Morgunblaðið - 17.08.2003, Blaðsíða 31

hafi notið Jóns Axels
bróður míns, sem var
hafnsögumaður og hef-
ir sjálfsagt stjórnað
siglingu Magna í Borg-
arnes. Ég man þó bet-
ur eftir sjóveikinni sem
mæddi mjög er drátt-
arbáturinn sigldi fyrir
Hvalfjörð. Þá valt
Magni á bláum bárum
rastarinnar og tommaði
tæpast áfram með
vöruprammann í treg-
um drætti. Næst sjó-
veikinni man ég eftir
Óla Maggadon og
Bjarna Tómassyni, sem
oftast var kallaður Bjarni á Magna
og var eiginmaður Guðrúnar skáld-
konu Árnadóttur frá Oddsstöðum,
sem var fasmikil og minnisstæð og
tók virkan þátt í stjórnmálum um
skeið. Einkum kvað að henni í
fylgdarliði Hannibals Valdimars-
sonar er hann blés til orustu í Al-
þýðuflokknum og síðar í nýjum
samtökum. Bjarni Tómasson, Óli
Maggadon og rúgbrauðið, sem við
kölluðum þrumara í þá daga, skar
Bjarni af rausn og örlæti þegar við
Óli fengum lystina aftur eftir Hval-
fjarðarhrinuna. Bjarni og Ólafur,
eða Óli, eins og hann var jafnan
kallaður voru báðir glaðlyndir
menn og góðviljaðir. Þeir voru oft-
ast eitt sólskinsbros. Jóhannes
Kjarval listmálari, sem var einn í
hópi Reykvíkinga sem voru Auden
minnisstæðir, kunni vel að meta
sólskinsbros Óla Maggadon. Stefán
Íslandi greinir frá því í bók sinni,
Áfram veginn, að hann hafi alltaf
sent Kjarval tvo boðsmiða á hljóm-
leika sína. Kjarval bauð Óla Magga-
don jafnan með sér. Sátu þeir á
fremsta bekk og klöppuðu óspart
að loknu hverju lagi.
Það var ekki bara þrumarinn hjá
Bjarna á Magna sem Óli át af
hjartans lyst. Ludvig Hjálmtýsson
(Polli) forstjóri Sjálfstæðishússins
var góður vinur og velgjörðarmaður
Óla. Hann sagði Páli Líndal lög-
manni frá ýmsum afreksverkum
Óla sem snertu matarlyst.
Óli kom í Sjálfstæðishúsið í for-
stjóratíð Ludvigs. Haraldur Á. Sig-
urðsson leikarinn góðkunni var þá
staddur þar. Þar lék Óli sér að því
að „sporðrenna“ 12 rjómakökum,
sem voru afgangur frá „eftirmið-
dagskaffinu“.
Ludvig segir að Magnús Péturs-
son bæjarlæknir hafi verið kallaður
að nóttu til. Þá hafði Óli gleypt 20
síldarflök með lauk. Varð eitthvað
bumbult af síldinni.
Óli var góðvinur flestra veitinga-
þjóna enda viku þeir oft góðu að
honum. Best mun honum þó hafa
fallið við Janus Halldórsson. Hann
var lengi á Hótel Borg, en síðar í
Sjálfstæðishúsinu. Óli kallaði alla
þjóna nafni Janusar. Það var alveg
sama hvort það var Villi Schröder,
Guðmundur H. Jónsson (Guðmund-
ur Halli), allir voru þeir nefndir
Janus þegar Óli ræddi við þá eða
um þá.
Óli fæddist 13. október 1901.
Hann lést 18. febrúar árið 1975.
Ludvig Hjálmtýsson segir að
Gunnar Gunnarsson rithöfundur
hafi skrifað smásögu á dönsku um
Óla. Var það sagan Kommandan-
ten.
Óli Maggadon tók þátt í fyrstu
kröfugöngu verka-
lýðsfélaganna í
Reykjavík 1. maí
1923. Hann lét sig
ekki vanta þar. Oddur
hinn sterki var þar
líka eins og áður er
getið.
