Morgunblaðið - 08.02.2005, Blaðsíða 25

MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 8. FEBRÚAR 2005 25
UMRÆÐAN
BRÉF TIL BLAÐSINS
Morgunblaðið Kringlunni 1 103 Reykjavík  Bréf til blaðsins | mbl.is
SIGURÐUR Lárusson frá Gilsá spyr
mig tveggja spurninga á síðum þessa
blaðs á kyndilmessu, 2. febrúar, sl. Vil
ég með ánægju leitast við að svara
þeim í örfáum orðum.
Kristin trú notar líkingar og ein-
faldar myndir þegar hún talar um það
sem bíður. Og þau svör og líkingar
virðast jafnvel stangast á: Við sjáum
dauðann sem að sofna og hvílast til
upprisudagsins, og jafnframt að það
að deyja sé að vakna upp til nýs lífs.
Þegar talað er um svefn dauðans er
talað út frá því sem augun sjá hérna
megin: Hinn látni sefur, hvíldin er
fengin frá þjáningu og sorg. En í
sömu andrá er talað um að sálin vakni
í ljósi Guðs á þeim bjarta morgni þeg-
ar hann hefur þerrað hvert tár af
hvörmum, leyst allar viðjar, læknað
öll mein. Segja má að þá sjáum við frá
sjónarhóli eilífðarinnar. En allt er
þetta myndmál, tilraunir til að varpa
ljósi á það sem engin orð fá lýst. Í ei-
lífðinni, í himni Guðs, er enginn tími,
allt er ein andrá, þrungin gleði og
friði. Þetta fáum við seint skilið með
rökum skynseminnar, aðeins skynjað
það í trú, von og kærleika. Þess vegna
duga formúlur eða skilgreiningar lítt,
heldur miklu heldur ljóðið og listin,
bænin og kærleikurinn.Um afdrif á
himnum eða víti eru líka myndir sem
tjá það að Guð er kærleikur, ást, sem
þráir samfélag við börn sín öll, að þau
snúi sér til hans og lifi. Hægri hönd
Guðs merkir það svið eða veruleika
þar sem Guð ræður og ríkir, vilja
Guðs og vald. Víti er mynd þeirrar til-
veru þar sem Guð er ekki, þeirrar til-
veru þar sem lífi hans, ást hans, fyr-
irgefningu og náð er hafnað. Okkur er
um megn að ímynda okkur slíkt
ástand, vegna þess að tilveran öll ber
með einhverjum hætti vitni um náð
Guðs og návist.
„Upprisa holdsins,“ upprisa
mannsins, eru hugtök sem tjá það að
holdið, líkaminn, þetta forgengilega,
er dýrmætt í augum Guðs. Guði er
ekki aðeins umhugað um sálina, held-
ur líka líkama og hold. Guð vill reisa
upp, það er endurreisa, lækna, gera
heilan, líkama, sál, persónu manns.
Upprisa holdsins, mannsins, merkir
ennfremur að við munum þekkja aftur
þau sem við unnum og dauðinn tók frá
okkur. Þessi torskildu hugtök varpa
sem sagt ljósi á nokkuð sem við þyrft-
um ætíð að gefa gaum, þau hvetja til
virðingar fyrir lífi og líkama, efninu,
ekki síður en andanum, jörðu sem og
himni.
Sigurður spyr hvort nokkur maður
trúi þessu í alvöru. því get ég aðeins
svarað fyrir mig. Ég trúi því í Jesú
nafni, og játa með Hallgrími Péturs-
syni: „Hvernig sem holdið fer hér þeg-
ar lífið þver, Jesú, í umsjá þinni óhætt
er sálu minni.“ (Pass. 17.22.)
Sigurður spyr að lokum um álit mitt
á því að talað sé um Guð sem konu.
Orðið Guð er í karlkyni. Það er mál-
fræði. En Guð er hvorki karl né kona.
Guðsmyndir Biblíunnar eru marg-
víslegar, og virðast oft stangast á.
Vafalaust til að minna okkur á, að Guð
er meira en allt sem við kunnum að
skilja og skilgreina. Allar tilraunir til
að skilgreina Guð og eiginleika hans
út frá okkar forsendum enda með því
að við smíðum okkur skurðgoð. Og
það kann ekki góðri lukku að stýra.
Jesús Kristur sýnir okkur og kennir
allra best hvað lífið er, líkami, sál,
dauði, eilíft líf. Og Jesús kennir okkur
betur en nokkur annar hver sá Guð er
sem lífið gefur og við megum treysta
og elska í lífi og dauða. Jesús kallar
Guð „föður“ sinn og kennir okkur að
ávarpa hann sem föður, svo sem í
bæninni undursamlegu, „Faðir vor“.
