Morgunblaðið - 15.10.2004, Blaðsíða 49

MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 15. OKTÓBER 2004 49
MENNING
TVEIR ungir tónlistarmenn af ís-
lenskum ættum, Steingrímur
Rohloff og Lars Duppler, hlutu ný-
verið menningarverðlaun Köln-
arborgar. Lars, sem á íslenska
ömmu – er dótt-
ursonur Mar-
grétar Jóns-
dóttur – hlaut
verðlaunin í
djassflokki.
Steingrímur, sem
á íslenska móður,
Unni Sigurð-
ardóttur, hlaut
verðlaunin í
flokki klassískra
tónskálda. Verð-
launaféð er
10.000 evrur á
mann, eða
875.000 krónur.
Í íslensku
samstarfi
Lars er fædd-
ur árið 1975 og
starfar sem
djassbassagít-
arleikari. Hann
hefur leikið með
íslenskum tónlistarmönnum og var
á tónleikaferðalagi hérlendis árið
1998 ásamt djasskvartettnum
Jazzpirant. Á næsta ári stefnir
hann á verkefni með íslenskum
djasstónlistarmönnum, þar sem ís-
lenskum og þýskum þjóðlögum er
blandað saman.
Steingrímur er fæddur árið 1971.
Verk hans hafa þó nokkrum sinnum
heyrst hérlendis, nú síðast á tón-
leikum Aton tónlistarhópsins í
Klink og Bank í síðasta mánuði.
Ennfremur stendur til að flytja
verk hans IKARUS á Myrkum
músíkdögum á næsta ári, sem er
fyrir píanó og rafhljóð. Á næsta ári
mun Steingrímur skrifa fyrir En-
semble Modern í Frankfurt, sem
nýverið veittu honum myndarlegan
styrk.
Hlutu
menningar-
verðlaun
Kölnar-
borgar
Steingrímur
Rohloff
Lars Duppler
HEIMAGALLERÍ hafa komið og
farið eins og önnur gallerí á Íslandi.
Tvö þeirra hafa þó verið nokkuð lang-
líf. Fyrst ber að nefna Ganginn á
heimili hjónanna Helga Þorgils Frið-
jónssonar og Margrétar Lísu Stein-
grímsdóttur á Rekagranda í Reykja-
vík og síðan Kunstraum-Wohnraum
(Listrými- íbúðarrými), sem er á
heimili hjónanna Hlyns Helgasonar
og Kristínar Kjartansdóttur í Ása-
byggð á Akureyri. Gangurinn er
nokkuð sér á báti meðal heimagall-
ería. Er á 25. starfsári og hefur sýnt
fleiri kunna alþjóðlega myndlist-
armenn en nokkurt annað gallerí á
Íslandi. Þessa dagana sýna þar fimm
ungir Berlínarlistamenn, þau Natalie
Djurberg, Gunther Reski, Christoph
Keller, Juliane Somsdorf og Dirk
Bell. Er sýningin komin fyrir tilstilli
Egils Sæbjörnssonar, myndlist-
armanns, og samkvæmt frétta-
tilkynningu eiga listamennirnir það
sameiginlegt að hverfa aftur til hand-
verksins. Auðvitað hafa menn ólíkar
hugmyndir um handverkið en ég gat
nú ekki séð það sem einhvern af-
burða þátt í listaverkunum. Það er
líka hæpið að fara að meta slíkt á
þetta lítilli sýningu. Gangurinn rúm-
ar fá verk og er mun hentugri fyrir
einkasýningar sem þá gefa betri
mynd af listamanni. Á svona samsýn-
ingu er lítið annað en sýnishorn frá
hverjum þátttakanda, en á móti er
verið að skapa vettvang fyrir innrás
og útrás. Listamennirnir koma með
verk sín til landsins, hitta Íslenska
myndlistarmenn og myndlistarunn-
endur í afslöppuðu umhverfi og
tengsl skapast eða viðhaldast sem er
jú meginmarkmiðið með svona
heimagalleríi.
En það fylgja ekki listamenn með
öllum sýningum heimagalleríanna. Í
Kunstraum-Wohnraum sýnir þýsk
listakona, Ulrike Schoeller að nafni,
verk sem hún sendir reglulega í pósti
til gallerísins. Sýningin er þá „verk í
vinnslu“ og vex út sýningartímabilið.
