Morgunblaðið - 05.09.2004, Blaðsíða 30

UMRÆÐAN
30 SUNNUDAGUR 5. SEPTEMBER 2004 MORGUNBLAÐIÐ
F
í
t
o
n
/
S
Í
A
Fríhafnardagur í Lyf og heilsu Melhaga
mánudaginn 6. sept.
Við tökum vaskinn af
húðsjúkdómalæknar og lýtalæknar mæla með í dag,
líka öllum vinsælustu ilmunum í dag:
, kremin sem
Melhaga
ÍSLENDINGAR
hafa á undanförnum
árum aukið umsvif sín
erlendis, m.a. á vett-
vangi viðskipta og í al-
þjóðlegum sam-
skiptum á vegum
stjórnvalda. Hið sama
á einnig við um fjöl-
mörg íslensk félög og
félagasamtök sem hafa
mörg hver aukið þátttöku sína í al-
þjóðlegu starfi. Það á m.a. við um
félög heilbrigðisstarfsmanna.
Árangur Íslendinga
vekur athygli
Þótt deila megi um áherslur, út-
færslur og fjármagn til heilbrigð-
ismála verður því ekki á móti mælt
að við búum við gott heilbrigð-
iskerfi sem í grundvallaratriðum er
sátt um. Íslensk heilbrigðisþjón-
usta skilar góðum árangri á öllum
mælikvörðum sem notaðir eru.
Þessi árangur hefur vakið athygli á
erlendri grundu og hefur verið leit-
að eftir þekkingu og reynslu Ís-
lendinga við hugmyndavinnu og
stefnumótun á sviði heilbrigð-
ismála. Þess er skemmst að minn-
ast að Davíð Á. Gunnarsson, ráðu-
neytisstjóri í heilbrigðis- og
tryggingaráðuneytinu, var nýverið
valinn formaður framkvæmda-
stjórnar Alþjóðaheilbrigðis-
málastofnunarinnar (WHO). Ís-
lendingar hafa einnig verið valdir
til forystustarfa innan alþjóðlegra
fagfélaga heilbrigðisstétta og má á
sama máta líta á það sem við-
urkenningu á stöðu og árangri ís-
lenskrar heilbrigðisþjónustu.
Íslendingar í forystustörfum
Á liðnum áratug gegndi þannig
Björg Þorsteinsdóttir formennsku í
alþjóðasamtökum læknastúdenta
og Marta Hjálmarsdóttir lét nýver-
ið af embætti sem formaður al-
þjóðafélags meinatækna. Und-
irrituð sitja nú í stjórnum
alþjóðasamtaka hjúkrunarfræðinga
(ICN) og lækna (WMA) og er það í
fyrsta skiptið í sögu þessara sam-
taka að Íslendingar eiga þar sæti.
Alþjóðasamband hjúkrunarfræð-
inga var stofnað á árinu 1899, en
núverandi alþjóðasamtök lækna ár-
ið 1947. Þessi samtök hafa á und-
anförnum árum tekið höndum sam-
an og unnið m.a. í samvinnu við
alþjóðasamtök lyfjafræðinga (FIP)
að málum er varða velferð sjúk-
linga og heilbrigðismálum í víðum
skilningi. Verkefnin eru af ýmsum
toga.
Tóbaksvarnir
WMA og ICN hafa beitt sér á vett-
vangi Alþjóðaheilbrigðismálastofn-
unarinnar í tóbaksvörnum. Þeim
stuðningi var vel fagnað, ekki síst
af fyrrum framkvæmdastjóra
stofnunarinnar, Gro Harlem
Brundtland, sem vann ötullega að
því að vekja umheiminn til vitundar
um heilsuspillandi áhrif tóbaks-
reykinga og óheyrilegum kostnaði
samfélaga vegna þeirra. Þessi sam-
eiginlega áhersla hefur leitt til þess
að þrengt hefur verið að svigrúmi
tóbaksfyrirtækja og hafa löggjafar
ýmissa landa hert lög um tóbaks-
varnir. Þannig hafa t.d. Noregur og
Írland alfarið bannað tóbaksnotkun
á veitingastöðum og virðast fleiri
lönd ætla að fylgja í kjölfarið.
