Morgunblaðið - 04.06.2004, Blaðsíða 10

FRÉTTIR
10 FÖSTUDAGUR 4. JÚNÍ 2004 MORGUNBLAÐIÐ
ÁKÆRUVALDIÐ krafðist þess í
málflutningi sínum að allir fimm að-
ilarnir sem ákærðir eru verði dæmdir
til refsingar, en verjendur krefjast
ýmist sýknu eða því að refsing verði
milduð eins og hægt er.
Ákærðu eru Sveinbjörn Kristjáns-
son, fyrrum aðalfjárhirðir Landssíma
Íslands, Kristján Ra. Kristjánsson og
Árni Þór Vigfússon, sem ráku Ís-
lenska sjónvarpsfélagið, auk tveggja
fyrrum starfsmanna Sveinbjarnar.
Lögmaður Landssímans krafðist
þess að ákærðu greiði um 275 millj-
ónir króna í bætur og kostnað vegna
rannsóknar og lögfræðiaðstoðar.
Verjendur kröfðust þess að bóta-
skylda verði felld niður.
Vitni voru leidd fyrir dóminn í gær,
og bar Kristján Indriðason, forstöðu-
maður fjármála hjá Landssíma Ís-
lands, um tildrög þess að málið upp-
gvötvaðist og hvernig rannsókn hjá
Landssímanum fór fram. Kristján
var á þeim tíma sem brotin voru
framin starfandi sem framkvæmda-
stjóri fjármálasviðs Landssíma Ís-
lands.
Að sögn Kristjáns komst málið upp
í maí 2003 þegar erindi barst Lands-
símanum frá Ríkisskattstjóra þar
sem óskað var eftir upplýsingum um
greiðslur til fyrirtækisins Alvöru lífs-
ins, sem var í eigu Kristjáns Ra.
Kristjánssonar og Árna Þórs Vigfús-
sonar, sem einnig eru ákærðir í mál-
inu. Engar greiðslur til fyrirtækisins
fundust hjá Landssímanum, sem átti
ekki önnur viðskipti við Landssímann
en hvað varðaði þjónustu farsíma fyr-
irtækisins, og var óskað eftir frekari
upplýsingum frá Ríkisskattstjóra.
Þegar nánari upplýsingar bárust
fundust greiðslur frá Landssímanum
sem bókaðar voru á aðra viðskipta-
menn Landssímans, en höfðu í raun
runnið til Alvöru lífsins. Við nánari
skoðun segir Kristján að komið hafi í
ljós að rafrænum skrám til banka hafi
verið breytt áður en þær bárust
bankanum, þannig að svo virtist sem
greiðslur sem bárust Alvöru lífsins
hefðu í raun farið annað.
Kristján bar fyrir dóminum að þeg-
ar þetta kom í ljós hafi Sveinbjörn ját-
að á sig fjárdrátt, og hafi hann verið
fús til að aðstoða við að finna rafræna
slóð peninganna. Ákærði kom tvisvar
á starfsstöð sína á meðan hann sat í
gæsluvarðhaldi og hjálp-
aði til við að rekja hvernig
fjárdrátturinn fór fram.
Segir Kristján að starfs-
menn Landssímans hafi
fundið slóðina, en Svein-
björn hafi í raun ekkert annað gert en
að staðfesta það sem þeir fundu.
Einnig hafi hann reynt að finna ein-
hverjar færslur en ekki getað.
Upphæðin ekki nákvæm
Sveinbjörn hefur m.a. verið ákærð-
ur fyrir að hafa dregið sér tæplega 11
milljónir króna sem var ágóði af
Skjálfta-tölvuleikjamótum, en hann
hefur ekki játað það brot, og ber því
við að upphæðin sem ákært er fyrir sé
ekki rétt. Í framburði sínum fór
Kristján í það hvernig þessi upphæð
er reiknuð út.
Hann sagði þessa upphæð ekki al-
gerlega nákvæma, en hún sé fundin
út frá skráningarlistum á mótin.
Kristján segir þessar upphæðir, sem
Sveinbjörn hafi í einhverjum tilvikum
tekið við, komi hvergi fram í bókhaldi
Landssímans, og engin innlegg finn-
ist vegna þessara Skjálftamóta. Að-
spurður af dómara hvort verið geti að
Sveinbjörn hafi lagt þetta fé inn með
öðrum hætti sagði Kristján að ekkert
hafi fundist sem mögulega geti verið
tengt Skjálftamótunum, en hann gat
þó ekki útilokað að svo hafi verið.
