Morgunblaðið - 27.08.2003, Blaðsíða 31

hesta Skagafjarðar og bæina sem
þeir voru kenndir við.
Síðustu árin átti María við
heilsuleysi að stríða. Hún fór í erf-
iða hjartaaðgerð fyrir 10 árum og
síðustu árin leið hún af hinum ill-
víga alzheimer-sjúkdómi sem hefur
þann ósið að breyta persónuleika
einstaklingsins sem hann hrjáir.
Samt var María alltaf frú María,
Maja frænka og amma María.
Nú er hún búin að hitta Jörund
sinn aftur og þótt hún hafi haft
áhyggjur af að hún væri orðin
gömul en hann væri eins ungur og
þegar hann dó er ég vissum að
skaparinn lætur þau hittast á
besta aldri.
María dvaldi á Dvalar- og hjúkr-
unarheimilinu Holtsbúð í Garðabæ
frá því snemma árs árið 2000 og
naut þar frábærrar umönnunar og
hlýju.
Hvíl í friði, kæra tengdamóðir
og takk fyrir allt sem þú hefur
verið mér.
Sveinn Áki Lúðvíksson.
Nú hefur amma María fundið
friðinn og er komin til afa Jör-
undar.
Amma var persóna sem við bár-
um ótakmarkaða virðingu fyrir.
Hún var leiðandi, beinskeytt og
réttlætiskennd hennar var mjög
sterk. Hún hafði ,,húmor“ bæði
fyrir sjálfri sér og öðrum. Alltaf
var hún vel til höfð og varaliturinn
á sínum stað. Hún var mjög fé-
lagslynd og hafði yndi af því að
bjóða fólki heim. Og hún bauð vel.
Amma vildi allt fyrir alla gera og
við systurnar fengum okkar skerf
af örlæti hennar, bæði með and-
legum stuðningi og veraldlegum.
Við systurnar bjuggum hjá
ömmu þegar við vorum í mennta-
skóla og það var ómetanlegur tími.
Það voru forréttindi að fá að kynn-
ast ömmu betur og að eyða tíma
með henni. Við áttuðum okkur
ekki á því fyrr en við urðum full-
orðnar hversu miklar breytingar
og fórnir það voru fyrir hana. Allt í
einu voru komnir tveir unglingar
inn á heimilið með allri þeirri
ábyrgð sem því fylgir. Já, hún
gekk meira að segja úr herbergi
fyrir okkur. Við fórum ekki var-
hluta af matargerð hennar, vorum
vel aldar. Heitur matur á kvöldin,
ristað brauð með hunangi og te í
morgunmat og svo var hægt að
skreppa í kakó og ,,rúnnstykki“ í
Útvegsbankann þegar hún var að
vinna.
Amma greindist með Alzheimer-
sjúkdóminn fyrir nokkrum árum
og urðum við auðvitað varar við
miklar breytingar á henni. Fannst
okkur sárt að sjá á eftir þeim
mikla persónuleika sem hún hafði
haft að geyma.
Okkur þótti alveg sérstaklega
vænt um hana ömmu og berum
sáran söknuð í brjósti.
María og Guðbjörg
Ragnarsdætur.
Í Hólmgarði 49, Reykjavík, bjó
lítil og falleg kona. Það var engin
venjuleg kona, það var frú María
Pétursdóttir, amma mín, amma
María.
Amma María var ein sú mesta
fyrirmynd og hetja sem ég hef
kynnst. Amma María kenndi mér
svo ótal margt, m.a. að koma vel
fram, stafsetningu, mannganginn,
að fara í sjómann, en amma María
var handsterkari en togarasjómað-
ur, tala skýrt og helst með norð-
lenskum hreim, sem sagt að segja
mjóllllllk, en ekki mjólk og hún
kenndi mér margt í dönsku. Hún
talaði alltaf um að fara í ,,gilli“,
ekki boð, það var ekki nógu flott
að segja boð. Hlutirnir voru ,,móð-
ins“, en ekki í tísku og margt,
margt fleira.
