Morgunblaðið - 27.04.2003, Síða 33

MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 27. APRÍL 2003 33
sem voru að vaxa úr grasi á meðan hún gegndi
embætti, til jafnréttismála. Enn sé ekki orðið
sjálfsagt í huga almennings að kona sitji í stóli
forsætisráðherra.
Eitt er að bjóða
fram til for-
sætisráðherra
Það er eitt að til-
kynna að ákveðinn
frambjóðandi sé í
framboði til forsætis-
ráðherra og annað að
efna það. Sú hug-
mynd að Ingibjörg Sólrún skyldi vera forsætis-
ráðherraefni Samfylkingar var leið til að koma
henni út úr þeirri sjálfheldu, sem hún var komin
í eftir að henni voru settir þeir afarkostir af
samstarfsflokkum Samfylkingar í Reykjavíkur-
listanum að færi hún í þingframboð yrði hún að
láta af embætti borgarstjóra. Nafnbótinni for-
sætisráðherraefni fylgdi í fyrsta lagi ekki
öruggt þingsæti þannig að allsendis óvíst er að
Ingibjörg Sólrún nái á þing. Þá er engan veginn
víst að flokkurinn geti staðið við það fyrirheit að
hún verði forsætisráðherra verði Samfylkingin í
næstu ríkisstjórn. Eftir það, sem á undan er
gengið, mætti jafnvel segja að á því væru minni
líkur en meiri. Líklegt verður að teljast að
Framsóknarflokkurinn myndi sækjast eftir for-
sætisráðherraembættinu ef hann færi í stjórn-
armyndun með Samfylkingu og einhverjum
þriðja flokki. Ekki er sýnt að Ingibjörg Sólrún
yrði forsætisráðherra í stjórn með sjálfstæð-
ismönnum, sérstaklega ef Sjálfstæðisflokkurinn
hefði meira fylgi. Þess utan hefur Ingibjörg Sól-
rún lýst yfir því að hennar helsta markmið sé að
koma Sjálfstæðisflokki frá stjórnartaumunum.
Líklegast er að hún yrði forsætisráðherra í
stjórn Samfylkingar, vinstri-grænna og frjáls-
lyndra.
„Markmiðið,
ekki formið,
ekki titlarnir“
Reyndar hefur Stein-
grímur J. Sigfússon,
formaður Vinstri-
hreyfingarinnar –
græns framboðs, haft
hörð orð um ákvörð-
un Ingibjargar Sólrúnar um að fara í framboð
fyrir Samfylkinguna, en í samtali í þessu tölu-
blaði Morgunblaðsins segist hann treysta því að
„menn láti hvorki þann atburð né aðra einstaka
atburði, og þaðan af síður persónuleg mál, tor-
velda eða hindra að menn nái saman um jafn-
mikilvægt verkefni og að koma núverandi rík-
isstjórn frá völdum og mynda vinstri eða
velferðarstjórn. Það er ljóst að af okkar hálfu
látum við ekkert slíkt aftra okkur í að ná hér
fram gjörbreyttri stjórnarstefnu. Það er mark-
miðið, ekki formið, ekki titlarnir.“
Framsóknarmenn hafa sömuleiðis gagnrýnt
Ingibjörgu Sólrúnu harðlega vegna framboðs-
málanna. Eftir átta ára samstarf við Sjálfstæð-
isflokkinn ganga framsóknarmenn „óbundnir“
til kosninga, svo notað sé hefðbundið orðalag.
Halldór Ásgrímsson, formaður Framsóknar-
flokksins, segir í viðtali í þessu tölublaði Morg-
unblaðsins, að framsóknarmenn séu tilbúnir til
samstarfs við alla flokka. Hann bætir við að
hann telji að samstarfið við Sjálfstæðisflokkinn
hafi verið farsælt og segir um leið að framsókn-
armenn hafi lagt á það áherslu að flokkurinn
„fái forystuhlutverk í íslenskum stjórnmálum“.
Hann segir að flokkurinn sé ekki tilbúinn að
fara í „ríkisstjórnarsamstarf sem setur stöð-
ugleikann í hættu eða taka þátt í einhverjum
ævintýrum og byltingarkenndum hugmyndum
um undirstöðumál í íslensku samfélagi en marg-
ar hugmyndir stjórnarandstöðunnar ganga í þá
áttina“.
