Morgunblaðið - 15.10.2004, Qupperneq 60

MORGUNBLAÐIÐ, KRINGLUNNI 1, 103 REYKJAVÍK, SÍMI 569 1100, SÍMBRÉF 569 1181, PÓSTHÓLF 3040,
ÁSKRIFT-AFGREIÐSLA 569 1122, NETFANG: RITSTJ@MBL.IS, AKUREYRI: KAUPVANGSSTRÆTI 1 FÖSTUDAGUR 15. OKTÓBER 2004 VERÐ Í LAUSASÖLU 220 KR. MEÐ VSK.
EIGENDUR rafskautaverksmiðjunnar í Kata-
nesi við Hvalfjörð hafa ákveðið að minnka fram-
leiðslugetuna úr 340 þúsund tonnum niður í 140
þúsund tonn. Ástæðan er einkum sú að formleg
svör hafa nýlega borist frá Alcoa um að fyrir-
tækið hafi ekki áhuga á að kaupa rafskaut hér á
landi þegar álver Alcoa-Fjarðaáls tekur til
starfa 2007, heldur verða þau flutt inn frá verk-
smiðju Alcoa í Norður-Noregi.
Verksmiðja í fullri stærð átti að skapa um 140
ný störf og um 400 störf á framkvæmdatíma, en
að sögn Age J. de Vries, framkvæmdastjóra
Kapla hf., sem undirbýr verksmiðjuna, er þörf
fyrir um 100 manns við minni verksmiðju.
Hann segir að vissulega hafi það verið ákveð-
in vonbrigði að fá ekki viðskipti við Alcoa en vel
megi skilja afstöðu fyrirtækisins. Nú verði und-
irbúningur verkefnisins endurskoðaður og
nýrra möguleika leitað. Eigendur Kapla ætli
ekki að gefast upp þótt á móti blási. Enn geri
áætlanir ráð fyrir að framkvæmdir geti hafist í
landi Kataness um mitt næsta ár og verksmiðj-
an verði tilbúin í júní árið 2007. Fyrirtækið sé
sannfært um að það hafi góða vöru í höndunum.
Kostnaður við 340 þúsund tonna verksmiðju
var áætlaður um 16 milljarðar króna, miðað við
núverandi gengi dollars, en de Vries segir fjár-
festingu í minni verksmiðju vera upp á um 140
milljónir dollara, eða um 10 milljarða króna.
Minni útblástur
Með minni framleiðslu mun útblástur meng-
andi efna frá verksmiðjunni minnka. Í úrskurði
Skipulagsstofnunar um mat á umhverfisáhrif-
um rafskautaframleiðslu kemur fram að út-
blástur svonefndra PAH-efna, safns kolefnis-
sambanda, verði um 680 kíló á ári, miðað við 340
þúsund tonna verksmiðju. Minni verksmiðja
myndi losa um 280 kíló af efnunum, sem eru
sögð krabbameinsvaldandi og voru ein ástæða
kæru Landverndar á úrskurði Skipulagsstofn-
unar. Losun flúorefna minnkaði úr 7,14 tonnum
á ári í 2,9 tonn og losun brennisteinstvíoxíðs
færi úr 720 tonnum í 294 tonn.
Rafskautaverksmiðjan í Katanesi náði ekki viðskiptum við Alcoa
Verksmiðjan minnkuð og
störfum fækkar um 40
AGE J. de Vries segir í samtali við Morgun-
blaðið að margt hafi stutt þá ákvörðun að
halda verkefninu á Katanesi áfram, þrátt fyrir
tíðindin frá Alcoa. Um-
hverfismat liggi fyrir,
hafnar- og aðstöðusamn-
ingar bíði undirritunar og
vonandi verði tilskilin leyfi
og samningar tilbúin um
áramót. Áfram verði rætt
við Norðurál og Alcan um
möguleg viðskipti. „Nauð-
synlegt er að byrja á fram-
kvæmdum til að afla við-
skiptavina. […] Þrátt fyrir
minni verksmiðju teljum við okkur áfram geta
boðið rafskaut sem eru vel samkeppnishæf í
verði og gæðum. Ef frekari viðskiptatækifæri
skapast höfum við góða möguleika á að
stækka verksmiðjuna síðar.“
Getum stækkað síðar
Age J. de Vries
GRÉTAR Þorsteinsson, forseti ASÍ, og
Halldór Björnsson, fráfarandi formaður
Starfsgreinasambandsins, gagnrýndu báðir
fjárlagafrumvarp ríkisstjórnarinnar og vör-
uðu við hættu á að forsendur kjarasamninga
gætu brugðist við setningu ársfundar SGS í
gær. Miklar umræður urðu á fundinum í
gærdag um efnahagsmál og þróun verðlags.
Kristján Gunnarsson, formaður Verka-
lýðs- og sjómannafélags Keflavíkur og ná-
grennis, var kjörinn formaður sambandsins
og Björn Snæbjörnsson, formaður Einingar-
Iðju, varaformaður á fundinum í gær.
Ríkisstjórnin misskilur samningana
Grétar Þorsteinsson sagði að gengi fjár-
lagafrumvarp ríkisstjórnarinnar eftir stefndi
í að verðlagsforsendur kjarasamninga héldu
ekki því þar væri gert ráð fyrir meiri verð-
bólgu á árinu 2005 en kveðið væri á um og
því virtist sem ríkisstjórnin hefði hreinlega
misskilið kjarasamningsforsendurnar.
Halldór Björnsson tók í sama streng og
sagði ríkisstjórnina annaðhvort hafa mis-
skilið síðustu kjarasamninga á almennum
vinnumarkaði eða hún kærði sig kollótta um
frið á vinnumarkaðinum. Hann tók fram að
hann vonaði að þetta væri misskilningur af
sinni hálfu en sagðist engu að síður ekki of
bjartsýnn á að samningarnir myndu halda.