Hærra komumst við ekki í þekkingu á
Guði, veru hans og vilja. Það er ekki
málfræði og það er ekki guðfræði, það
er bæn og trú, kærleikssamfélag.
Reyndar finnst mér 44. Passíusálm-
urinn segja allt sem segja þarf um þau
álitamál sem Sigurður veltir upp. Þar
birtist björt og hlý Guðsmynd, og tær
lífssýn, og huggandi og svalandi svar
við því hvað við tekur eftir dauðann.
Þar birtist trúarstyrkur, leiðsögn og
æðruleysi sem best dugar. Og þar er
bænin sem flest íslensk börn hafa lært
fram á þennan dag: „Vertu, Guð faðir,
faðir minn, í frelsarans Jesú nafni …“
KARL SIGURBJÖRNSSON,
biskup.
Grafarsvefn og
upprisa holdsins
Frá Karli Sigurbjörnssyni:
Hjördís Ásgeirsdóttir: „Ég
er ein af þeim sem heyrði
ekki bankið þegar vágest-
urinn kom í heimsókn.“
Vilhjálmur Eyþórsson:
„Forystumennirnir eru und-
antekningarlítið menntamenn
og af góðu fólki komnir eins
og allir þeir, sem gerast
fjöldamorðingjar af hugsjón.
Afleiðingar þessarar auglýs-
ingar gætu því komið á
óvart.“
Jakob Björnsson: „Mann-
kynið þarf fremur á leiðsögn
að halda í þeirri list að þola
góða daga en á helvít-
isprédikunum á valdi óttans
eins og á galdrabrennuöld-
inni.“
Jakob Björnsson: „Það á að
fella niður með öllu aðkomu
forsetans að löggjafarstarfi.“
Ólafur F. Magnússon:
„Ljóst er að án þeirrar hörðu
rimmu og víðtæku umræðu í
þjóðfélaginu sem varð kring-
um undirskriftasöfnun Um-
hverfisvina hefði Eyjabökk-
um verið sökkt.“
Ásthildur Lóa Þórsdóttir:
„Viljum við að áherslan sé á
„gömlu og góðu“ kennsluað-
ferðirnar? Eða viljum við að
námið reyni á og þjálfi sjálf-
stæð vinnubrögð og sjálf-
stæða hugsun?“
Bergþór Gunnlaugsson:
„Ég hvet alla sjómenn og út-
gerðarmenn til að lesa sjó-
mannalögin, vinnulöggjöfina
og kjarasamningana.“
Aðsendar greinar á mbl.is
www.mbl.is/greinar
SENN verða kosningar til rekt-
ors Háskóla Íslands.
Ávallt er spennandi að fylgjast
með hver verður fyrir valinu, enda
um afar mikilvægt
embætti að ræða og
hefur sá sem því
gegnir hverju sinni
mikið að segja í
menntamálum lands-
manna.
Þeir sem gegnt
hafa þessu embætti í
gegnum tíðina hafa
verið mætir ein-
staklingar og hver
um sig lagt grundvöll
að frekari framgangi
þessarar merku
menntastofnunar.
Sjaldan hefur verið
meiri þörf á styrkum ein-
staklingum í embættið en nú.
Undanfarin ár hefur nauðsyn þess
að bæta menntamál þjóðarinnar
aldrei virst jafn knýjandi.
Má með sanni segja að Íslend-
ingar þurfi í framtíðinni að leggja
höfuðáherslu á tvö meginmál:
Menntamál og heilbrigðismál.
Einar Stefánsson er einn af
fjórum umsækjendum um embætti
háskólarektors. Hann hefur meiri
innsýn í þessa tvo málaflokka en
flestir aðrir hér á landi.
Einar hefur einnig öðrum frem-
ur styrka framtíðarsýn í mennta-
málum sem mun nýt-
ast honum í
rektorsembætti.
Þetta á ekki síst við
á síðustu árum þegar
Háskólinn þarf að
móta stefnu sína með
tilliti til aukinnar
samkeppni og sam-
vinnu við aðrar stofn-
anir á háskólastigi.
Einar hefur sýnt það
í þeim mikilvægu
embættum sem hon-
um hefur verið trúað
fyrir í gegnum tíðina
að hér fer maður sem
kann að halda jafnvægi á milli
hugsjóna og þess að láta verkin
tala.
Hann skilur nauðsyn þess að
efla vísindastarfsemi hér á landi
og mun beita sér fyrir slíku af
alefli í starfi sínu.
Hann hefur frá árinu 1988
gegnt prófessorsstöðu í augnlækn-
isfræði við læknadeild HÍ, en var
þar að auki varaforseti lækna-
deildar frá 1992–1996 og síðan for-
seti læknadeildar 1996–1998.