Sækjandi spurði Kristján hvernig
reglum Landssímans hafi verið hátt-
að þegar kom að ávöxtun lausafjár,
sem fjármálasvið hafði með höndum.
Kristján sagði að þar hafi gilt
ákveðnar reglur, undantekningar-
laust hafi átt að fara í gegnum við-
urkennd verðbréfafyrirtæki eða
banka. Aldrei hafi átt að hafa sam-
band við fyrirtækin beint. Hann sagði
að í engum tilvikum hafi lán verið
veitt aðilum sem leituðu beint til
deildarinnar.
Aðspurður hvort Íslenska sjón-
varpsfélagið, sem Kristján Ra. og
Árni Þór ráku, hafi leitað eftir því að
Landssíminn keypti hlutafé í fyrir-
tækinu sagðist Kristján fyrst hafa
heyrt af því fyrir tveimur dögum að
Kristján Ra. og Árni Þór hafi fundað
með forsvarsmönnum Landssímans.
Hann sagðist ekki viss hvenær sá
fundur hafi farið fram, en sennilega
hafi það verið árið 2000.
Kristín Guðmundsdótt-
ir, framkvæmdastjóri
fjármála- og rekstrarsviðs
Landssíma Íslands frá
janúar 2003, var kölluð
fyrir réttinn, og lýsti hún
því hvernig málið kom upp í maí 2003.
Framburður hennar var samhljóma
við framburð Kristjáns, forvera henn-
ar í starfi. Hún bar einnig að Svein-
björn hafi komið tvisvar á fyrrum
starfsstöð sína til að aðstoða við að
upplýsa málið.
Kristín sagði að mjög margar
færslur hefðu legið að baki hverri
raunvörulegri færslu þegar Svein-
björn dró fé úr Landssímanum.
Þannig hafi hann alls framkvæmt 137
færslur þar sem hann dró sér fé, og
að meðaltali liggi á bilinu 50 til 70
færslur á bak við hverja af þessum
137 færslum. Alls hafi því verið um á
bilinu 5.000 til 7.000 færslur að ræða
sem þurfti að rekja til að komast til
botns í þessum fjárdrætti.
Dómari spurði Kristínu hvernig
geti staðið á því að svo margar
færslur séu á bak við hverja af þess-
um 137 færslum, og sagði Kristín það
flókið mál sem erfitt sé að lýsa á ein-
faldan máta. Hún sagði fé hafa verið
fært rafrænt á milli ýmissa reikninga
innan bókhalds Landssímans, milli
lánardrottna og bankareikninga.
Þannig hafi Sveinbjörn falið slóð sína
með fjölda færslna.
Hvað varðar fjárdrátt Sveinbjörns
vegna Skjálftamótanna segir Kristín
það óumdeilt að Sveinbjörn hafi dreg-
ið sér fé, en það sé erfitt að finna rétta
upphæð. Það segir hún skýrast af því
að þátttökulistum og réttum fjölda
þátttakenda beri ekki saman, þar sem
alltaf hafi bæst við þátttakendur eftir
að skráningu lauk. Einnig hafi verið
seldar vörur tengdar tölvum á mót-
unum, sem hafi skapað einhverjar
tekjur.
„Mjög samvinnuþýður“
Verjandi Sveinbjörns kallaði Ró-
bert Bjarnason lögreglufulltrúa fyrir
dóminn, og bar hann að Sveinbjörn
hafi verið „mjög samvinnuþýður“,
hann hafi farið tvisvar í Landssímann
á meðan hann sat í gæsluvarðhaldi til
að hjálpa til við úrlausn málsins. Að-
spurður hvort það hversu samvinnu-
þýður Sveinbjörn hafi verið hafi flýtt
rannsókn málsins, sagði Róbert að
hann hafi vissulega staðfest það sem
Landssímamenn hafi fundið.
Vitnið Eyþór Arnalds var kallað
fyrir dóminn, og var hann spurður um
hvort hann hafi átt einhvern þátt í því
að koma Íslenska sjónvarpsfélaginu í
gang. Hann sagði svo ekki vera, en
fyrirtæki í eigu sinni og föður síns,
Suðurljós, hafi hins vegar komið að
aukningu hlutafjár Íslenska sjón-
varpsfélagsins árið 2000. Hann bar að
hann hafi ekki séð kostnaðaráætlanir
eða fjárþörf fyrirtækisins árið 1999,
en sagðist hafa séð „einhverjar tölur“,
þó ekki rekstrartölur.
