Pressan - 30.01.1992, Page 41

FIMMTUDAGUR PRCSSAN 30. JANÚAR 1992
41
Btki
kxttuUuft
að (piU d
ptmó
Jónas Sen er þekktastur
fyrir hæfileika sína sem ein-
leikari. Færri vita að á síðasta
ári lauk hann mastersgráðu
frá City University í London
og hlaut viðurkenningu fyrir
góðan námsárangur. Jónas
fór ótroðnar slóðir í efnisvali
og útkoman varð 127 síðna
fræðirit um atvinnusjúkdóma
píanóleikara. Á næstu tveim-
ur árum vill Jónas skrifa og
gefa út bók á ensku um sama
efni fyrir alla hljóðfæraleik-
ara.
„Ritgerðina kallaði ég
Playing the piano, playing
with fire? A study ofthe occu-
pational hazards of piano
playingsegir Jónas. ,,A1-
gengasti sjúkdómur píanó-
leikara er sinaskeiðabólga,
en svo eru líka mjög algengir
kvillar sem eru að einhverju
leyti sálrænir með líkamleg-
um einkennum. Það fylgir
því mikið álag og stress að
vera hljóðfæraleikari, enda
mikil samkeppni í tónlistar-
heiminum.
Ég varð að koma eins víða
við og ég gat og það verður
að segjast eins og er að þetta
var gífurleg vinna. Fað má
kannski líkja hljóðfæraleik-
ara við íþróttamann því þetta
eru eins konar íþróttalækn-
ingar."
Ert þú sá eini sem hefur tek-
id þetta efni fyrir?
„Já, það hefur mjög lítið
verið skrifað um þetta efni og
ekki til nein bók svo ég viti til.
Ég tók um 20 viðtöl við
lækna, geðlækna, sálfræð-
inga, sjúkraþjálfa, píanó-
kennara og aðra, og notaði
greinar úr ýmsum læknarit-
um. Heimildaskráin ein og
sér var fimm síður. Ég skoð-
aði Alexanderstækni, sem er
ekkert nýmæli lengur, og svo-
kallaða Feldenkreistækni,
sem mjög fáir þekkja. Það var
minnst á mig og ritgerðina í
The Strad, sem er eitt vinsæl-
asta tímarit strengjaleikara í
heiminum. Ritstjóri þess tók
viðtal við mig og notaði það
sem heimild í grein sem hún
var að skrifa."
Þú fékkst vidurkenningu
fyrir námsárangurinn.
„Já, ég fékk mjög háa ein-
kunn. Fyrir utan ritgerðina
var ég með tónleika og annað
verkefni um músík í tíbetsk-
um búddisma, sem er helvíti
intressant. Þessi viðurkenn-
ing er veitt á hverju ári. Innan
tónlistardeildarinnar í há-
skólanum eru margir kúrsar
og ég lauk minni masters-
gráðu í þeim sem nefnist Per-
formance Studies. Ég varð
hæstur og fyrir bragðið verð-
launaður fyrir námsárangur-
inn.“
Hvaö tekur nú vid hjá þér?
„Tónlistarskólinn í Reykja-
vík ætlar að fjölrita ritgerð-
ina og nota sem námsefni fyr-
ir nemendur í píanóleik á efri
stigum. Ég vil endilega
spandera næsta ári í að vinna
að bókinni. Þannig var að
kennarinn minn úti, sem jafn-
framt er yfirmaður tónlistar-
deildar City University, leið-
beindi mér við skrif ritgerð-
arinnar. Honum fannst ég svo
góður penni og skrifa svo
skemmtilega að ég yrði að
ÍC jjí,
skrifa bók. Hann taldi víst að
ég fengi útgefanda og þá sér-
staklega í Bandaríkjunum,
því þar hófust rannsóknir á
atvinnusjúkdómum hljóð-
færaleikara.
Ég geri ráð fyrir að ég þurfi
að fara til Bandaríkjanna og
taka viðtöl við þá lækna og
sérfraéðinga sem gerðu þess-
ar fyrstu rannsóknir. En til
þess að geta það þarf ég
styrki. Ég fékk 12 mánaða
starfslaun frá ríkinu en hef
?amt þurft að kenna, því
starfslaunin duga ekki á ís-
Iandi.“
Anna Har. Hamar
3íí)jnr
tðtcnéíinr
jjjóbi?ij^ur
Á vertíðarbát nokkrum
gerðu karlarnir sér það til
afþreyingarað setja saman
visur, með misgóðum ár-
angri. Sumir voru einfald-
lega leiknari en aðrir.
Þegar skammt var liðið á
vertíðina bættist nýr háseti
í hópinn. Það fyrsta sem
hann var spurður um var
hvort hann gæti sett sam-
an vísur. Það stóð ekki á
svarinu.
„Jú, það get ég og hef
fengist lengi við."
Þegar karlarnir heyrðu
þetta svar voru fyrstu við-
brögð þeirra að fjarlægja
bókina sem þeir höfðu
skrifað vísurnar sínar í.
Þrátt fyrir mikla eftir-
gangsmuni kom aldrei vísa
frá hagyrðingnum. Svo
einn daginn tilkynnti hann
að hann hefði sett saman
vísu. Hinir biðu spenntir.