Óttast að for-
sendur kjara-
samninga bresti
Morgunblaðið/ÞÖK
Halldór Björnsson, fráfarandi formaður
SGS, óskar Kristjáni Gunnarssyni, nýkjörn-
um formanni, til hamingju með kjörið.
YFIR 20% af stofnfjárbréfum Sparisjóðs
Reykjavíkur og nágrennis, SPRON, hafa
skipt um eigendur á
rúmum hálfum mán-
uði. Gengi bréfanna
á þessum tíma hefur
hækkað um 30%.
Stjórn SPRON fól
verðbréfafyrirtækinu H.F. Verðbréfum hf. í
byrjun þessa mánaðar að annast skráningu
kaup- og sölutilboða stofnfjárbréfa og koma
á samningum. Jóhannes Helgason, fulltrúi
framkvæmdastjórnar SPRON, segir á að á
þeim tíma sem liðinn er frá því þessi mark-
aður fór af stað hafi yfir 20% af stofnfjár-
bréfum sjóðsins skipt um eigendur. „Við les-
um út úr þessu að fólk er allt í einu komið
með talsvert meiri verðmæti í hendurnar en
það reiknaði með að eiga, og þá freistast
margir til að selja,“ segir Jóhannes.
Í fyrradag skiptu um 1.200 stofnfjárbréf
um eigendur, eða um 8,4% alls stofnfjár. Öll
viðskiptin voru á genginu 6,5. Í lok dagsins
var lægsta sölutilboð 6,75 en hagstæðasta
kauptilboð 6,0. Gengið var 5,0 í byrjun þessa
mánaðar og hefur því hækkað um 30%. Sam-
kvæmt reglum um stofnfjármarkað SPRON
eru viðskipti með stofnfjárbréf háð samþykki
stjórnar SPRON. Viðskiptin lúta ekki sömu
reglum og í kauphöll, heldur fara þau fram á
lokuðum markaði. Þá er engum heimilt að
eiga 10% eða stærri virkan hlut í SPRON án
samþykkis Fjármálaeftirlitsins.
Mikil við-
skipti með
stofnfjárbréf
SPRON
ÞREYTA er víða komin upp á vinnustöðum
vegna verkfalls grunnskólakennara, og ætla
Heimili og skóli – landssamtök foreldra, að
hvetja foreldra til að taka sér frí hluta úr degi
í næstu viku til að verja tíma með börnunum.
Elín Thorarensen hjá Heimili og skóla segir
að verkfallið snerti bæði fyrirtæki, foreldra og
börn, og ljóst sé að fólk sinni ekki vinnu sinni
af fullum hug þegar börn eru eirðarlaus heima
eða á vinnustað með foreldrum. Heimili og
skóli ætla að efna til auglýsingaherferðar í
Ríkisútvarpinu í dag þar sem foreldrafélög og
10. bekkingar grunnskólanna hvetja deil-
endur, í nafni skólanna, til að ná sátt í kenn-
aradeilunni. Á heimasíðu samtakanna segir að
tilgangurinn sé að rödd foreldra, og ekki síst
skólabarnanna sjálfra, heyrist en engum vafa
sé undirorpið að mælirinn sé óðum að fyllast
hjá fólki gagnvart verkfalli kennara. Ekki
liggur fyrir hvort endurskoða þurfi stöðu sam-
ræmdra prófa í 10. bekk í vor./4
Morgunblaðið/RAX
Fólk taki sér frí hluta úr degi
ÞORGERÐUR Katrín Gunnars-
dóttir menntamálaráðherra hefur
ákveðið að hefja undirbúning að
útgáfu á íslenskri listasögu á 20.
öld, en miðað er við að verkið komi
út í fjórum bindum. Þorgerður
Katrín sagði í samtali við Morgun-
blaðið í gær að lagt væri til í fjár-
lagafrumvarpi næsta árs að fram-
lag til Listasafns Íslands hækkaði
á næsta ári m.a. vegna útgáfu ís-
lenskrar listasögu. „Ég tek undir
það með talsmönnum Listasafns-
ins að þörf er á skráningu ís-
lenskrar listasögu,“ sagði hún. Að
sögn ráðherra verður væntanlega
sett á fót fagráð vegna útgáfunnar
sem mun ráða höfunda að verkinu.
Ekki liggur fyrir hvenær fyrstu
bindin líta dagsins ljós en það gæti
hugsanlega orðið innan tveggja til
þriggja ára, að sögn menntamála-
ráðherra.
Ólafur Kvaran, forstöðumaður
Listasafns Íslands, segir í viðtali
við Morgunblaðið í tilefni af
hundrað og tuttugu ára afmæli
safnsins að það sé „ákveðin hefð
fyrir skilningsleysi íslenskra
stjórnvalda gagnvart [innkaupum
safnsins], sem [sýni] sig vel í því
hvaða peninga safnið hefur haft til
innkaupa“. Hann segir safnið fara
fram á að fjárveitingar til inn-
kaupa verði auknar úr ellefu millj-
ónum í þrjátíu. „Það er sú krafa
sem við teljum raunsæja miðað við
íslenskar aðstæður, og hún á að
gera safninu kleift að vera virkt í
samtímanum, að fylla upp í götin
og móta þannig menningararf-
inn.“
Jafnframt segir hann nauðsyn-
legt að marka metnaðarfulla
stefnu í húsnæðismálum safnsins,
það húsnæði sem var opnað 1988
hafi bara verið fyrsti áfangi og
þurfi að auka sýningarrýmið til að
safnið geti sinnt hlutverki sínu til
miðlunar sem best.
Íslensk listasaga undirbúin
 Mótun/Miðopna