Morgunblaðið - 05.09.2004, Blaðsíða 54

MENNING
54 SUNNUDAGUR 5. SEPTEMBER 2004 MORGUNBLAÐIÐ
Rakarinn morðóði
Óperutryllir eftir Stephen Sondheim
Frumsýning fös. 8. okt. kl. 20
Miðasala á Netinu verður opnuð
þriðjudaginn 7. september: www.opera.is
Símasala kl. 10-18 virka daga: 511 4200
Endurnýjun áskriftarkorta
er hafin
RÓMEÓ OG JÚLÍA e. Shakespeare
í samstarfi við VESTURPORT
Í kvöld kl 20,
Síðasta sýning
PARIS AT NIGHT e. Jacques Prévert
í samstarfi við Á SENUNNI
Fi 9/9 kl 20,
Fö 10/9 kl 20,
Lau 11/9 kl 20
Su 12/9 kl 20
Örfáar sýningar
Stóra svið Nýja svið og Litla svið
LÍNA LANGSOKKUR e. Astrid Lindgren
Í dag kl 14,
Su 12/9 kl 14,
Su 19/9 kl 14
Su 26/9 kl 14
CHICAGO e. Kender, Ebb og Fosse
Grímuverðlaunin: Vinsælasta sýning ársins!
Lau 18/9 kl 20,
Lau 25/9 kl 20,
Lau 2/10 kl 20,
Lau 9/10 kl 20
LÍT ÉG ÚT FYRIR AÐ VERA PALLÍETTUDULA?
e. Sveinbjörgu Þórhallsdóttur og
Margréti Söru Guðjónsdóttur
METROPOLITAN e. Cameron Corbett
GRÆNA VERKIÐ e. Jóhann Björgvinsson
Í kvöld kl 20
"ÁN TITILS" e. Ástrósu Gunnarsdóttur
THE CONCEPT OF BEAUTY e. Nadiu Banine
WHERE DO WE GO FROM THIS
e. Peter Anderson
Í dag kl 16
NÚTÍMADANSHÁTÍÐ 3/9 - 11/9
THE CONCEPT OF BEAUTY e. Nadiu Banine
WHERE DO WE GO FROM THIS
e. Peter Anderson
Fi 9/9 kl 20
MANWOMAN e. Ólöfu Ingólfsdóttur
& Ismo-Pekka Heikenheimo
Fö 10/9 kl 20
Lau 11/9 kl 20
Opnunartími miðasölu: Mánudaga og þriðjudaga: 10:00-18:00
Mið-, fim- og föstudaga: 10:00-20:00
Laugar- og sunnudaga: 12:00-20:00
Miðasölusími 568 8000 - miðasala á netinu: www.borgarleikhus.is
Passi á allar sýningar hátíðarinnar á aðeins 4.900.
ÓSÓTTAR PANTANIR SELDAR DAGLEGA
Sun . 05.09 20 .00 ÖRFÁ SÆTI
Lau . 11 .09 20 .00 ÖRFÁ SÆTI
Sun . 12 .09 20 .00 NOKKUR SÆTI
F im . 16 .09 20 .00 NOKKUR SÆTI
Lau . 18 .09 20 .00 NOKKUR SÆTI
„F rábæ r skemm tun“
F r i ð r i k Þó r F r i ð r i ksson , l e ika r i .
MIÐASALAN er opin á fame.is,
á þjónustuborði Smáralindar
og í síma 528 8008
JÓNSI
SVEPPI
Sun. 5. sept. kl. 19.30
Fim. 9. sept. kl. 19.30
SÍÐUSTU SÝNINGAR:
Fös. 10. sept. kl. 19:30
Sun. 12. sept. kl. 19.30
Vegna mikils álags á símkerfinu viljum við benda á
að hægt er panta miða með tölvupósti í
miðasala@smaralind.is eða inn á www.fame.is.
