Morgunblaðið - 08.07.2004, Qupperneq 37

MENNING
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 8. JÚLÍ 2004 37
„VOLGRA“ nefnist málverkasýning
Ásdísar Spanó í sýningarsal Orku-
veitunnar, Bæjarhálsi. Ásdís út-
skrifaðist frá Listaháskóla Íslands í
fyrra og er þetta önnur einkasýn-
ing hennar. Hefur lítið borið á list-
málurum frá Listaháskóla Íslands
undanfarin ár, eða síðan sérdeildir
voru lagðar niður. Það er þó ekki
vegna þess að enginn sé að mála í
náminu eða eftir nám. Það eru allt-
af nokkrir að sýna málverk á út-
skriftarsýningum en virðast svo
ekki taka ríkan þátt í sýningaflór-
unni nema þá á fáeinum kaffi-
húsum. Verð ég að játa að ég hef
verið eilítið uggandi yfir þessari
hlédrægni ungra málara og þykir
því ánægjulegt að sjá Ásdísi byrja
af krafti og metnaði strax að námi
loknu.
Ásdís sækir jafnt í hefð abstrakt
expressjónisma eftirstríðsáranna og
breska 19. aldar málara, sérstak-
lega sjávarmynda J.M.W. Turners.
Er það áþekk nálgun og ýmsir mál-
arar norðan megin í Evrópu hafa
tileinkað sér með ágætum árangri.
Má þar nefna Svíann Peter Frie og
Bretann Ian McKeever.
Efnisnotkun Ásdísar er ansi
kunnugleg en ágætlega útfærð. Það
er hins vegar skrumskæling lands-
lagsins sem er áhugaverðasti þátt-
ur verkanna, því þótt þau séu í eðli
sínu „gestural“ þá er eins og að
listakonan hafi „fótósjoppað“ ís-
lenskt hveralandslag séð ofan frá
saman við lárétt sjávarlandslag.
Útkoman gengur sjónrænt séð vel
upp og er trúverðug í samtímanum
þrátt fyrir að virðast svolítið gam-
aldags.
Verk nr. 45. 200 x 200 cm.
Jón B.K. Ransu
MYNDLIST
Sýningarsalur Orkuveitunnar
Opið á skrifstofutíma.
Sýningu lýkur 9. júlí.
MÁLVERK
ÁSDÍS SPANÓ
Í BÍGERÐ er að byggja fyrsta lista-
safnið á Grænlandi, en vöntun á slíku
safni á þessari stærstu eyju heims
hefur leitt til þess að grænlensk list
hefur meira eða minna horfið til út-
landa.
Nýja listasafnið verður byggð í
höfuðstaðnum Nuuk, en þar búa í
kringum þrettán þúsund manns. Í
bænum er þegar að finna háskóla,
þjóðminjasafn og þjóðskjalasafn.
Samkvæmt heimildum kultur-
meglerne.no verður listasafnið
byggt í samvinnu við ýmsar norræn-
ar stofnanir, þeirra á meðal
Louisiana-nútímalistasafnið í Dan-
mörku.
Bagalegt að hafa ekki
eignast listasafn fyrr
Að mati Bodil Kaalund, listmálara
og Grænlandssérfræðings, er það
mjög bagalegt að Grænland skuli
ekki hafi fengið sitt eigið listasafn
fyrr en nú.
Árið 1972 stofnaði Kaalund lista-
skóla sem lagði grunninn að Listahá-
skóla Grænlands og fjórum árum
síðar skipulagði hún fyrstu græn-
lensku listasýninguna.
Fyrsta lista-
safnið á
Grænlandi
UNDIR lok síðasta árs kom út
undurfalleg og listilega vel unnin
bók, Upphafið, eftir Huldu Jens-
dóttur ljósmóður. Ég fékk þessa
bók í hendur skömmu síðar en
ákvað að skrifa ekki um hana
strax þar sem dómur um hana
myndi lenda í jólabókaflóðinu og
þar fannst mér hún ekki mega
drukkna. Bók Huldu er tímalaus
og klassísk og mun án efa verða
stuðningur við verðandi foreldra í
mörg ár. Segi nánar frá því hér á
eftir.