Hagyrðingurinn kom sér
vel fyrir og hóf síðan lestur-
inn:
Sýndu mór og sannaðu
að sannur maður sértu
betrumbœttu og brýndu þig
og mannaðu þig ef þú getur.
Eftir að hann hafði lokið
flutningi vísunnar var stíla-
bókin tekin fram og karlarn-
ir hófu að semja vísur á ný.
Feimnin við þann nýja var
ekki lengur til staðar.
RIMSIRAMS
Perlan er kirkja
Það merkilegasta við Perl-
una er að hún er reykvísk.
Sennilega eru hún og Ráð-
húsið við tjörnina fyrstu
raunverulega reykvísku stór-
byggingarnar t Reykjavík —
báðar tákna þær umfram allt
Reykjavík, og ætli það sé ekki
þess vegna sem þær mæta
svo mikilli andstöðu meðal
þjóðarinnar, rétt eins og þeg-
ar ungir skáldsagnahöfundar
hófu upp úr 1980 að lýsa
reykvískum veruleika eins og
hann kom þeim, borgarbörn-
unum, fyrir sjónir, og voru
fyrir vikið úthrópaðir fyrir að
skrifa „bernskuminningar"
sínar, vegna þess að reykvísk-
ar bernskuminningar þóttu
lítilsigldar en sveitaminning-
ar yndislegar, fyrir utan þá
ósvinnu að Einar Kárason
skyldi lýsa bröggum og Einar
Már krökkum í Vogahverfinu
—■ Vogahverfinu dásamlega.
En jæja, Perlan og Ráðhús-
ið eru ekki reist með tilhlýði-
legri sektarkennd, viðeig-
andi ábendingu um synda-
fall; þess er ekki gætt að láta
í Ijós með þeim viljann til að
mega heldur dvelja undir
að sjálfsögðu skrímslið kennt
við Hallgrím sáluga Péturs-
son, einkennast allar af til-
burðum sveitamannsins við
að búa til heimsmenningu úr
íslenskri náttúru, búa til sérís-
„Byggingar Guðjóns Samúelssonar,
Þjóðleikhúsið, Þjóðminjasafnið og
að sjálfsögðu skrímslið kennt við
Hallgrím sáluga Pétursson, einkenn-
ast allar aftilburðum sveitamannsins
til að búa til heimsmenningu úr
íslenskri náttúru. “
hlíðinni góðu en í þessari
vondu borg; hneykslið er að í
þeim skuli ekki vera neitt
stuðlaberg, ekkert sem minn-
ir á álfa og tröll. Byggingar
Guðjóns Samúelssonar, Þjóð-
leikhúsið, Þjóðminjasafnið og
lenskan stíl gjaldgengan á
heimsvísu, sem sóttur er í
form náttúrunnar — stuðla-
bergið, — og allir eiga að
ímynda sér að þeir séu komn-
ir í álfaborg, þeir séu sveita-
pilturinn í furðulegu ævintýri
pg hafi látið heillast í björgin.
í Ráðhúsinu er Reykjavík
hreinlega að hælast um af
sínu smánarlegasta formi,
bragganum; þettaer reykvísk
bygging sem bendir til reyk-
vískrar sögu — hér er Reykja-
vík að segjast vera orðin stór
og hún þurfi ekki að skamm-
ast sín fyrir neitt. Það er af
þessum orsökum sem Davíð
er svo ástsæll meðal borgar-
búanna, hann hefur gefið
þeim sjálfsmynd með bygg-
ingum sínum, og það er út af
þessu sem hann leggur slíkt
ofurkapp á að þjösna þeim
upp, hann hefur gefið þeim
söguskoðun, hann hefur gef-
ið þeim skáldskap, hann er
hið mikla sagnaskáld ís-
lenskra stjórnmáia — eða var
það.
Ólafur Gíslason er einn af
þessum fáu skörpu blaða-
mönnum okkar og hann
greindi Perluna um daginn í
Þjóðviljanum og komst að
því að hún er tákn, en ein-
ungis um sjálfa sig, hún hefur
enga fúnksjón, fólk ráfar
þarna um og hefur ekki hug-
mynd um hvað það á að gera
nema labba alveg upp og
komast að raun um að hún
snýst í hring í kringum sjálfa
sig.
Ég er ekki alveg sammála
Ólafi. Perlan hefur afar skýrt
hlutverk: hún er helgidómur.
Þetta er kirkja. Með hvelfingu
og hinum helga boga, og Lif-
andi vatnið allt um kring.
Upp upp mín sál og allt mitt
geð, ætti að standa þar vegna
þess að allt leitar upp í henni,
allt beinir huganum á æðra
svið; þetta var rækilega und-
irstrikað með helgun Perl-
unnar, þegar staðarhaldarinn
í Viðey og prestur Sjálfstæðis-
flokksins lagði í umboði Guðs
almáttugs blessun yfir það
sem fram færi þarna inni. Og
það þarf ekki prest að blessa
kaffisötur og kleinumaul —
nei, henni er ætlað háleitara
hlutverk. Hún er útsýnisturn.
Þú átt að labba þarna út og
horfa yfir borgina og fyllast
helgum kenndum; þú átt að
labba þarna út og komast að
raun um að Guð hefur vel-
þóknun á því að þú sért hér,
í borginni góðu en ekki undir
hinni vondu hlíð.
Andri Thorsson