Pressan - 17.09.1992, Blaðsíða 20

20
FIMMTUDAGUR PRESSAN 17. SEPTEMBER 1992
E R L E N T
Madonna og Dafoe
Madonna í
djörfum ieik
Madonnu hefur gengið mis-
jafnlega að verða kvikmynda-
stjarna og flestar myndir hennar
hafa verið lánlausar. I myndinni
„Body of Evidence" sem verður
frumsýnd á næstunni reynir hún
enn. Þar leikur hún konu sem
leikur elskhuga sinn svo grátt að
hann fær hjartaslag. Hún er ákærð
fyrir morð og á vettvang kemur
verjandi sem er leikinn af Willem
Dafoe. Samskipti þeirra verða svo
heitfeng að kvikmyndaeftirlit í
Bandaríkjunum hefur bannað
myndina innan 17 ára. Framleið-
endur myndarinnar íhuga nú að
klippa burt atriði svo fleiri geti
fengið aðgang. Frá Madonnu mun
líka vera væntanleg ný plata sem
ber heitið „Erotica“ og myndabók
sem heitir einfaldlega „Sex“. Gefur
ýmislegttilkynna...
Glæpur og
refsing —
kvikmyndin
Leikstjórinn og
kvikmyndafram-
leiðandinn Mena-
hem Golan ætlar
ekki að ráðast á
garðinn þar sem
hann er læestur, . .
heldur hefur íJonVo,ght
hyggju að kvikmynda útgáfu sína
á skáldsögunni Glæp og refsingu
eftir Fjodor Dostoévskí, en hana
telja margir einhverja snjöllustu
skáldsögu allra tíma. Golan hyggst
færa söguna fram í tíma, láta hana
gerast í róstusömum nútímanum
en ekki á 19. öld. Jon Voight leik-
ur Petrovitsj lögreglufulltrúa, en
Golan hefur enn eldd fundið leik-
ara sem hentar í aðalhlutverk
stúdentsins Raskolnikovs.
Lýðræðið lifir!
Á sunnudaginn ganga Frakkar til kosninga og
greiða atkvæði um Maastricht-sáttmálann. Eftir
ótal skoðanakannanir virðist jafnræði meðal
fylkinga þeirra sem eru með og á móti. Stærstu
stjórnmálaflokkarnir eru flestallir klofnir í af-
stöðunni til Evrópusamrunans, en í þessari
grein færir Hughes Beaudouin rök fyrir því að
þjóðaratkvæðagreiðslan sé meinholl fyrir lýð-
ræðið í Frakklandi.
Alveg burtséð frá því hvert
verður svar Frakka í þjóðar-
akvæðagreiðslunni á sunnudag-
inn.má að vissu leyti segja að þetta
frumkvæði Francois Mitterrand
forseta hafi heppnast með ágæt-
um. Þjóðaratkvæðagreiðslan hef-
ur nefnilega haft holl áhrif á
stjórnmálaumræður í Frakklandi;
loks virðist ffanskur almenningur
taka virkan þátt í uppbyggingu
Evrópu, sem óneitanlega hefur
haft tilhneigingu til að fara fram í
lokuðum herbergjum skriffmn-
annafBrussel.
En samt var það ekki þetta sem
forsetinn hafði í huga þegar hann
ákvað að efna til þjóðaratkvæðis
meðal Frakka um Maastricht-sátt-
málann, aðeins fáeinum dögum
eftir að Danir felldu hann í at-
kvæðagreiðslu. Líklega var Mitt-
errand fýrst og fremst umhugað
um að takast það sem de Gaulle
forseta mistókst í svipaðri að-
stöðu; að reyna að útmá í huga
þjóðarinnar óvinsældirnar og öll
skakkaföllin sem tengjast nafni
hans og eru Frökkum minnis-
stæðari en það sem vel hefur tek-
ist. Það var nánast óhugsandi að
Frakkland, sem er orðlagt fyrir að
Geena Davis
Kyntákn
tíunda
áratugarins
Annað slagið tekur Hollywood sig
til og uppgötvar stórstjörnur. Oft
rísa þær reyndar ekki undir nafni,
endast stutt og eru smærri i sniðum
en vonir stóðu til. Og i raun er varla
hægt að segja að neitt offramboð sé á
miklum kvikmyndastjörnum þessa
dagana. En þar vestra binda menn nú
hvað mestar vonir við Geenu Davis
sem i kvikmyndinni „Thelma & Lou-
1U| ise" þótti sanna endanlega að hún
væri verð stórstjörnunafnbótar.
Síðan hefur hún leikið aðalhlut-
verkið i hafnaboltamyndinni „A Le-
ague of their Own" og nú síðast í stór-
slysagrinmyndinni „Hero" á móti Dustin
Hoffman. Geenu er líka hampað i flestum
tímaritum þetta sumarið og haustið og í
Vanity Fair er hún kölluð kyntákn og kvik-
myndastjarna tiunda áratugarins...
vera Evrópusinnað, segði annað
enjá!
Hitt markmiðið var óefað að
magna óeiningu meðal stjórnar-
andstöðunnar, sem hefur mikinn
meirihluta í skoðanakönnunum,
en er mjög sundurleit þegar mál-
efni Evrópu eru annars vegar.
En þarna voru Frakkar varla
teknir með í reikninginn, þjóðin
sjálf sem hefur umturnað þjóðar-
atkvæðagreiðslunni og með því
lagt áherslu á tvö meginatriði, sem
hjóta að teljast afar þýðingarmikil
fyrir Evrópu og Frakkland:
f fyrsta lagi: Frakkar eru ekki
orðnir dauðleiðir á stjórnmálum
líkt og margir álitu. Maastricht-
samningurinn er orðinn metsölu-
bók ársins. f þorpum og borgum
Frakklands tala menn vart um
annað en evrópska seðlabankann,
valddreifmgu og ECU! Frökkum
finnst að málið komi þeim við og
virðast upp til hópa hafa ákveðið
að flykkjast á kjörstað — líklega
verða þeir fáir sem nota ekki at-
kvæði sitt.
I öðru lagi: Frakkar hafa að
undanförnu gert stjórnmála-
mönnunum að gegna því hlut-
verki sem þeir voru kosnir til.
Flestir hafa þeir þurft að kasta fyr-
ir róða alls kyns bellibrögðum,
pólitískum sjónhverfingum og
háði og köpuryrðum um and-
stæðinginn. Nú er í tísku að upp-
ffæða. Það er hlutverk stjórnmála-
mannsins að skýra út og sann-
færa. Þannig hefur umræðan um
Maastricht að vissu leyti náð há-
punkti; það gerðist þegar forseti
lýðveldisins kom í eigin persónu
fram í sjónvarpi og svaraði spurn-
ingum þjóðarinnar í þijár stundir.
Tuttugu Frakkar höfðu verið vald-
ir til að ræða við forsetann; það
var ekki að sjá að neinn þeirra
gerði sér far um að hlífa honum,
heldur voru spurningarnar bein-
skeyttar, markverðar og stundum
eitraðar.
En Mitterrand skjöplaðist ekki
þegar hann ályktaði að þjóðarat-
kvæðagreiðslan myndi riðla hefð-
bundnum fylkingum í franskri
pólitík. Einungis verður ekki vart
við klofning í Kommúnista-
flokknum og Þjóðfylkingu hægri-
öfgamannsins Jean Marie Le Pen\
þar eru menn einhuga í andstöð-
unni við samninginn, að minnsta
kosti opinberlega. Stærsti hægri-
flokkurinn, RPR, er hins vegar í
mjög einkennilegri aðstöðu. For-
ingi flokksins, Jacques Chirac for-
setaefni og borgarstjóri í París, er
hlynntur samningnum, en hins
vegar eru 90 prósent flokksmanna
andvíg. Staðan er semsagt svipuð
og ef Davíð Oddsson berðist nán-
ast einn fyrir því að EES- samn-
ingurinn yrði samþykktur, í and-
stöðu við þorra sjáfstæðismanna.
Sárin eftir slíka óeiningu munu
varla gróa á svipstundu.