Hann hefur einnig reynslu af
stjórnunarstörfum í einkarekstri í
líftæknigeiranum, en hann var
framkvæmdastjóri DeCode Gen-
etics frá 2000–2002.
Þessu til viðbótar hefur Einar
setið í vísindanefnd læknadeildar
og í fjölmörgum nefndum á vegum
Háskóla Íslands og stjórnvalda.
Síðastliðið haust var hann síðan
settur ritstjóri Acta Ophthalmo-
logica, sem er fagrit augnlækna á
Norðurlöndum.
Þetta er mikill heiður sem að-
eins framúrskarandi vísindamönn-
um í faginu hlotnast. Þessi vett-
vangur mun nýtast Einari vel í að
efla tengsl við menntastofnanir
víða um heim, en fyrir hefur hann
afar gott samband við há-
skólastofnanir víðs vegar um
Bandaríkin.
Undirritaður hvetur háskólafólk
til þess að velja Einar Stefánsson
til rektors Háskóla Íslands.
Hann beitir sér af hugsjón og
þeirri hagsýni sem auka mun vel-
sæld Háskóla Íslands á komandi
árum.
Einar Stefánsson í embætti
rektors Háskóla Íslands
Jóhannes Kári Kristinsson
fjallar um rektorskosningar
í HÍ ’Einar hefur sýnt þaðí þeim mikilvægu
embættum sem honum
hefur verið trúað fyrir
í gegnum tíðina að hér
fer maður sem kann að
halda jafnvægi á milli
hugsjóna og þess að
láta verkin tala.‘
Jóhannes Kári
Kristinsson
Höfundur er doktor í læknisfræði við
Háskóla Íslands og sérfræðingur í
augnlækningum við augndeild
Landspítala – háskólasjúkrahúss.
Á ÞEIM þremur árum sem Vaka
hefur leitt starf Stúdentaráðs, hafa
verið tekin stór skref í átt að bætt-
um kjörum stúdenta. Vaka hefur
ávallt haft þá stefnu
að leiðarljósi að ekki
eigi að refsa stúd-
entum fyrir að vinna
með námi, enda eru
það þeir stúdentar
sem þurfa mest á
tekjum að halda. Þess
vegna hefur Vaka
beitt sér fyrir því að
draga úr skerðingu
námslána vegna
þeirra tekna sem
stúdentar vinna sér
inn.
Á þeim tíma sem
Vaka hefur leitt starf
Stúdentaráðs hefur
frítekjumark náms-
lána hækkað úr
280.000 kr. í 300.000
kr. og skerðingarhlut-
fallið lækkað úr 40% í
33%. Á sama tíma hef-
ur grunnframfærsla
námslána hækkað um
10.000 krónur.
Sigrar fyrir
stúdenta
Í tíð Vöku hafa
einnig náðst fram
grundvallarbreyt-
ingar á reglum Lána-
sjóðsins. Áður en
Vaka tók við forystu í
Stúdentaráði leiddu
tekjur maka til þess
að námslán skertust,
en vegna baráttu
Vöku var þessi skerð-
ing afnumin. Á starfsárinu sem nú er
að líða var stigið annað stórt skref í
baráttunni fyrir jafnrétti til náms
þegar Vaka beitti sér fyrir því að út-
hlutunarreglum Lánasjóðs íslenskra
námsmanna yrði breytt þannig að
fjármálafyrirtæki gætu gengist í
ábyrgð fyrir námslánum stúdenta.
Þetta er algjör bylting á ábyrgð-
armannakerfinu og þýðir að stúd-
entar þurfa ekki lengur að leita til
vandamanna um að gangast í ábyrgð
fyrir námslánum.
Neyslukönnun hefur áhrif
Á starfsárinu stóð Stúdentaráð,
undir forystu Vöku, fyrir neyslu-
könnun, þar sem nemendur voru
spurðir um helstu útgjöld þeirra.
Þegar Lánasjóðurinn reiknar út
upphæð námslána er
miðað við tiltekin með-
alútgjöld stúdenta, en
með neyslukönnun
Stúdentaráðs var sýnt
fram á að raunveruleg
útgjöld stúdenta eru í
engu samræmi við út-
reikninga Lánasjóðsins.
Neyslukönnun Stúd-
entaráðs veitir raun-
sæja mynd af kjörum
námsmanna og mun
nýtast áfram í baráttu
Vöku fyrir bættum kjör-
um.
