Morgunblaðið - 15.03.2003, Blaðsíða 22

HÖFUÐBORGARSVÆÐIÐ
22 LAUGARDAGUR 15. MARS 2003 MORGUNBLAÐIÐ
ERLENT
FLESTIR Rússar eru þeirrar
skoðunar, að hlutverk konunnar
sé inni á heimilinu, ef marka má
niðurstöður skoðanakönnunar
sem birt var í tilefni af alþjóða-
kvennadeginum, 8. marz.
Þykir þessi niðurstaða stinga í
stúf við þá skoðun sem ríkti í
Sovétríkjunum um að í þjóðfélagi
kommúnismans bæri konum að
vinna í verksmiðjum eins og aðr-
ir, eða að stýra dráttarvél.
Fjórir af hverjum tíu sem
spurðir voru í könnun Romir
Monitoring-viðhorfskannanafyr-
irtækisins töldu hlutverk kon-
unnar fyrst og fremst að vera
móðir og 23% sögðu helzta hlut-
verk þeirra felast í því að vera
lífsförunautar manna sinna.
Niðurstöðurnar sýna að hve
miklu leyti alþjóðadagur kvenna,
sem almennt var haldinn hátíð-
legur í Sovétríkjunum, hefur
þróazt úr því að vera notaður til
að hampa hlutverki kvenna í að
byggja upp hið kommúníska
jöfnunarþjóðfélag, í að hampa
kvenleika þeirra, sem svo lengi
fékk ekki að njóta sín.
Fimmtán af hundraði svarenda
sögðust telja að konur ættu að
sækjast eftir því að verða kaup-
sýslumenn, en jafnhátt hlutfall
taldi helzta hlutverk konunnar
vera að sinna heimilinu.
Hlutfall þingkvenna
áfram lágt
Aðeins tveir af hundraði svar-
enda í rússnesku könnuninni
töldu konur hafa köllun til að
skipta sér af stjórnmálum. Það
endurspeglar niðurstöður árlegr-
ar skýrslu alþjóðlegu þing-
mannasamtakanna IPU um hlut-
fall kvenna á þjóðþingum
heimsins. Þar kemur fram að
heildarhlutfall þingkvenna í
heiminum hefur mjakast örlítið
upp á við á síðustu tveimur árum
og er nú 14,3%.
Hæst er hlutfallið í Svíþjóð,
45,3%, en Norðurlöndin hafa
lengi skorið sig úr hvað þetta
varðar. Meðalhlutfall kvenna á
norrænu þjóðþingunum er 39,9%.
Lægst er hlutfallið í arabaríkj-
um, þar sem konur hafa sums
staðar enn ekki hlotið kjörgengi.
Flestir Rússar
telja stað kon-
unnar heima
Moskvu, Genf. AFP.
BÚIST var við því í gær, að kín-
verska þingið legði þá síðar um dag-
inn blessun sína yfir Hu Jintao sem
næsta forseta landsins og eftirmann
Jiang Zemins. Fremur lítið er vitað
um Hu og flest á huldu um það hvers
konar leiðtogi hann verður.
Margt bendir til, að þrátt fyrir leið-
togaskiptin muni Jiang halda áfram
að ráða mestu að tjaldabaki en hann
tekur nú við formennsku í hermála-
nefndinni. Það er hún, sem ræður því
hverjir stjórna hernum og þar með
Kína í raun.
Gat sér orð fyrir hörku
Hu, sem er sextugur að aldri, fékk
sæti í stjórnmálaráði kínverska
kommúnistaflokksins fyrir 10 árum
og hefur lengi verið litið á hann sem
væntanlegan eftirmann Jiangs. Hann
hefur hins vegar lítið látið að sér
kveða eða eins og einn fréttaskýrandi
orðaði það, „farið með hlutverk arf-
takans af hreinni snilld“. Honum hafi
aldrei orðið á mistök vegna þess, að
hann hafi næstum aldrei sagt álit sitt
á nokkrum sköpuðum hlut.
Hu verður fyrsti kínverski leiðtog-
inn, sem hóf feril sinn í flokknum eftir
byltingu kommúnista 1949. Hann var
lengi flokksleiðtogi í sumum fátæk-
ustu héruðum landsins, meðal annars
í Tíbet þar sem hann gat sér orð fyrir
hörku gegn aðskilnaðarsinnum og
var grunaður um að bera ábyrgð á
dauða Panchen Lama, annars æðsta
trúarleiðtoga Tíbeta. Hann átti einn-
ig sinn þátt í aðgerðunum gegn náms-
mönnum á Torgi hins himneska frið-
ar í Peking og bar síðar ábyrgð á hug-
myndafræðilegri uppfræðslu æðstu
embættismanna.