Í sjálfu sér eru póstsendingarnar
ekki meginmálið, enda hafa verið
gerð mun áhugaverðari verk sem
ganga út á póstsendingar. Málið
snýst um teikningar og texta sem
byggjast á hugleiðingum eða skrá-
setningum á upplifunum listakon-
unnar sem jafnan gleymast í hvers-
dagsleikanum. Skrásetningarnar
virka reyndar eins og að þeim sé
beint persónulega til sýningargests-
ins sem bréfum og í ábæti eru þetta
nokkuð einlægir textar og teikningar.
MYNDLIST
Gangurinn
Sýningu lokið
Kunstraum-Wohnraum
ULRIKE SCHOELLER
Opið fimmtudaga kl. 15–17 og eftir sam-
komulagi. Sýningu lýkur 28. október.
FIMM LISTAMENN FRÁ BERLÍN
Jón B.K. Ransu
Hafnarborg í Hafnarfirði erstútfull af málverkum umþessar mundir. Á morg-un opna þar tvær mynd-
listarsýningar, báðar með mál-
verkum sem sækja innblástur sinn í
íslenska landslagið, og eru það hin
franska Valery Boyce og hin íslenska
Margrét Sigfúsdóttir, sem báðar hafa
verið búsettar í eða nálægt París um
árabil, sem eiga heiðurinn að sýning-
unum tveimur. Yfirbragð þeirra er þó
afar ólíkt og áhugavert er að sjá upp-
sprettuna íslenskt landslag verða að
svo ólíkum hlutum sem raun ber
vitni.
Sterkir litir og einföld form
Margrét hefur valið sýningu sinni
heitið Óður til Íslands, enda segist
hún mála undir beinum áhrifum frá
íslenskri náttúru þó að verkin séu
unnin í París, flest á síðastliðnu ári. Í
nýjustu verkum hennar á sýningunni
eru sterkir litir og einföld form ein-
kennandi þar sem hún hefur horfið
algjörlega frá fígúratívari efnistökum
í eldri verkum á sýningunni. Hvernig
skyldi þessi umbylting í hvernig Mar-
grét sér landslagið hafa komið til?
„Ég var stödd í Hveragerði fyrir ári.
Þegar ég kom heim aftur fann ég að
ég gat ekkert málað eins og áður. Það
var ný fæðing, eins og ég kalla það
þegar maður breytir um stíl,“ segir
Margrét, sem er búsett að mestu í
París. „Ég fikraði mig áfram með
þetta allt haustið en fann ekki alveg
Myndlist | Landslagsmálverk á tveimur myndlistarsýningum í Hafnarborg
Óður til íslenskrar náttúru
Valery Boyce við eitt íslensku landslagsmálverka sinna í Hafnarborg. „Náttúran er sterkari en maðurinn og mað-
ur finnur mjög sterklega fyrir því hér á Íslandi,“ sagði hún í samtali við Morgunblaðið.
„Það eru allir litir til á Íslandi og þeir eru miklu hreinni og skýrari en til
dæmis í Frakklandi þar sem ég bý,“ segir Margrét Sigfúsdóttir, sem gerir
landslaginu á Suðurlandi skil í málverkum sínum.
það sem ég var að leita eftir. Það end-
aði síðan í þessum sterku litum og
stóru formum.“
Það eru því Kambarnir og sólin og
fjöllin – Suðurlandið allt – sem Mar-
grét er að gera skil í myndum sínum
sem eru þó algjörlega óhlutbundnar.
„Myndirnar eru abstrakt, en hug-
urinn minn dvelur alltaf heima þó að
ég sé úti að mála. Það sem maður tek-
ur með sér eru litir, og ég er raunar
mikil litamanneskja,“ segir hún. Hin-
ir sterku litir sem birtast á strigunum
eru þeir sem að hennar mati lýsa
Suðurlandi best. „Það eru allir litir til
á Íslandi og þeir eru miklu hreinni og
skýrari en til dæmis í Frakklandi þar
sem ég bý. Öll birta hér er miklu tær-
ari. Auðvitað er hægt að fá mjög fal-
lega liti þar líka en það eru ekki þeir
sömu og hér á Íslandi. En sem betur
fer get ég haft þá með mér út.“
Íslenskt eða franskt landslag
Á strigum Valery Boyce birtist
einnig landslag en það er af allt öðr-
um toga en landslag Margrétar. Á
sýningunni í Hafnarborg teflir hún
saman íslenskri náttúru og franskri í
tveimur sölum og það er augljóst að
náttúran er allt öðruvísi hér heima en
niðri í Evrópu. „Já, íslensku lands-
lagsmyndirnar mínar eru skýrar á
meðan þær frönsku eru þokukennd-
ari og það er vegna ljóssins. Hér á Ís-
landi er ljósið kristalstært og bjart,
líkt og í Ameríku, meðan litbrigði
ljóssins eru miklu dempaðri í Frakk-
landi, sérstaklega þar sem ég á heima
rétt fyrir utan París,“ segir Valery
sem kom fyrst hingað til lands fjórtán
ára gömul. Hún dvaldi hérlendis árið
1999 í gestavinnustofunni í Straumi
og er eitt málverkið á sýningunni
þaðan en hin málverkin sem sækja
viðfangsefni sitt í náttúru Íslands eru
frá stöðum víðsvegar um landið.
