þar var við kristni-
boðsstörf með Guðlaugi Gunnarssyni
manni sínum í Woito í Suðvestur-
Eþíópíu,“ bætir hún við.
En er svona erfitt að kristna íbúa
Eþíópíu að það nægi sem verkefni
fyrir margar kynslóðir íslenskra
kristniboða?
„Já, það eru svo margir staðir ein-
angraðir sem engir kristniboðar hafa
farið til áður að enn eru næg verkefni
fyrir hendi í Eþíópíu sem er u.þ.b. ell-
efu sinnum stærra land en Ísland að
flatarmáli og hefur um 70 milljónir
íbúa.“
Eru foreldrar þínir hættir kristni-
boðsstörfum?
„Þau eru hætt og búa hér á Íslandi,
en fjögur eldri systkini mín hafa verið
kristniboðar og einn bróðir minn er
starfandi kristniboði í Eþíópíu núna
með sinni fjölskyldu en býr mjög
langt frá okkar fyrirheitna stað.“
En hvað skyldi það vera sem knýr
fólk til að fara að boða öðrum trú?
„Hér á Íslandi búum við við trú-
frelsi og eigum val en víða í Eþíópíu
þekkir fólk bara eina trú – trú á anda
forfeðranna og það lifir oft í stöð-
ugum ótta við þessa anda. Þessari trú
fylgja alls konar siðir og venjur sem
fólk fylgir í ótta sínum og jafnvel get-
ur leitt til þess að það verði að fórna
börnum sínum með því að kasta þeim
fram af bjargi eða fyrir krókódílana.
Þetta á við ef barn fær sína fyrstu
tönn í efri góm en ekki þann neðri
sem er mun algengara. Fái barn
fyrstu tönnina í efri góm segir gömul
forfeðratrú að það muni leiða bölvun
yfir ætt sína og jafnvel alla þorps-
búa.“
Hefur slíkum börnum verið bjarg-
að af kristniboðum?
„Já, þessum börnum hefur í mörg-
um tilvikum verið komið í fóstur hjá
kristnum fjölskyldum í öðrum þorp-
um og þau fengið að lifa þannig.“
Eru margir þarna sem hafa tekið
kristna trú fyrir tilverknað kristni-
boðs?
„Já, það eru margir og þá má oft
þekkja úr vegna lífsgleðinnar og frið-
arins sem geislar út frá þeim. Þetta
þýðir þó ekki að allir sem aðhyllast
sína forfeðratrú eigi ekki neina lífs-
gleði, hún er bara öðruvísi.“
Hvernig aðstæður eru þið að fara
út í?
„Við erum að fara að starfa á
norskum heimavistarskóla í höf-
uðborginni Addis Ababa fyrir börn ís-
lenskra, norskra og danskra kristni-
boða. Við komum því til með að búa í
hefðbundnu „vestrænu“ húsnæði og
við svipaðar aðstæður að mörgu leyti
og við búum við hér. Það eru hins
vegar erfiðari aðstæður þar sem
Bjarni bróðir minn starfar, þar er
heitt, þurrt og strjálbýlt og engin
þjónusta.“
Kvíðir þú fyrir eða hlakkar þú til að
fara til Eþíópíu?
„Ég hlakka bara til. Við erum með
tvö börn, dreng á öðru ári og sex ára
stúlku, og við höfum engar áhyggjur
af þeim þarna. Kristniboðar í Eþíópíu
hafa margir mjög víðtæka menntun,
líka á sviði læknisfræði. Og nú er orð-
ið fjölbreytt fæðuúrval fyrir okkur
sem komum frá hinum vestræna
heimi, en það var ekki þegar ég var
þarna barn og ekki einu sinni þegar
systir mín var þarna árið 1989. Þetta
verður því ekki eins mikil breyting og
ætla mætti.“
Fæddist í Eþíópíu
Í ÁR eru liðin 50 ár síð-
an fyrstu íslensku
kristniboðarnir fóru til
Eþíópíu, þau Felix
Ólafsson og Kristín
Guðleifsdóttir. Að sögn
Ragnars Gunn-
arssonar, fram-
kvæmdastjóra innan-
landsstarfs
Kristniboðssambands-
ins, fór fyrsti íslenski
kristniboðinn, Ólafur
Ólafsson, til Kína til
kristniboðsstarfa árið
1921.
„Áður hafði íslensk
kona, Steinunn Jó-
hannesdóttir, starfað sem kristni-
boði í Kína ásamt bandarískum
manni sínum,“ sagði Ragnar enn
fremur.
„Ólafur kom heim frá Kína 1928 og
heimkoma hans ýtti undir að Sam-
band íslenskra kristniboðsfélaga
yrði stofnað. Þá voru
nokkur kristniboðs-
félög starfandi sem
stutt höfðu Ólaf. Það
elsta þeirra var Trú-
boðsfélag kvenna í
Reykjavík sem stofn-
að var 1904. Ólafur
fór aftur til Kína 1930
og þá sendur af hinu
nýstofnaða Sambandi
íslenskra kristniboðs-
félaga. Félögin sem
hlut áttu að stofnun
sambandsins voru
fyrrnefnt Trúboðs-
félag kvenna í
Reykjavík, Kristni-
boðsfélag karla í Reykjavík, Trú-
boðsfélagið í Hafnarfirði, Trúboðs-
félag kvenna á Vatnsleysuströnd og
Trúboðsfélag kvenna á Akureyri.
Næstu kristniboðar á eftir Ólafi og
hinni norsku konu hans, Herborgu
Ólafsson, voru þau Astrid og Jóhann
Hannesson sem fór til Kína og Hong
Kong.
Kína var lokað fyrir kristniboði
eftir byltinguna 1949 og þá fóru
menn að huga að öðrum svæðum. Ár-
ið 1952 var ákveðið að senda kristni-
boða til Eþíópíu og því hefur verið
fram haldið til þessa dags. Fyrstu 30
árin var megináherslan á Konsó, sú
trúboðsstöð var byggð upp alveg fyr-
ir fé frá Íslandi. Nú eru um 40 þús-
und Konsóbúar sem tilheyra lúth-
ersku kirkjunni í Konsó.
Kristniboðar störfuðu einnig á öðr-
um stöðum í Eþíópíu en síðustu 20
árin hafa kristniboðar frá Íslandi að-
allega starfað í suðvesturhluta lands-
ins, nema hvað Helgi Hróbjartsson
er starfandi í suðausturhluta Eþíóp-
íu.
Þess má geta að heildarfjárhags-
áætlun Kristniboðssambandsins fyr-
ir þetta ár er um 30 milljónir króna
en frá árinu 1997 hafa einnig starfað
íslenskir kristniboðar í Kenýu.“
Kristniboðsstarf í 74 ár
Ragnar Gunnarsson