Morgunblaðið - 17.01.2004, Blaðsíða 41

MINNINGAR
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 17. JANÚAR 2004 41
Ég var ekki há í loft-
inu, þegar ég gerði mér
grein fyrir því að ég var
mjög lánsöm með afa
mína og ömmur. Ég
var smástelpa í Hafnarfirði og við
krakkarnir í hverfinu vorum eitt-
hvað að bera saman bækur okkar um
þessi mál. Ég reyndist vera sú eina í
hópnum sem átti tvær ömmur og tvo
afa á lífi þá. Það var ekki alveg laust
við að ég væri svolítið stolt af þessu
og ekki síst vegna þess að þau voru
hvert öðru betra við okkur barna-
börnin og gerðu sitt til að dekra við
okkur eins og ömmum og öfum er
einum lagið. Mér þótti því ekki lítið
varið í þetta fólk og sagði vinum mín-
um stolt af þeim. Það var alltaf gam-
an að koma til ömmu og afa og marg-
ar dýrmætustu æskuminningarnar
tengjast einmitt þeim.
En þessi sæla mín stóð ekki lengi,
fyrr en varði byrjuðu þau að falla frá
og nokkrum árum seinna áttum við
systkinin bara eftir hana ömmu
Fanneyju, sem varð þá að fylla í
skarðið fyrir öll hin, sem var ekkert
lítið. Þann 13. febrúar 1968 féll hann
afi Ingólfur frá og var hann ömmu
Fanneyju mikill harmdauði, enda
var hún sjálf ekki nema tæplega 57
ára gömul á þeim tíma. Hún var
nefnilega alltaf jafn hrifin af mann-
inum sínum sem hún hafði kynnst
sem unglingur á stúkufundi. Það var
einmitt ein af þeim sögum sem ég
fékk aldrei nóg af að heyra frá henni
sem krakki. Eins og hún sagði sjálf,
var það ást við fyrstu sýn hjá henni.
Ást sem henni entist út ævina, þrátt
fyrir að hún væri ekkjan hans í tæp
þrjátíu og sex ár.
Nú er hennar tími kominn og
minningarnar streyma í hugann.
FANNEY
GÍSLADÓTTIR
✝ Fanney Gísla-dóttir fæddist í
Lokinhömrum í Arn-
arfirði 4. júní 1911.
Hún lést á hjúkrun-
arheimilinu Sunnu-
hlíð 6. janúar síðast-
liðinn og var útför
hennar gerð frá
Digraneskirkju í
Kópavogi 12. janúar.
Margar eru þær óneit-
anlega skondnar og
bráðskemmtilegar, því
hún amma Fanney var
engin venjuleg amma.
Ég hef stundum sagt
að hún hafi eiginlega
fæðst á vitlausum tíma,
því að mörgu leyti var
hún langt á undan sinni
samtíð og líktist meira
nútímakonum en kon-
um af sinni kynslóð.
Þegar við „í eldra holl-
inu“ af barnabörnunum
vorum að alast upp á
sjöunda og áttunda
áratugnum varð mér ljóst að hún
amma Fanney var ekki hin dæmi-
gerða amma þess tíma.
Það voru ekki allar ömmur þá sem
voru útivinnandi, ráku eigið fyrir-
tæki eða lögðust í löng ferðalög til
útlanda til að heimsækja börnin sín.
Amma, ólíkt flestum samtíðarkonum
sínum, vann utan heimilis mestallan
sinn starfsaldur. Þau afi voru með
ýmiss konar atvinnurekstur í gegn-
um árin, auk þess sem þau stóðu í
barneignum og áttu sín sjö börn á
tuttugu árum.