Öryggi sjúklinga
Læknar og hjúkrunarfræðingar og
samtök þeirra hafa í auknum mæli
beint sjónum að öryggismálum
sjúklinga en rannsóknir sýna að
góðar vinnuaðstæður og skýrir
vinnuferlar geta skipt sköpum fyrir
velferð sjúklinga og komið í veg
Forysta í heil-
brigðismálum
Ásta Möller og Jón
Snædal skrifa um
heilbrigðismál
Ásta Möller Jón Snædal
EITTHVAÐ á þessa leið hljóðaði
fyrirsögn í Íþróttablaði Morg-
unblaðsins fyrir stuttu.
Auðvitað erum við Hafnfirðingar
stoltir af íþróttafólkinu okkar enda
hefur bærinn okkar
Hafnarfjörður, þar
sem ég hef alið börn
mín stolt af heimkynn-
um sínum, staðið vel
við bakið á íþróttafólki
sínu. Hafnarfjörður er
óskabær íþrótta-
mannsins.
En eitthvað hefur
gleymst. Það eru ekki
allir fæddir íþrótta-
menn. Áhugi og hæfi-
leikar fólks beinast í
mismunandi áttir. Með
þessu er ég alls ekki að
kasta rýrð á íþróttaiðkun. Eins og
flestir Íslendingar er ég afar stolt
þegar Örn Arnarson setur heims-
met og Þórey Edda er meðal bestu
stangarstökkvara heims. Þau eru
góður efniviður, sem hefur lagt allt í
sölurnar og fengið stuðning til þess.
Ég á börn sem hafa önnur áhuga-
mál og hæfileika sem vert er að
rækta. Þessir hæfileikar eru ekki
síðri en íþróttir og ef vel gengur er-
um við Íslendingar afar stolt af
þeim sem ná á toppinn á því sviði.
Ég er að tala um tónlistina. Börnin
mín nutu þess snemma að stunda
nám við Tónlistarskólann í Hafn-
arfirði þar sem kennslan fer að
mestu fram á hljóðfæri. Dóttir mín
varð þeirrar gæfu aðnjótandi að
flytjast úr húsakynnum gamla Al-
þýðuhússins og yfir í nýja og glæsta
byggingu nýja skólans sem er meðal
þeirra bestu hvað húsakynni varðar
á landinu í dag. Hæfileikar þeirra
hneigðust þó frekar í átt að söng. Þá
var ekki komin söngdeild við Tón-
listarskólann í Hafnarfirði og þau
hófu nám í Söngskólanum í Reykja-
vík þar sem kennarar eru fyrsta
flokks söngvarar, sem hafa ákveðið
að miðla þekkingu til upprennandi
kynslóðar. Þar er sonur minn t.d.
svo heppinn að hafa notið leiðsagnar
Guðmundar Jónssonar og nú Berg-
þórs Pálssonar. Það er auðvitað ekki
sjálfgefið að allir tónlistarskólar
landsins geti boðið upp á kennslu
með slíku úrvalsfólki. En þá er það
skylda sveitarfélaga að stuðla að því
að nemendur sem eiga lögheimili
sitt þar geti sótt nám sitt þar sem
þeir telja sig fá bestu fáanlegu
kennslu við sitt hæfi,
enda líklega ódýrara
þegar upp er staðið að
efla fáar sterkar stofn-
anir en að allir séu með
eitthvert hálfkák hver í
sínu horni. Heldur er
alls ekki sanngjarnt að
Reykjavík borgi fyrir
alla þegna landsins. Sé
svo að sveitarfélögin
annist tónlistar-
menntun skulu allir
sitja við sama borð.