Að útskýra og sannfæra: þessi
tvö leiðarljós stjórnmálanna
höfðu að vissu leyti gleymst í stétt
franskra pólitíkusa. Þannig hefur
þjóðaratkvæðagreiðslan að vissu
leyti fært stjórnmálin nær þjóð-
inni, þjóðina nær stjórnmálunum.
Drjúgur hluti umræðunnar um
ERLENT SJÓNARHORN
Frökkum svelgist á Maastricht
JEANE KIRKPATRICK
Þrátt fyrir að engin lög kveði á
um að bera verði Maastricht-sátt-
mála Evrópubandalagsins (EB)
undir þjóðaratkvæði í Frakklandi
leit Fram;ois Mitterrand Frakk-
landsforseti svo á að það myndi
styrkja hann til muna (eftir fallið í
•Danmörku) að bera hann undir
þjóðina. Ekki síst þar sem menn
töldu niðurstöðuna vera sýnda
veiði og gefna. Frakkar hafa verið
fremstir í hópi jafningja í Evrópu-
samrunanum — allt frá Jean
Monnet og Robert Schuman til
Jacques Delor — og það gerði
enginn ráð fyrir öðru en að drjúg-
ur meirihluti Frakka myndi
styðja sáttmálann.
Raunin varð önnur. í lok ágúst
voru ákveðnir andstæðingar sátt-
málans komnir í meirihluta þótt
naumur væri.
Stuðningsmenn sáttmálans
hertu við þetta mjög róðurinn og
hafa vinninginn sem stendur. En
það er afar mjótt á mununum,
franskir kjósendur eiga til að
skipta um oft skoðun og um
fjórðungur kjósenda hefur ekki
gert upp hug sinn.
Að líkindum hafa Frakkar
aldrei deilt jafnhart um skipan
mála í landinu (frá byltingu
a.m.k). Stuðningsmenn Maast-
richt-samningsins hafa málað
rósrauða mynd af framtíðinni,
þar sem Frakkar sitja í öndvegi
Evrópu, sem er fyililega sam-
keppnishæf við Japan og Banda-
ríkin, sjálfstæð, fær um að annast
eigin varnir og laus undan
bandarískum áhrifum og þýsk-
um ógnum.
Andstæðingarnir mála öllu
dekkri mynd þar sem Frakkar
hafa gengist undir ok þýska
bankavaldsins, iðnaðurinn orðið
japönskum innflutningi að bráð,
matvælaiðnaðurinn í skugga
MacDonalds, skattborgararnir
arðrændir af fátækari aðildarríkj-
um EB og borgirnar fúllar af at-
vinnulausum innflytjendum, sem
streymt hafa yfir hin opnu landa-
mæri Evrópu. Allt hið góða sem
Frakkland hefúr að bjóða — svo
. jafnvelþó svo Frakkarfelli Maast-
richt-samkomulagið, þá mun Rómarsátt-
málinn standa og Einingarsáttmáli Evr-
ópu sömuleiðis, þannig aðþað sem þegar
hefur áunnist mun ekki tapast. “
sem Camembert-osturinn góm-
sæti — verður háð duttlungum
smekklausra möppudýra í Brus-
sel.
Deilan hefur gengið þvert á
flokkalínur og aðra pólitíska
skiptingu í landinu. í lið með
Mitterrand hafa gengið þeir
Valéry Giscard d’Estaing, Jacques
Chirac og Fran<;ois Leotard, leið-
togar stjórnarandstöðunnar. Á
hinn bóginn hafa flokksmenn
þeirra ekki endilega fylgt for-
mönnum sínum að málum.
I flokki andstæðinganna má
finna öfgamenn Le Pen, gaullista,
sósíalista, kommúnista, græn-
ingja og í raun fylgismenn lang-
flestra flokka.
Grundvallardeilan snýst vita-
skuld um það hvar völdin skuli
liggja: hjá yfirþjóðlegum stofnun-
um eða fullvalda ríkjum. And-
stæðingarnir ítreka að þeir séu
ekki á móti Evrópusamvinnu en
hamra á að Evrópa í anda Maast-
richt-samkomulagsins sé aðeins
ein möguleg tegund Evrópu,
miðstýrð Evrópa skriffmna allra
þjóða.