Hulda er mörgum kunn fyrir
störf sín sem ljósmóðir í marga
áratugi og sem forstöðukona og
yfirljósmóðir Fæðingarheimilis
Reykjavíkur í 30 ár en það var
sett á stofn árið 1960. Hulda kom
fram með ýmsar nýjungar á sínum
tíma og var á undan sinni samtíð
um margt. Foreldrafræðsla á með-
göngu fór af stað
fyrir hennar tilstilli
árið 1953 þótt í
smáum stíl væri og
varð fyrirmynd og
fyrirrennari þeirrar
foreldrafræðslu sem
síðar var tekin upp á
vegum heilbrigð-
isþjónustunnar. Ég
fór meira að segja
sjálf í slíka tíma til
Huldu á Heilsu-
verndarstöðinni í
fyrstu meðgöngu
minni árið 1969, þá
ung og óreynd kona.
Hlýleg og heim-
ilisleg umsinna um
fæðandi konur og barnsfeður
þeirra var einkennismerki Fæð-
ingarheimilisins. Hulda naut þar
dyggs stuðnings Guðjóns Guðna-
sonar fæðingarlæknis sem starfaði
með henni árum saman og var yf-
irlæknir á staðnum. Á Fæðing-
arheimilinu var konum fyrst gert
kleift að fæða í vatnsbaði, lögð var
áhersla á slökun og keppt að því
að konan gæti fætt án þess að
tæknin næði yfirhöndinni. Pabbar
fengu að vera við-
staddir fæðingu
barna sinna, sem alls
ekki var vaninn hér á
landi og lítil systkini
fengu að koma í
heimsókn sem ekki
var leyft á fæðing-
ardeild Landspítalans
á þeim árum. Fæð-
ingarheimilið var í
eigu Reykjavík-
urborgar en var af-
hent ríkinu til eignar
í kjölfar þess að upp-
stokkun varð milli
ríkis og sveitarfélaga
hvað heilbrigðisþjón-
ustu áhrærði upp úr
1991. Ég á í fórum mínum blaða-
greinar frá þeim árum sem ég átti
sæti í borgarstjórn Reykjavíkur.
Þar á meðal er grein eftir Krist-
ínu Gunnarsdóttur en greinin birt-
ist í Morgunblaðinu 14. febrúar
árið 1992 undir heitinu Stöndum
vörð um rekstur fæðingarheimilis-
ins. Lengi var barizt fyrir tilveru
þess en baráttan tapaðist að lok-
um. Hulda lýsir undir lok bókar
sinnar því mótlæti sem hún varð
fyrir vegna starfsaðferða sinna og
hugmynda einkum í upphafi ferils
síns og ef til vill hefði sá kafli ver-
ið efni í aðra bók því hann stingur
nokkuð í stúf við efni hennar að
öðru leyti.
Ég vil kalla bók Huldu óð til
lífsins og kærleikans. Afstaða
hennar til meðgöngu og fæðingar
er dásamlega jákvæð og skiln-
ingur hennar á þörfum ungra for-
eldra og barna ríkur, sannur og
einlægur. Innileg, fölskvalaus
væntumþykja gengur eins og
rauður þráður í gegnum þessa fal-
legu bók þar sem fjallað er um all-
ar hugsanlegar hliðar eins merki-
legasta æviskeiðs hverrar konu, að
verða mamma. Pabbarnir fara
ekki varhluta af ástúð Huldu, hlut-
verk þeirra er virt og þeim sýndur
skilningur og hvatning.
Yfirbragð bókarinnar, prentun
og útlit finnst mér afar fallegt og
ásamt því sem hér að ofan er lýst
eiga gullfallegar og heillandi ljós-
myndir Önnu Fjólu Gísladóttur
sinn þátt í að gera hana að einni
beztu foreldrabók sem ég hef rek-
izt á.
Óður til lífsins og kærleikans
Hulda Jensdóttir
Katrín Fjeldsted
BÆKUR
Sagnfræði
Höfundur: Hulda Jensdóttir.
Ljósmyndir: Anna Fjóla Gísladóttir. 235
bls. Salka 2003.
UPPHAFIÐ –
BRÉF TIL ÞÍN FRÁ LJÓSUNNI ÞINNI
♦♦♦