Morgunblaðið - 24.02.2005, Blaðsíða 34

34 FIMMTUDAGUR 24. FEBRÚAR 2005 MORGUNBLAÐIÐ
MINNINGAR
✝ Sigfús GuðniSumarliðason
fæddist í Félagshúsi í
Ólafsvík 6. nóvember
1925. Hann lést á St
Franciskusspítalan-
um í Stykkishólmi
12. febrúar síðastlið-
inn. Foreldrar hans
voru hjónin Sumar-
liði Sofanías Árna-
son, f. á Brimisvöll-
um í Fróðarhreppi
28. október 1891, d.
17. apríl 1930 og
Petrína Guðríður
Pétursdóttir, f. á
Brimisvöllum í Fróðárhreppi 10.
ágúst 1892, d. 9. nóvember 1987.
Systkini Guðna eru: 1) Pétur
Árni, f. 3.sept. 1917, d. 4. mars
1943, kvæntur Sigríði Jónsdóttur,
f. 16. ágúst 1917, d. 1. nóv. 1999.
Börn þeirra eru Birna Guðríður,
f. 1940, Anna Svandís, f. 1942 og
Pétra Árný, f. 1943. 2) Sófanías
Sigurbjörn, f. 28. nóvember 1918,
d. 22.5. 1919. 3) Óskar, f. 25. júní
1920, d. 1. júní 1971, kvæntur Jó-
hönnu Margréti Þorgeirsdóttur,
f. 6. sept. 1926, börn þeirra eru
Gunnhildur, f. 1950, Katrín, f.
1951, Pétur Árni, f. 1952, Þor-
geir, f. 1955, Sumar-
liði, f. 1955, Krist-
berg, f. 1957,
Hafsteinn, f. 1959 og
Margrét Dröfn, f.
1963. 4) Aðalsteina,
f. 22. feb. 1923, gift
Þórði Þórðarsyni, f.
1. nóv. 1923, börn
þeirra eru Egill, f.
1948, Þórður, f.
1950, stúlka, f. 23.
feb.1952, d. 25. feb.
1952, Karítas Anna,
f. 1956, Svanfríður,
f. 1959 og Guðríður,
f. 1963. 5) Sumarliði
Guðbjartur, f. 30. júlí 1927, d. 17.
feb. 1953.’
Guðni var ókvæntur og barn-
laus. Hann ólst upp í Ólafsvík og
stundaði sjómennsku alla sína
starfsævi. Hann tók virkan þátt í
hinum ýmsu félagsstörfum, var
m.a. fyrsti formaður Sjómanna-
dagsráðs Ólafsvíkur og sat í
stjórn Sparisjóðs Ólafsvíkur í
mörg ár. Guðni var meðhjálpari
við Ólafsvíkurkirkju í fjölda mörg
ár.
Guðni verður jarðsunginn frá
Ólafsvíkurkirkju í dag og hefst
athöfnin klukkan 14.
Fengið hefur hvíldina elskulegur
frændi okkar Guðni Sumarliðason.
Svo var komið fyrir Guðna að dauð-
inn var honum líknandi. Hann
hræddist ekki dauðann, hann hafði
sterka trú sem styrkti hann í þessu
lífi. Trúum við því að hann sé kominn
á þann stað þar sem eilíft ljós ríkir.
Guðni var enginn venjulegur
frændi, hann var stór hluti af okkar
lífi.Hann var ókvæntur og barnlaus
og bjó með ömmu Guðríði. Aðeins
var eitt hús á milli okkar, því eðlilega
mikill samgangur og margs að minn-
ast.
Í minningunni var alltaf gaman hjá
Guðna, hann var alltaf svo hress og
kátur við okkur krakkana og mjög
stríðinn. Oft er hann kom yfir á
kvöldin og mamma var að reyna að
koma okkur krökkunum í svefn,
sagðist hann skyldi vera fljótur að
svæfa okkur. Þá byrjaði nú fjörið fyr-
ir alvöru. Endaði þetta oftast þannig
að við vorum búin að ærslast í rúm-
inu og mjög vel vakandi! Var Guðni
þá fljótur að láta sig hverfa áður en
mamma gat þakkað honum fyrir
„hjálpina“.