Árni Pálsson pró-
fessor var einn þeirra
sem Auden minntist
hvað helst frá þeim
vikum sem hann
dvaldist í Reykjavík
sumarið 1937. Hann
tengdi Árna við Há-
skóla Íslands. Árni
setti höfðinglegan og
sérstæðan svip á Reykjavíkurbæ
með sterkri og mikilúðlegri nær-
veru sinni. Sverrir Kristjánsson
sagnfræðingur var í hópi fjölda
nemenda Árna sem dáðu hann og
dýrkuðu. Hann flutti þeim Brandes-
arboðskap beint í æð. Hafði á hrað-
bergi ljóð Jóhanns Sigurjónssonar.
Var sjálfur einskonar menningar-
stofnun og þar var Bakkus kon-
ungur tignaður og dáður og fjar-
vera hans treguð.
Það kemur hvarvetna fram í máli
Árna Pálssonar. Hyggjum að ræðu
er hann flytur í samsæti sem haldið
er til heiðurs Matthíasi Jochums-
syni 12. september 1915. Árni segir:
„Þetta er í fyrsta sinn, svo að ég
viti til, að íslenskir stúdentar hafa
verið nokkuð á báðum áttum, hvort
þeir ættu að halda séra Matthíasi
Jochumssyni samsæti.“ Síðan
greinir ræðumaður frá ástæðunni.
Vínbann er nýlega gengið í gildi.
„Við kunnum eigi að signa bragar-
full þurrt.“ Síðan færist ræðumaður
allur í aukana. Hefir sennilega
heyrt „gutla á pela“ í sæti við hlið-
ina. Heldur svo áfram og segir:
„Við látum engan og ekkert komast
upp á milli okkar og hans
(Matthíasar Jochumssonar). Enda
hefur hann það með sér, sem mest
er meinabótin – spiritus sanctus er
með honum og spiritus concentrat-
us býr í honum, þegar best gegnir.“
Ég nefndi Sverri Kristjánsson og
þel hans í garð Árna. Kristján Al-
bertsson veitti Sverri þung högg og
stór er hann lét setja lögbann á
sjónvarpsþátt okkar Sverris. Árni
hafði sagt við Sverri er þeir kvödd-
ust og Sverrir sigldi til náms í
Hafnarháskóla. „Ekki veit ég hvort
það verður maður úr yður, en hitt
veit ég að þér eruð manneskja.“ Og
svo kvaddi Árni „drenginn“ sem
hann kallaði svo. Mér er nær að
halda að við Sverrir hefðum getað
ógilt bannið með því að vitna í Árna
sjálfan og Sigurð Nordal prófessor.
Árni kvað:
Ennþá gerist gaman nýtt
gnótt er í kjallaranum.
Nú er geðið glatt og hlýtt
hjá gamla svallaranum.
Sigurður Nordal sagði um Árna:
„Hann er svolgrari.“
Mér er nær að halda að dóm-
arinn hefði sýknað Sverri af ákæru
Kristjáns Albertssonar.
Enginn var stórorðari og harð-
skeyttari í skeytum er hann sendi
andstæðingum sínum í ritdeilum,
t.d. í skilnaði við Dani. Menn skipt-
ust þá í hraðskilnaðarmenn og lög-
skilnaðarmenn. Árni vildi fresta
skilnaði til styrjaldarloka. Hann
lenti í áköfum deilum við Morgun-
blaðið. Sagði þá í grein sinni í
„Helgafelli“ tímariti Magnúsar Ás-
geirssonar, Tómasar Gumundsson-
ar og Ragnars í Smára: „Morgun-
blaðið er því aðeins boðlegt í
peningshúsum að skepnurnar eru
ekki læsar.“
Árni var afbragðsgóður ljóðaþýð-
andi. Ljóð Drachmanns, Sakúntala,
er gersemi.
Á glæ hefur kóngur gæfunni þeytt
og þó að hann stöðvaði hinn stríða
straum
þá stoðar það ekki neitt.
Dúsjantas líður um lundinn o.s.frv.
Þá ber að geta þýðingar hans á
Robert Burns.
Hin gömlu kynni.
Við óðum saman straum og streng
og stóðumst bylgjufall.
En seinna hafrót mæðu og meins
á millum okkar svall.
Árni er ekkert að tvínóna við bik-
arinn. Hann er ekki hálfur.
„Nú fyllum bróðir bikarinn,“ seg-
ir hann í þýðingu sinni.
Tómas Guðmundsson skáld og
Árni Pálsson voru góðkunningjar.
