Morgunblaðið - 09.02.2005, Blaðsíða 10

„ÉG HELD að hann hafi drepið refinn sjálfur,“ sagði
Erlingur Jóhannesson múrari frá Sauðárkróki, sem sá
fyrir skömmu haförn með hvítan ref í klónum.
Erlingur var að koma frá Akureyri árla dags og var
efst á Öxnadalsheiði við svokallaða Giljareiti þegar
hann kom auga á örninn. Hann sagðist hafa hægt ferð-
ina og horft á örninn í góða stund í aðeins um 25 metra
fjarlægð. „Refurinn var alveg heill að sjá; hvergi blóð
að sjá á honum. Örninn sat á honum þegar ég kom að.“
Erlingur sagði að þetta hefði í verið fullvaxinn haf-
örn, með gulan háls og gult nef, en það bendir til þess
að hann sé ekki orðinn mjög gamall. „Þetta var greini-
lega mikill jaxl,“ sagði Erlingur þegar hann var beðinn
að lýsa erninum.
Erlingur sagðist telja að örninn hefði drepið refinn
sjálfur frekar en að hann hefði t.d. orðið fyrir bíl. „Þeg-
ar hann flaug með refinn upp þá lafði höfuðið og skott-
ið niður. Tófan var því ekki
stirðnuð þrátt fyrir að það væri
frost á heiðinni.“
Erlingur sagði að fuglafræð-
ingar sem hann hefði rætt við
hefðu sagt sér að afar sjaldgæft
væri að ernir dræpu refi sér til
matar. Það hefði þó fundist hræ
af ref í arnarhreiðri á Grænlandi
og einnig væru þekkt dæmi frá
Kanada. Þess má geta að sjald-
gæft er að sjá erni í Skagafirði, en Erlingur sagði hins
vegar að nóg væri af tófu í Skagafirði. Hann sagðist
hafa séð mikið af tófusporum á ferð sinni.
Einar Guðmann, á veiðistjórnunarsviði Umhverfis-
stofnunar á Akureyri, sagði að refir væru yfirleitt inn-
an við þrjú kíló og ernir ættu því að ráða vel við þá.
Örn með ref í klónum
10 MIÐVIKUDAGUR 9. FEBRÚAR 2005 MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR

100 daga
áætlun Baugs
í Bretlandi
Útrásin
heldur áfram
á morgun
KOSTIR dreifðs eignarhalds í fyrir-
tækjum eru ofmetnir að mati Björg-
ólfs Thors Björgólfssonar. Í máli
hans á Viðskiptaþingi í gær kom
fram að hann teldi að öflugir kjöl-
festufjárfestar væru meðal þess sem
íslensk fyrirtæki ættu sameiginlegt í
framrás sinni. „Öll eru þessi fyrir-
tæki drifin áfram af öflugum stjórn-
endum í mikilli náinni samvinnu við
sterkan kjölfestufjárfesti, sem er
ekki einungis stór hluthafi, heldur
leggur félaginu til sérþekkingu og
reynslu sem skipt getur sköpum,“
sagði Björgólfur og hélt áfram:
„Hin síðari ár hefur á Vesturlönd-
um komið æ betur í ljós nauðsyn
þess að eigendur fyrirtækja veiti
stjórnendum þeirra aðhald og stuðn-
ing og taki forystu í stefnumótun. Því
miður getur það reynst erfitt í fyr-
irtækjum þar sem eigendur eru margir og
eiga lítið. Með sterkum kjölfestufjárfesti
geta smærri hluthafar hins vegar treyst á
að hann tryggi að stjórnendur félaganna
hafi ávallt hagsmuni fjárfesta að leiðar-
ljósi.“
Máli sínu til stuðnings benti Björg-
ólfur Thor á nýlega samantekt tíma-
ritsins The Economist þar sem bent
er á að öll stærstu stjórnunar-
hneyksli í stórfyrirtækjum á síðasta
aldarfjórðungi hafi orðið „í félögum
þar sem eignarhald hefur verið
dreift, kjölfestan veik og enginn stór
fjárfestir, sem á mikið undir velferð
fyrirtækisins, hefur verið í stafni“.
Eftirlit varhugavert
Í kjölfar þessara hneykslismála
hafa reglugerðir orðið strangari og
eftirlit á mörkuðum aukist að sögn
Björgólfs Thors. Hann nefndi fund
Heimsviðskiptaráðsins í Davos í síð-
ustu viku, sem hann sat, en að hans
sögn virtust menn á fundinum sam-
mála um vaxandi tilhneigingar gætti
til að setja íþyngjandi reglur á við-
skiptalífið. „Eitt dæma af þessu tagi er
reglur af ýmsum toga um stjórnarhætti
fyrirtækja – svokallað corporate govern-
ance, sem mikið er rætt um í dag. Þar er í
raun verið að setja reglur um athæfi sem
tekið er á í almennum hegningarlögum og
þarf þess vegna ekki frekari reglna við,“
sagði Björgólfur Thor.
