Morgunblaðið - 12.12.2004, Qupperneq 32

32 SUNNUDAGUR 12. DESEMBER 2004 MORGUNBLAÐIÐ
Hér segir frá draumförum Odd-
bjargar Sigfúsdóttur frá Krossi í
Fellum, sem bjó í 16 ár á Arnórs-
stöðum á Jökuldal.
Vorkvöld eitt, þegar égbjó á Arnórsstöðum,var ég ein þar heimameð drengi mína. Mað-urinn minn hafði farið
austur á Hérað að breiða áburð á
tún. Ég átti hálft í hvoru von á því
að hann kæmi heim um nóttina, og
þessvegna vildi ég heldur hafa dyr
ólæstar. Logn var og hlýtt úti, eng-
inn var á ferð um Dalinn, aðeins
heyrðist niðurinn í Jökulsá og söng-
ur þrastanna í garðinum við húsið.
Þrír ungir synir mínir sváfu vært í
næsta herbergi, en ég gat ekki
sofnað. Mér fannst vissara að læsa
útidyrum, en ákvað um síðir að
gera það ekki og hætta að hugsa
um þetta. Fer mig þá að dreyma að
ég heyri umgang og skyndilega er
kominn maður inn að rúmi mínu og
miðar á mig byssu. Skelfingu minni
verður ekki með orðum lýst, þegar
þessi óhugnanlegi náungi með byss-
una á lofti, var að hrekja mig inn í
herbergið til drengjanna. Hann
skemmti sér við að útmála fyrir
mér, hvað það yrði gaman að láta
okkur deyja hægt. En það væri
mest spennandi að sjá hver myndi
deyja fyrst og hver síðast, við svona
aðstæður kæmi það alltaf á óvart.
Ég vaknaði af þessum vonda
draumi við það að mér heyrðist ein-
hver hrópa: „Vaknaðu, þú verður að
læsa áður en það er of seint.“ Ég
flýtti mér á fætur, læsti báðum úti-
dyrum og dró fyrir alla glugga. Sól-
in var að koma upp, þegar ég sofn-
aði aftur. Eftir klukkunni að dæma
hafði ég sofið í 15 mínútur, þegar ég
vakna við að barið var fast og lengi
á útidyrahurðina. Ég gægðist var-
lega undir gardínuna á baðinu og sé
að maðurinn sem er að lemja á
dyrnar er eins og byssumaðurinn í
draumnum. Ég gat ekkert nema
vonað að hann færi ekki að brjótast
inn og var á nálum um að dreng-
irnir kynnu að vakna við þennan há-
vaða. Það liðu skelfilegar 20 mín-
útur áður en barsmíðin hætti.
Þegar ég áræddi að gægjast út
meðfram gardínunni á eldhúsglugg-
anum, sá ég að hann var kominn
upp brekkuna fyrir ofan bæinn og
skálmaði út veg.
Nokkrum dögum síðar kom frétt
í útvarpinu um að tekizt hefði að
handsama mann á Upphéraði, sem
strauk af geðsjúkrahúsi í Reykja-
vík, og leitað hafði verið undanfarið.
Þótti það mikil mildi að ekki hlauzt
slys af, þar sem maðurinn var talinn
mjög hættulegur.
Óvenjulegt samtal
Sigrún Björnsdóttir, fyrrverandi
dagskrárgerðarmaður hjá Ríkisút-
varpinu og síðar skólastjóri Nýja
tónlistarskólans í Reykjavík, segir
ýmsar sögur af föður sínum, séra
Birni O. Björnssyni, í þessari bók.
Hér er ein þeirra.
Síðasta sagan sem ég ætla að
segja hér af föður mínum varð all-
fræg á sínum tíma, og líklega hefur
það verið hún sem þú heyrðir þarna
um árið. Þannig var mál með vexti,
að pabbi hafði mætur á útiveru og
fór oft einn saman í gönguferðir,
langar og stuttar. Svo var það einu
sinni sem oftar að hann gekk með-
fram Miklubrautinni, sem var þá í
smíðum, en lagning hennar stóð yfir
í langan tíma, eins og mörgum mun
enn í fersku minni, og mátti þar
lengi sjá opna skurði, flestum til lít-
ils yndisauka. Og sem pabbi er nú
þarna á gangi, þá sér hann niðri í
einum skurðinum roskinn mann
sem hann kannaðist mætavel við.
Það var góðkunningi hans og sókn-
arbarn frá gamalli tíð. Pabbi heilsar
honum, en hinn tók kveðju hans,
hætti mokstri og studdist fram á
rekuna. Þeir skipust þarna á ein-
hverjum orðum, en hversu lengi það
var, skal ég ekki um segja. Þeir
kveðjast svo og faðir minn heldur
áfram göngu sinni. En þegar hann
kom heim brá honum heldur en
ekki í brún, því það fyrsta sem hann
rak augun í, þegar hann opnaði
Moggann sinn, var – andlátsfregn
þessa manns! Þannig var nú það.