Eru okkur minnisstæðir allir
skeggkossarnir og nefkossarnir sem
við fengum þegar Guðni kom af sjón-
um. Kom hann þá við í forstofunni og
fékk kaffisopa hjá mömmu. Var það
fastur siður að hann tók okkur upp
nuddaði skeggbroddunum við kinn-
arnar á okkur svo við æptum og
skríktum. Þetta endaði alltaf með
mjúkum nefkossi. Í æskuminning-
unni er sjómannadagurinn og allur
undirbúningurinn fyrir hann stór. Þá
var mikið að gera hjá Guðna og betra
fyrir okkur að flækjast ekki fyrir,
nema við gætum gert gagn. Heimili
ömmu og Guðna var undirlagt vegna
undirbúnings fyrir daginn og nýttust
þá kraftar okkar helst við gerð sjó-
mannadagsmerkjanna. Guðni var
mikill matmaður enda kokkur til sjós
í mörg ár og er okkur minnisstæðust
rúgbrauðstertan hans sem alltaf var
glæsilega skreytt með rjóma og Nóa-
konfekti, ekkert til sparað.
Árið 1992 veikist Guðni og missti
heilsuna. Var það honum og okkur
öllum mikið áfall. Við tóku erfið ár
þar sem getu og styrk hans hrakaði
mjög. Síðustu ár sín lá Guðni á St
Franciskusspítalanum í Stykkis-
hólmi, þar sem mjög vel var hugsað
um hann og honum leið vel. Má segja
að þar hafi Guðni eignast sína aðra
fjölskyldu.
Erum við fjölskyldan mjög þakk-
lát starfsfólki spítalans, fyrir alla þá
ást og umhyggju sem það sýndi
Guðna.
Megi minningin um góðan frænda
lifa með okkur.
Svanfríður Þórðardóttir,
Guðríður Þórðardóttir.
Hann Guðni frændi minn, sem
kenndi mér að blóðga fisk, verður
jarðsunginn í dag. Þótt hann ætti
engin börn sjálfur, var hann föðurleg
fyrirmynd og leiðbeinandi minn, eins
og margra annarra ungra og upp-
kominna, sem vorum honum sam-
ferða til sjós og lands.
Hann var hart mótaður af þeirri
lífsbaráttu efnis og anda sem háð var
í upphafi 20. aldar, og þeirri reynslu
að sjá lífsstreng sinna nánustu slitinn
æ ofaní æ, svo ekki dylst hver ræður.
Afi minn og amma hófu búskap í
Ólafsvík í skugga þeirra ægilegu sjó-
slysa er áttu sér stað árin 1912, 1914
og 1918, er kostuðu 29 vaska sjó-
menn lífið. Það tók byggðarlagið ára-
tugi að rétta sig úr því broti, safna
áræði og kröftum til athafna.
Þegar Guðni var á 5. ári lést afi úr
berklum heima í Félagshúsi.
Á dánarbeðinum bað hann ömmu
að fela sig guði, hann yrði þeirra
styrkur.
Sú ósk var leiðarljós hennar og
barnanna alla tíð. Amma stóð ein eft-
ir með börnin 5, við upphaf heims-
kreppunnar miklu, í byggðarlagi sem
enn var í sárum, og ekkert framund-
an annað en að selja húsið, skipta
upp heimilinu og senda börnin á
sveit, til vandalausra.
Það voru góðir menn sem björg-
uðu fjölskyldunni, keyptu húsið og
gáfu ömmu kost á að borga það til
baka, þegar drengirnir hefðu aldur
til að afla fjár.
Þau áttu Katrínu langömmu og
Svein Skúlason öðrum fremur að
bakhjarli, þótt efnin væru lítil.
Sveinn var aðgætinn hagleiksmaður
og átti lítinn árabát sem oftast var
nefndur „skektan hans Sveins“.
Eins og eldri bræðurnir fór Guðni
að róa sem drengur á skektunni með
Sveini, langt innan við fermingu.
Sveinn var einkar glöggur á mið og
kenndi drengjunum að þekkja Víkina
eins og lófa sína.
Sveinn hafði fyrir þeim það áræði,
útsjónarsemi og aðgætni sem Guðni
nam, nýtti og miðlaði öðrum. Um lífs-
dansinn mikla við hafölduna, sem
bæði gefur og tekur, og átti eftir að
slæma kaldri krumlu sinni í hann
harðar og oftar en afborið verður.
Guðni var kominn á unglingsár
þegar byggðarlagið tók að rétta við
eftir heimskreppuna með tilkomu
frystihússins og dekkbátanna.