4 600 200
leikfelag.is
Miðasölusími
BRIM - e. Jón Atla Jónasson gestasýning
Lau 11/9 kl. 18
Lau 11/9 kl. 21
Sun 12/9 kl. 20
SVIK e. Harold Pinter
frumsýning 1/10 kl. 20 UPPSELT
2. sýning 3/10 kl. 20 ÖRFÁ SÆTI
3. sýning 7/10 kl. 20 ÖRFÁ SÆTI
4. sýning 8/10 kl. 20 ÖRFÁ SÆTI
HÁRIÐ - sýnt í Íþróttahöllinni gestasýning
fös 24/9 kl. 20 - sala hafin!
Áskriftarkort!
4 sýningar á
aðeins 6.500 kr.
LISTAHÁTÍÐ ALLAN VETURINN
Tónleikaskráin komin!
Kynntu þér málið á
www.salurinn.is.
ÞRIÐJUDAGUR 7. SEPT. KL. 20
OPNUNARTÓNLEIKAR TÍBRÁR
Lettneski píanóleikar-
inn Liene Circene leikur
verk eftir Bach, Beet-
hoven, Ginastera og
Rachmaninov.
„...gríðarleg styrkleika-
breidd,...maður varð
gersamlega dáleiddur,
...einhver besti píanóleikari sem hér
hefur komið“. DV 21.10.03.
Miðaverð: 2.000/1.600 kr.
ÚLFHAMSSAGA heitir fyrsta sýn-
ing Hafnarfjarðarleikhússins í nýju
húsnæði sem frumsýnd verður í
október. María Ellingsen hefur
bæði tögl og hagldir í sýningunni,
en sér til fulltingis hefur hún meðal
annars finnska danshöfundinn Reijo
Kela.
Kela hefur stundum verið kall-
aður „umhverfisdansari“, sem vísar
til þeirra óhefðbundnu leiða sem
hann fer í listsköpun sinni. Kela
dansar nefnilega inni í skógi og úti
á hafi, fyrir marga jafnt sem fáa í
einu og út um allan heim.
„Stysta dansverk sem ég hef gert
var ein og hálf sekúnda. Það
lengsta var hins vegar 164 klukku-
stundir samfleytt,“ segir hann í
samtali við Morgunblaðið. „Minnsti
staður sem ég hef dansað á var
30x30 sentimetrar, sá stærsti 1x1
kílómetri. Og ég hef dansað fyrir
einn áhorfanda í einu, og þúsundir
áhorfenda í einu. Ég dansa mikið
utandyra og kýs raunar óhefð-
bundin sýningarrými fram yfir
venjuleg svið.“
Orðin sem Kela notar til að lýsa
starfi sínu við Úlfhamssögu eru
hvorki danshöfundur né hönnuður
hreyfinga. Það eru orðin hjálpari og
kokkur. „Helst hefði ég viljað taka
þátt í öllum sýningunum sjálfur í
stað þess að semja hreyfingar fyr-
irfram, en af því gat því miður ekki
orðið af fjárhagslegum ástæðum.
Mér líkar best að vinna inni í stund-
inni, frekar en að semja fyrirfram.“
Af þessum ástæðum er það sjald-
gæft að verk Kela séu sýnd nokk-
urn tíma aftur eftir að þau hafa ver-
ið gerð. Lýsingarnar gefa til kynna
að listsköpun hans liggi á mörkum
gjörninga og dans.
Umhverfisdansari
við störf í Hafnarfirði
Morgunblaðið/Þorkell
Reijo Kela hefur verið kallaður um-
hverfisdansari, enda kýs hann helst
að dansa í óhefðbundnum rýmum.
Skáldasöfn er víða að finna.Þetta kemur í hugann viðopnun Laxnesssafns í Mos-
fellsbæ. Og fréttir eru um að það
muni fremur stækka en hitt og ým-
isleg starfsemi tengjast því.
Gæti meira að segja Egill Skalla-
grímsson eða minningin um hann
tengst þessu safni, umhverfi þess.
Það er vissulega við hæfi.
Innansveitarkronika er þarna á
ferðini enda lífseig bók.