Vaka berst áfram
Á næsta starfsári ætl-
ar Vaka að beita sér fyr-
ir því að sumartekjur
námsmanna skerði ekki
námslán þeirra. Þá ætl-
ar Vaka að breyta
reglum um frí-
tekjumark þannig að
fjölskyldufólk verði með
hærra frítekjumark og
að frítekjumark verði
það sama fyrir þá sem
búa heima og búa einir,
en þeir sem búa einir
hafa nú lægra frí-
tekjumark en þeir sem
búa í heimahúsum.
Vaka ætlar einnig að
breyta því misrétti að
samkynhneigðir í sam-
búð geti ekki fengið
námslán miðað við að
þeir búi í leiguhúsnæði.
rangur Vöku á undanförnum ár-
um hefur sýnt það að Vaka lætur
verkin tala. Enn er þó verk að vinna
og Vaka biður um umboð stúdenta
til þess að halda áfram að bæta kjör
stúdenta.
Vaka bætir
kjör stúdenta
Sigurður Örn Hilmarsson
og Kristín María Birgisdóttir
skrifa vegna kosninga
í Stúdentaráð HÍ
Sigurður Örn
Hilmarsson
’Árangur Vökuá undanförnum
árum hefur sýnt
það að Vaka læt-
ur verkin tala. ‘
Sigurður skipar þriðja sæti lista Vöku
til Stúdentaráðs fyrir kosningarnar 9.
og 10. febrúar. Kristín María situr í
Stúdentaráði og hefur verið formaður
lánasjóðsnefndar SHÍ í vetur.
Kristín María
Birgisdóttir
HÁSKÓLI Íslands er burðarás rann-
sókna á Íslandi. Því er ekki einungis
mikilvægt fyrir skólann heldur þjóð-
ina alla hver rektor skólans er og
hverja reynslu hann hefur af rann-
sóknum. Nú hafa fjórir ágætir kenn-
arar Háskólans gefið kost á sér til
rektors næstu árin. Einn þeirra ber
af að mínu viti vegna afreka sinna á
sviði rannsókna og nýsköpunar, Ein-
ar Stefánsson, prófessor í lækn-
isfræði. Einar hefur trausta raun-
greinamenntun frá raunvísindadeild
Háskólans auk þess að vera há-
menntaður læknir. Hann starfar
meðal annars náið með verkfræð-
ingum, enda eru rannsóknir í augn-
lækningum eins þverfaglegar og
rannsóknir gerast. Það er engin til-
viljun að bæði Rannsóknasjóður og
Tækniþróunarsjóður styðja dyggi-
lega við bakið á Einari og samstarfs-
mönnum hans. Einar Stefánsson hef-
ur sett fram hugmyndir sínar um
Háskóla Íslands sem alþjóðlega
marktækan rannsóknaháskóla, en
skólinn á því miður ennþá langt í land
til að það markmið náist þrátt fyrir
góðar framfarir undanfarinn hálfan
annan áratug eða svo. Einari Stef-
ánssyni er treystandi til að veita Há-
skólanum forystu á þessum vett-
vangi, einfaldlega vegna þess að hann
hefur ekki einungis reynt rannsóknir
á eigin skinni heldur stundað þær af
lífi og sál. Það er af ýmsum ástæðum
spennandi kostur fyrir Háskóla Ís-
lands að næsti rektor hans komi úr
læknadeild. Síðast þegar það gerðist
var Háskólinn í meginatriðum ennþá
embættismannaskóli en mikið vatn
hefur runnið til sjávar frá þeim tíma.
Nú er læknadeild ein öflugasta rann-
sóknadeildin og er að auki kirfilega
samtvinnuð íslensku atvinnulífi á sínu
sviði, heilbrigðisgeiranum. Forkólfar
úr atvinnulífinu bera Háskólann
stundum þeim sökum að erfitt sé að
starfa með honum að sameiginlegum
verkefnum. Að mínu viti eru þetta úr-
elt viðhorf sem ekki eiga við eins og
mýmörg dæmi sanna. Þau skýra
samt áhuga þeirra á nýjum háskóla
sem á einhvern óskilgreindan hátt
þarf ekki að byggja á áratuga upp-
byggingu og reynslu Háskólans.
Þessum viðhorfum þarf næsti rektor
Háskóla Íslands að breyta og rétta
sáttahönd til þeirra sem ganga villir
vegar að þessu leyti. Ég treysti Ein-
ari Stefánssyni manna best til þess,
vegna mannkosta hans fyrst og
fremst en ekki síður vegna reynslu
læknadeildar á þessum vettvangi.
HAFLIÐI PÉTUR GÍSLASON,
Kleifarvegi 10, 104 Reykjavík.
Einar Stefánsson
sem rektor
Frá Hafliða Pétri Gíslasyni,
prófessor í eðlisfræði: