Morgunblaðið - 23.05.2003, Blaðsíða 24

LISTIR
24 FÖSTUDAGUR 23. MAÍ 2003 MORGUNBLAÐIÐ
GÖMUL birgðageymsla bakatil í
gamla Landsímahúsinu hefur öðlast
nýtt líf og vonandi ekki síðra en hið
fyrra, sem var að varðveita þau tól og
tæki sem auðvelduðu okkur að eiga
samskipti okkar í millum. Nú nýtir
Þjóðleikhúsið rýmið sem vettvang fyr-
ir leiksmiðju sína og miðlar þar hugs-
unum skáldanna í túlkun leikaranna
beint til áhorfenda.
Niðamyrkur tekur á móti leikhús-
gestum er þeir stíga fæti inn í sýning-
arsalinn og ósjálfrátt kemur upp í hug-
ann setning sem Bragi Ólafsson skáld
leggur í munn Hermanni í leikritinu
Gróið hverfi: „Þetta er meira myrkrið
hérna – greinilega búið að vera slökkt
hér lengi.“
Þegar augu sýningargesta hafa
vanist myrkrinu er kveikt á ljóstýrum
svo þeir rétt eygja andlit leikaranna
og næsta umhverfi þeirra. Í sortanum
verða leikararnir að treysta á rödd
sína og andlit – flest annað fer for-
görðum því það er utan við sjónarsvið
áhorfenda. Í dimmunni glyttir í
nokkra bráðnauðsynlega búninga og
leikmuni og dulúðugir hljómar og
hrynjandi minna á snark, brak, bresti
og þungan hjartslátt. Þessi myrka um-
gjörð hæfir vel tregrófi Sigtryggs
Magnasonar um manninn sem hætti
að elska – ljóðleik sem veitir hverjum
þeim sem sökkvir sér í efnið dýpri
nautn í hvert eitt nýtt skipti. En leik-
urinn er allt annað en aðgengilegur og
áhorfandinn verður að ganga verkinu
á hönd með opinn huga, skilningarvit-
in þanin og þolinmæði nóga í fartesk-
inu.
Þegar Sigtryggur lýsti okkur leið
inn í hugarheim Herjólfs hafði hann að
baki eina ljóðabók og tvö leikverk.
Hann skrifar mjög fallegan og safarík-
an texta og Stefán Jónsson sem er
einna efnilegastur ungra leikstjóra
okkar fær hér tækifæri til að finna
honum hæfilegan búning. Samvinna
Stefáns við leikara, útlitshönnuði og
tónskáld sýnir að af honum er mikils
að vænta í framtíðinni enda virðist
hugmyndaauðgi hans nær takmarka-
laus.
Það er fátítt hér á landi að fá að
njóta tilraunakenndrar leiksýningar í
flutningi einna reyndustu leikara
landsins. Sigurður Skúlason fer með
langstærstan hluta textans og hljóm-
mikil rödd hans nostrar við sérhvert
orð. Guðrún S. Gísladóttir átti hér
mörg eftirminnilegustu augnablik
sýningarinnar, einbeittur og hnitmið-
aður leikur hennar sagði meira en þús-
und orð fá lýst. Edda Arnljótsdóttir er
hér í essinu sínu; loksins fær hún að
kljást við hversdagskonu í stað ein-
hverrar stílfærðrar týpu, enda beinlín-
is geislar af henni. Baldur Trausti
Hreinsson var hófstilltur, fjarrænn og
meitlaður í leik sínum enda túlkaði
hann ímyndun byggða á ljósmynd
frekar en samsafni minningarbrota úr
hugarfylgsnum Herjólfs, þar sem all-
ur leikurinn í raun gerist.
Áhorfendur geta einungis skyggnst
inn í hugarheim hans með því að sitja í
myrkrinu og einbeita sér að því að
raða saman hljóðum, sýnum, lykt og
tali uns allt þetta myndar einhvers
konar mynstur. Aðeins þannig er
hægt að skilja hvers vegna Herjólfi
fannst nauðsynlegt að einhver yrði að
deyja á undan ástinni – og að einungis
þannig yrði ástin eilíf.