Theodór Sigurbergsson, sem var
endurskoðandi Íslenska sjónvarps-
félagsins á árunum 1999–2000, kom
fyrir réttinn í gær að beiðni verjanda
Árna Þórs, og var hann beðinn að lýsa
aðkomu Árna Þórs að fjármálum fé-
lagsins. Hann sagði Árna Þór hafa
komið að kynningarmálum og öðru
því tengdu, en hann hafi ekki komið
að fjármálahlið rekstrarins. Theodór
kom sem endurskoðandi að stofnun
ýmissa fyrirtækja Árna Þórs og
Kristjáns Ra., en hann segir að þar
hafi sitt hlutverk eingöngu verið að
staðfesta við stofnun að eigið fé sé til
staðar.
Óvissa um fund með
Landssímamönnum
Kallaður var fyrir dóminn Sigur-
geir Sigurgeirsson, forstöðumaður í
dóttur- og hlutdeildarfélögum Lands-
síma Íslands, og bar hann vitni um
fund sem hann sat ásamt Þórarni V.
Þórarinssyni, þáverandi forstjóra
Landssímans, og Árna Þór og Krist-
jáni Ra. Hann staðfesti að fundur hafi
átt sér stað þar sem Kristján Ra. og
Árni Þór hafi kynnt Íslenska sjón-
varpsfélagið fyrir Landssímanum
sem ákjósanlegan fjárfestingarkost.
Sigurgeir bar að hann minnti að
þriðji maður frá Íslenska sjónvarps-
félaginu hafi setið fundinn, en mundi
ekki til hlítar hver sá maður var.
Hann sagði fundinn hafa átt sér stað
annaðhvort síðla árs 1999 eða
snemma árs 2000, en þegar verjendur
spurðu hann nánar út í málið sagðist
hann ekki viss um tímasetningu fund-
arins, og sagði hugsanlegt að fund-
urinn hafi ekki farið fram fyrr en árið
2001.
Árni Þór hafði áður
borið að hann hafi ekki
setið slíkan kynningar-
fund á árunum 1999 eða
2000, en það skiptir tals-
verðu máli þar sem fram
hefur komið að þá töldu Árni Þór og
Kristján Ra. sig vera að fá regluleg
lán frá Landssímanum, og því ekki til-
efni til að kynna fyrirtækið sem fjár-
festingarkost.
Ákærðu Sveinbjörn og Kristján
Ra. voru kallaðir aftur fyrir réttinn,
sitt í hvoru lagi, og spurði saksóknari
þá út í hvernig stæði á því að tölur
stæðu ýmist á heilu þúsundi eða
hundruðum þúsunda annars vegar,
en hins vegar sé um upphæðir sem
eru upp á krónu.
Sveinbjörn sagði að það sé komið
þannig til að í einhverjum tilvilkum
hafi hann reiknað þá upphæð sem
Kristján Ra. bað um eins og um hefð-
bundið lán hafi verið að ræða, tekið af
því ímynduð stimpilgjöld og færslu-
gjöld, svo viðtakendur myndu halda
að um raunveruleg lán væri að ræða.
Hann skýrði þær upphæðir sem
stóðu á heilum tölum sem leti eða flýti
hjá sér, áætlunin hafi verið að laga
þær síðar. Hann staðfesti við dóminn
að hann hafi frá upphafi leynt þessum
fjárdrætti fyrir yfirmönnum sínum
hjá Landssímanum.
Aðspurður hvort hefði verið hægt
að halda fjárdrættinum leyndum
lengi sagði Sveinbjörn að í raun hafi
þetta tímabil sem ekkert komst upp
verið „ævintýralega langt“, og að
hann hafi átt von á því að þetta kæm-
ist upp fyrr.
Kristján Ra. var því næst kallaður
aftur fyrir dóminn og spurður að því
sama og Sveinbjörn, hvernig stæði á
því að sumar tölur séu upp á krónu en
aðrar standi á þúsundum. Hann sagð-
ist engar skýringar hafa á því, hann
hafi einfaldlega haft samband við
Sveinbjörn og beðið um ákveðnar
upphæðir, og yfirleitt fengið nokkurn
veginn þær fjárhæðir.