Hugsjónirnar, sem tekist er á
um, byggjast ekki á ágreiningi um
efnahagsstefhu eða trúarsannfær-
ingu, heldur er þjóðemi og þjóð-
ernisvakning lykillinn, likt og
gerst hefur víðs vegar annars
staðar í Evrópu að undanförnu.
Sovétríkin gömlu hafa marg-
klofnað, um Júgóslavíu þarf ekki
að ræða og í Þýskalandi eiga út-
lendingar undir högg að sækja.
Og það er fyrst og fremst af
þjóðernisástæðum, sem Frökk-
um hefur svelgst á Maastricht.
Þeir óttast að franska þjóðarsálin
muni flekkast af og að Frakkar
glati fullveldi sínu. Mitterrand
hefur mótmælt þessu hástöfum
og spurt kjósendur hvernig þeim
detti í hug að hann vilji leggja
þetta í hættu.
Ég hef reyndar þá trú að fylgis-
mönnum samkomulagsins muni
vaxa fiskur um hrygg á síðustu
dögum baráttunnar og merja
staðfestingu þess í gegn. En jafn-
vel þó svo Frakkar felli Maast-
richt-samkomulagið, þá mun
Rómarsáttmálinn standa og Ein-
ingarsáttmáli Evrópu sömuleiðis,
þannig að það sem þegar hefur
áunnist mun ekki tapast.
Hvernig sem fer mun Evrópa
lifa Maastricht af.____________
Höfundur er fyrrverandi sendiherra Banda-
rikjanna hjá Sameinuðu þjóðunum.
Ljósmynd, dæmigerð fyrir kosn-
ingabaráttuna í Frakklandi. Yfir
auglýsingaspjald þar sem sam-
einuð Evrópa er lofuð og prísuð
hefur verið límt plakat þar sem
kjósendur eru hvattir til að
kveða nei við Maastricht — og
Mitterrand.
Maastricht-samninginn hefur far-
ið í gagnrýni á þá Evrópu sem er
stjórnað af tæknikrötum. En lík-
lega er misskilningur að sú um-
ræða beinist einvörðungu að Evr-
ópubandalaginu. Ætli það séu
ekki allt eins skýr skilaboð til
þeirra sem stjórna heimafyrir?
Kannski segja franskir kjósendur
nei á sunnudaginn (samkvæmt
skoðanakönnunum er jafnræði
milli þeirra sem eru með og á
móti), vísast er öllu skynsamlegra
að segja já, en víst er að Evrópa
getur dregið ómældan lærdóm af
þessari þjóðaratkvæðagreiðslu
sem virðist ætla að gera lýðræðinu
mikið gagn!
Hughes Beaudouin erfyrrum blaðafulltrúi
franska sendiráðsins í Reykjavík og ritar
fyrirdagblaðið Libération
Danir binda vonir við Evr-
ópu með Barböru Sukowu
í aðalhlutverki
Kristín fær
harða sam-
keppni
Svo á jörðu sem á himni,
kvikmynd Kristínar Jóhann-
esdóttur, keppir fyrir fslands
hönd um evrópsku kvik-
myndaverðlaunin sem verða
afhent í Berlín 12. desember.
En samkeppnin verður hörð
því þar keppa myndir eftir
fræga leikstjóra um hin eftir-
sóttu Felix-verðlaun. Meðal
mynda sem hafa fengið til-
nefningu í heimalöndum sín-
um er „Evrópa“ eftir danska
furðufuginn Lars von Trier,
„Van Gogh“ eftir ffanska leik-
stjórann Maurice Pialat, „Há-
ir hælar“ eftir Spánverjann Pe-
dro Almodovar, „II Capitano“
eftir Svíann Jan Troell, auk
mynda eftir Ungverjann Ist-
van Szaho, Pólverjann Jerzy
Skolimowski og Bretann Ter-
ence Davies. Allt eru þetta
þekktir kvikmyndamenn og
sumir stórfrægir, en verðlaun-
in eru veitt af evrópsku kvik-
myndaakademíunni. Forseti
hennar er ekki minni maður
en Ingmar Bergman...
I