Morgunblaðið - 01.09.2004, Blaðsíða 24

DAGLEGT LÍF
24 MIÐVIKUDAGUR 1. SEPTEMBER 2004 MORGUNBLAÐIÐ
Skólatölvurnar
eru komnar
í Odda
Tölvukaupalán Íslandsbanka
Verð 5.595 kr. á mánuði með
tölvukaupaláni Íslandsbanka.
M.v. 35 mánaða lán,
meðalgreiðsla.
Fartölvutaska fylgir að auki
með tölvukaupalánum
Íslandsbanka.
HP Compaq nx9105 15”
Verð: 159.900
MP3
geisla-
spilari fylgir
Verslun Odda • Höfðabakka 3 • Sími: 515 5105 • www.oddi.is
SKÓLAR & NÁMSKEIÐ
Slökkt hefur verið á vatns-úðurum í grænmetis- ogávaxtadeildum sumra mat-
vöruverslana í Svíþjóð. Ástæðan er
sú að talið er að baktería sem getur
valdið lungnabólgu hafi borist með
vatnsúðanum og hafa tvö dauðsföll
verið rakin a.m.k. óbeint til smitsins
í verslun í Umeå og annars smits í
Lidköping, en um var að ræða eldra
fólk sem þó er talið að hafi verið
veikt fyrir.
Samtök matvöruverslana í Sví-
þjóð hafa nú mælt með að slökkt
verði á vatnsúðurum í öllum mat-
vöruverslunum þar til samræmdar
reglur um umhirðu og hreinlæti á
slíkum kerfum liggja fyrir. Í sam-
tökunum eru stórar matvöruversl-
anakeðjur eins og Ica og Coop og
3.000 af 5.000 matvöruverslunum
landsins eiga aðild að samtökunum.
Reyndar eru fæstar þessara 3.000
verslana með vatnsúðara, að því er
m.a. kemur fram í Göteborgsposten
(GP).
Bakterían sem um ræðir er af teg-
undinni legionella og berst hún
venjulega með smáum vatnsdropum
eða úða, loftræstikerfum eða jafnvel
í heitum pottum og getur valdið
fjöldasýkingu. Hægt er að með-
höndla lungnabólguna sem af getur
hlotist með sýklalyfjum en aldraðir
og þeir sem eru veikir fyrir geta átt í
erfiðleikum með að sigrast á sýking-
unni. Í GP kemur einnig fram að
fólk smitist ekki við að borða ávexti
og grænmeti sem eru rakir eftir
vatnsúða í verslununum, heldur geti
fólk smitast við að anda að sér
vatnsúðanum. Í Svíþjóð var varað
við að nota vatnsúða í grænmetis- og
ávaxtaborðum af þessum sökum fyr-
ir nokkrum árum þar sem gögn frá
Bandaríkjunum höfðu sýnt hættu á
því að smit gæti borist þessa leið.
Verslanir sinntu ekki viðvörunum
Aftonbladet bendir á að matvöru-
verslanir hafi ekki farið eftir viðvör-
ununum og þvert á móti hafi úðurum
fjölgað í matvöruverslunum.
Miðstöð smitsjúkdómavarna í Sví-
þjóð rannsakar nú málið og kemur
til greina að banna notkun vatns-
úðara í matvöruverslunum. Ekki eru
allir á eitt sáttir um slíkt bann, sum-
ir telja að umræddar matvöru-
verslanir eigi að taka ábyrgð og
bæta hreinlæti. Aðrir telja sjálfsagt
að banna notkun úðaranna vegna
áhættunnar. Í Aftonbladet kemur
fram að markmiðið með notkun
vatnsúðara er að grænmetið og
ávextirnir verði girnilegri á að líta.
Einnig dragi grænmetið og ávext-
irnir í sig raka, verði því þyngri og
þar af leiðandi dýrari. Vatnsúðinn
hafi því enga kosti fyrir neytendur
og venjuleg kæling geri meira gagn.
Í GP er haft eftir yfirmanni hjá Ica
verslanakeðjunni að Ica hafi mælt
gegn því að verslanir undir þeirra
merkjum settu upp vatnsúðara síð-
ustu þrjú ár. „Þeir gera ekkert gagn
og hafa áhættu í för með sér. Það
besta fyrir neytendur er hröð velta á
ávöxtum og grænmeti,“ segir Mats
Ovegård.
 NEYTENDUR | Svíar íhuga að banna
notkun vatnsúðara í matvöruverslunum
Smituðust af
lungnabólgu
Morgunblaðið/Ásdís
Vatnsúðinn: Venjuleg kæling gerir meira gagn segir í Aftonbladet.
Þeim fjölgar stöðugt hér á landisem stunda golfíþróttina ogeitt af því sem gerir þá íþrótt
svo skemmtilega er að það er alltaf
hægt að bæta sig, fínpússa tæknina
og æfa sveifluna. En þó að áríðandi sé
að æfa líkamlega tilburði í golfinu
skiptir ekki síður miklu máli að þjálfa
hugann til að ná betri árangri. Svo
fullyrðir Hörður Þorgilsson sálfræð-
ingur sem hefur búið til aðgengilegt
efni um kerfisbundna þjálfun hugans
fyrir þá sem spila golf og hentar það
bæði byrjendum og fyrir þá sem eru
lengra komnir.