Það var ekki ónýtt að koma í
Hólmgarðinn og fá ristað brauð og
með því hjá ömmu Maríu. Oftar en
ekki þegar við Herdís kona mín
vorum á flakki kusum við frekar að
koma við hjá ömmu Maríu í Hólm-
garðinum, en að fara á kaffihús,
eða þaðan af verra. Það sem var
þó hvað best við það að koma við
hjá ömmu Maríu var að spjalla, fá
hana til að segja frá, segja frá afa
Jörundi, sem ég hefði svo gjarnan
viljað kynnast, eins og við öll
barnabörnin.
Það var ekki síður spennandi að
gera grín að því hvað hún var lítil,
en samt stærsta kona í heimi, og
þótt hún hafi mælst 159 cm á hæð
sagði hún alltaf aðspurð að hún
væri 160 cm! Amma María var
ættmóðir. Hún vildi alltaf fræða
mann um hverjum maður væri
skyldur og hvernig, en maður
veitti því ekki mikla eftirtekt þá,
en gerir það þeim mun meira í
dag, kannski vegna þess hvað hún
var dugleg við að fræða mann.
Amma María var alltaf með ein-
hver frænku- og frændaboð og þá
naut hún sín. Hún var ákaflega
stolt af fjölskyldu sinni og uppruna
sínum og hafði fulla ástæðu til.
Amma María var skemmtileg.
Það var stutt í húmorinn og það
besta var að hún hafði húmor fyrir
sjálfri sér, eiginleiki sem er ekki
öllum gefinn. Svo var hún líka
pjattrófa. Amma María hefur þurft
að þola ýmislegt á lífsleiðinni. Fyr-
ir tíu árum síðan kom upp hjarta-
bilun, en hjartað í litlu konunni var
ekki tilbúið að gefast upp, ónei.
Hún hefur aldrei verið góð til
heilsunnar síðan og mér er minn-
isstætt þegar við amma María fór-
um tvö saman í messu í Bústaða-
kirkju á aðfangadagskvöld fyrir
nokkrum árum. Þá fannst henni
eins og hún væri tilbúin að kveðja
þennan heim. Þá sagði hún að hún
hefði litið á mig og hugsað með sér
að hún gæti ekki gert sér þann
óleik að sofna svefninum langa í
miðri messu hjá séra Pálma. Hvað
þá að gera mér þann óleik. Eftir á
fannst okkur þetta mjög fyndið, en
svona var amma María, alltaf með
húmorinn í lagi.
Amma María hefur síðustu ár
glímt við illvígan sjúkdóm sem er
alzheimer-sjúkdómurinn. Hræði-
legur sjúkdómur, sem erfitt er að
takast á við, ekki síst fyrir að-
standendur. Þar hefur dóttir henn-
ar, mamma mín Sigrún, verið
henni alveg ótrúleg stoð og stytta.
Það er ekki hægt að lýsa því hvað
hún mamma hjálpaði ömmu Maríu
í gegnum árin í hennar veikindum,
hreint aðdáunarvert, þetta hlýtur
að hafa verið góða uppeldið sem
hún fékk hjá ömmu.
Amma María er nú komin til afa
Jörundar, eftir 44 ára aðskilnað,
mannsins sem hún elskaði svo
heitt. Nú eru þau saman á ný. Þeg-
ar ég spurði hana af hverju hún
hefði ekki fundið sér nýjan mann,
þá sagði hún að það hefði bara ver-
ið til eitt eintak af honum afa Jör-
undi. Það voru orð að sönnu. Ég
veit að afi tekur vel á móti henni.
Ég þakka ömmu Maríu fyrir allt
sem hún kenndi mér um lífið og
tilveruna.
Ég veit hún skilar kveðju til afa
Jörundar frá mér. Nú líður þeim
vel.
Jörundur Áki.
Mig langar minnast Maju
frænku minnar og þakka henni
samfylgdina og tryggðina sem hún
sýndi fjölskyldu minni.
Maja frænka kom inn á heimili
móðurforeldra minna, Hólmfríðar
Jónsdóttur og Axels Kristjánsson-
ar, haustið áður en hún fermdist.
Hún var jafnaldra móður minnar
og ólst upp sem eitt af systkinun-
um. Samband þeirra tveggja var
alla tíð mjög gott og þær héldu
mikilli tryggð hvor við aðra. Við
systkinin nutum góðs af þessari
vináttu því mikill samgangur var á
milli heimilanna. Þegar þær rifj-
uðu upp æskuárin fengum við inn-
sýn í heimilisbraginn hjá afa og
ömmu sem bæði féllu frá á besta
aldri. Mamma og Maja áttu marg-
ar góðar minningar og ein uppá-
haldssagan þeirra var frá því þeg-
ar þeim sinnaðist svo alvarlega að
uppgjör var óumflýjanlegt. Þegar
þær stóðu andspænis hvor annarri
og allt var að fara í bál og brand,
áttuðu þær sig á því að þær voru í
fermingarkjólunum. Þær gáfu sér
tíma til að fara úr kjólunum, leggja
þá til hliðar og taka af sér ferm-
ingarúrin áður en þær ruku sam-
an. Deiluefninu voru þær löngu
búnar að gleyma en þær rifjuðu
þetta atvik oft upp og höfðu gaman
af.
Fyrstu bernskuminningar mínar
tengjast því þegar ég var í pössun
hjá Maju og Jörundi. Þau höfðu
sérstakt gælunafn á mér sem varð
til þess að mér fannst ég vera sér-
stök og mér leið vel hjá þeim. Við
Sigrún urðum góðar vinkonur,
enda næstum því jafngamlar, ég er
sex dögum eldri og þroskaðri.
Ofarlega í minningunni eru jóla-
dagsboðin þegar hún bauð pabba
og mömmu með barnahópinn og
síðan seinni árin afmælisboðin
hennar á þrettándanum. Hún var
hrókur alls fagnaðar í boðum og í
minni stórfjölskyldu þekktu allir
hana sem Maju frænku, hvort sem
skyldleiki var fyrir hendi eða ekki.
Maja varð ekkja rúmlega fertug
þegar Jörundur dó langt fyrir ald-
ur fram. Hún hafði þá unnið utan
heimilisins um árabil og gat þess
vegna séð heimilinu farborða. Hún
var stolt kona og lagði metnað í að
koma börnunum til manns. Lífið
var ekki alltaf dans á rósum en ég
man bara eftir henni brosandi og
jákvæðri.
Það var erfitt að horfa á eftir
Maju inn í eigin heim síðustu árin
en þó huggun að henni virtist ekki
líða illa.
Sigrún var hennar stoð og stytta
í gegnum árin og þó sérstaklega
síðustu árin þegar veikindin fóru
að gera vart við sig. Það var aðdá-
unarvert að fylgjast með um-
hyggjusemi hennar og gott fyrir
okkur hin að vita af því að vel var
hugsað um Maju frænku.
Að leiðarlokum langar mig til að
kveðja Maju frænku með lokaer-
indi ljóðs sem Sveinn Bjarman orti
í minningu Hólmfríðar ömmu
minnar.
Vertu nú sæl!
Vinir og frændur
klökkir kveðja.
Nei! Kom þú sæl!
Því góð minning
geymast skal,
vori vígð
í vitund þeirra. –
Björg Kofoed-Hansen.