Að deyja á undan ástinni
LEIKLIST
Leiksmiðja Þjóðleikhússins
Höfundur: Sigtryggur Magnason. Leik-
stjóri: Stefán Jónsson. Höfundur tónlist-
ar: Kristín Björk Kristjánsdóttir (Kira
Kira). Ljósahönnun: Ásmundur Karlsson,
Drífa Ármannsdóttir, Kristín Björk Krist-
jánsdóttir og Stefán Jónsson. Leikmynd-
arhönnun: Drífa Ármannsdóttir og Kristín
Björk Kristjánsdóttir. Búningahönnun:
Drífa Ármannsdóttir. Rödd í talstöð: Stef-
án Jónsson. Leikarar: Baldur Trausti
Hreinsson, Edda Arnljótsdóttir, Guðrún S.
Gísladóttir og Sigurður Skúlason.
Fimmtudagur 22. maí.
HERJÓLFUR ER HÆTTUR AÐ ELSKA
Sveinn Haraldsson
„Í sortanum verða leikararnir að treysta á rödd sína og andlit.“ Sigurður
Skúlason í titilhlutverkinu í leikritinu Herjólfur er hættur að elska.
Sauðárkrókskirkja kl. 20 Kór Átt-
hagafélags Strandamanna flytur
innlend og erlend lög, m.a. eftir Sig-
fús Einarsson, Sigfús Halldórsson,
Mikis Theodorakis og Franz Lehár.
Stjórnandi kórsins er Þóra Vigdís
Guðmundsdóttir og undirleikari er
Brynhildur Ásgeirsdóttir. Kórinn er
45 ára á þessu ári og hefur víða hald-
ið tónleika.
Í DAG

Sjá einnig Staður og stund á mbl.is
ÞRJÁR breskar listakonur sýna
verk sín í Galleríi Skugga við
Hverfisgötu þessa dagana. „Friday
Night, Saturday Told“ nefnist sýn-
ingin en listakonurnar heita Jo
Addison, Hatty Lee og Lucy New-
man og starfa í London.
Í fréttatilkynningu er sýningunni
lýst sem samsýningu „þriggja lista-
manna frá London sem vinna með
ljósmyndun, teikningar, skúlptúr
og myndbönd. Verkin eru viðbrögð
við hversdagslegu borgarlífi,
vangaveltur um sérviskumola og
hvunndagsmýtur.
Hatty Lee skráir vísbendingar
um mannfélag á annars marklaus-
um borgarsvæðum, til dæmis í ný-
yfirgefnum ráðstefnusal eða upp-
lýstum gluggum fjölbýlishúss. …
Lucy Newman veltir upp myrkari
flötum vinnu og dægradvalar í
samtímanum í teikningum af
óþægilegri pyttum nútímalífs. Mað-
ur hefur aldrei nægan tíma og
kaffið, skyndibitarnir, potta-
plönturnar og föstudagskvöldin úti
á lífinu gera lítið til að lina sársauk-
ann. Bilað flöktandi ljós í líkani af
almenningssalerni, spennandi mót-
mælaborði með engin skilaboð …
Blönduð listaverk Jo Addisons
mæta grimmum örlögum í dap-
urlegum og klénum eftirlíkingum.“
Lymskuleikir London
„Já, þetta er kannski dálítið nið-
urdrepandi,“ játar Lucy Newman,
„en það er líka húmor í verkunum,
hæðni. Sennilega er þetta ensk
kímnigáfa. London er svolítið erfið
borg að búa í, þröng og hávaðasöm
og skítug – orkurík en erfið – og
verkin fjalla um daglegt líf þar,
reynslu okkar af smáatriðum og
lymskuleikjum hversdagslífsins.
Við höfum aldrei búið hér í Reykja-
vík svo ég veit ekki alveg hvað er
líkt og hvað ólíkt. Við erum svona
eins og túristar, aðeins meira
kannski,“ en listakonurnar hafa
þegar komið þrívegis til Íslands.
Gallerí Skuggi er á Hverfisgötu
39.
Kímin, bresk
samtímalist
Morgunblaðið/Árni Torfason
Bresku listakonurnar Jo Addison,
Hatty Lee og Lucy Newman.
LHÍ útskrifar
nemendur í
Hafnarhúsi
LISTAHÁSKÓLI Íslands braut-
skráir nemendur frá skólanum á
hátíðarsamkomu sem haldin verð-
ur í Listasafni Reykjavíkur, Hafn-
arhúsinu, á morgun kl. 14.
Með brautskráningu lýkur
fjórða starfsári Listaháskólans.
Alls ljúka að þessu sinni um sextíu
nemendur BA-prófi og BFA-prófi
úr þremur deildum: myndlistar-
deild, hönnunardeild og úr leiklist-
ardeild. Sextán nemendur ljúka
diplóma-prófi í kennslufræðum og
einn nemandi diplóma-prófi í tón-
list.
Auk ávarps rektors og fulltrúa
nemenda verða á dagskrá tónlist-
aratriði og upplestur. Guðni
Franzson, klarínettleikari, og Tatu
Kantomaa, harmoníkuleikari, leika
franska og argentíska tónlist og
Guðrún S. Gísladóttir, leikari, les
úr Vefaranum mikla frá Kasmír
eftir Halldór Laxness. Ólafur
Ragnar Grímsson, forseti Íslands,
flytur hátíðarræðu. Kynnir á sam-
komunni er Stefán Hallur Stefáns-
son, leiklistarnemi.
Tónlistar-
kennsla á af-
mælisfagnaði
TÓNLISTARSKÓLI Kópavogs
fagnar 40 ára afmæli sínu á morgun
og liður í hátíðarhöldunum er að
bjóða tónlistaráhugafólki upp á tón-
listarkennslu án endurgjalds á
tímabilinu frá kl. 9–12 á afmælis-
daginn. Kennslan fer fram í Tón-
listarhúsi Kópavogs, Hamraborg 6.
Lengd hverrar kennslustundar er
fimmtán mínútur. Skráning er í
tónlistarskólanum í dag í síma eða á
netfanginu tonlistarskoli@kopa-
vogur.is.
Sýningum
lýkur
Hafnarborg
Þremur sýningum lýkur í Hafnar-
borg á mánudag: Richard Vaux,
Frummyndir ljósheimsins/Arche-
typal Lightscapes. Aðalheiður Ólöf
Skarphéðinsdóttir, Akrýlverk og
grafík og í Apóteki sýnir Hjördís
Frímann málverk unnin með akrýl á
striga og pappír.
Hafnarborg er opin frá kl. 11-17
alla daga nema þriðjudaga.
Englaborg, Flókagötu 17
Sýningu Markúsar Þórs Andrés-
sonar lýkur á sunnudag.
Opið föstudag kl. 16-18, laugardag
og sunnudag kl. 13-18.
Íslensk grafík, Hafnarhúsi
Sýningu Helga Snæ og Ríkharðs
Valtingojer ,,Tvíraddað“ lýkur á
sunnudag.
Opið kl. 14-18.
Málstofa um
Breska leik-
listarsafnið
MARGARET Benton, fráfarandi for-
stöðumaður Breska leiklistarsafns-
ins, British Museum of Performing
Arts, heldur mál-
stofu í boði Leik-
minjasafns Ís-
lands í Ársal
Hótels Sögu í dag
kl. 16.
Hún mun þar
fjalla almennt um
starf Leiklistar-
safnsins og gildi
slíkra stofnana á
tímum þegar hin lifandi leiklist þarf
að bregðast við framsókn kvikmynda
og annarra tæknimiðla.
Hún mun greina sérstaklega frá
uppbyggingu myndbandasafns Leik-
listarsafnsins af ýmsum sögulega
áhugaverðum sýningum og sýna
nokkur dæmi um slíkar upptökur.
„Eins og allir vita sem hafa heim-
sótt Theatre Museum í Covent Gard-
en í London er það ákaflega skemmti-
legt safn, nútímalega hannað og
aðgengilegt,“ segir Jón Viðar Jónsson
forstöðumaður Leikminjasafns Ís-
lands. „Breska safnið hefur verið
byggt upp jöfnun höndum sem rann-
sókna- og fræðslumiðstöð, ekki síst í
tíð Margretar Benton. Hún er tví-
mælalaust einn af fremstu sérfræð-
ingum heims á þessu sviði og var m.a.
formaður alþjóðasamtaka leikminja-
safna í fjögur ár.“
Allir áhugamenn eru velkomnir á
málstofuna.