Efni þetta kallar Hörður Betri líð-
an – betra golf, og er það í formi
þriggja geisladiska og leiðbeininga-
bæklings.
Að ná stjórn á eigin líðan
Hörður hefur lengi verið öðrum
þræði að vinna með íþróttamönnum
og þá hefur hann notað
sálfræðilegar aðferðir til
að þeir nái að nýta getu
sína betur.
„Golf er mjög
huglæg íþrótt og
glíma golfarans er
fyrst og fremst við
sjálfan sig. Ef fólk
ætlar að ná árangri
skiptir miklu máli
að því líði vel á þeim
tímabilum sem það
er að spila eða keppa.
Þá er ég að tala um ár-
angurslíðan eða það
sem ég kalla stundum
YES-líðan, þegar allt
gengur upp. Y stendur
þá fyrir yfirvegun, E
stendur fyrir einbeit-
ingu og S fyrir sjálfs-
öryggi. Ef þetta þrennt
er til staðar, þá nær fólk
betri árangri og nýtir betur
þá getu sem það hefur. Þetta efni sem
ég er að bjóða upp á er sem sagt til að
hjálpa fólki að ná stjórn á þessu
þrennu: Yfirvegun, einbeitingu og
sjálfsöryggi,“ segir Hörður og ítrekar
að fólk geti stjórnað því svo ótrúlega
mikið hvernig því líður. „Allir íþrótta-
menn nota hugann með einum eða
öðrum hætti til að ná betri árangri,
sumum er það nokkuð eðlislægt en
aðrir nota það markvisst.“
Slökun, sjónmyndir og sjálfstal
Hörður segir að þjálfun hugans í
íþróttum hafi hingað til ekki verið
sinnt nægilega mikið og ein ástæðan
sé kannski sú að fólk viti ekki hvernig
það eigi að bera sig að og eins eigi
sumir erfitt með að trúa því að þetta
virki. „Leiðbeiningarnar hafa heldur
ekki verið til, svo ég vona að þetta
efni sem ég hef sett saman verði
kærkomið fyrir golfara.“
Við samningu efnisins studdist
Hörður við aðferðir úr sálfræðinni
sem ganga út á að beita markvisst
sjónmyndum og sjálfstali. „Þetta eru
viðurkenndar aðferðir í sálfræðinni
og sýnt hefur verið fram á ótvírætt
notagildi
þeirra með
fjölmörg-
um rann-
sóknum.
Fólk hegð-
ar sér
nefnilega alltaf að ein-
hverju leyti í samræmi við þá mynd
sem það hefur af því hvað það getur
og ætlar sér.“
Að sjá höggið fyrir sér
Efnið á diskunum skiptist í þrjá
hluta. Í fyrsta hlutanum er kylf-
ingnum kennd slökun og á grunni
þeirrar slökunar fer frekari þjálfun
fram. Í öðrum hlutanum er honum
leiðbeint hvernig hann á að nota sjón-
myndir og sjálfstal til að hafa áhrif á
líðan sína. „Þetta tvennt skiptir miklu
máli og frægir kylfingar eins og Jack
Nicklaus hafa til dæmis sagt að stór
hluti af því að ná góðu höggi sé að sjá
höggið fyrir sér áður en slegið er.
Þetta á við um svo margar aðrar
greinar og við höfum oft séð hvernig
hástökkvarar tala við sjálfa sig rétt
fyrir stökk.“
Þriðji og síðasti hluti efnisins er
hugsaður sem undirbúningur fyrir
keppni eða mót og Hörður leggur
áherslu á að hver hluti byggist á þeim
sem á undan kemur og ekki sé hægt
að „stytta sér leið“ og fara beint í
þriðja hlutann.
Virkar ef gert er af alvöru
Hugarþjálfun Harðar saman-
stendur af 14 þjálfunarþáttum og tek-
ur hver þáttur u.þ.b. 10 mínútur og ít-
arlegar leiðbeiningar segja til um
hvenær og hvernig kylfingar tileinka
sér þjálfunina. „Eftir tvo til þrjá mán-
uði ætti fólk að vera búið að tileinka
sér þetta nokkuð vel, þannig að þetta
verði nánast eðlislægt. Þetta er þjálf-
un sem menn eiga að tileinka sér utan
keppnistímabils og að því leyti er vet-
urinn tilvalinn fyrir golfara til að æfa
sig í að ná betri stjórn á líðan sinni og
undirbúa næsta keppnistímabil. En
um þetta gildir það sama og um
margt annað, árangurinn ræðst af því
hversu alvarlega menn taka þetta.
Þetta er ekki „hókus pókus“ sem ger-
ist án þess að fólk leggi rækt við það,“
segir Hörður að lokum en hann er á
leið í búðir með jólagjöf golfarans í ár.
 GOLF | Hugarþjálfun fyrir kylfinga sem vilja bæta sig
Glímt við sjálfan sig
Allar nánari uplýsingar er hægt að
fá hjá Herði með því að senda hon-
um tölvupóst:
bardastadir.h@simnet.is
khk@mbl.is
Morgunblaðið/Jim Smart
Hörður Þorgilsson sálfræðingur: Betri líðan – betra golf.
Yfirvegun,
einbeiting
og sjálfs-
öryggi