Látin er góð og trygg vinkona
mín og fjölskyldu minnar og er
hennar sárt saknað. María var
sterk og dugleg og hlaut góðar
gáfur í vöggugjöf. Snemma varð
hún fyrir þeirri sorg að missa Þór-
unni móður sína sem var aðeins
fertug og dó frá stórum barnahópi
árið 1930 sem fljótlega tvístraðist
þá til fjölskyldunnar á báða bóga.
1931 fór María til föðursystur
sinnar Hólmfríðar Jónsdóttur og
eiginmanns hennar Axels Krist-
jánssonar stórkaupmanns á Akur-
eyri og eignaðist þar umhyggju og
ást með börnum þeirra þremur,
Björgu, Sólveigu og Páli. Oft hafði
hún orð á því hvað þau reyndust
henni vel á allan hátt og var þakk-
lát fyrir.
Á Akureyri eignaðist hún eig-
inmann sinn Jörund Oddsson, við-
skiptafræðing frá Hrísey, það var
árið 1945. Ánægjulegt var að koma
á heimili þeirra í Reykjavík, jafnt
á Miklubrautinni og í Hólmgarði.
Aftur knúði sorgin dyra. Eftir
14 ára hjónaband dó eiginmaður-
inn og unga ekkjan María stóð
uppi með tvö ung börn, 13 og 11
ára. María stóð sig með sama
dugnaðði og studdi sín mannvæn-
legu börn vel og dyggilega og
hjálpaði þeim vel til manns.
María var vinamörg, hjálpfús og
alls staðar gleðigjafi hvar sem hún
fór. Mundi eftir öllum ef hún gæti
hjálpað.
Við kveðjum Maju okkar og
minnumst með þakklæti hversu
hún var okkur góð á sorgarstund-
um og vildi allt fyrir okkur gera.
Vertu guði falin og kært kvödd.
Við vottum börnum þínum og
allri þinni fjölskyldu innilega sam-
úð.
Ingileif Bryndís Hallgríms-
dóttir og fjölskylda.
Við lát Maríu Pétursdóttur, eða
Mæju frænku eins og hún var ætíð
kölluð í fjölskyldunni, koma ótal,
ótal mörg minningarbrot upp í
hugann. Allar minningarnar eru
svo undur góðar og skemmtilegar.
Ég kynntist Mæju fyrst vel árið
sem hún var samtímis okkur í
Kaupmannahöfn. Þar vann hún í
banka, Þá komin á miðjan aldur,
roskin kona fannst mér, með upp-
komin börn heima á Íslandi.
Við vorum ekki af sömu kynslóð-
inni, en aldursbilið var aldrei
vandamál hjá okkur. Hún sagði
mér sögur af uppvextinum á Ak-
ureyri, en þangað kom hún ung að
aldri í fóstur til frænku sinnar
Hólmfríðar Jónsdóttur og manns
hennar Axels Kristjánssonar, eftir
að móðir hennar hafði látist. Hún
talaði alltaf af hlýhug um þessi
góðu ár í Brekkugötunni, þar sem
fyrir voru systkynin Björg, Sólveig
og Páll. Öllu þessu fólki bast Mæja
órofa böndum. Hún sagði mér sög-
ur að norðan, frá „de gode gamle
dage“ Þá var gaman og hlegið
dátt. Mæja hafði alveg sérstaka
frásagnarhæfileika, málefnin voru
mörg, því hún var lífskúnstner og
ákaflega réttsýn. Mæja upplifði
sorgina snemma, fyrst við móður-
missinn og eftir það aðskilnað við
ung systkin sem var henni þung-
bært Aftur knúði sorgin dyra, þeg-
ar Jörundur eiginmaður hennar
féll frá í blóma lífsins frá ungum
börnum þeirra. Þannig var líf
þessarar mætu konu ekki alltaf
auðvelt, en því var lítt flíkað. Mæja
hafði gaman af að bjóða til sín
gestum, var félagslynd og hrókur
alls fagnaðar á meðan hún hafði
heilsu til.
