Morgunblaðið - 27.04.2003, Qupperneq 13

Morgunblaðið - 27.04.2003, Qupperneq 13
MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 27. APRÍL 2003 13 tímabilinu, séu úr sögunni og öllum gleymd og grafin. Það er eftir að gera upp reikningana í því tilliti og ætli einhverjum verði ekki hugsað til þeirra í kjörklefanum í vor.“ Verður einhverju breytt varðandi Kára- hnjúka og Þjórsárver ef þið setjist í ríkisstjórn? „Við erum ekki talsmenn þess að taka upp endanlegar og skuldbindandi ákvarðanir sem eru lögmætar í þeim skilningi að allar for- sendur hafi verið fyrir hendi og allar tilskildar heimildir fengnar til að gefa út endanleg fram- kvæmdaleyfi. Við verðum í aðalatriðum að sætta okkur við að það sem er gert, það er gert í þessum efnum. Það er hins vegar alveg skýrt í okkar áherslum að engar frekari ákvarðanir um stórframkvæmdir á hálendinu og í náttúru landsins verði teknar fyrr en lokið er vinnu við rammaáætlunina Maður, nýting, náttúra. Í bráðabirgðaniðurstöðum starfshóps um rammaáætlun var gerð tilraun til að raða upp nokkrum virkjanakostum. Hverjir komu verst út? Tveir af þremur verstu voru einmitt þeir sem ríkisstjórnin var að böðlast áfram með, Kárahnjúkavirkjun og Norðlingaölduveita eins og hún var þá fyrirhuguð. Jökulsá á Fjöllum með Dettifossi skaut sér þar inn á milli.“ Steingrímur segir rangt að VG sé á móti allri nýtingu á náttúruauðlindum. „Þvert á móti er- um við að reyna að berjast fyrir annars konar nýtingu og orkustefnu sem við teljum líka að falli betur að okkar áherslum í atvinnu- og byggðamálum. Við erum þar talsmenn fjöl- breytni, stuðnings við nýsköpun og eflingar lít- illa og meðalstórra fyrirtækja.“ Steingrímur bendir í þessu sambandi á möguleika í rennsl- isvirkjunum og virkjun háhitasvæða sem valdi ekki varanlegum skemmdum á landinu. Hann segir sorglegt að stórvirkjanastefnan hafi ekki skilað almenningi og almennum atvinnurekstri hagkvæmu orkuverði. „Samkvæmt skýrslu landbúnaðarráðherra þarf sérstakar aðgerðir til þess að ná raf- orkuverði til garðyrkju á Íslandi niður í það sem er í samkeppnislöndunum! Raforkuverð til garðyrkju á Íslandi er hærra en í Hollandi og öðrum nálægum löndum. Ástæðan er sú að Landsvirkjun sér aldrei til lands því um leið og fer að grynnka á skuldasúpunni, og almenn- ingur getur farið að gera sér vonir um lægra raforkuverð, er ráðist í nýjar stórframkvæmdir í þágu erlendrar stóriðju og fyrirtækið aftur drekkhlaðið af skuldum.“ Hefur Vinstrihreyfingin – grænt framboð mótað afstöðu til hugmynda um uppbyggða há- lendisvegi? „Við höfum alla fyrirvara á hugmyndum um að fara í heilsársvegagerð með uppbyggðum vegum yfir hálendið. Eins og málin standa eru mörg miklu brýnni verk í samgöngum sem þarf að ráðast í. Til dæmis að tengja allar byggðir landsins með nútímalegum hættti við vegakerf- ið, ég nefni þar sérstaklega Norðausturland og Vestfirði. Síðan þarf að ákveða hvernig menn sjá fyrir sér framtíðartilhögun mála á hálend- inu. Að hvaða marki uppbygging vega er sam- rýmanleg verndun hálendisins. Við tökum ekki undir áform um vegagerð fyrr en fyrir liggur hvað menn ætla með stofnun þjóðgarða á há- lendinu og framtíðarskipan mála þar.