Amma Fanney gat verið ansi
uppátækjasöm líka og kom manni oft
til að hlæja vegna þess. Eitt sinn var
ég sem unglingur að ganga með
henni í miðbæ Reykjavíkur. Við vor-
um að koma úr Hofi, versluninni sem
þau amma og afi áttu og amma rak
síðan ásamt fjölskyldunni fyrsta ára-
tuginn eftir að afi féll frá. Það hafði
rignt þennan dag og mynduðust
nokkuð hreinir pollar á gangstéttun-
um þar sem gangstéttarhellurnar
lágu svolítið mislægt. Flestir reyna
nú að forðast að stíga ofan í slíka
polla en þar sem við eru þarna á
gangi veit ég ekki fyrr en hún amma
mín veður beint ofan í einn vænan
poll og fer að stappa fótunum niður
og sulla vatni yfir skóna sína. Ég
horfði furðu lostin á þetta uppátæki
og spurði hana af hverju í ósköpun-
um hún væri að þessu. Jú, þetta var
nefnilega nokkuð hreint rigningar-
vatn á steyptum hellunum og því al-
veg upplagt til að bleyta upp í skón-
um og mýkja þá. Hún þyrfti alltaf að
bleyta upp nýja skó svo þeir aðlög-
uðust betur fótum hennar sem höfðu
svolítið aflagast af liðagigt. Svo hélt
hún áfram göngu sinni eins og ekk-
ert væri sjálfsagðara en að konur á
sjötugsaldri stæðu og skvettu úr
pollum á Laugaveginum.
Ömmu vantaði heldur ekki fram-
takssemina og þótti sumum stundum
nóg um.Eitt sinn kom ég til hennar á
Öldugötunni og hélt í fyrstu að ég
hefði komið að tómum kofanum, þar
sem ég fann hana hvergi, en húsið
var opið. Loks fann ég hana uppi á
háalofti og þar stóð hún yfir máln-
ingarfötum sem hún var búin að
strengja gamlar sokkabuxur yfir
sem síu og var að hella á milli. Hún
hafði allt í einu fengið þá hugmynd
að mála svefnherbergið sitt og var
ekkert að eyða tímanum í að bíða eft-
ir hjálp eða kaupa nýja málningu.
Svo hún skellti sér bara uppá háaloft
og tíndi til hina og þessa afgangs-
málningu, blandaði saman, fékk
reyndar út úr þessu ágætis ferskjulit
og byrjaði bara að mála. Ég man ég
spurði hana hvort hún vildi ekki bíða
þangað til Óli, sonur hennar, kæmi
heim, svo hann gæti hjálpað henni.
Nei, hún sagði að hann myndi áreið-
anlega bara stoppa hana í þessum
framkvæmdum eða vilja kaupa nýja
málningu svo það var einmitt um að
gera að drífa í þessu áður en hann
kæmi heim.
Svona var hún amma. Hún lét ekk-
ert stöðva sig. Önnur skemmtileg
saga sem ég man af henni er þegar
hún kom eitt sinn til okkar í Foss-
voginum þegar hún var tiltölulega
nýflutt í Kópavoginn með Ingólfi
Gísla, syni sínum, og fjölskyldu hans.
Helgi Ingólfur, sonur hans, hefur
varla verið nema á öðru árinu, rétt
farinn að ganga þegar amma fer með
drenginn í göngutúr og fær þá hug-
mynd að skreppa yfir hæðina og yfir
dalinn í heimsókn til okkar í Brúna-
landið. Nema þá voru engir göngu-
stígar í Fossvogi, hvað þá brýr yfir
skurðina, svo þau þurftu að brölta
þetta í gegnum skurðina og komu
bæði í Brúnalandið öll útötuð í mold.
Það komu engir skurðir í veg fyrir að
hún, nær sjötug konan, kæmist það
sem hún ætlaði sér með litla guttann
í eftirdragi, en hann virtist reyndar
hafa mjög gaman af ferðalaginu.
Eins og áður var nefnt rak hún
með fjölskyldunni um árabil hann-
yrðaverslunina Hof og var hin mesta
hannyrðakona sjálf. Það eru ófá út-
saumsstykkin sem liggja eftir hana.
Að ekki sé minnst á peysurnar og
teppin sem hún prjónaði og heklaði
fyrir fólkið í fjölskyldunni í jóla- og
afmælisgjafir árum saman. Hún
fylgdist vel með því hvað var í tísku
hverju sinni og prjónaði og heklaði
samkvæmt því. Hún þurfti sjaldnast
uppskriftir heldur prjónaði bara og
hannaði mynstrin jafnóðum sjálf.
Alltaf tókst henni vel til, jafnvel þeg-
ar við vorum unglingar og ekkert
nema sérviskan varðandi það hverju
við vildum klæðast. Ég hef, svo lengi
sem ég man eftir mér, átt flíkur sem
amma Fanney annaðhvort prjónaði
eða heklaði á mig og geng enn í sum-
um þótt nokkuð sé um liðið síðan hún
hætti að geta prjónað eða stundað
aðrar hannyrðir.