Hann varð fyrir alvarlegu slysi 17
ára gamall um borð í dragnótarbát er
olli höfuðáverkum, sem háðu honum
mjög allan fyrri helming ævinnar. Og
veturinn eftir slysið drukknaði Pétur
bróðir hans með vélbátnum Ársæli
sem fórst við Garðskaga. Pétur lét
eftir sig barnshafandi eiginkonu og
tvær kornungar dætur.
Guðni hafði brennandi áhuga á öllu
því sem til framfara horfði bæði í fé-
lags- og atvinnulífi byggðarlagsins,
hann gladdist innilega yfir hverju
skrefi sem tókst að stíga fram á við
og lagði þar oft drjúga hönd á plóg.
Þar má nefna forystu hans í Sjó-
mannadagsráði og ötula vinnu fyrir
Sjómannadaginn í Ólafsvík í hart
nær þrjá áratugi, starf að verkalýðs-
málum, ungmennafélagsmálum og
fleiru.
Rétt rúmlega tvítugir keyptu þeir
bræður Guðni og Sumarliði ásamt
föðurbróður sínum, Lúðvík Krist-
jánssyni, vélbátinn Haföldu frá Vest-
mannaeyjum. Þeir voru fyrstir til að
gera út á þorskanet í Breiðafirði, en
útgerðin var erfið. Þeir urðu fyrir því
áfalli að missa í sjóinn unglingspilt
sem var með þeim og fá síðan lík
hans í dragnótina um 2 mánuðum
síðar. 17. febrúar 1953 tók Sumarliða
út af Haföldu og hann drukknaði.
Víglundur Jónsson keypti síðar bát-
inn, sem fórst sama veturinn, þá var
Þórður Halldórsson frá Dagverðará
mjög hætt kominn.
Næstu árin var Guðni stýrimaður
á bátum, lengst á m/b Bjarna Ólafs-
syni með bræðrunum Jónsteini og
Leifi Halldórssonum. Sumarið 1962
var Guðni með m/b Bjarna Ólafsson
á dragnót fyrir Halldór Jónsson, en
allir stærri bátarnir voru fyrir
norðan á síld. Hann var að fara í
róður snemma morguns og gekk nið-
ur Skálholtstúnið, en blautt var á.
Það vildi svo illa til að hann missti
fótanna og skall svo harkalega niður
á herðarnar að hann hlaut veruleg
bakmeiðsli af. Næsta árið var hann
alveg frá vinnu og tekjulaus, en átti í
meiðslunum mörg ár eftir það.
Í þessum veikindum tók hann þá
ákvörðun, að upp frá því mundi hann
sinna kölluninni og þjóna guði og
mönnum. Hann lagði skipsstjórn á
hilluna, lærði af móður sinni og syst-
ur að búa til mat og var eftir það
kokkur á bátum, lengst af á m/b
Matthildi með Kristmundi Halldórs-
syni. Hann starfaði ötullega fyrir
kirkjuna, að kristniboðsmálum og
var óþreytandi stoð og stytta þeirra
er leituðu til hans og hjálpar voru
þurfi.
Í ársbyrjun 1980 keypti hann
trefjaplastskel að trillubát og fékk
okkur bræðurna í félag með sér,
þannig að Þórður vann að vélarnið-
ursetningu og öllum frágangi, en
Yoko kona mín safnaði fyrir vélinni
og öðrum fylgihlutum.
Þetta var mikill gleði- og upp-
skerutími. Gamall draumur hans var
nú að rætast, Guðni var nú að upp-
skera að hluta það sem hann hafði
sáð til, er hann lofaði okkur að vera
með sér um borð í bátum og tók okk-
ur með í róðra þegar við vorum
drengir. Þórður var bæði laginn og
natinn við að útbúa bátinn eins og
Guðna best líkaði, enda varð þeim vel
til vina, oft var glatt á hjalla í bíl-
skúrnum og eldhúsinu hjá mömmu
sem oft hellti aukalega uppá könn-
una þennan vetur og vor. Atli Már
systursonur minn var á 3. ári og öll-
um stundum í kring um frændur sína
í bílskúrnum hjá afa.
Nú var eins og Guðni væri kominn
í hlutverkið hans Sveins, hann sagði
til og leiðbeindi, en naut starfskrafta
þeirra yngri. Hann var sinn eigin
húsbóndi og starfaði að því sem hann
hafði mest yndi af. Atli Már á góðar
minningar frá því er Guðni kenndi
honum að meðhöndla bátinn og leyfði
honum stundum að skreppa út fyrir
bryggjuhausana á sumarkvöldum til
að draga fisk. Það var honum mest
gleði að kenna ungviðinu að bjarga
sér, enda var hann óþreytandi að
leiðbeina okkur og hvetja til að tak-
ast á við verkin.