Margaret Benton
♦ ♦ ♦
♦ ♦ ♦
Söngvarapróf
í Garðabæ
ÚTSKRIFTARTÓNLEIKAR
þriggja söngnemenda í Tónlistar-
skóla Garðabæjar verða í sal skól-
ans á morgun, laugardag og á
sunnudag.
Jón Svavar Jósefsson heldur tón-
leika kl. 15 á laugardag og tónleikar
Erlu Bjargar Káradóttur og Hildar
Brynju Sigurðardóttir verða kl. 16 á
sunnudag.
Jón hefur undanfarin ár stundað
söngnám hjá Snæbjörgu Snæbjarn-
ardóttur og hefur auk þess sótt
námskeið bæði hér á landi og er-
lendis. Erla Björg hóf söngnám hjá
Margréti Óðinsdóttur árið 1998.
Samhliða söngnáminu syngur hún
með Gospelkór Reykjavíkur.
Hildur Brynja hóf söngnám
haustið 1995 hjá Helgu Rós Indriða-
dóttur í Tónlistarskóla Reykjavíkur
og innritaðist svo í söngdeild Tón-
listarskóla Garðabæjar haustið 1996
hjá Margréti Óðinsdóttur.
♦ ♦ ♦
BERGLJÓT Jónsdóttir, listrænn stjórnandi Listahátíð-
arinnar í Bergen, kann sannarlega að hrista upp í Björg-
vinjarbúum með óvæntum uppákomum á hátíðinni. Er
þess skemmst að minnast að allt ætlaði um koll að keyra
fyrir nokkrum árum þegar Bergensöngurinn var ekki
sunginn eins og hann hafði ævinlega verið sunginn á hátíð-
inni, en það tiltæki olli ýmist hneykslan Björgvinjarbúa
eða ómældri aðdáun.
Þegar ljóst var að Haraldur Norgeskonungur myndi
ekki opna hátíðina í ár, eins og Noregskonungar hafa gert í
þau 50 skipti sem hátíðin hefur verið haldin, var strax farið
að spá og spekúlera í hvað Bergljót, sem heimamenn kalla
Bellu, myndi gera í staðinn. Hver myndi fá að njóta þess
heiðurs að opna hátíðina? „Eru þetta lukkutröll?“ spurði
forsætisráðherrann Kjell Magne Bondevik að sögn Berg-
ensavisen þegar tvær þöglar furðuverur tóku á móti hon-
um í Grieg-salnum þegar hann kom á opnunarhátíðina.
Þetta voru Padoxarnir, höfuðstórar verur með heilana út-
byrðis og döpur augu. Padoxunum fjölgaði jafnt og þétt, og
ljóst að þeir höfðu hlutverki að gegna við opnunina. Þeir
gengu milli fólks, drógu sumir upp skilti með textum á
borð við: „Ég elska stóra rassa og ég get ekki logið!“
Aðrir padoxar drógu upp spegla og báru að andlitum
gesta. Allir þögðu þeir.
„Padoxarnir eru þú og ég og við öll,“ sagði Bergljót við
forvitna fjölmiðlamenn. Í opnunarræðu sinni talaði hún um
tungumálið, bæði mikilvægi þess og takmarkanir, og benti
á þau samskipti og miðlun mannlegrar reynslu sem fara
fram án þess; – það sem fólk upplifir meðal annars gegnum
listina. Þess vegna fengu hinir þöglu padoxar að opna há-
tíðina.
Af umræðu í norsku blöðunum má ráða að sumum hafi
þótt óviðeigandi að láta þessar höfuðstóru furðuverur
leysa kónginn af hólmi, en fleirum þótti uppákoman aðdá-
unarverð og til þess fallna að kveikja umræðu um það
hvernig við upplifum listina.
Óvenjuleg setningarathöfn Listahátíðar í Bergen
„Þeir eru þú
og ég“
Ljósmynd/Hans Jørgen Brun
Bergljót Jónsdóttir