Annað sem einkenndi ömmu var
hvað hún var mikið fyrir tilbreyt-
ingu, ekki síst þegar kom að húsnæð-
ismálum. Hún, ólíkt flestum öðrum,
var mikið fyrir að flytja og ef hún gat
ekki verið að flytja og skipta um hús-
næði, þá sneri hún bara húsgögnun-
um til og frá inni hjá sér eða fékk sér
hreinlega bara ný. Það var ótrúlegt
hvað hún gat verið að brölta sjálf
með húsgögnin til og frá inni hjá sér
langt fram á gamals aldur. En það
var alveg sama hvar eða hvernig
amma bjó, það var alltaf svo gott að
koma til hennar og ýmsir höfðu orð á
því hvað það væri alltaf notalegt og
hlýlegt hjá henni. Hún hafði mikið
yndi af blómum enda þrifust þau vel
hjá henni og settu ætíð sinn svip á
heimili hennar, hvar sem það var
hverju sinni. Þetta eru bara nokkur
dæmi um það sem gerði hana ömmu,
að mínu mati, að svo litríkri og
skemmtilegri persónu. Fyrir utan
það að vera alltaf tilbúin að hlusta á
og tala við mann um allt milli himins
og jarðar. Sem unglingur leitaði ég
oft til ömmu með ýmsar vangaveltur
sem hrærast í huga unglingsins, eins
og gerist og gengur. Þá var svo gott
að koma til ömmu og spjalla.
Eins og áður sagði, eignuðust
amma og afi sjö börn, barnabörnin
urðu alls nítján og langömmubörnin
eru orðin ellefu talsins. Þetta var
myndarlegur hópur af góðu fólki
sem ég veit að amma var mjög stolt
af. En því miður þurfti hún að upp-
lifa þá sáru reynslu að lifa þrjú af
sínum eigin börnum og tvö barna-
börn. Enda má segja núna að hún
hafi lifað lífi sínu til fulls og kvatt
þessa jarðvist södd lífdaga.
Amma var mikill „spíritisti“ og var
það henni huggun að vera sannfærð
um að hitta sitt fólk handan við móð-
una miklu. Nú er hún vafalaust kom-
inn til afa og þeirra allra hinna hin-
um megin. Ég kveð hana ömmu mína
með söknuði en er jafnframt þakklát
fyrir að hafa átt hana að í öll þessi ár
og þakklát fyrir ótal góðar stundir
með henni.
Síðustu árin var amma í Sunnuhlíð
í Kópavogi og naut frábærrar
umönnunar starfsfólksins þar til
hinstu stundar og vil ég nota tæki-
færið og þakka fyrir það. Einnig vil
ég þakka Helgu Guðmundsdóttur,
tengdadóttur ömmu, konunni hans
Ingólfs Gísla, sem, að öllum öðrum
ólöstuðum, sinnti ömmu af einstakri
umhyggju og alúð alla tíð, langt um-
fram það sem má segja að hafi verið
skyldur nokkurrar tengdadóttur.
Hvíl í friði, elsku amma mín. Með
saknaðarkveðju frá Kaliforníu.
Kristrún Þórdís Stardal.
Vigdís Ólafsdóttir
vinkona mín lést 2. jan-
úar á Landspítalanum
við Hringbraut. Við
kynntumst sumarið
1966 þegar ég kom til starfa við kaup-
félagið á Seyðisfirði og urðum við
strax góðar vinkonur.
Vigdís hafði til að bera marga góða
hæfileika sem hún ræktaði vel. Hún
var mikil hannyrðakona og fór til
Kaupmannahafnar til náms og lauk
prófi sem kjólameistari í kringum
1970. Það eru margar vandaðar flíkur
til hannaðar, saumaðar og prjónaðar
af Vigdísi. Þá var Vigdís mikill tónlist-
arunnandi og lagði rækt við tónlistina
alla tíð. Hún var í Kirkjukór Seyð-
isfjarðar þar til hún flutti suður til
Reykjavíkur árið 1990. Þá gekk hún í
Kirkjukór Garðakirkju og söng með
þeim kór alveg til hins síðasta. Hún
sótti mörg kóramót í Skálholti og
hlustaði mikið á tónlist. Þá hafði Vig-
dís mikla unun af því að ferðast og fór
víða eins og t.d til Egyptalands og
Nepal.