Í máli sínu lagði hann mikla áherslu á að
viðskipti byggjast á trausti og sagði hann
að það vantraust sem væri áberandi í við-
skiptum í kjölfar hryðjuverkanna 11. sept-
ember virkaði hamlandi á viðskipti. Þess
vegna hefur það gerst á síðustu árum að
fjárfestar hafa hætt að festa fé sitt í skráð-
um fyrirtækjum og leitað á mið óskráðra
fyrirtækja að sögn Björgólfs Thors.
Einnig varaði hann við því að auknar
reglugerðir heftu frumkvæði, auk þess að
auka kostnað fyrirtækja. „Viðskipti eiga
sér stað vegna þess að eigendur sem
treysta hvor öðrum skiptast á verðmætum
og þeir telja hag sínum betur borgið á eftir.
Öflugt eftirlitskerfi skapar ekki traust. Ég
treysti nágranna mínum ekkert betur bara
vegna þess að lögreglan er fjölmenn í ná-
grenninu,“ sagði Björgólfur Thor.
Kjölfestufjárfestir gegnir mikilvægu hlutverki
Morgunblaðið/Þorkell
Björgólfur Thor Björgólfsson lagði í máli sínu ríka
áherslu á að eftirlit færi ekki úr böndunum.
VIÐSKIPTAÞING Verslunarráðs
Íslands fór fram á Nordica hóteli í
gær. Á þinginu, sem bar yfirskriftina
15% landið Ísland, var fjallað um
skattastefnu hér á landi auk eftirlits
í viðskiptum. Fjallað var um tillögur
Verslunarráðs um flatan 15% skatt
hér í Morgunblaðinu í gær en á
þinginu sagði Halldór Ásgrímsson
forsætisráðherra að þörf væri á að
breyta enn frekar efnahagsumhverfi
þjóðarinnar. Hann sagði það eitt
helsta verkefni stjórnvalda á næstu
árum að tryggja áframhaldandi góða
þróun íslensks fjármálalífs og að búa
enn frekar í haginn fyrir aukna útrás
íslenskra fyrirtækja. Einnig sagði
hann mikilvægt að skapa skilyrði
fyrir auknar fjárfestingar erlendra
aðila hér á landi.
„Ég tek því heils hugar undir þau
meginsjónarmið sem fram koma í
skýrslu Verslunarráðs Íslands sem
hér hefur verið lögð fram um að
stjórnvöld hugi að frekari breyting-
um á því efnahagsumhverfi sem við
búum við. Það á ekki bara við um
skattaumgjörðina, heldur einnig eft-
irlitsþáttinn og almennt um reglu-
gerðarumfangið,“ sagði Halldór.
Enn fremur sagðist hann taka
undir sjónarmið Verslunarráðs um
mikilvægi þess að innlendir fjárfest-
ar hafi eignarhald sitt í innlendum
eignarhaldsfélögum. Hann sagði það
skipta miklu að „jafna aðstöðu milli
innlendra og erlendra fyrirtækja og
freista þess að styrkja samkeppnis-
stöðu okkar og laða hingað erlend
fyrirtæki í ríkari mæli en nú er og
skapa þannig spennandi og vel laun-
uð störf. Með það í huga finnst mér
eðlilegt að fara vandlega ofan í
saumana á tilhögun skattlagningar á
arði og söluhagnaði erlendra fyrir-
tækja sem stofna dótturfélög hér á
landi,“ sagði Halldór.
Halldór sagði svigrúm til skatta-
lækkana ekki ótakmarkað en sagðist
geta tekið undir þau sjónarmið að
álagning stimpilgjalda væri barn
síns tíma og að ástæða væri til að
taka hana til endurskoðunar. Það
sama gildir að hans sögn um álagn-
ingu vörugjalda. „Ég tel einsýnt að
þessi atriði verði tekin til endurskoð-
unar fyrr en síðar þegar frekara
svigrúm til skattalækkana skapast,“
sagði Halldór.
Í lok ræðu sinnar sagðist Halldór
eiga sér þann draum að Ísland verði í
framtíðinni þekkt sem alþjóðleg fjár-
málamiðstöð. „Ég er þeirrar skoð-
unar að með samstilltu átaki getum
við gert þann draum að veruleika,“
sagði Halldór Ásgrímsson.
Morgunblaðið/Þorkell
Aldrei hafa fleiri mætt á viðskiptaþingið. Steingrímur Ólafsson og Björni Ingi Hrafnsson fylgjast með.
Íhuga breytingar
á skattaumhverfi