Refsingar krafist yfir
öllum ákærðu
Í málflutningi saksóknara kom
fram að krafist væri sakfellingar og
refsingar yfir öllum ákærðu, og fór
fyrst í ákæru yfir Sveinbirni. Hann er
ákærður fyrir fjárdrátt, en einnig er
hugsanlegt að brot hans flokkist und-
ir umboðssvik, þó saksóknari segði
ljóst í sínum huga að um fjárdrátt
væri að ræða. Því sé hugsanleg refs-
ing allt að sex ára fangelsi.
Saksóknari sagði brotin marg-
slungin og dulin fyrir starfsmönnum
Landssímans. Hann sagði að við
ákvörðun refsingar ætti að líta til
þess að Sveinbjörn hafi verið sam-
vinnufús í málinu og leitast við að
upplýsa það. Þó verði að taka til
greina að brotin hafi staðið í langan
tíma, og hafi haldið áfram eftir að
Sveinbirni varð ljóst að ólíklegt væri
að þessar upphæðir verði greiddar til
baka. Einnig verði að taka tillit til
þess að um stærsta mál þessar teg-
undar sé að ræða við ákvörðun refs-
ingar.
Frásögn Sveinbjörns var í mörgum
atriðum afar ótrúverðug og ótraust,
að mati saksóknara, hvað varðar hug-
myndir hans um að hegðun hans hafi
einhverntíman geta talist í lagi. Einn-
ig beri að líta til þess að Sveinbjörn
blandaði mörgum inn í brot sitt, þar
með talið starfsfólki og ættingjum
sínum.
Ákærðu máttu vita að
féð var illa fengið
Kristján Ra. og Árni Þór voru báð-
ir ákærðir fyrir að hafa hylmt yfir
með fjárdrætti Sveinbjarnar, og
sagði saksóknari ljóst að báðir hafi
annaðhvort vitað, eða að þeir hefðu
mátt vita að fé sem Sveinbjörn lét
þeim í té hafi ekki verið fengið með
eðlilegum hætti. Hámarksrefsingu
sagði saksóknari vera fjögurra ára
fangelsisdóm.
Saksóknari benti á að aldrei hafi
legið fyrir neinir pappírar um þessi
meintu viðskipti, engar rekstraráætl-
anir eða ákveðin lánsþörf, engar um-
ræður hafi átt sér stað um kjör eða
endurgreiðslur. Engar skuldaviður-
kenningar hafi verið undirritaðar og
þær aldrei verið til um-
ræðu. Sagði saksóknari að
báðum mönnum hafi mátt
vera ljóst að slíkt stæðist
ekki, slíkar lánveitingar
væru einfaldlega ekki
stundaðar.
Frændi Sveinbjörns og fyrrum
starfsmaður var ákærður fyrir hylm-
ingu og peningaþvætti, og er há-
marksrefsing fyrir peningaþvætti
tveggja ára fangelsi. Saksóknari
sagði að ákærða hefði mátt vera það
ljóst að greiðslurnar stæðust ekki
sem launagreiðslur frá Landssíman-
um, og því bæri að dæma hann til
refsingar.
Starfsmann Sveinbjörns sem
ákærður er fyrir hylmingu yfir pen-
ingaþvætti sagði saksóknari að eigi að
sakfella, en lagði til að hann verði
dæmdur í lágmarksrefsingu þar sem
Aðalmeðferð í Landssímamálinu lauk í Héraðsdómi Reykjavíkur í gær
Verjendur krefjast sýknu
eða mildaðrar refsingar
Aðalmeðferð í Lands-
símamálinu hélt áfram í
gær, vitni voru leidd fyr-
ir dóminn og málflutn-
ingur fór fram. Málið
var dómtekið í gær-
kvöldi og verður dómur
kveðinn upp 23. júní.
Morgunblaðið/Golli
Fulltrúar ákæruvaldsins, Steinar Dagur Adolfsson, Jón H. Snorrason og Róbert Bjarnason, á tali við Brynjar
Níelsson, verjanda eins sakborningsins, í upphafi aðalmeðferðar málsins fyrir Héraðsdómi Reykjavíkur.
Slóðin falin
með þúsund-
um færslna
Verjandi segir
galla í mál-
flutningi