Skattaloforð
Sjálfstæðis-
flokks gagn-
rýnd
Með þessum orðum
er Halldór ekki að
loka á samstarf við
stjórnarandstöðu-
flokkana, en hann
hallar dyrunum óneit-
anlega aftur. Um leið
gagnrýnir hann skattaloforð Sjálfstæðisflokks-
ins: „Við erum ekki tilbúnir að setja ríkisfjár-
málin í hættu. Í því sambandi þá vil ég ekki
draga dul á að mér finnst Sjálfstæðisflokkurinn
ganga fulllangt í þeim efnum. Við í Framsókn-
arflokknum erum að tala um skattalækkanir
upp á rúma 16 milljarða. Þeir eru að tala um
skattalækkanir upp á 30 milljarða. Ég tel að það
verði ekki gert nema með verulegum niður-
skurði í velferðarkerfinu eða með því að reka
ríkissjóð með miklum halla.“
Það er ljóst að innan Framsóknarflokksins
sjá menn þörf fyrir að marka sér sérstöðu. Í
kosningunum fyrir fjórum árum töpuðu þeir
fimmtungi þingsæta sinna og samkvæmt nýj-
ustu skoðanakönnun myndi flokkurinn nú tapa
þriðjungi þingsæta sinna, fara úr 12 þingsætum
í átta. Framsóknarmenn þreytast ekki á að
segja að þeir njóti ekki verka sinna. Þetta eigi
jafnt við í R-listasamstarfinu í Reykjavík og rík-
isstjórnarsamstarfinu við Sjálfstæðisflokkinn.
Í viðtölunum við Steingrím J. Sigfússon og
Halldór Ásgrímsson kemur fram hvernig
stjórnarsamstarf þeir kysu helst, en engir kost-
ir eru útilokaðir. Fyrir vikið eiga kjósendur
kannski erfiðara en ella með að átta sig á á
hvers konar stjórnarmynstur atkvæði þeirra
kallar, en slík óvissa er engin nýlunda í íslensk-
um stjórnmálum þótt öðru máli kunni að gegna
í nágrannaríkjunum þar sem flokkar geta jafn-
vel tapað á því að halda öllum möguleikum opn-
um. Það var til dæmis talin ein skýringin á því
að kjósendur sneru baki við frjálsum demókröt-
um, FDP, í þingkosningunum í Þýskalandi í
fyrra. Þær þrjár skoðanakannanir, sem raktar
voru hér á undan, bera því vitni hversu fljótandi
fylgið getur verið. Ekki má gleyma framboði T-
lista óháðs framboðs Kristjáns Pálssonar í Suð-
urkjördæmi og Nýju afli, nýjum stjórnmála-
samtökum undir forustu Guðmundar G. Þór-
arinssonar, sem býður fram á landsvísu og geta
haft áhrif þótt fylgi þeirra mælist vart í könn-
unum. Fylgi Frjálslynda flokksins sýnir að það
er ákveðin óánægja meðal hóps kjósenda. Þessi
hópur sér ekki að hefðbundnu flokkarnir fjórir
– Samfylkingin og vinstri-grænir komast ekki
undan þeim merkimiða þrátt fyrir ný nöfn –
sinni hagsmunum þeirra. Guðjón A. Kristjáns-
son, formaður flokksins, á mikið fylgi á Vest-
fjörðum og hagnast ugglaust á prófkjörsvand-
ræðum sjálfstæðismanna í Norðvestur-
kjördæmi, en flokkurinn á stuðning víðar eins
og kannanir sýna. Ekki er langt síðan svo virtist
sem afskrifa mætti Frjálslynda flokkinn, en nú
virðist hann ekki aðeins ætla að ná sætum á
þingi aðrar kosningarnar í röð heldur bæta
verulega við sig.
Fylgi Framsóknarflokksins hefur verið að
mjakast upp á við jafnt og þétt, en fylgi stóru
flokkanna tveggja, Samfylkingar og Sjálfstæð-
isflokks, hefur verið ákaflega sveiflukennt.
Flokkarnir hafa skipst á að vera með forustu,
en þrátt fyrir að mikið sé talað um að reynt hafi
verið að snúa kosningunum upp í leiðtogakjör
benda kannanir til að fylgið sé dreifðara en svo
að þeir muni geta myndað tveggja flokka stjórn
með öruggum meirihluta nema þá með hvor
öðrum.
Á næstu tveimur vikum mun kosningabar-
áttan komast í algleyming. Stjórnmál og íþróttir
eru tvennt ólíkt, en endaspretturinn er hafinn.
Morgunblaðið/ÓmarÍ Hljómskálagarðinum
Samfylking og
Sjálfstæðisflokkur
hafa skipst á að
vera með forustu,
en þrátt fyrir að
mikið sé talað um
að reynt hafi verið
að snúa kosning-
unum upp í leið-
togakjör benda
kannanir til að
fylgið sé dreifðara
en svo að þeir muni
geta myndað
tveggja flokka
stjórn með örugg-
um meirihluta
nema þá hvor með
öðrum.
Laugardagur 26. apríl