Þegar við Axel bjuggum í Harr-
isburg í Bandaríkjunum, kom
Mæja ein í heimsókn til okkar og
urðu fagnaðarfundir, svona var
Mæja alltaf jafn drífandi, vildi
bara vita hvernig við unga fólkið
hennar hefðum það í henni Am-
eríku. Hún var trygglynd, hress og
skemmtileg. Svona vil ég muna
Mæju frænku, sem var reyndar
ekki frænka mín, heldur mannsins
míns, það breytti engu hún verður
mér ætíð bæði kær og ógleym-
anleg.
Við Axel sendum Sigrúnu, Ragn-
ari og fjölskyldum þeirra innileg-
ustu samúðarkveðjur um leið og
við biðjum góðan Guð um að vera
með Mæju frænku.
Hallfríður Konráðsdóttir.
MINNINGAR
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 27. ÁGÚST 2003 31
Þú ert nú eflaust búinn að taka
fram hjólið og hjóla til afa þíns og
nafna sem voru þínar dýrmætustu
stundir í æsku.
Helga Ósk, dóttir afastráks þíns,
Ágústar, fæddist hinn 5. ágúst og
lést hinn 7. ágúst, ég veit að þú og
foreldrar mínir passa hana vel.
Guð blessi minningu þína kæri
Sigurþór, afi og langafi okkar. Mar-
grét mín, innilegustu samúðarkveðj-
ur frá okkur, Ágústi Erni, Sigurþór
Erni, og sonum Jóhanni Arnari og
Róberti Arnari. Englakveðjur.
Guðbjörg Björgvinsdóttir.
Drottinn er minn hirðir, mig mun
ekkert bresta.
Á grænum grundum lætur hann mig
hvílast,
leiðir mig að vötnum,
þar sem ég má næðis njóta.
Hann hressir sál mína,
leiðir mig um rétta vegu
fyrir sakir nafns síns.
Jafnvel þótt ég fari um dimman dal,
óttast ég ekkert illt,
því að þú ert hjá mér,
sproti þinn og stafur hugga mig.
Þú býr mér borð
frammi fyrir fjendum mínum,
þú smyr höfuð mitt með olíu,
bikar minn er barmafullur.
Já, gæfa og náð fylgja mér
alla ævidaga mína,
og í húsi Drottins bý ég
langa ævi.
(23. Davíðssálmur.)
Hvíl þú í friði, elsku afi minn.
Margrét.
Ástkær móðir mín, frænka, systir, mágkona og
tengdamóðir,
HELGA SIGRÍÐUR EIRÍKSDÓTTIR,
Starhaga 14,
sem lést á hjúkrunarheimilinu Sóltúni föstu-
daginn 15. ágúst, verður jarðsungin frá Dóm-
kirkjunni fimmtudaginn 28. ágúst kl. 13.30.
Ingibjörg R. Guðmundsdóttir,
Andrés Jón Esrason, Bjarni Jónsson,
Jón Eiríksson, Áslaug K. Sigurðardóttir,
Timothy David Creighton, Ruth Barnett Creighton.
Elskulegur faðir okkar, tengdafaðir, afi og lang-
afi,
ÞORSTEINN BERGMANN,
Vesturgötu 35,
Keflavík,
lést á hjúkrunarheimilinu Víðihlíð, Grindavík,
föstudaginn 22. ágúst.
Útförin fer fram frá Keflavíkurkirkju föstudaginn
29. ágúst kl. 14.00.
Börn, tengdabörn og afabörn.
Móðir okkar, tengdamóðir og amma,
ÞÓRUNN G. HALLGRÍMSSON,
Kleppsvegi 126,
Reykjavík,
lést mánudaginn 18. ágúst sl.
Útförin hefur farið fram í kyrrþey.
Guðmundur Hallgrímsson, Inga Guðbergsdóttir,
Margrét E. Hallgrímsson, Friðgeir Skarphéðinsson
og barnabörn.