Morgunblaðið - 24.02.2005, Blaðsíða 27

MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 24. FEBRÚAR 2005 27
UMRÆÐAN
Hjördís Ásgeirsdóttir: „Ég er
ein af þeim sem heyrðu ekki
bankið þegar vágesturinn kom í
heimsókn.“
Vilhjálmur Eyþórsson: „For-
ystumennirnir eru undantekn-
ingarlítið menntamenn og af
góðu fólki komnir eins og allir
þeir, sem gerast fjöldamorð-
ingjar af hugsjón. Afleiðingar
þessarar auglýsingar gætu því
komið á óvart.“
Jakob Björnsson: „Mannkynið
þarf fremur á leiðsögn að halda
í þeirri list að þola góða daga en
á helvítisprédikunum á valdi
óttans eins og á galdrabrennu-
öldinni.“
Jakob Björnsson: „Það á að
fella niður með öllu aðkomu for-
setans að löggjafarstarfi.“
Ólafur F. Magnússon: „Ljóst
er að án þeirrar hörðu rimmu
og víðtæku umræðu í þjóðfélag-
inu sem varð kringum undir-
skriftasöfnun Umhverfisvina
hefði Eyjabökkum verið sökkt.“
Ásthildur Lóa Þórsdóttir:
„Viljum við að áherslan sé á
„gömlu og góðu“ kennsluað-
ferðirnar? Eða viljum við að
námið reyni á og þjálfi sjálfstæð
vinnubrögð og sjálfstæða hugs-
un?“
Bergþór Gunnlaugsson: „Ég
hvet alla sjómenn og útgerð-
armenn til að lesa sjómanna-
lögin, vinnulöggjöfina og kjara-
samningana.“
Aðsendar greinar á mbl.is
www.mbl.is/greinar
Í MORGUNBLAÐINU 9. febr-
úar sl. birtist grein eftir Árna
Árnason, forstjóra
Austurbakka hf., sem
ber yfirskriftina
Morgunblaðið á villi-
götum. Tilefni greinar
er umræða um boðs-
ferðir lækna á vegum
lyfjafyrirtækja og ósk-
ir heilbrigðisyfirvalda
um upplýsingar um
þær ferðir. Í greininni
er m.a. greint frá því
að „embættismenn“
fari fram úr sjálfum
sér og biðji um upp-
lýsingar, sem þeir eigi
ekkert með að biðja
um og skortir lagaheimildir. Hér
fer forstjórinn villur vegar í gagn-
rýni sinni.
Lyfjafyrirtæki fá starfsleyfi heil-
brigðis- og tryggingamálaráðherra
til lyfjadreifingar og framleiðslu.
Heilbrigðisyfirvöld kappkosta að
lyf fái markaðsleyfi hér á landi svo
sjúklingar eigi kost á bestu heil-
brigðisþjónustu sem völ er á og fái
nauðsynleg lyf.
Jafnframt er það hlutverk heil-
brigðisyfirvalda að hafa eftirlit með
markaðssetningu þeirra lyfja sem
þau veita markaðsleyfi fyrir. Við
verslun með lyf skal það ætíð haft
til hliðsjónar að lyfjadreifing er
hluti heilbrigðisþjónustu og starfs-
mönnum við dreifinguna er ætlað
að vinna með öðrum aðilum í heil-
brigðisþjónustu að opinberum heil-
brigðismarkmiðum. Það er jafn-
framt markmið með lyfjalögum að
tryggja eftir föngum gæði og ör-
yggi lyfja og lyfjaþjónustu, auka
fræðslu um lyfjanotk-
un, sporna við óhóf-
legri notkun og halda
lyfjakostnaði í lág-
marki.
Lyfjafyrirtæki eru
hluti heilbrigðisþjón-
ustunnar, ásamt m.a.
sjúkrahúsum, heilsu-
gæslu, læknum og
öðru heilbrigðisstarfs-
fólki svo og heilbrigð-
isyfirvöldum. Fram er
komið í umræðunni að
umræddar boðsferðir
eru einkum til að
kynna nýjungar og
framfarir í þróun lyfja. Mjög
strangar reglur gilda um markaðs-
setningu lyfja þar sem áhersla er
lögð á hlutlausar upplýsingar um
lyf og gagnsemi þeirra. Einkum er
heimilt að auglýsa og kynna lyf
fyrir heilbrigðisstéttum en einungis
svokölluð lausasölulyf fyrir almenn-
ingi. Til að halda velli þurfa lyfja-
fyrirtæki eðli málsins samkvæmt
að koma afurð sinni á framfæri
með markaðssetningu og kynningu
og ættu allir að geta verið sam-
mála um það. Að öðrum kosti yrði
ekki notið þeirrar þekkingar sem
er að finna innan lyfjafyrirtækj-
anna í þágu sjúklinga og heilbrigð-
iskerfisins alls. Eitt af markmiðum
lyfjalaga er að auka fræðslu um
lyfjanotkun en slík fræðsla getur
t.d. farið fram hjá lyfjafyrir-
tækjum, læknum og heilbrigðisyf-
irvöldum.
