Morgunblaðið - 27.04.2003, Blaðsíða 1

STOFNAÐ 1913 . TBL. 91. ÁRG. SUNNUDAGUR 27. APRÍL 2003 PRENTSMIÐJA ÁRVAKURS HF. mbl.is
Rímnamenn
rappa
Textar Afkvæma guðanna eru full-
ir af pælingum Sunnudagur 10
Palestínska rithöfundarins
Izzats Ghazzawi minnst Listir 26
Eftir fall
Saddams
Verður komið á lýðræði eða
klerkaveldi í Írak? 20
JAPANSKA fyrirtækið Japan Steel Net-
works, JSW, hefur keypt 13% hlut í Varma-
rafi, sem sérhæfir sig í rannsóknum, þróun
og framleiðslu á varmarafölum og vetnis-
geymslubúnaði.
Dr. Hiroyuki Tokushige, aðstoðarsvæðis-
stjóri JSW í Evrópu, segir að japanska fyr-
irtækið sé stór framleiðandi stálvöru og ým-
issa iðnaðarvara. Fyrirtækið hafi meðal
annars þróað málmblöndur, sem geymi
vetni. „Við höfum mikinn áhuga á umhverf-
isvænum orkugjöfum og teljum að vetni sé
orkumiðill framtíðarinnar,“ segir Tokushige.
Jarðvarminn nýtist vel
Hann segir að hinn mikli jarðvarmi sem sé
að finna á Íslandi nýtist vel til að geyma vetni
í málmblöndum. „Hann gerir að verkum að
hægt er að auka nýtingu geymslunnar,“ seg-
ir dr. Tokushige, „en í Japan er varminn ekki
óþrjótandi, eins og hér. Á Íslandi er fullkom-
ið hitaveitukerfi og því góðar aðstæður fyrir
þessa tækni,“ segir hann.
Þá segir hann að Varmaraf hafi mikla
þekkingu á hitastýringu. „Með samstarfi við
fyrirtækið getum við hugsanlega nýtt okkur
þekkingu þess til að bæta framleiðslu okkar,“
segir hann.
Dr. Árni Geirsson, framkvæmdastjóri
Varmarafs, segist sjá mörg tækifæri í sam-
starfi við japanska fyrirtækið. „JSW býr að
mikilli reynslu og þekkingu í vetnistækni og
við hlökkum mjög til samstarfsins. Við reikn-
um með því að bæði fyrirtæki læri og hagnist
á því. Þessi samningur styrkir Varmaraf, því
nú eigum við „stóran bróður“, sem kemur sér
alltaf vel,“ segir hann.
Japanskt
fyrirtæki
fjárfestir í
Varmarafi
TALSMENN WHO, Alþjóðaheilbrigðis-
stofnunarinnar, hvöttu í gær til alheimsátaks
í að hafa uppi á öllum þeim, sem hugsanlega
hafa smitast af bráðu lungnabólgunni. Að
öðrum kosti væri hætta á „sprengingu“ í út-
breiðslu sjúkdómsins.
Dauðsföllum af völdum sjúkdómsins hefur
fjölgað, 14 síðasta sólarhringinn í Kína og
Hong Kong, og talið er, að nú hafi um 5.000
manns smitast í 26 löndum. Hafa stjórnvöld
gripið til mjög róttækra ráðstafana til að
hefta útbreiðsluna og viðbúnaður annars
staðar vex með degi hverjum.
Shigeru Oni, yfirmaður WHO í Asíu, sagði
í gær, að hætta væri á sprengingu í út-
breiðslu sóttarinnar en benti um leið á, að
tala látinna væri ekki mjög há miðað við
marga aðra sjúkdóma. Sjúkdómurinn væri
samt mjög alvarlegur, ekki aðeins heilsu
fólks, heldur ekki síður afkomu þess og efna-
hagslífinu. Í fyrstu bentu tölur til, að um 4%
sjúklinga dæju af völdum lungnabólgunnar,
en dánartíðnin er nú komin í 5–6%. Breskir
sérfræðingar áætla þó, að hún geti hugsan-
lega verið mun hærri eða allt að 15%.
Óttast er, að veiran hafi stökkbreyst og
valdi því, að nú er meira um dauðsföll hjá
ungu fólki. Í gær var skýrt frá láti 28 ára
manns í Hong Kong og er hann sá yngsti,
sem sjúkdómurinn hefur lagt að velli.
Hvatt til al-
heimsátaks
Hong Kong. AFP.
HALLDÓR Ásgrímsson, formaður Framsókn-
arflokksins og utanríkisráðherra, segir að vegna
viðræðna um aukna fríverslun á vettvangi
Heimsviðskiptastofnunarinnar (WTO) muni
þurfa að breyta styrkjakerfi landbúnaðarins og
hann muni að miklu leyti þurfa að laga sig að
þeirri landbúnaðarstefnu, sem rekin verði í Evr-
ópusambandinu þegar þar að kemur. Þetta kem-
ur fram í viðtali við Halldór í Morgunblaðinu í
dag.
„[V]ið horfumst í augu við meira frjálsræði í
innflutningi landbúnaðarafurða og í ljósi þess
þarf að endurmeta stuðninginn við landbúnað-
inn,“ segir Halldór í viðtalinu. „Við höfum hafið
viðræður við forystumenn í landbúnaði um það.
Við sjáum ýmsa möguleika í því að breyta
greiðslufyrirkomulaginu þannig að það standist
þær tillögur sem Evrópusambandið hefur lagt
fram [í Doha-viðræðunum á vettvangi WTO].“
Halldór segir jafnframt:
„Miðað við að tillögur Evr-
ópusambandsins í þessum
viðræðum verði ofan á, sem
ekki er ólíklegt að geti orðið
því þær ganga mun
skemmra en tillögur Banda-
ríkjanna og annarra og það
er okkar mat að það verði að
minnsta kosti gengið jafn-
langt og Evrópusambandið
leggur til, þá má segja að íslenskur landbúnaður
verði að laga sig að miklu leyti að þeirri landbún-
aðarstefnu sem rekin verður í Evrópusamband-
inu þegar þar að kemur. Í þessu ljósi þarf íslensk-
ur landbúnaður að endurmeta sína stöðu.“
Halldór segir að ekki sé víst að mikið dragi úr
styrkjum til landbúnaðarins við þetta. „Það þarf
að minnsta kosti að breyta styrkjum í svokallaðar
grænar greiðslur eða það sem má kalla búsetu-
styrki. Evrópusambandið gerir ráð fyrir að
styrkirnir verði áfram við lýði en styrkirnir eru
að breytast. Í dag er greitt meira vegna
umhverfissjónarmiða og framleiðsluhátta sem
taka mið af vistvænum afurðum. Það fellur á
margan hátt vel að þeim hugmyndum sem Ís-
lendingar hafa um sína landbúnaðarframleiðslu.“
Breytingar burtséð frá aðild að ESB
Aðspurður hvort hann sjái framtíð landbún-
aðarins hér á landi fyrir sér þannig að honum
muni svipa meira til þess sem er í Evrópusam-
bandslöndunum svarar Halldór: „Já ég tel að
enginn vafi sé á því að það muni gerast. Landbún-
aðurinn þarf að búa sig undir þetta, hvað svo sem
líður hugsanlegri aðild að Evrópusambandinu.“
Halldór
Ásgrímsson
Halldór Ásgrímsson um breytingar í landbúnaði vegna WTO-samninga
Landbúnaðurinn lagi sig
að framtíðarstefnu ESB

Setjum stöðugleikann/10
Hljóðlátur
baráttumaður
♦ ♦ ♦
ÞAÐ ER alltaf nóg um að vera í
Fjölskyldu- og húsdýragarðinum í
Laugardalnum. Nýtur vísindaver-
öldin, sem sett hefur verið upp í
tjaldi við kaffihús garðsins, mikilla
vinsælda eins og sjá má á þessum
bandarísku börnum sem fannst
spennandi að prófa sápuhólkinn,
sem þau búa til með því að setja
hring ofan í sápulög, og lyfta hon-
um rólega þannig að til verður
sápuveggur í kringum þau.
Börnin voru í hópi erlendra
grunnskólanema, sem voru í Fjöl-
skyldugarðinum í gærmorgun, en
þau taka þátt í sameiginlegu verk-
efni með háskólanemum, sem taka
yngri börnin að sér og gerast
„mentorar“ þeirra. Morgunblaðið/Brynjar Gauti
Gaman í
vísinda-
veröld
TALIÐ er, að á annan tug manna að minnsta
kosti hafi farist og tugir manna slasast er
vopnageymsla á vegum Bandaríkjahers sprakk
í loft upp við Bagdad í gærmorgun. Skutust
flugskeyti úr geymslunni á þrjú nálæg hús og
gjöreyðilögðu þau. Brugðust íbúar á svæðinu
ævareiðir við atburðinum og grýttu bandaríska
hermenn.
Bandaríkjamenn telja, að einhver hafi skotið
blossaljósi að geymslunni, en í henni voru írösk
vopn, sem bandarískir hermenn höfðu safnað
saman. Talið er, að fjórtán manns að minnsta
kosti og hugsanlega fleiri, sumir nefndu allt að
fjörutíu, hafi týnt lífi, þar á meðal fjögur börn
og þrjár konur, og um fimmtíu særst. Hópuðust
íbúarnir saman og létu ókvæðisorðum og grjóti
rigna yfir bandaríska hermenn er þeir komu á
vettvang og haft var eftir hermönnunum, að
einnig hefði verið skotið á þá. Urðu þeir að
hörfa undan reiðu fólkinu, sem kenndi þeim um
fyrir að hafa geymt vopnin rétt við íbúðahverfi.
150 útlagar undir
stjórn Bandaríkjamanna
New York Times sagði í gær, að Paul Wolfo-
witz, aðstoðarvarnarmálaráðherra Bandaríkj-
anna, hefði valið um 150 manna hóp íraskra út-
laga og ættu þeir að stýra írösku ráðuneytunum
undir yfirstjórn Bandaríkjamanna. Donald
Rumsfeld, varnarmálaráðherra Bandaríkjanna,
hafnaði í fyrradag öllum hugmyndum um
klerkaveldi í Írak en Noah Feldman, lagapró-
fessor við New York-háskóla og helsti ráðgjafi
Bandaríkjastjórnar um nýja stjórnarskrá í Írak,
telur, að Bandaríkjastjórn neyðist til að sam-
þykkja íslamskt lýðveldi í landinu. Íslamskt lýð-
ræði sé betra en ekkert lýðræði og þá að því til-
skildu, að grundvallarmannréttindi séu virt.
Bagdad. AP, AFP.
Bandarískur hermaður veitir slösuðum Íraka
skyndihjálp eftir sprenginguna.
Mannskæð sprenging í Bagdad
Reuters