Morgunblaðið - 15.03.2003, Blaðsíða 42

MINNINGAR
42 LAUGARDAGUR 15. MARS 2003 MORGUNBLAÐIÐ
✝ Hannes LárusGuðjónsson
fæddist á Ísafirði 6.
ágúst 1905. Hann
andaðist á Hrafnistu
Reykjavík 5. mars
síðastliðinn. For-
eldrar hans voru
Guðjón Gíslason, f. 8.
des. 1861, d. 1926, og
Mikkalína Jensdótt-
ir, f. 29. sept. 1871,
d. 11 okt. 1966.
Hannes var þriðji í
röð systkina sinna,
en systkini hans
voru Guðrún Jóna
Bjarney, f. 1900, d. 1967, Jens
Elías, f. 1903, d. 1982, Jóhannes, f.
1907, d. 1978, Sigríður Unnur, f.
1909, d. 1980, og Kristinn Júníus,
þrjú börn. 6) Rúnar, f. 1940, maki
Ólöf Pálsdóttir, þau eiga sex börn,
fyrir á Rúnar tvö börn. Afkomend-
ur Hannesar eru 85.
Hannes ólst upp í Bolungavík
fram á unglingsár, þar stundaði
hann alla almenna sveitavinnu og
sjóróðra. Eftir að hann stofnaði
fjölskyldu stundaði hann sjó-
mennsku og alla almenna verka-
mannavinnu. Eftir að hann fluttist
til Reykjavíkur uppúr 1960 starf-
aði hann við trésmíðar og bygg-
ingavinnu, síðast við byggingu
Lögreglustöðvarinnar við Hlemm
og svo þar við almennt viðhald.
Hannes tók virkan þátt í störfum
innan I.O.G.T. hreyfingarinnar
ásamt eiginkonu sinni, einnig
störfuðu þau hjón af fullum krafti
í safnaðarstarfi Bústaðakirkju
meðan aldur og heilsa leyfði.
Hannes hefur dvalist á Hrafn-
istu í Reykjavík undanfarin ár.
Útför Hannesar verður gerð frá
Kálfatjarnakirkju í dag og hefst
athöfnin klukkan 14.
f. 1912, d. 1982.
Hinn 5 okt. 1929
kvæntist Hannes Sig-
urjónu Guðrúnu Jó-
hannsdóttur, f. í
Reykjavík 4. maí
1910, d. 11. apríl 1995.
Börn þeirra eru: 1)
Inga Hafdís, f. 1930, d.
28.6 1997, maki Helgi
Axel Davíðsson, þau
eiga fimm börn. 2) Jó-
hann Ingimar, f. 1933,
maki Elsa Björnsdótt-
ir, þau eiga tvö börn.
3) Guðjón Gísli, f.
1935. 4) Sigurður
Engilbert, f. 1936, maki Guðrún
Böðvarsdóttir, þau eiga þrjú börn.
5) Sævar, f. 1937, maki Magnea
Wattnes Kristjánsdóttir, þau eiga
Nú er hann Hannes afi dáinn og
það hrannast upp minningar.
Hannes afi var alltaf fastur punkt-
ur í tilverunni við hlið Sillu ömmu,
alltaf jafn rólegur með pontuna og
klútinn. Afi byrjaði snemma að taka í
nefið en það var samkvæmt læknis-
ráði vegna óstöðvandi blóðnasa. Ekki
var hávaði í karli, nema helst þegar
hann snýtti sér hressilega.
Hannes afi var mikið náttúrubarn,
tók vel eftir umhverfinu, skildi sam-
spil náttúru, dýra og manna. Það var
alveg sama hvað hann tók sér fyrir
hendur, það gerði hann vel. T.d.
sagði hann mér frá því þegar hann
var í atvinnubótavinnu við að höggva
grjót uppi í Öskjuhlíð á kreppuárun-
um. Þá gekk ekkert verr undan hon-
um en öðrum sem voru miklu stærri
og sterkari, því hann hafði auga fyrir
því hvernig lá í berginu, það þurfti að
gera holur á réttum stöðum, sem
síðan voru fylltar af vatni sem fraus
yfir nóttina og um morguninn hafði
frostið sprengt bergið, þá fór minni
tími í að snyrta steininn sem notaður
var svo í rennustein eða hleðslu. Eins
var þegar afi átti skepnur, þá vissi
hann hvað þeim var fyrir bestu. Hann
bjó til sinn fóðurbæti sjálfur fyrir
skepnurnar og engar kýr mjólkuðu
eins og kýrnar hans afa.