Í grein sinni telur forstjórinn
heilbrigðisyfirvöld fara offari þegar
óskað er eftir upplýsingum um
boðsferðir lækna á vegum lyfjafyr-
irtækja þar sem fram fer kynning
eða fræðsla um lyf o.fl. Hafa þess-
ar boðsferðir sætt mikilli gagnrýni
í þjóðfélaginu og verið tilefni um-
ræðna á Alþingi. Heilbrigðisyf-
irvöldum er það mikilvægt að fyrir
liggi upplýsingar um hvernig
markaðssetningu lyfja er háttað,
þ.á m. hvernig umræddum boðs-
ferðum er háttað. Til að ná op-
inberum heilbrigðismarkmiðum
hverju sinni ber öllum hlutaðeig-
andi, sem starfa í heilbrigðisþjón-
ustu og teljast hluti hennar, að
vinna sameiginlega að þeim mark-
miðum svo sem að sporna við óhóf-
legri notkun lyfja og halda lyfja-
kostnaði í lágmarki. Lyfjafyrirtæki
eru þar ekki undanskilin. Fulltrúar
annarra lyfjafyrirtækja brugðust
vel við fyrirspurn Lyfjastofnunar
og veittu þær upplýsingar sem ósk-
að var eftir um þessar boðsferðir.
Þeir gerðu grein fyrir fjölda ferða,
hvernig þessum ferðum er háttað
og veittu skýringar á tilgangi
þeirra. Slíkar upplýsingar eru mik-
ilvægar til að eyða tortryggni sem
kann að ríkja. Þær auka gagnsæi
svo þjóðfélagið og allir hlutaðeig-
andi eigi auðveldara með að skilja
þörfina, og stuðla að því að slíkar
ferðir keyri ekki úr hófi fram sem
gæti unnið gegn opinberum heil-
brigðismarkmiðum.
Forstjóri Austurbakka hefur
ekki séð ástæðu til að veita heil-
brigðisyfirvöldum jafn sjálfsagðar
upplýsingar og um ræðir. Heil-
brigðis- og tryggingamálaráðu-
neytið fór þess á leit við Lyfja-
stofnun að hún aflaði upplýsinga
enda hefur stofnunin eftirlit með
lyfjafyrirtækjum. Forstjórinn telur
hins vegar að um einkamál fyr-
irtækisins sé að ræða sem „emb-
ættismenn“ hafi ekkert með að
biðja um og hefur því kosið að
veita ekki upplýsingar um boðs-
ferðir lækna á vegum fyrirtækis
síns. Önnur lyfjafyrirtæki, sem
starfsleyfi hafa hér á landi, komust
ekki að þeirri niðurstöðu og veittu
umbeðnar upplýsingar enda má
ætla að þau hafi gert sér grein fyr-
ir þörfinni á opinni umræðu um
þessi málefni, m.a. þar sem þau
eru hluti heilbrigðisþjónustunnar
og reiðubúin að vinna með öðrum
aðilum í heilbrigðisþjónustunni að
opinberum heilbrigðismarkmiðum.
Vonandi mun Austurbakki í fram-
tíðinni veita umbeðnar upplýsingar
sem engin leynd á að hvíla yfir og
bregðast jafnvel við og önnur lyfja-
fyrirtæki.
Upplýsingagjöf lyfja-
fyrirtækja á villigötum?
Rannveig Gunnarsdóttir fjallar
um leynd lyfjafyrirtækja
’Heilbrigðisyfirvöldkappkosta að lyf fái
markaðsleyfi hér á landi
svo sjúklingar eigi kost
á bestu heilbrigðisþjón-
ustu sem völ er á og fái
nauðsynleg lyf.‘
Rannveig
Gunnarsdóttir
Höfundur er forstjóri/Executive
Director Lyfjastofnun – Icelandic
Medicines Control Agency.