Starfsvettvangur Vigdísar varð
ekki sá sem hún í raun menntaði sig
SIGRÍÐUR VIGDÍS
ÓLAFSDÓTTIR
✝ Sigríður VigdísÓlafsdóttir fædd-
ist 31. desember
1945. Hún andaðist á
Landspítalanum –
háskólasjúkrahúsi
við Hringbraut 2.
janúar síðastliðinn
og var útför hennar
gerð frá Garðakirkju
9. janúar.
til í fyrstu heldur sneri
hún sér að því að vinna
við eldamennsku í eld-
húsum sjúkrahúsa. Hún
vann í mörg ár á sjúkra-
húsinu á Seyðisfirði. Á
þessum árum menntaði
hún sig jafnt og þétt á
þeim vettvangi og sótti
matartæknanám við
Fjölbrautaskólann í
Breiðholti. Þegar hún
seinna flutti til Reykja-
víkur hélt hún enn
áfram námi með vinnu
sinni og útskrifaðist
með starfsheitið matar-
fræðingur. Hún vann í sérfæði eld-
hússins og þar nýtti hún sér áhuga
sinn á heilnæmu fæði og heilbrigðum
lífsstíl. Allt sem Vigdís tók sér fyrir
hendur vann hún af heilum huga og af
mikilli samviskusemi.
Í maí 1990 urðu þáttaskil í lífi Vig-
dísar þegar hún flutti til Reykjavíkur.
Það átti sér ekki langan aðdraganda
en bar að með þeim hætti að hún kom
í helgarheimsókn til Reykjavíkur.
Það voru bjartir, sólríkir, maídagar
helgina sem hún var hér og þegar hún
hélt til baka hafði hún ráðið sig í vinnu
í eldhúsi Landsspítalans og leigt sér
íbúð í nágrenni við spítalann.
Þegar hún flutti suður um haustið
kom Arnar Þór sonur hennar fljót-
lega á eftir henni ásamt Karen kær-
ustu sinni og bjuggu þau öll saman
þennan vetur. Á næstu árum bjuggu
þau af og til saman eða þar til Vigdís
fluttist í litla íbúð í Seljahverfi og
unga parið festi kaup á íbúð í Eyja-
bakka ekki langt frá þar sem Vigdís
bjó.
Vigdís var mikil barnagæla en það
þekkja systkinabörn hennar og börn
þeirra vel. Það var því mikil gleði hjá
Vigdísi þegar sonardóttirin Þórhildur
Gyða fæddist og umvafði hún barnið
ástúð og umhyggju. Þórhildur Gyða
sótti mikið til ömmu sinnar og voru
þær miklir mátar. Vigdís saumaði og
prjónaði margar fallegar flíkur á Þór-
hildi Gyðu og eru þær hrein listaverk.
Þegar ég fyrst kom til Seyðisfjarð-
ar 1966 þekkti ég engan á staðnum.
Það var því notalegt að kynnast Vig-
dísi og fjölskyldu hennar að Austur-
vegi 17b. Þar var mér vel tekið og
kynntist ég smám saman hennar góða
fólki, foreldrum og systkinum. Það er
erfitt að kveðja en það er gott að hafa
að leiðarljósi hina einföldu barnslegu
trú Þórhildar Gyðu sem er þess full-
viss að amma verði engill á himninum
og muni fylgjast með okkur þaðan.
Elsku Vigdís, hvar sem þú ert, þá
vitum við að þú fylgist með okkur öll-
um og við þökkum þér trygga og ljúfa
vináttu í gegnum árin.
Þínir vinir
Magnea og Viktor.
Vigdís bernskuvinkona mín er látin
eftir hetjulega baráttu við erfiðan
sjúkdóm.
Minningarnar um Dísu eru eigin-
lega fléttaðar saman við allar mínar
bernskuminningar frá uppeldisárum
okkar á Seyðisfirði. Við höfum líklega
verið 7 og 8 ára og ég var næst á eftir
henni í röðinni í skólanum, þar sem
við biðum eftir að kennarinn segði
okkur að gera svo vel. Kannski var
þetta þegar við vorum að fara í leik-
fimitíma eða í vorskóla þar sem
yngstu bekkirnir voru einir í skólan-
um, en ég man eftir þessari litlu
stelpu með þykk kringlótt gleraugu
og hún hoppaði í röðinni fyrir framan
mig, kannski var hún óþolinmóð að
fara af stað, eða hún var að reyna að
fá meiri yfirsýn. Hún var minnst og
fyrst í röðinni og ég kom næst á eftir.
