Pressan - 06.02.1992, Blaðsíða 22

22
FIMMTUDAGUR PRESSAN 6. FEBRÚAR 1992
másffl
Útgefandi
Blað hf.
Ritstjóri
Gunnar Smári Egilsson.
Ritstjórn, skrifstofur og auglýsingar:
Hverfisgötu 8-10, sími 62 13 13.
Faxnúmer: 62 70 19.
Eftir lokun skiptfborðs:
Ritstjórn 621391, dreifing 621395 (601054),
tæknideild 620055, slúðurlína 621373.
Áskriftargjald 600 kr. á mánuði.
Verð í lausasölu 190 kr. eintakið.
Ofmat ráðherra á
eigin fórnum
V I K A N
KARLMENNI VIKUNNAR
Það er Hjalti Úrsus Árnason.
Hann er ekki bara 9,6falt karl-
menni eins og fólk var farið að
halda heldur er hann 99,8falt
karlmenni. Hjalti er því næst-
um hundrað manna maki. Eins
og níu fótboltalið. Eins og þrír
karlakórar. Eins og einn og
hálfur þingheimur þótt kon-
urnar séu taldar með.
ÁFALL VIKUNNAR
Einnig tengt Hjalta Úrsusi
Árnasyni. Það var hald manna
að hann hefði lyft 450 kílóum í
réttstöðulyftu á heimsmeistara-
mótinu eða jafnvel enn meiri
þyngd. Þótt það teljist mikið fyr-
ir venjulega menn og einnig mik-
ið fyrir venjulegan kraftlyft-
ingamann, þá getur það ekki
talist mikið fyrir mann með
99,8faldan karlhomón á við
meðaljóninn. Afrek Hjalta var
því ekki meira en ef venjuleg-
ur maður lyftir 4 kílóum og
509 grömmum. Það þykir ekki
mikið. í raun þykir það rosaiega
lítið.
SÁRABÓT VIKUNNAR
Enn er það Hjalti Úrsus Árna-
son. Þótt hann missi heims-
meistartignina í kraftlyftingum
er hann ekki alveg rúinn öllum
titlum. Samkvæmt fréttum hefur
nefnilega aldrei áður mælst við-
líka hormónamagn í þvagi
nokkurs íþróttamanns og vís-
indamenn fundu hjá Hjalta. Á
ráðstefnu í Noregi síðastliðið
sumar sagðist vísindamaður
hafa heyrt um að hugsanlega
hefðu einhverju sinni mælst um
50 hormónaeiningar hjá
manni, en vísindamaðurinn vildi
ekki selja það dýrar en hann
keypti það. Ráðstefnugestir
voru heldur ekki alveg tilbúnir
til að kyngja þessari sögu. En
hormónamagnið hjá Hjalta var
hins vegar 99,8 einingar eða
nær tvöfalt meira en villtustu
hugmyndir manna hingað til.
íþróttamenn í Austur Evrópu,
sem hafa haft heilu lyfjafa-
bríkkurnar ó bak við sig hafa
ekki einu sinni komist með tærn-
ar þar sem Hjalti hefur hælanna.
Hann er því heimsmeistari í
hormónum í þvagi þótt hann sé
ekki lengur heimsmeistari í
kraftiyftingum.
í PRESSUNNI í dag er meðal annars fjallað um
lækkun á ferðapeningum ráðherra og annarra fyrir-
manna í ríkiskerfinu. Þar kemur fram að þessi lækk-
un er harla lítil. Eftir sem áður heldur þessi valdi hóp-
ur umtalsverðum fríðindum. Samhliða því að þeir fá
fulla dagpeninga eins og aðrir opinberir starfsmenn
á ferðalögum, fá þeir aðra eins upphæð aukalega.
Þegar venjulegur starfsmaður hjá ríkinu fær 10 þús-
und krónur til að standa straum af uppihaldi sínu í út-
löndum fá fyrirmennirnir 20 þúsund krónur.
Ríkisskattstjóri hefur hafnað því að líta á þessa
uppbót sem greiðslur til að mæta útlögðum kostnaði.
Hann lítur á uppbótina sem hreinar tekjur og skatt-
leggur hana samkvæmt því. Ríkisskattstjóri virðist
ekki telja að fyrirmaður hjá ríkinu þurfi að borða
meiri mat eða dýrari í útlöndum en venjulegur starfs-
maður ríkisins.
Þrátt fyrir að ríkisstjórnin hafi lækkað dagpeninga
fyrirmannanna ögn eru þeir enn settir skör hærra en
venjulegt fólk. Þeir eru metnir sem tveggja manna
makar þegar kemur að dagpeningum í útlöndum.
Annað er athyglisvert við þessa lækkun. Eins og
ljóst má vera af fréttum fjölmiðla af lækkuninni hefur
fjármálaráðherra kynnt hana á einkar loðinn og
óljósan hátt. Af ummælum hans hefur mátt skilja að
nú sitji ráðherrar við sama borð og venjulegir starfs-
menn ríkisins. Á honum hefur einnig mátt skilja, og
líka þeim fréttamönnum sem hafa unnið fréttir um
málið samkvæmt upplýsingum frá fjármálaráðuneyt-
inu, að það sé ákvörðun fjármálaráðherra að skatt-
leggja dagpeninganna. Það er alls ekki hans ákvörð-
un. Ríkisskattstjóri úrskurðaði fyrir mörgum árum
að aukagreiðslur til ráðherra og annarra fyrirmanna
væru laun en ekki greiðslur upp í kostnað.
Þessi kynning á skerðingu dagpeninga ráðherr-
anná minnir á þegar fjármálaráðherra kynnti nýjar
reglur um skattlagningu bifreiðahlunninda. Þá mátti
skilja á honum að núverandi ríkisstjórn hefði ákveð-
ið að leggja skatta á þessi hlunnindi. Það er ekki rétt,
eins og PRESSAN hefur bent á, heldur hafði ríkis-
skattstjóri fyrir löngu lagt skatt á bifreiðahlunnindin.
Núverandi ríkisstjórn lækkaði hins vegar skattinn.
Hún bætti kjör sín.
Það er hlálegt að ráðherrar ríkisstjórnarinnar skuli
berja sér á brjóst út af smávægilegri lækkun á dag-
peningagreiðslum sínum. Þeir setja á svið þátttöku
sína í niðurskurði ríkisútgjalda; efni leikritsins er að
þeir herði sultarólarnar eins og aðrir. Og þeir miklast
svo yfir fórnum sínum að þeir ofleika.
HVERS VEGNA
Er ekki eðlilegt að draga
mörkin í sparnaði áður en
kemur að sjúklingum með
ólæknandi sjúkdóm?
JÓN SÆMUNDUR SIGURJÓNSSON SVARAR
Það kemur góðum krata
þægilega á óvart að fá þessa
spurningu. Hún felur í sér
kröfuna um traust velferðar-
kerfi, sem er gamalt baráttu-
mál krata. íslendingar hafa
alla jafna ekki verið upp-
næmir fyrir því. Þeir hafa tal-
ið það sjálfsagðan hlut eins
og vatnið og loftið í kringum
sig. Þeir hafa síðan kosið sér
að stærstum hluta flokk ein-
staklingshyggju, þeir hafa
goldið atkvæði sitt uppbóta-
og niðurgreiðsluhugsjón
Framsóknar, sem erlendis
leitar sér vina meðal frjáls-
lyndra velferðarandstæð-
inga, þeir hafa reynst upp-
næmir fyrir bræðraflokki
rúmenska alþýðusambands-
ins, sem skildi eftir sig al-
ræmdasta heilbrigðiskerfi
sem um getur og engin
ástæða til að ætla að íslensk-
um skoðanabræðrum þeirra
hefði skapast öðru vísi. Ein-
ungis 15% íslendinga hafa að
jafnaði stutt flokk velferðar,
Alþýðuflokkinn. En enginn
veit hvað átt hefur fyrr en
misst hefur. Allt í einu á vel-
ferðin fjölda vina. Allt of
margir, sem lítið hafa hugsað
til þessara mála, halda að vel-
ferð gangi út á að fá allt fyrir
ekkert. Allt of margir virðast
haldnir þeim misskilningi, að
það sem þeir fá ókeypis kosti
ekki neitt. Fáir sjá samheng-
ið, að milljarðasukk íhaldsins
í Kröflu, flugstöð og Hafskip,
að milljarðasukk framsóknar
í Sameinuðum verktökum,
loðdýrarækt, laxeldi og út-
flutningsuppbótum hrúta-
kjöts, að milljarðasukk Al-
þýðubandalagsins í húsbraski
við SS, Þjóðleikhúshítina og
nýjum búvörusamningi hefur
ásamt áralöngum 8—12 millj-
arða fjárlagahalla og sifelld-
um þorskkvótaskerðingum,
dregið stórkostlega máttinn
úr íslensku efnahagskerfi. Ef
kýrin mjólkar ekki er enga
mjólk að fá. Það sama gildir
fyrir efnahags- og velferðar-
kerfið. Fæstir virðst enn gera
sér grein fyrir þeirri varnar-
baráttu sem íslendingar
þurfa að heyja á efnahags-
sviðinu um þessar mundir
þeir eru jafnvel til sem telja
það valkost að skattleggja
fyrir vandanum. Nýir skattar
upp á 15—20 milljarða, takk
fyrir. Spyrja má, hvernig er
eðlilegt að velferðarkerfið líti
út þegar þorskkvótinn er
endanlega búinn og enginn
vill kaupa af okkur síldina
lengur? Spyrja má, eins og
hér, hvernig er eðlilegt að
velferðarkerfið líti út, þegar
við erum á leiðinni með að
klára þorskkvótann og að-
Eðli ólœknandi
sjúkdóma er hins
uegar til allrar
hamingju mjög
mismunandi.
Það er til dœmis
ekki hœgt að
jafna saman
ólœknandi
krabbameini og
til dœmis
psoriasis.
u
eins fáir vilja eða geta keypt
af okkur síldina? Ein af varn-
arlínunum verður örugglega
um þá sem haldnir eru
ólæknandi sjúkdómum. Eðli
ólæknandi sjúkdóma er hins
vegar til allrar hamingju
mjög mismunandi. Það er t.d.
ekki hægt að jafna saman
ólæknandi krabbameini og
t.d. psoriasis. Það er eðlilegt
að sparnaðarmörk séu sett
með tilliti til þess.
Jón Sæmundur Sigurjónsson
TÍL At> BKáwsT
:Víí V6RW»M
k <h> .
ÖBERSTt£HTC/VANT
'oRAii fCHtlLN&i WlR.
tf<A5S£tf ÚTPÝ/Vr ÐÍEL
6M2EÚ HÁLFÞÁÚ
GERiám \aPPMsM
0Ct STEyPtAAA
HAfcfcST3ÓRAMty/!
6»<VARi Egntj
gERTH/AST
epciM AUIR
SArtl MM»<ARiMM»
?ARA FRÁy
ViTT RvtÖUft*
TiMA/Á(AM»