Menntun á ekki að
vera einkamál þeirra
efnameiri, enda erum við öll sköpuð
jafnrétthá.
Ég hef alið börnin mín upp í anda
jafnaðarstefnunnar og verið þeirri
stefnu trú. Þar er m.a. annars talað
um að allir skuli eiga jafnan rétt til
náms. Hvernig er það hægt þegar
fólk lendir í átthagafjötrum þegar
um tónlistarnám er að ræða? Sveit-
arfélögin í kringum Reykjavík harð-
neita að borga kennslu nemenda
sinna á þessari braut. Er það rétt-
látt að fólk sem alla tíð er alið upp í
Hafnarfirði og komið á lokaár í námi
þurfi að festa sig í stóra skuldabyrði
til þess að ljúka námi? Er það rétt-
látt að fjölskylda með tvo ein-
staklinga sem stunda söngnám þurfi
að borga árslaun annars foreldris til
að nemendur geti lært það sem
hæfileikar og áhugi standa til? Hvar
er gamla jafnaðarhugsjónin? Er hún
ekki lengur við lýði? Börnin mín eru
komin með kosningarétt og eins og
fyrr sagði alin upp í anda jafnréttis.
Þau spyrja sig um leið og þau verða
að flytja búferlum til Reykjavíkur:
Hvar lenda atkvæði okkar við næstu
kosningar? Vitanlega munu þau
kjósa í Reykjavík, en ekki Hafn-
arfirði. Efasemdir sækja að okkur
foreldrunum. Er ekki kominn tími
til að endurskoða sinn hug?
Ef börnin mín fá hæfileika sína
fullnýtta og eiga einhvern tíma eftir
að standa á sviði hjá einhverju
óperuhúsanna úti í heimi munu þau
að öllum líkindum ekki geta þess að
þau séu Hafnfirðingar, nema síður
væri. Til þess yrði að birta til.
Mér þykir þetta leitt því menn
ættu að kynna sér betur hvað rann-
sóknir segja um þá sem leggja
stund á tónlistarnám hvers konar.
Þær rannsóknir sýna að þessir ein-
staklingar læra öguð vinnubrögð,
eru skipulagðir einstaklingar sem
kunna að skipuleggja tíma sinn til
hins ýtrasta.
Það sem mér finnst óverðugast í
þessari deilu er það að bæjarfélögin
og ríkið eru að nota ungmennin sem
fjöregg á milli sín líkt og í tröllasög-
unum forðum. Ég óska þess af al-
hug að þeim verði ekki á og missi
þar af einhverjum hæfileikamann-
inum.
Þegar Garðar Cortes lyfti því
grettistaki að stofna Söngskólann
1973 má segja að það hafi verið ein-
stakt fyrir Ísland. Hvar annars
staðar í heiminum en hér færist
einn maður í fang slíkt verkefni? Nú
eru liðin yfir 30 ár og hafa alls yfir
3.000 nemendur komið þar til söng-
náms. Í dag stunda 170–180 nem-
endur nám við skólann. Til upplýs-
ingar má geta þess að skólinn hefur
frá upphafi haft samstarf við Kon-
unglega tónlistarskólann í Bret-
landi, The Accociated Board of the
Royal Schools of Music. Öll lokapróf
eru tekin í samvinnu við þá, þar sem
frá þeim koma prófdómarar og
nemendur hljóta prófskírteini sem
njóta alþjóðlegrar viðurkenningar.
Ég á þá ósk í brjósti mér að þau
bæjarfélög sem eru utan Reykjavík-
ur sjái að sér og ákveði að styðja
nemendur sína í framtíðinni og geti
því með stolti sagt: Þetta er minn
maður!
Nú mega Hafnfirðingar
vera stoltir!
María Ásgeirsdóttir fjallar
um tónlistarnám ’Sé svo að sveitarfélög-in annist tónlistar-
menntun skulu allir sitja
við sama borð.‘
María Ásgeirsdóttir
Höfundur er móðir tónlistarnema.