Guðni naut þess í 12 ár að róa á
Maríu hvert sumar. En sumarið 1992
fékk hann heilablóðfall úti á sjó og
komst þó til hafnar Ólafsvík á óskilj-
anlegan hátt. Þar lauk hans síðasta
róðri og við tóku erfið ár hrakandi
heilsu.
Síðustu árin lá hann rúmfastur á
St. Franciskus-spítalanum í Stykk-
ishólmi, naut þar einstaklega góðrar
aðhlynningar og vináttu starfsfólks-
ins sem varð í raun hans nánasta fjöl-
skylda.
Orðin karlmenni og drenglyndi
hafa fengið dýpri merkingu í hugum
okkar við kynnin af honum, en ella
hefði orðið. Hann var glaðsinna og
hreinskiptinn, hann gladdist af ein-
lægni yfir því sem fagurt var og gott,
en allt í fari og háttsemi manna, sem
var lífinu og lífgjafanum andstætt,
var honum andstyggð.
Systur mínar tvær fengu það hlut-
skipti að vera við dánarbeð hans,
finna styrk og frið þess sem ekkert
brestur, er hann fól önd sína guði á
hinstu stundu.
Egill Þórðarson.
Í dag kveðjum við frá Ólafsvíkur-
kirkju mætan og virtan samborgara,
Guðna Sumarliðason sjómann.
Vegna heilsubrests mátti Guðni sæta
því hlutskipti að vera án starfsgetu í
um 13 ára tímabil eða frá því hann
varð 66 ára að aldri, þar af hefur
hann dvalist 8 ár á sjúkrahúsinu í
Stykkishólmi þar sem hann lést hinn
12. febrúar sl. Þungbærastur var þar
sá hlutinn sem málfötlun hans var
því mestan hluta þessa tímabils hef-
ur hann getað numið það sem við
hann var sagt en nær ekkert getað
tjáð sig. Þetta var þung raun fyrir
mann sem mikið hafði komið við sögu
hér og þekkti því vel til mála enda
verið hér virkur í sjómennsku, fé-
lags- og menningarmálum. Auk
þessa hafði hann starfað að málum
kirkju og kristni, m.a. verið með-
hjálpari við í Ólafsvíkurkirkju í 22 ár,
styrkti langtímum saman við margt
starfið á kristilegum vettvangi, bæði
hér heima og erlendis. Guðni giftist
aldrei eða stofnaði til fjölskyldu.
Hann bjó alla tíð með móður sinni
meðan henni entist aldur og heilsa.
Fjölskylda Guðna mátti mæta þeirri
þungu raun að faðir þeirra systkina
féll frá árið 1930 eftir langvarandi
veikindi. Guðni var þá 5 ára og yngsti
sonurinn aðeins 3ja ára. Móðirin axl-
aði nú það hlutverk að hafa með
höndum forsjá 5 barna sem hún og
gerði alla tíð með miklum sóma.
Við, börn og unglingar hér í þorp-
inu, tókum fljótlega eftir sterkri
samheldni og samstöðu fjölskyld-
unnar í Félagshúsi á Snoppu; áber-
andi var góð framkoma þeirra og hve
vel þau undu hlutskipti sínu þótt ekki
væri alltaf af miklu að taka. Þeim var
mikill styrkur að því að í næsta húsi
við þau bjó Katrín, amma þeirra og
sambýlismaður hennar, fjölfróður,
aldraður maður. Þau reyndust þeim
mikil stoð og stytta. Sveinn Skúla-
son, sambýlismaður Katrínar, gekk
börnunum í afa stað. Uppfræddi
hann bræðurna um allt er varðaði
sjómennsku og grundvöll fiski-
mennskunnar, miðlaði þeim þekk-
ingu sem bræðurnir námu, þá ungir
að árum. Á uppvaxtarárum okkar
piltanna í þorpinu, utan venjulegrar
skólagöngu þess tíma, var ekki ann-
að frekast við að vera en fjaran, sjór-
inn, gamla höfnin þá í byggingu og –
að svo miklu leyti sem við vorum fær-
ir um, skepnuhirðing. Á síðari hluta
4. áratugarins var forvitni okkar því
að mestu leyti bundin við höfnina og
fór þar nánast ekkert fram hjá okkur
sem þar gerðist. Þilfarsbátar sem þá