Lokaæfingin
Ragnheiður Tryggvadóttir, fram-
kvæmdastjóri Rithöfundasambands
Íslands, var mjög náin föður sínum,
Tryggva Stefánssyni, og segir hér
sögu af honum.
n það var ekki einungis föður-
missirinn. Fyrir mig var þetta erf-
iður tími, einnig að öðru leyti. Ég
átti nú að taka þátt í fyrstu frum-
sýningunni sem atvinnuleikari. Það
var verið að æfa Atómstöðina norð-
ur á Akureyri, og ég lék ungfrúna
Aldinblóð. Leikstjóri var Bríet Héð-
insdóttir. Það var aðeins vika til
frumsýningar, og henni var ekkert
hægt að fresta, þótt svo stæði á að
faðir eins leikarans væri nýdáinn.
Ég var á sífelldum þeytingi að
fljúga á milli Akureyrar og Reykja-
víkur, það var kistulagning og und-
irbúningur útfarar í Reykjavík, en
æfingar á Akureyri. Ég var undir
miklu álagi, bæði andlega og lík-
amlega.
Nú var komið að lokaæfingunni,
generalprufunni. Eins og allir vita,
þá er hún oft höfð „opin“, það er að
segja, að áhorfendum er hleypt inn
og leikið fyrir fullu húsi. En að
þessu sinni ákvað Bríet að hafa æf-
inguna lokaða, – húsið harðlæst og
engir inni nema leikararnir. Nú, æf-
ingin rann svo í gang og allt gekk
að óskum. Auðvitað voru ekki nema
sumir leikararnir á sviðinu í einu, –
eins og alltaf er. Þá er það snemma
á sýningartímanum að ég heyri tvo
af þeim leikurum sem þá voru bak-
sviðs, eins og ég, vera að spyrja
hvor annan, hvaða maður þetta sé
sem sitji þarna á aftasta bekk uppi
á svölum. Hvort æfingin hafi ekki
átt að vera alveg lokuð. „Getur
þetta verið nokkur sem við þekkj-
um? Kannast þú við hann?“ sögðu
þeir. Svo fóru þeir að lýsa honum
hvor fyrir öðrum. Hvort annar hvor
þeirra kveiki nú ekki á perunni,
hver þetta geti verið. Og sem ég
hlusta á þetta tal þeirra, þá verður
mér skyndilega ljóst, að þeir eru að
lýsa honum pabba – alveg nákvæm-
lega eins og hann var! Manni, sem
þeir höfðu aldrei séð og höfðu ekki
minnstu hugmynd um, hvað þeir
voru að segja. En mér varð svo við,
að ég stökk inn í næsta búnings-
herbergi og hágrét. Í hléinu fór svo
annar þessara leikara upp á svalir,
rannsakaði þar allt hátt og lágt, en
auðvitað var þar enginn lifandi
maður, húsið harðlæst og ekki
nokkur sála á ferli. Enda hafði eng-
inn orðið var við þennan óboðna
gest á svölunum, nema þessir tveir
leikarar.
Um þetta má svo hver halda það
sem hann vill. Það má vel vera að
einhver karl á Akureyri hafi verið
alveg nákvæmlega eins og faðir
minn í útliti, og að einmitt þessi eini
Akureyringur hafi látið hleypa sér
inn á lokaæfinguna okkar, setið þar
í ró og næði uppi á svölum, án þess
að nokkur yrði hans var, utan tveir
menn, og horfið svo jafn sporlaust
og hann kom. Nei, ég banna ekki
nokkrum manni að vera þessarar
skoðunar, en ég fyrir mitt leyti er
viss um að hann pabbi hefur verið
að gá hvernig litla skottinu sínu
gengi að stíga fyrstu skrefin á lista-
brautinni, – þeim mjög svo bratta
og hála vegi.
En mikið óskaplega þótti mér
vænt um þetta á eftir. Og þykir
enn.
„Áin hljóðar“
Benedikt Gíslason frá Hofteigi og
Geirþrúður Bjarnadóttir kona hans
voru næstu nágrannar Valgeirs Sig-
urðssonar í Reykjavík frá 1960–
1965, en kunnleikar voru með þessu
fólki frá gamalli tíð. Þá sagði Geir-
þrúður Valgeiri granna sínum eft-
irfarandi sögu, eitt sinn „á hljóðri
stund“.
Eitt sumarið sem við bjuggum í
Hofteigi stóð svo á, einu sinni sem
oftar, að við hjónin vorum ein inni í
Bókarkafli | Ekki eru allir viðburðir auðútskýrðir og suma má jafnvel segja falla í flokk dulrænna atburða. Bókin Dýrmæt reynsla geymir safn slíkra frá-
sagna og var víða leitað fanga við efnisöflun. Stærsti hlutinn er viðtöl og frásöguþættir, gamlir og nýir, eftir Valgeir Sigurðsson, en nokkrir höfundanna
settust þó niður og skrifuðu um eigin reynslu. Hér fylgja á eftir kaflar um nokkra óútskýrða atburði.
Dularfullir at-
burðir og dul-
ræn fyrirbæri