“ Steingrímur segist frekar reikna með að á hálendinu verði lagðir snyrtilegir vegir sem liggja í landinu og varðveita „karakter“ óbyggðanna sem myndi glatast með hrað- brautum og sjoppum. Slíkri starfsemi eigi að halda í hálendisbrúninni eftir því sem kostur er. Ný sjávarútvegsstefna Þið hafið lagt fram hugmyndir í sjáv- arútvegsmálum þar sem meðal annars á að inn- kalla aflaheimildir á 20 árum og endurúthluta þeim. Þriðjungur verði byggðatengdur, þriðj- ungur fari á leigumarkað og núverandi hand- hafar kvóta haldi þriðjungi með sérstökum samningum. Telur þú að um þetta náist pólitísk samstaða? „Þetta er að mínu mati eina útfærða og heild- stæða sjávarútvegsstefnan sem einhver mögu- leiki er á að sæmileg sátt geti náðst um af allra hálfu. Hún er sanngjörn og þar er leitast við að tryggja öllum sæmilega stöðu. Þar er leitað jafnvægis milli útgerðarinnar, sem fær sinn hlut, hagsmuna byggðanna, fiskvinnslunnar og fiskverkunarfólks í gegnum byggðateng- inguna. Svo er það þriðji parturinn sem fer á leigumarkað og opnar möguleika fyrir nýja að- ila og til þróunar í greininni. Ég verð að nota tækifærið og biðja menn að blanda ekki okkar sjávarútvegsstefnu við til dæmis uppboðsleið Samfylkingarinnar, sem er allt annar hlutur. Tillögur Frjálslynda flokksins eru um sumt nær okkur, en um annað ekki. Við erum einnig með nýtingarstuðla, sem við teljum mjög mik- ilvægt að innleiða. Þeir hvetja til vistvænnar þróunar í greininni og ásamt með byggðateng- ingunni gætu þeir orðið til að efla á nýjan leik vistvænar strandveiðar og blása nýju lífi í byggðarlög við sjávarsíðuna.“ Hvernig ætlið þið að útfæra byggðatengingu þriðjungs innkallaðra aflaheimilda? „Við höfum sett fram reiknilíkan fyrir byggðatengingu þar sem m.a. er tekið tillit til vægis sjávarútvegs, veiða og vinnslu í atvinnu- lífi byggðarinnar og hlutfallslegu umfangi inn- an greinarinnar að meðaltali síðastliðin 20 ár, það er á ævitíma kvótakerfisins. Byggðateng- ingin myndi að hluta færa til baka veiðirétt til byggða sem hafa misst mikið frá sér. Við sjáum fyrir okkur að sveitarfélögin geti leigt út þessar veiðiheimildir eða ráðstafað þeim með öðrum hætti á grundvelli jafnræðis. Þeim væri einnig heimilt að verja hluta heimildanna tímabundið til að efla hráefnisöflun og fiskvinnslu. Þannig öðluðust þau möguleika til að efla vistvænar veiðar, styrkja staðbundna dagróðraútgerð, jafnvel gæta hagsmuna sjávarjarða, auðvelda nýliðun og kynslóðaskipti í útgerð.“ Hvað um þennan þriðjung sem fer í leigu, verður hann boðinn upp eða leigður fyrir fast gjald? „Við gerum ráð fyrir að hann fari á leigu- markað og framboð og eftirspurn myndi verðið á þeim markaði. Hvað varðar afnotasamninga útgerðanna og byggðatengda hlutann erum við ekki að gera ráð fyrir sérstakri gjaldtöku. Til- lögur okkar ganga út á minni gjaldtöku en hug- myndir annarra, til dæmis þeirra sem vilja bjóða allt upp.“ Er þá auðlindagjald fyrir bí? „Nei, að sjálfsögðu kæmi það að hluta í gegn- um þann hluta sem færi á leigumarkað. Við gerum ráð fyrir að tekjur af leigu þriðjungs veiðiheimilda skiptist á milli ríkis og sveitarfé- laga.“ Hvað um kvótaþakið. Verður því breytt eða það fellt niður? „Það dregur smátt og smátt úr gildi kvóta- þaksins eftir því sem á líður. Við höfum fengið gagnrýni fyrir að ætla okkur svo langan tíma til breytinganna. Menn verða að hafa í huga að kerfið fer strax að virka. Það fer strax að byggðatengjast veiðiréttur. Aðalkosturinn er sá að við vinnum okkur út úr núverandi kerfi og inn í hið nýja. Við myndum að sjálfsögðu ekki ljá máls á því að lyfta kvótaþakinu á meðan gamla kerfið er að deyja út. Að sjálfsögðu verða áfram til stór og öflug útgerðarfyrirtæki og það er þörf fyrir þau. Við höfum ekki hugsað okkur að hrófla við stöðu þeirra hvað varðar úthafsveiðar eða þess vegna veiðar á uppsjávarfiski til að byrja með. Með okkar kerfi myndi fjölbreytni og gróska blómstra á nýjan leik í sjávarútvegi. Við erum að tapa fjölbreytni og aðlögunarhæfni sem löngum hefur einkennt íslenskan sjávarútveg. Þessi fjölbreytni hefur auðveldað íslenskum sjávarútvegi að laga sig snöggt að breyttum að- stæðum í lífríkinu og á erlendum mörkuðum. Menn kunna ekki mikið í sögu íslensks sjávar- útvegs og íslenskra byggða ef þeir átta sig ekki á þessu. Um þetta geta þeir lesið í ágætri bók sem ég skrifaði fyrir nokkrum árum um sjáv- arútvegsmál, Róið á ný mið, og er að mestu í fullu gildi enn.“ Ísland utan hernaðarbandalaga Í stefnu ykkar í alþjóðamálum kemur fram það sjónarmið að Ísland eigi að hverfa úr NATO. Er þetta ekki öfugþróun í ljósi þess að fjöldi þjóða hefur gengið til liðs við bandalagið eða eru á þröskuldinum? Eins í ljósi breytts hlutverks NATO? „Það hefur heldur betur sýnt sig að allt söng- lið um NATO sem friðarbandalag er hjákátlegt í ljósi þess hlutverks sem NATO hefur leikið að undanförnu. Það er eitt af leiktækjum Banda- ríkjamanna í þeirra árásar- og útþensluut- anríkispólitík. Ég minni á að NATO stóð fyrir loftárásunum á Júgóslavíu. Það er orðið enn al- varlegra að eiga aðild að NATO en var, því bandalagið er ekki einungis með óbreytta kjarnorkuvígbúnaðarstefnu og áskilur sér ekki bara rétt til að beita kjarnorkuvopnum að fyrra bragði, heldur hefur það með utansvæðastefn- unni í raun fært út áhrifasvið sitt. Nú áskilur það sér rétt til að standa fyrir aðgerðum þar sem því sjálfu eða Bandaríkjamönnum þókn- ast. Það að nýjar þjóðir í Evrópu leiti inngöngu í NATO eru engin rök fyrir því að Ísland eigi að vera þar. Auðvitað vitum við og skiljum af hvaða sögulegu ástæðum Eystrasaltsríkin og aðrar slíkar þjóðir vildu ganga í allt sem vest- rænt var, bæði hernaðarbandalög og efnahags- bandalög. Þau vildu valda sig og tryggja vegna þeirra dimmu sögu. Hitt er annað mál að að- ildin að NATO er að reynast þeim dýrkeypt. Útgjöldin sem þeir verða að taka á sig til að hervæðast að kröfu Bandaríkamanna eru að rústa efnahag Póllands, Ungverjalands og Tékklands. Auðvitað var dapurlegt að nota ekki tækifæri þegar Varsjárbandalagið liðaðist í sundur að leggja ekki líka niður NATO og byggja upp heildstætt öryggiskerfi í Evrópu þar sem allir voru með, líka Rússar. Það hefði verið gæfu- spor. Þessi hernaðarbandalög eru tímaskekkja. Ísland á að vera talsmaður þess að við eflum lýðræðislegar alþjóðastofnanir og að öryggis- ins sé gætt á þeim grunni. Það samrýmist best stöðu okkar sem smáríkis og er í samræmi við vopnleysis- og friðarhefð Íslendinga sem nú- verandi ríkisstjórn hefur að vísu því miður grafið undan. Það er ekki gert með stuðningi eða í þökk íslensku þjóðarinnar. Svo mikið er víst.“ Morgunblaðið/Sverrir gudni@mbl.is ’ Ef við förum í gegnumþessi stóru átakamál, stór- iðju- og virkjanamálin, umhverfismálin, einka- væðinguna, utanríkismálin og fleiri slík þá höfum við verið hin einbeitta stjórn- arandstaða. ‘
Qupperneq 1
Qupperneq 2
Qupperneq 3
Qupperneq 4
Qupperneq 5
Qupperneq 6
Qupperneq 7
Qupperneq 8
Qupperneq 9
Qupperneq 10
Qupperneq 11
Qupperneq 12
Qupperneq 13
Qupperneq 14
Qupperneq 15
Qupperneq 16
Qupperneq 17
Qupperneq 18
Qupperneq 19
Qupperneq 20
Qupperneq 21
Qupperneq 22
Qupperneq 23
Qupperneq 24
Qupperneq 25
Qupperneq 26
Qupperneq 27
Qupperneq 28
Qupperneq 29
Qupperneq 30
Qupperneq 31
Qupperneq 32
Qupperneq 33
Qupperneq 34
Qupperneq 35
Qupperneq 36
Qupperneq 37
Qupperneq 38
Qupperneq 39
Qupperneq 40
Qupperneq 41
Qupperneq 42
Qupperneq 43
Qupperneq 44
Qupperneq 45
Qupperneq 46
Qupperneq 47
Qupperneq 48
Qupperneq 49
Qupperneq 50
Qupperneq 51
Qupperneq 52
Qupperneq 53
Qupperneq 54
Qupperneq 55
Qupperneq 56
Qupperneq 57
Qupperneq 58
Qupperneq 59
Qupperneq 60
Qupperneq 61
Qupperneq 62
Qupperneq 63
Qupperneq 64

x

Morgunblaðið

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.