Ekki er að efa að Laxnesssafn
verður með glæsibrag.
Það er þó ekki alltaf nauðsynlegt
um söfn. Mér er ofarlega í huga
minningasafn á Spáni um skáldið
Miguel Hern-
ández (1910–
1942) sem hafn-
aði í fangelsi á
Francotím-
unum fyrir pólitískar skoðanir sínar
og verk og endaði ævina á berkla-
hæli.
Einn daginn leitaði ég uppi safn
hans í borginni Orihuela nálægt
Alicante sem er til húsa þar sem
hann bjó og látlaust að allri gerð.
Sjálfur var hann ungur geitahirðir
eins og faðir hans. Meðal gripa eru
skórnir sem hann dó í, fáeinar bæk-
ur og andrúmsloft hússins, garð-
urinn og trén sem voru hluti af því
sem fékk hann til að yrkja. Helsta
yrkisefnið var þó kona hans og börn
sem hann orti um af mikilli ein-
lægni.
  
Halldór Laxness var enginnMiguel Hernández þótt þeir
sæktu báðir þing í Moskvu. Laxness
lifði þingið af en það flýtti fyrir
dauða Hernández að hann fór til
Moskvu.
Flest spænsk skáld voru af æðri
stéttum en Hernández alþýðumaður
eins og fyrr segir. Kannski var það
þess vegna sem þeir náðu ekki sam-
an, hann og García Lorca.
Halldór Laxness var sonur bónda
og vegavinnuverkstjóra og átti því
að skilja Hernández eins og hann
hefur að öllum líkindum gert.
Þegar talað er um skáldasöfn má
ekki gleyma Weimar með allar sín-
ar minningar og söfn um þá Goethe
og Schiller.
Í Weimar er maður í miklu návígi
við þessa höfunda og fleiri skáld og
lærdómsmenn.
Ég dreg það ekki í efa að Mos-
fellsdalurinn muni bjóða upp á það
sama hvað snertir Laxness og
Weimar fyrir Goethe og Schiller.
Minningin um klukkuna sem kom
upp úr fjóshaugnum mun ekki fyrn-
ast enda kom skáldskapur Halldórs
Laxness að hluta upp úr haug al-
þýðulífs á Íslandi þótt tigin hús séu
þar líka áberandi.
Það mun til dæmis ekki líklegt að
umræður um Halldór Laxness og
ævi hans verði til þess að drepa
hann eða varpa rýrð á skáldskap
hans. Litlu skiptir hvaða skoðanir
menn hafa á honum því að bæk-
urnar lifa, að minnsta kosti flestar.
Sumar eru skylduskrif og þurfa
ekki að koma út með gylltum kili.
Það eru til dæmis bækurnar sem
eru þakkarvottur fyrir Aust-
urferðir.
  
Skáldatími var skrifaður til aðbæta fyrir þessar bækur enda
vissi Halldór Laxness að helsti galli
vinstrisinna var trúgirni. Sú trú-
girni getur líka ásótt hægrimenn
því að allir eru mannlegir.
Ég býst við því að í safninu nýja
komist menn að því að höfundurinn
góði var ekki guð heldur hafði ríka
tilfinningu til að velta goðum af
stalli.
Ef hann trúði á einhverja þá var
það fólk eins og Gunna stóra í Inn-
ansveitarkroniku og dýrt brauð.
Sjálfsagt þótti honum aftur á
móti að brjóta styttur alvitringa og
sérstaklega þeirra sem komu mönn-
um í hafvillur með þrjósku sinni.
Klukkan úr fjóshaugnum
’Ég býst við því að ísafninu nýja komist
menn að því að höfund-
urinn góði var ekki guð
heldur hafði ríka tilfinn-
ingu til að velta goðum
af stalli.‘
AF LISTUM
Jóhann Hjálmarsson
johj@mbl.is
Morgunblaðið/ÞÖK
Á Gljúfrasteini. „Gæti meira að segja Egill Skallagrímsson eða minningin
um hann tengst þessu safni, umhverfi þess.“