Valery segist afar hrifin af ís-
lenskri náttúru þar sem auðvelt er að
lesa jarðfræðilega sögu landsins úr
fjöllum og dölum. „Náttúran er sterk-
ari en maðurinn og maður finnur
mjög sterklega fyrir því hér á Íslandi.
Í Frakklandi vill sú staðreynd hins
vegar gleymast enda er landið ekki
næstum eins nýtt og hér – það er þak-
ið í margra árþúsunda gróðurlagi.
Hér er hins vegar allt svo ferskt,“
segir hún.
Að mati Valery skiptir landslags-
málun miklu máli í samtímanum og
segist hún gjarnan vilja auka veg
hennar í listsköpun nútímans þar sem
hún hafi tilgang sem skráning á
ákveðnu tímabili ákveðinna staða. En
að hennar mati er listmálun líka grein
innan myndlistarinnar sem er nauð-
synleg. „Fyrir mér eru málverk eins
og ljóðlist, flest okkar þurfum á henni
að halda jafnmikið og að anda.“
Sýningarnar opna í Hafnarborg á
morgun. Þær standa til 8. nóvember.
ingamaria@mbl.is
Morgunblaðið/Kristinn
Sýnisbók á frönsku
I. hluti fjallar um barna- og unglingabókmenntir og
ritar Margrét Tryggavadóttir inngang.
Textar eru eftir Guðrúnu Helgadóttur, Magneu frá
Kleifum, Önnu Heiðu Pálsdóttur og Þorvald Þor-
steinsson.
II. hluti fjallar um ljóðlist og ritar Eysteinn Þor-
valdsson inngang. Birt eru ljóð eftir Sigfús Daðason,
Vilborgu Dagbjartsdóttur, Matthías Johannessen,
Ingibjörgu Haraldsdóttur og Þorstein frá Hamri.
III hluti fjallar um leikritun með inngangi eftir
Árna Ibsen.
Birtir eru leiktextar eftir Hávar Sigurjónsson,
Hrafnhildi Hagalín, Ólaf Hauk Símonarson, Sigurð
Pálsson og Þorvald Þorsteinsson.
Fjórði hluti fjallar um skáldsögur og ritar Friðrik
Rafnsson inngang.
Textar eru eftir Pétur Gunnarsson, Ólaf Gunn-
arsson, Álfrúnu Gunnlaugsdóttur og Braga Ólafsson.
Robert Guillemette, Catherine Eyjólfsson og Gér-
ard Lemarquis þýddu.
Í bókarauka er listi yfir íslenskar bókmenntir sem
hafa komið í frönskum þýðingum undanfarin ár.
Friðrik Rafnsson ritstýrði bókinni. Kápuna prýðir
málverk eftir Sigurð Árna Sigurðsson.
ISLANDE de glace et de feu, nouveaux courants de
la littérature islandaise, eða „Ísland íss og elda: nýir
straumar í íslenskum bókmenntum“ er sýnisbók ís-
lenskra bókmennta sem franska forlagið Actes sud
gaf út hinn 5. október sl. í samvinnu
við Heimsmenningarhúsið í París.
Undanfarið hefur staðið yfir viða-
mikil Íslandskynning í París og var
bókin kynnt í Heimsmenningarhús-
inu í París þann 5. október, að fjór-
um íslenskum höfundum, Pétri
Gunnarssyni, Steinunni Sigurð-
ardóttur, Hafnhildi Hagalín og Sig-
urði Pálssyni, viðstöddum en henni
verður síðan dreift um allt Frakk-
land.
Verkinu er skipt í fjóra hluta og ritar fræðimaður á
viðkomandi sviði inngang hvers þeirra, en formála að
bókinni skrifa Sveinn Einarsson og Chérif Khaznad-
ar.
Bókin skiptist í fjóra hluta og er hver hluti helg-
aður einum þætti bókmenntanna, þannig upp byggður
að á eftir fræðilegum inngangi eru birtir kaflar úr
verkum eftir valda höfunda.
Friðrik Rafnsson