Hu stýrði líka námskeiðum um
markaðsfræði og góða stjórnarhætti
og vegna þess telja sumir, að hann sé
hugsanlega umbótamaður inn við
beinið. Allur ferill hans bendir þó til,
að hann sé fyrst og fremst trúr
flokksmaður.
Almenningur í Kína virðist láta sig
litlu skipta þær breytingar, sem nú er
verið að gera á forystunni. Þegar leit-
að var álits fólks í Shanghai ypptu
flestir öxlum og sögðu, að það skipti
engu hvað mennirnir hétu, bara að
þeim tækist að auka velmegun í land-
inu.
Reuters
Jiang Zemin (t.v.) ræðir við arftaka sinn, Hu Jintao.
Fátt vitað um
arftaka Jiangs
Peking. AFP.
Hu Jintao tekur formlega við af
Jiang Zemin sem forseti Kína
„HALLÓ, halló braggabörn, sem
bjuggu í Laugarnescamp á árunum
’48–’58. Okkur langar að hitta ykkur!“
Þannig hljóðaði lítil auglýsing sem
birtist í Morgunblaðinu í byrjun mán-
aðarins en undir hana skrifa Adda,
Mæja og Sigga.
„Við vorum búnar að tala um þetta
í mörg ár áður en við létum verða af
þessu,“ segir Sigga, sem fullu nafni
heitir Sigríður Sæunn Óskarsdóttir.
„Svo fórum við í bíó og út að borða
saman um daginn. Þá ákváðum við að
drífa í þessu og skrifuðum auglýs-
inguna á staðnum áður en við skipt-
um um skoðun.“ Vinkonur hennar,
þær Þorgerður Sigurjónsdóttir og
María Snorradóttir, útskýra að ætl-
unin sé að leigja sal með vorinu þar
sem braggabörnin geta komið saman
og ornað sér við minningar úr gamla
kampinum á Laugarnestanganum.
Þær eru heldur ekki í vafa um að
það verði nóg að minnast. „Ég held að
þetta hafi verið næststærsti kamp-
urinn í bænum, Kamp Knox var lík-
lega stærri,“ segir Þorgerður. „Og
braggarnir voru ansi misjafnir að
gæðum.“ Sigríður tekur við: „Ég man
að öll fjölskyldan var í einu herbergi
því það var bara herbergi, eldhús og
stofa heima hjá mér. Svo var bara
kalt vatn og ekkert bað en hins vegar
var klósett sem í lá slanga tengd við
krana sem skrúfað var frá þegar kló-
settið var notað.“
Þorgerður segir eitt aukaherbergi
hafa verið í sínum bragga og María
man eftir því að hafa sofið hjá
mömmu sinni þar til hún var 15 eða
16 ára. „Og það var allt í lagi,“ segir
hún en bragginn hennar stóð alveg
við sjóinn. „Það var klettur fyrir
framan braggann og þegar var mikill
öldugangur gusaðist sjórinn yfir allt
og gluggarnir voru ekkert alltof þétt-
ir. Þannig að þá þurfti að vinda upp
bleytuna.“
Börnin alltaf vel til höfð
Þær segja að oft hafi verið ansi kalt
í þessum húsakynnum sem voru hituð
upp með kolum þannig að það var
sérstaklega hráslagalegt að fara fram
úr á morgnana. „En þó að það hafi
sjálfsagt margt mátt finna að brögg-
unum þá voru konurnar alltaf með
börnin sín mjög vel til höfð,“ segir
Sigríður. „Svo settu þær upp gard-
ínur í gluggana og reyndu að hafa
snyrtilegt. Þorgerður tekur undir
þetta. „Þær voru ofboðslega duglegar
og þurftu t.d. að fara niður í þvotta-
laugar í Laugardal til að þvo fatnað
og annað því það var ekkert þvotta-
hús. Hjá okkur var bara smákofi sem
var hægt að skola fatnaðinn í.“
Hins vegar benda þær á að þetta
hafi einfaldlega verið sá húsakostur
sem var í boði og þær hafi hreinlega
ekki þekkt neitt annað. „Þetta var
mjög sérstakt samfélag og eftir á að
hyggja mjög gaman,“ segir Sigríður.
„Þetta voru yfirleitt barnmargar fjöl-
skyldur og krakkarnir voru alltaf að
leika sér saman. Það var ekki verið að
mata okkur með sjónvarpi eða slíku
heldur höfðum við alltaf nóg að gera
við að leika okkur, veiddum mar-
hnúta og fórum í alls kyns útileiki.“
Bófahasar á húsþökum
Það læðist að blaðamanni sá grun-
ur að krakkarnir í kampinum hafi
verið nokkuð uppátækjasamir en
þegar það ber á góma setur Þorgerð-
ur upp sakleysisvip eins og hún skilji
ekki um hvað verið er að tala. Þetta
veldur því að Sigríður fær hláturs-
kast: „Þarna situr hún alveg eins og
engill,“ dettur upp úr henni milli hlát-
ursgusanna. „Jú jú, elskan mín góða,
þar sem voru dyrabjöllur hringdum
við þeim og hlupum í burtu og manstu
þegar við fórum í bófahasar uppi á
þaki með strákunum?“ spyr hún Þor-
gerði sem hefur misst sakleysissvip-
inn. María kannast líka við einhver
prakkarastrik og játar að hafa stolið
appelsínu úr poka sem pabbi Þor-
gerðar kom með heim einhverju sinni
fyrir jól og skildi eftir fyrir utan
braggann þeirra. „Nei, það var ekk-
ert verið að pempíast með dúkkur,“
verður Þorgerður að viðurkenna.
Það þekktist heldur ekki að börn
væru keyrð þangað sem þau áttu er-
indi. „Við þurftum alltaf að ganga og
það var langt hjá okkur að fara,“ út-
skýrir Sigríður. „Við löbbuðum úr
Laugarnescamp og niður í Laug-
arnesskóla í öllum veðrum og það var
mjög langt fyrir okkur í búð. Maður
man t.d. eftir því að vera látinn bera
níðþunga mjólkurbrúsa sem lítill
krakki og þetta þótti ekkert tiltöku-
mál. En í dag myndi enginn gera
þetta, það er alveg á hreinu.“
Þær segjast ekki sakna kampsins
sem slíks en hins vegar sakni þær
kannski þess sérstæða samfélags
sem þær ólust upp í. „Reyndar var
þetta fólk eins misjafnt og það var
margt og það var líka mikið um
óreglufólk,“ segir Sigríður. „Maður
varð stundum skelkaður því það var
svo stutt á milli bragganna – það var í
raun hægt að teygja sig út um her-
bergisgluggann minn yfir í eldhús-
gluggann á næsta bragga. Ef maður
var einn heima að passa gat verið
draugalegt þegar einhver var að fara
á milli bragganna og leika sér að því
að gára í bárujárnið. Svo var bara
texþil á milli íbúðanna og það var lítið
mál að gera gat á það og kíkja inn í
næstu íbúð. Og ef hjónin hinum meg-
in voru að rífast og slást þá fór það
ekkert fram hjá manni og stundum
var maður hræddur út af því.“
Fór út einni stoppi-
stöð of snemma
Krakkarnir í Laugarnescampinum
voru lítið fyrir að fara út fyrir hverfið
sitt til að leita eftir félagsskap ann-
arra barna að sögn þeirra vinkvenna.
„Sumir voru ekkert hrifnir af þessu
pakki í bröggunum,“ segir Þorgerður
sem man eftir því að hafa eitt sinn
farið heim með skólasystur sinni, sem
bjó í öðru hverfi. „Hún átti heima í
húsi og mamma hennar varð ekki
hrifin þegar hún vissi að ég væri úr
kampinum heldur leit með grimmum
svip á dóttur sína. Eftir svolitla stund
sagði stelpan við mig að nú ætti ég að
fara heim og mér var aldrei boðið
þangað aftur.“
Þær segjast þó ekki hafa orðið fyr-
ir aðkasti vegna búsetu sinnar. „En
við vorum kölluð kamparar,“ segir
Sigríður og tekur undir að það hafi
verið svolítið skammaryrði í þá daga.
„Við höfum kannski átt að vera svona
þriðja flokks fólk. En ég hafði aldrei
þá tilfinningu samt. Ég held að við
höfum bara verið sjálfum okkur nóg.“
Þorgerður tekur undir með henni.
„Okkur var alveg sama,“ segir hún.
Búsetan í kampinum hefur sjálf-
„Fólk eins misjafnt
og það var margt“
Auglýst eftir
braggabörnum
úr Laugarnes-
campinum
Laugarneshverfi
Sigga (t.h.) ásamt systur sinni í Laugarnescampinum á æskuárunum. „Kon-
urnar voru alltaf með börnin sín mjög vel til höfð,“ segir hún.
Mæja með braggahverfið í baksýn. Adda utan við braggann sinn.
María, Sigríður og Þorgerður, öðru nafni Mæja, Sigga og Adda, á staðnum
þar sem gamli Laugarnescampurinn stóð. Þegar mikið rok var gengu gus-
urnar upp af sjónum yfir braggana sem stóðu næst ströndinni.
Morgunblaðið/Árni Sæberg