Seinna í lífinu átti hún m.a. eftir að
ferðast í fjöllum Nepal fótgangandi í
góðra vina hópi og fá töluverða yf-
irsýn.
Við urðum fljótlega góðar vinkonur
og nokkrum árum seinna var sam-
kennsla í bekkjunum okkar og fór vel
á með okkur. Við höfðum gaman af
náminu og sömu áhugamál, handa-
vinna var efst á listanum, svo spiluð-
um við á gítar og sungum tvíraddað
og oft kom Þórhildur mamma hennar
til liðs við okkur og spilaði á mandól-
ínið sitt og bætti í sönginn svo um
munaði en hún hafði hljómmikla rödd.
Ég varð fljótt heimagangur á Borg-
arhól eins og húsið þeirra var kallað
og féll ágætlega inn í systrahópinn
þar en Dísa var í miðið af fimm systk-
inum. Á þessu heimili lærði ég líklega
fyrst um jafnrétti kynjanna því þar
þurftu allir að inna einhver verk af
hendi og alveg eins eini bróðirinn.
Þannig var það bara og þau fengu
ekki að hjálpa mér að bera út blöðin
nema öðru væri lokið.
Ég flutti úr bænum á unglingsár-
unum en við héldum alltaf sambandi
og vorum í sömu skólum og eru marg-
ar góðar minningar frá þeim árum.
Við fórum til Danmerkur í framhalds-
nám og eftir að hún lauk námi sem
handavinnukennari flutti hún heim og
kenndi við Hússtjórnarskólann á
Hallormsstað.
Hún eignaðist einkason sinn Arnar
Þór og bjó á Seyðisfirði þar til hann
lauk grunnskóla en þá fluttu þau til
Reykjavíkur. Eftir það starfaði hún
óslitið á Landspítalanum og lauk jafn-
framt námi sem matarfræðingur. Fá-
dæma dugnaður og eljusemi ein-
kenndi Dísu, en hún ræktaði einnig
áhugamál sín og hæfileika og ber þar
hæst sönginn en hún starfaði með
kórum um árabil og hafði einnig unun
af að fara í kórferðalög til fjarlægra
landa og skoða heiminn um leið.
Hennar mesta gæfa í lífinu var son-
urinn Arnar Þór og fjölskyldan hans.
Það var stolt amma sem sýndi mér ís-
lenska búninginn sem hún hafði
saumað handa sonardótturinni Þór-
hildi Gyðu. Við hittumst oftast þegar
ég kom til Reykjavíkur og fórum á
kaffihús og röltum í búðir og fylgd-
umst með í lífi hvor annarar. Í júlí
dvaldi ég hjá henni í nokkra daga en
þá var hafin þessi þrautaganga sem
nú er lokið. Ég er þakklát fyrir að
hafa fengið að heimsækja hana á
sjúkrahúsið skömmu áður en yfir
lauk. Ég vil að lokum þakka Dísu vin-
konu minni fyrir samveruna í gegnum
árin og þessa tímalausu vináttu sem
alltaf var til staðar, sama hversu langt
var á milli okkar. Elsku Arnar Þór,
Karen Jenný og Þórhildur Gyða,
systkini Dísu og fjölskyldur, ykkur
öllum vottum við Rúnar og synir okk-
ar dýpstu samúð og biðjum Guð að
styrkja ykkur í sorginni.
Guðný G. H. Marinósdóttir.
Elsku Vigdís mín, þakka þér
fyrir gott samstarf á liðnum árum.
Guð veri með fjölskyldu þinni.
Gegnum Jesú helgast hjarta
í himininn upp ég líta má.
Guðs míns ástar birtu bjarta
bæði fæ ég að reyna og sjá.
Hryggðarmyrkrið sorgar svarta
sálu minni hverfur þá.
(Hallgrímur Pétursson.)
Þórhalla Guðmundsdóttir.
HINSTA KVEÐJA
Hamarshöfði 4, 110 Reykjavík, s: 587 1960, mosaik@mosaik.is
MOSAIK
15% afsláttur
af legsteinum
gegn staðgreiðslu við pöntun
í janúar og febrúar
Sendum myndalista