voru keyptir hingað voru í okkar
huga stórviðburðir, ekki hvað síst
eftir að hraðfrystihús tók til starfa og
til varð heilsársvinnustaður, pening-
ar fóru að streyma hér um og öll
merki uppbyggingar voru fyrir hendi
í þorpinu. Hér horfðu því tugir pilta
aðeins í eina átt, að bátunum, fiskilín-
um og dragnótarveiðum. Fimmti
áratugurinn færði hingað til lands
mikla spennu. Heimsstyrjöld var
skollin á, mikil eftirspurn eftir fryst-
um fiskafurðum, bátum fjölgaði hér,
allsherjaruppbygging átti sér stað
hér í Ólafsvík. Guðni haslaði sér fljót-
lega völl á dragnótabátum en þar
varð hann fyrir alvarlegu slysi við að
festast í dragnótarspili báts sem
hann var á, hlaut hann þar höfuð-
meiðsli sem álitið var að hann kæm-
ist yfir en hann var þá aðeins 17 ára
gamall. Þegar frá leið varð reyndin
nú önnur. Þrátt fyrir þetta stefndu
þeir bræður fram á við og festu kaup
á öflugum báti, „Haföldunni“ árið
1948. Hafaldan var hið traustasta
skip. Guðni rak bátinn í um 5 ár en
snemma á því tímabili hafði hann
orðið fyrir því áfalli að missa Sum-
arliða bróður sinn í hörmulegu slysi í
línuóðri. Sumarliði var mikill efnivið-
ur sem sjómaður og öllum mikill
harmdauði. Þetta varð Guðna mikið
áfall og jók á honum álagið því bát-
urinn var að mörgu leyti erfiður hér í
höfninni, sérstaklega vegna þess
hversu djúpristur hann var. Guðni
hafði um tíma haft mikinn áhuga á að
prófa að veiða í þorskanet. Fordómar
gagnvart hugmyndinni voru
ríkjandi; það yrði erfitt sökum mis-
dýpis og harðra strauma. Dr. Lúðvík
Kristjánsson – en hann og Guðni
voru bræðrasynir – hvatti frænda
sinn og studdi í þessum efnum. Guðni
hóf þessa tilraun í mars 1953;
þorskanetin voru lögð í grunnan sjó á
Skarðsvík. En þá skeði það óhapp
sem batt enda á útgerðarsögu
Guðna, – að bátur hans losnaði frá
bryggju þegar mannskapurinn var í
landi utan einn. Rak bátinn í suðaust-
an hvassviðri upp á klappir norðan
við höfnina. Tókst með naumindum
að bjarga þeim manni sem þar var
um borð en báturinn gjöreyðilagðist
þarna á Norðurtanganum. Hin miklu
tíðindi af tilraun Guðna voru hins
vegar þau að þorskanetin hans á
Skarðsvíkinni voru full af þorski.
Varð það því öðrum hvatning að
skipta nú yfir á net. Ýmsir erfiðleikar
voru þó til staðar til að byrja með en
Vélsmiðjan Sindri hér í Ólafsvík
leysti þá með sóma með hönnun og
smíði nýrra netadreka og nýrri gerð
netaspilsskífa. Bylting hafði orðið í
fiskveiðum á norðanverðu Snæfells-
nesi og við Breiðafjörð, í kjölfarið
hófst stöðug uppbygging á svæðinu,
allt fram á þennan dag. Guðni hætti
síðar útgerðarrekstri. Af ýmsum or-
sökum hafði álagið orðið honum um
megn auk einkenna afleiðinga höfuð-
slyssins forðum sem gerðu vart við
sig og fylgdu honum æ síðar. Því réð
SIGFÚS GUÐNI
SUMARLIÐASON
Kistur - Krossar
Prestur - Kirkja
Kistulagning
Blóm - Fáni
Val á sálmum
Tónlistarfólk
Sálmaskrá
Tilk. í fjölmiðla
Erfisdrykkja
Gestabók
Legstaður
Flutningur kistu á
milli landa og
landshluta
Landsbyggðar-
þjónusta
ÚTFARARSTOFA ÍSLANDS
Símar 581 3300 - 896 8242
Allan sólarhringinn - Áratuga reynsla
Suðurhlíð 35 — Fossvogi — www.utforin.is
Sverrir
Einarsson
Sverrir
Olsen
Bryndís
Valbjarnardóttir
Oddur
Bragason
Guðmundur
Þór Gíslason
Komum heim til aðstandenda ef óskað er