Þegar var óþurrka sumar tók hann
heyið inn í hlöðu, nýslegið og rakt,
hlóð því á sérútbúnar grindur, þegar
hitnaði í heyinu og hitinn steig upp þá
dróst kalt loft inn undir heyið og upp
og kom í veg fyrir ofhitnun. Þannig
fengu skepnurnar fyrsta flokks hey.
Afi og amma voru alltaf með kart-
öflugarða meðan heilsan leyfði og yf-
irleitt voru metuppskerur. Það var
eins og afi gæti smakkað á moldinni
og fundið hvaða efni vantaði í jarð-
veginn. Það var stundum sem ég
stakk upp garðinn fyrir afa og ömmu
við sumarbústaðinn í Vogunum og
það var eins og að stinga upp beina-
kassa. Þá var kallinn búinn að setja
fiskslóg, beinaúrgang og mulda fisk-
hausa í moldina. Þegar var tekið upp
um haustið var ekki hægt að koma
gaffli niður fyrir kartöflum og það
engar smá hlussur.
Afi var mikill smiður. Hann var
alltaf að smíða eitthvað, fyrstu bú-
skaparárin, þurfti nú að laga húsnæð-
ið eða byggja við. Í þá daga var lítið
um efni en afi var laginn við að moða
úr því sem til var. Þegar ég var ungur
strákur og að hjálpa honum í sum-
arbústaðnum sýndi hann mér hvern-
ig lægi í viðnum með tilliti til þess
hvar væri best að nota planka og
borð.
Afi smíðaði oft muni til jólagjafa og
man ég sérstaklega eftir fótskamm-
elum og blómaborðum. Silla amma
var mikil handavinnukona og afi
rammaði inn myndir í ramma sem
hann smíðaði. Á kreppuárunum aflaði
afi sér þekkingar á skóviðgerðum og
gerði við skó fyrir fólk þegar tími
gafst til en það hefur oft verið erfitt
að rukka fyrir viðgerðina því almennt
var mikil fátækt hjá fólki, og því
stundum fallegt bros eina greiðslan.
Hannes afi var mjög veðurglöggur
maður, þá sérstaklega á yngri árum
þegar hann var á árabátum í Bolung-
arvík. Þá dreymdi hann fyrir veðrum,
og það hefur þurft töluverða áræðni
og vissu að segja við formanninn að
betra væri að fara inn fjörðinn í dag,
eða betra væri að leggja hálfa línuna í
dag því það myndi gera vitlaust veður
seinni partinn, og formaðurinn fór
eftir þessu, og það stóð heima. Þegar
síðasta bólið var komið inn fyrir var
farið að bræla og stund til að koma
sér í land.
Einhverju sinni var hann afi svo
veikur að einn morguninn þegar átti
að róa þá gat hann sig hvergi hreyft,
lá sárkvalinn í keng uppi í rúmi, og
HANNES LÁRUS
GUÐJÓNSSON
Í dag, 15. mars, eru
liðin 90 ár síðan nokkrir
velunnarar Íslands
komu saman í Dresden í
Þýskalandi til að ræða
stofnun Íslandsvina-
félags þar í borg.
Skömmu seinna var fé-
lagið formlega stofnað
og hlaut það nafnið
„Vereinigung der Is-
landfreunde“ (Félag Ís-
landsvina). Í tilefni
dagsins langar mig að
minnast Íslandsvinar-
ins dr. Geralds P.R.
Martins, sem lézt í
Mainz hinn 31. ágúst sl. á níræðis-
aldri. Hann fæddist í borg Guten-
bergs 30. ágúst 1913 og hét fullu nafni
Gerald Philip Richard. Faðir hans,
Alexander, var Englendingur en átti
rætur að rekja til Þýskalands, en
móðir hans, Audré að nafni, var
frönsk. Faðir hans gekk í prússneska
herinn og var staðsettur í Mainz, þeg-
ar Gerald fæddist. Hann nam jarð-
fræði, dýra- og grasafræði við háskól-
ann í Basel en hvarf í stríðsbyrjun
1939 til Frankfurt am Main og lauk
doktorsprófi ári seinna við háskólann
þar í borg. Í stríðinu gegndi hann
herþjónustu sem jarðfræðingur og
var staðsettur á Krímskaganum. Að
styrjöldinni lokinni hlaut hann starf
sem forstöðumaður rannsóknarstofu
þýska olíuiðnaðarins í Barnstorf hjá
Bremen. Þar í bæ gekkst hann fyrir
stofnun lýðháskóla enda mjög annt
um alla menntun á sviði náttúru- og
andlegra vísinda.
Áhugi hans á Íslandi vaknaði
snemma og sem ungur stúdent gekk
hann í Félag Íslandsvina, sem stofn-
að hafði verið 1913 eins og áður segir.
Á stofnfundinum var Þorvaldur
Thoroddsen, prófessor
í Kaupmannahöfn, kos-
inn heiðursforseti. Fé-
lagsstarfsemin lagðist
með öllu niður 1936 en í
lok fjórða áratugarins
beitti vísindamaðurinn
dr. Ferdinand Dann-
meyer sér fyrir stofnun
arftaka þess og 17. júní
1950 leit Íslandsvina-
félagið „Gesellschaft
der Freunde Islands“
dagsins ljós í Hamborg.
Árið 1960 hóf félagið út-
gáfu á tímaritinu Is-
land-Berichte, sem
flutti áhugaverðar greinar um mál-
efni, sem snertu samskipti landanna,
eins og menningarmál, samgöngur,
viðskipti, fiskveiðar og stjórnmál. Dr.
Martin, sem snemma hafði gengið til
liðs við félagið, tók við ritstjórninni
1975 og hafði hana með höndum
næstu 18 árin. Tímaritið tók nú mikl-
um stakkaskiptum, stækkaði mikið
og efnisval jókst að fjölbreytni. Að
jafnaði komu út fjögur hefti á ári,
samtals um 200 blaðsíður. Náttúru-
vísindi áttu hér hauk í horni, þar sem
dr. Martin var, og var vandað mjög til
efnisvals. Útdráttur úr gömlum
ferðabókum um Ísland átti einnig
miklum vinsældum að fagna. Tíma-
ritið birti ennfremur fjöldann allan af
ritdómum um þýðingar á íslenskum
bókum yfir á þýsku svo og um þýskar
bækur um Ísland. Árið 1993 lét dr.
Martin ritstjórnina af hendi og 1996
var ákveðið að sameina útgáfuna
tímaritinu ISLAND, sem Þýsk-ís-
lenska félagið í Köln hafði hafið út-
gáfu á árið áður. Ritstjóri tímaritsins
er dr. Gert Kreutzer, prófessor í nor-
rænu við háskólann í Köln. Til útgáf-
unnar er mjög vandað og hefur þátt-
ur bókmennta og lista verið aukinn að
mun.
Dr. Martin tók saman sögu „Ver-
einigung der Islandfreunde“ og
studd ist þar við tímarit þeirra Mit-
teilungen der Islandfreunde, sem
kom út á árunum 1913-1936. Enn-
fremur er hann höfundur bókarinnar
ISLAND, sem var gefin út í Ham-
borg 1991 með ljósmyndum eftir
svissneska ljósmyndarann Max
Schmid. Hann átti stórt og mikið safn
bóka um Ísland á ýmsum tungumál-
um og var fjölfróður um hagi lands og
lýðs. Dr. Martin kom nokkrum sinn-
um til Íslands og kynntist fjölmörg-
um Íslendingum, sem margir hverjir
urðu vinir hans ævilangt. Hann stuðl-
aði mjög að samskiptum Þýskalands
og Íslands og var boðinn og búinn til
að veita stuðning málum, sem hann
taldi okkur í hag, eins og t.d. land-
helgismálinu. Dr. Kristján Eldjárn
sæmdi hann riddarakrossi fálkaorð-
unnar 1978 og forseti Þýskalands, dr.
Richard von Weizsäcker, veitti hon-
um þýsku þjónustuorðuna (Bundes-
verdienstkreuz) 1987. Hann var heið-
ursfélagi Íslandsvinafélagsins í
Hamborg.
Dr. Martin var kvæntur Melitta,
fædd Zielstorff, og áttu þau eina dótt-
ur og þrjá syni. Síðustu árin urðu
honum erfið, en með innilegri umönn-
un konu sinnar gat hann dvalið heima
í Mainz nema síðustu mánuðina.
Með dr. Gerald Martin er góður
vinur Íslands genginn á vit feðra
sinna. Segja má, að hann hafi verið
síðasti tengiliður á milli Íslandsvina-
félagsins, sem stofnað var 1913 og fé-
laganna í Hamborg og Köln, sem
bæði reka blómlegt kynningarstarf á
íslenskum málefnum.
Guð blessi minningu hans.
Sverrir Schopka.
GERALD P.R. MARTIN
✝ Sara Stefáns-dóttir, húsmóðir í
Landakoti í Vest-
mannaeyjum, fædd-
ist í Hrísey 22. apríl
1932. Hún lést á
Landspítalanum í
Reykjavík 5. mars
2003. Foreldrar Söru
voru Stefán Runólfs-
son, f. 18. nóv. 1894,
d. 1961, og María
Dagbjört Stefáns-
dóttir, f. 6. maí 1898,
d. 22. okt. 1953.
Bræður Söru voru
Stefán, f. 21. des.
1922, d. 1. nóv. 1984, maki María
Adolfsdóttir, f. 14.8. 1921, börn
þeirra eru Friðrik Adolf, f. 18.2.
1959, og Stefán Már, f. 1.5. 1961,
maki Ása Sverrisdóttir, f. 15.11.
1966, börn þeirra eru María Dag-
björt, f. 5.5. 1999, og Sara Berg-
lind, f. 15.11. 2001; og Óskar, f. 19.
apríl 1928, d. 28. mars 1931.
Sara giftist á Húsavík 21. des.
1952, Jónasi Guðmundssyni, sjó-
manni og verkstjóra, frá Flatey á
Skjálfanda, f. í Flatey 1. ágúst
1921, d. í Reykjavík. 21. sept. 1993.
Jónas var sonur Guðmundar Karls
Jónssonar og Maríu Jónasdóttur að
Krosshúsum í Flatey. Börn Söru og
Jónasar eru þrjú: Stefán Óskar, f.
9. des. 1953, kvæntur Sigurlaugu
Grétarsdóttur, f. 11. júní 1962.
Sonur þeirra er Grétar, f. 11. des.
1987; Guðmundur Karl, f. 11. júní
1958; Anna María, f. 8. júlí 1961,
gift Jóhanni Elfari Valdimarssyni,
f. 2. mars 1961. Börn þeirra eru
Sara, f. 19. júní 1983, unnusti henn-
ar er Gunnar Þór Run-
ólfsson; Valdimar
Unnar, f. 25. júní 1989;
og Rakel, f. 5. júní
1991.
Fyrir hjónaband
eignaðist Jónas dóttur
sína, Ástu Maríu, f. 22.
okt. 1947. Eiginmaður
hennar er Hallgrímur
Júlíusson, f. 25. maí
1946, og börn þeirra
eru þrjú. Þorsteinn, f.
13. sept. 1969, sem er
kvæntur Ingibjörgu
Valsdóttur, f. 16.2.
1970, og eru börn
þeirra Kristín María, f.
21.6. 1998, og Valur, f. 1.7. 2001;
Júlíus, f. 10. mars 1973, sem er
kvæntur Kristjönu Ingólfsdóttur, f.
14.9. 1973, og eru börn þeirra Hall-
grímur, f. 10.9. 1994 og Ásta Björk,
f. 3.4. 1999; og Þóra, f. 14. jan. 1976
sem er í sambúð með Helga Braga-
syni, f. 7.4. 1971, og eiga þau
óskírða dóttur f. 14.2. 2003.
Sara var við nám í Húsmæðra-
skólanum á Laugalandi veturinn
1951–52. Hún var beitningakona í
Flatey á Skjálfanda. Flutti til Vest-
mannaeyja í janúar 1953 með
eiginmanni sínum, fyrst í Framnes
en þaðan í Landakot sem þau
keyptu í maí sama ár. Hún var alla
tíð síðan húsmóðir í Landakoti.
Bjuggu þau hjónin þar til dánar-
dægurs en eftir andlát Jónasar
flutti sonur þeirra, Guðmundur
Karl, til hennar í Landakot.
Útför Söru verður gerð frá
Landakirkju í dag og hefst athöfn-
in klukkan 14.
Elsku móðir mín er látin. Mig
brestur orð til að lýsa þakklæti mínu
fyrir umhyggju og alúð alla tíð. Þú
stóðst sem klettur við hlið mér allt
mitt líf. Sérstaklega var það þakk-
arvert í veikindum mínum. Alltaf
hefur þú verið til staðar í uppvext-
inum og allt til enda. Ég veit að núna
líður þér vel í faðmi Guðs, elsku móð-
ir mín. Ég veit að þú býrð við ljósið,
sem Guð á himnum hefur gert til að
lýsa okkur mönnunum.
Þinn sonur,
Guðmundur Karl Jónasson.
Elsku Sara amma okkar er dáin.
Við söknum hennar mikið, því hún
var svo góð amma. Það var alltaf svo
gott og hlýtt að koma í Kotið til
hennar. Þegar við komum í heim-
sókn tók hún á móti okkur með korn-
stöngum og hlýju faðmlagi. Henni
var ekki vel við þegar við vorum að
veiða pysjur og koma með ketti
heim. Nú vitum við að henni líður vel
hjá Jónasi afa, og við vitum að þau
munu alltaf gæta okkar.
Sara, Unnar og Rakel.
Drottinn vakir, Drottinn vakir
daga’ og nætur yfir þér.
Blíðlynd eins og besta móðir
ber hann þig í faðmi sér.
Allir þótt þér aðrir bregðist,
aldrei hann á burtu fer.
Drottinn elskar, – Drottinn vakir
daga’ og nætur yfir þér.
Þegar æviröðull rennur,
rökkvar fyrir sjónum þér,
hræðstu eigi, hel er fortjald,
hinum megin birtan er.
Höndin, sem þig hingað leiddi,
himins til þig aftur ber.
Drottinn elskar, – Drottinn vakir
daga’ og nætur yfir þér.
(S. Kr. Pétursson.)
Kæra Sara, þetta er kveðja til þín,
með þakklæti fyrir alla þá hjálp, alla
þá umhyggju, sem þú sýndir foreldr-
um mínum.
Þórey Þór.
SARA
STEFÁNSDÓTTIR
Þökkum auðsýnda samúð og vinarhug við
andlát og útför elskulegrar eiginkonu minnar,
móður okkar, tengdamóður, ömmu og lang-
ömmu,
GUÐFINNU T. GUÐNADÓTTUR
frá Brautartungu, Lundarreykjadal,
hjúkrunarheimilinu Ási,
Hveragerði.
Sérstakar þakkir til starfsfólks á hjúkrunar- og dvalarheimilinu Ási, Hvera-
gerði, fyrir frábæra umönnun og hlýhug.
Eðvarð P. Torfason,
Margrét Kristjánsdóttir, Helgi Hannesson,
Sveinn Gunnar Eðvarðsson, Anna Rafnsdóttir,
Hildur Eðvarðsdóttir, Eiríkur Sveinsson,
Guðni Eðvarðsson, Halldóra Ingimundardóttir,
barnabörn og barnabarnabarn.
Afmælis- og minningargreinum má skila í tölvupósti (netfangið er minning@mbl.is, svar er
sent sjálfkrafa um leið og grein hefur borist) eða á disklingi. Ef greinin er á disklingi þarf út-
prentun að fylgja. Nauðsynlegt er að tilgreina símanúmer höfundar og/eða sendanda (vinnu-
síma og heimasíma). Þar sem pláss er takmarkað getur þurft að fresta birtingu greina, enda
þótt þær berist innan hins tiltekna frests. Nánari upplýsingar eru á mbl.is. Um hvern látinn
einstakling birtist formáli og ein aðalgrein af hæfilegri lengd á útfarardegi, en aðrar greinar
skulu ekki vera lengri en 300 orð, u.þ.b. 1.500 slög (með bilum) eða um 50 línur í blaðinu (17
dálksentimetrar). Tilvitnanir í sálma eða ljóð takmarkast við eitt til þrjú erindi. Einnig er
hægt að senda örstutta kveðju, HINSTU KVEÐJU, 5–15 línur, og votta virðingu án þess að
það sé gert með langri grein. Greinarhöfundar eru beðnir að hafa skírnarnöfn sín en ekki
stuttnefni undir greinunum.