Sigfús Halldórsson sagði mér sögu
um það er þeir hann og Tómas sátu
við borð á Hótel Íslandi og drukku
þar bennivínsflösku, sem Sigfús
hafði lagt með sér. Árni kom að
borði þeirra og heilsaði Tómasi.
Sigfús var kurteis og vingjarnlegur,
reis á fætur og fagnaði Árna, en
þúaði hann, en það þoldi Árni eng-
um, sem ekki hafði drukkið dús.
Hristi sig og umhverfðist allur.
Tómas hvíslaði í eyra Árna fáum
orðum. Lét hann þá sefast og
mælti: „Ertu sonur hans Halldórs
úrsmiðs fornvinar míns. Við skulum
drekka dús.“ Þegar Árni brá sér
frá spurði Sigfús Tómas hverju
hann hefði hvíslað. Tómas svaraði:
„Ég sagði honum bara að þú ættir
flöskuna sem við værum að
drekka.“
Björn Sigfússon háskólabóka-
vörður lýsti því af frábæru skop-
skyni er hann sat samdrykkju stúd-
enta í Háskóla Íslands. Frásögn
Björns birtist í bók er fylgdi Árbók
Háskóla Íslands árið 1985–1986 og
Páll Sigurðsson tók saman. Björn
segir:
„Á einhverri fyrstu rannsóknar-
æfingu minni sat ég andspænis
Árna Pálssyni við stórt borð. Tók
ég eftir því að farið var að svífa á
einhverja, sem sátu þar, þó ekki á
Árna, en svartidauði var skenktur í
lítil og mjó glös. Nú vildi ég „vera
með“, fékk mér eitt glas og annað
glas í viðbót og slokraði bæði. Þá
leit á mig Árni Pálsson föðurlegum
augum yfir borðið og segir: „Ann-
aðhvort eruð þér vanur víni eða þér
verðið að vara yður á þessu, að
byrja svona snöggt.“ Ég þakkaði
Árna Pálssyni fyrir ráðið, því
reynsluna hafði hann nóga, og þetta
var sá skammtur, sem ég ætlaði
mér það kvöldið til að vera eins og
hinir og langaði ekkert í meira. Ég
held að Sigurður Nordal hafi haft
þarna fjölbreyttari og skynsamlegri
ástæður en ég er dómbær um fyrir
því hvernig venja beri stúdenta við
vín. „Húnvetningar byrja á sterku
brennivíni, leggja sig ekki niður við
þunnt gutl og langt marklaust
þjór,“ sagði Sigurður. Þar með var
réttlætt sú regla að panta eingöngu
svartadauða þá fengjust áfengis-
áhrifin ódulin og hæfilega mikil fyr-
ir minnstan pening og minnsta fyr-
irhöfn. Björn heldur áfram: „Árni
Pálsson var á hinn bóginn sá spá-
maður Bakkusar (Hversvegna lagði
Kr. Alb. ekki lögbann við útgáfu
Háskólans á bókinni?) sem gat
miðlað okkur í verki mestri þekk-
ingu á víni og hættum þess, þó að
Sigurður Nordal segði: „Hann Árni
er ekki drykkjumaður, hann er
svolgrari.“
Björn Sigfússon rifjar upp vísu
er Árni kvað þegar fyrst voru leyfð
Spánarvín:
Er sem þiðni um þagnar lönd
þeli margra ára
þegar hnígur heim að strönd
höfug vínsins bára.
Fjölda sagna mætti segja um
Árna Pálsson svo minnisstæður
sem hann er öllum þeim sem voru
samtíðarmenn hans.
Höfundur er fyrrv. þulur.
Árni Pálsson prófessor.
Oddur Sigurgeirsson í fararbroddi kröfugöngu 1. maí 1927. Oddur tók jafnan
þátt í kröfugöngum verkalýðsins. Hann var í fyrstu göngunni 1923. (Mynd birt
á forsíðu Spegilsins.)
MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 17. ÁGÚST 2003 31
BÚJARÐIR - BÚJARÐIR
Til sölu hjá okkur er nú fjöldi áhugaverðra jarða, m.a. hlunnindajarðir, jarðir með
greiðslumarki í sauðfé og mjólk, einnig jarðir fyrir garðyrkju, skógrækt, hrossarækt,
svínarækt, frístundabúskap og ferðaþjónustu. Jarðir þessar eru víðsvegar um landið.
Erum einnig með á söluskrá fjölda sumarhúsa og hesthúsa. Hjá okkur er einnig oft til
sölu sauðfjár og mjólkurframleiðsluréttur. Fáið senda söluskrá í pósti eða nálgist eintak
á skrifstofu. Minnum einnig á fmeignir.is og mbl.is.
Vorum að fá í sölu mjög fallega og rúmgóða 150 fm 5 herb. íbúð á jarðhæð í 2-býli.
Íbúðin skiptist m.a. í stofu, rúmgott hol og fjögur herbergi. Sérinngangur. Nýstand-
sett eldhús. Falleg afgirt lóð. Hægt að ganga í garð frá stofu. Íbúðin verður til sýnis
í dag, sunnudag frá kl. 14-16. V. 16,9 m. 9843
Rauðagerði 45, jarðhæð
- OPIÐ HÚS
Öll fasteignin nr. 1 við Ármúla í Reykjavík að
undanskildri jarðh. hússins í vesturátt. Eignin er
á 5 hæðum og er samtals 1.053,2 fm fyrir utan
sameign. Húsið er steinsteypt, byggt árið 1965
og hefur verið klætt að utan með lituðum as-
bestplötum að kjallara undanskildum. Lyfta er
í húsinu. Ástand skrifstofuhæðanna er mis-
jafnt. Lóðarstærð er 3.345 fm. Byggingarréttur
að allt að 1.800 fm nýbyggingu fylgir. Búið er
að greiða gjöld fyrir 1300 fm af byggingarrétt-
inum. Hluti hússins er í útleigu. V. 125 m. 3373
Ármúli 1
Fjárfestar -Byggingaverktakar
Álfaheiði - Stórglæsileg
íbúð Sérlega glæsileg 110 fm hæð (efsta
hæð) í litlu fjölbýlishúsi með bílskúr þar sem
aðeins þrjár íbúðir eru í stigahúsi. Eignin skipt-
ist í hol, tvö herbergi, baðherbergi, stofu,
borðstofu og eldhús. Innréttingar og gólfefni í
sérflokki. 3549
Ásvallagata - hæð og ris
Glæsileg eign sem er tvær íbúðir við Ásvalla-
götu í Reykjavík. Eignin skiptist í 3ja herbergja
78,5 fm íbúð á 2. hæð og 2ja herbergja 40,3
fm íbúð í risi sem er töluvert undir súð. Hæðin
skiptist í gang, tvær samliggjandi stofur, her-
bergi, baðherbergi og eldhús. Risið skiptist í
gang, herbergi, stofu/eldhús og baðherbergi.
Ástand og útlit eignarinnar er mjög gott. V.
19,5 m. 3560
Ægisíða Falleg 75 fm 3ja herbergja
neðri hæð í þríbýlishúsi við Ægissíðuna auk 40
fm bílskúrs. Eignin skiptist í hol, tvær sam-
liggjandi stofur, eldhús, herbergi og baðher-
bergi. Suðursvalir. Húsið lítur mjög vel út að
utan og er m.a. nýmálað, nýlegt járn á þaki,
nýtt rafmagn og tafla. Fallegur og gróinn
garður. V. 14,5 m. 3552
Efstasund Björt og falleg 85 fm 4ra
herbergja íbúð í steyptu þríbýlishúsi við Efsta-
sund á frábærum stað auk 35 fm bílskúrs.
Eignin skiptist í forstofu, hol, stofu, baðher-
bergi, þrjú herbergi, eldhús og sérþvottahús.
Sérpallur í garði. Húsið er klætt að utan. Ný
tafla. V. 13,5 m. 3548
Rofabær - standsett Vorum
að fá í sölu mjög fallega 55 fm íbúð á jarðhæð
í litlu fjölbýli. Íbúðin hefur nýlega verið
standsett. Mjög gott aðgengi er að íbúðinni. V.
9,5 m. 3542
Hraunbær - frábær stað-
setning Til leigu 153 fm götuhæð í
helsta verslunarkjarna Árbæjar í nýju húsi sem
er sérl. vandað á allan hátt. Eignin er laus nú
þegar. Í kjarnanum eru m.a. SPV, borgarbóka-
safn, bakarí, Bónus o.fl. Mikill fjöldi bílastæða.
Aðeins traustir leigutakar koma tilgreina. Nán-
ari uppl. veitir Óskar. Til leigu 2495