Morgunblaðið - 21.05.2005, Blaðsíða 18

Morgunblaðið - 21.05.2005, Blaðsíða 18
 !"#$%&                                                                                             !   " #     # $ %       #        $ !       !    ! %!   '  '( )*   +    ,  -   . . ,  +  / 0 01  2     +,  + -   . . ,    0  1 3 VÍSINDAMENN í Suður-Kóreu hafa greint frá því að þeim hafi tek- ist að rækta einstaklingsbundnar stofnfrumur fyrir ellefu einstak- linga með því að koma erfðaefni þeirra fyrir í gjafaeggjum úr kon- um, en kjarninn hafði verið fjar- lægður úr eggjunum. Árangurinn er sagður hafa verið mjög góður og glæðir vonir um að hægt verði að nýta slíka tækni til lækninga á ill- vígum sjúkdómum. Vísindamenn- irnir vara þó við því að enn sé langt í að hægt verði að fjöldaframleiða slíkar frumur. Sagt er frá niðurstöðum rann- sóknarinnar í nýjasta hefti tímarits- ins Science. Dr. Woo Suk Hwang, prófessor við háskólann í Seoul, fór fyrir teymi vísindamanna sem áður hafa komist í fréttirnar því að í febrúar 2004 urðu þeir fyrstir til að tilkynna að þeim hefði tekist að ein- rækta mannsfósturvísi og taka úr honum stofnfrumur. Vilja ekki vekja óraunhæfar væntingar Niðurstaða rannsókna vísinda- mannanna nú er sögð marka enn frekari skref fram á við í þeirri við- leitni að lækna eða meðhöndla erf- iða sjúkdóma eins og til dæmis Parkinsons-veiki eða sykursýki með því að klóna „lækningarstofnfrum- ur“ og koma þeim fyrir í sjúklingi, með það fyrir augum að þær komi í stað annarra sem sýktar eru. Segja vísindamennirnir að lítil hætta sé á því að ónæmiskerfi sjúk- lings myndi hafna nýju frumunum, enda deili þær erfðaefni með sjúk- lingnum þar sem kjarni frumunnar kemur einmitt úr honum. Gerald Schatten, vísindamaður við læknadeild háskólans í Pitts- burgh í Bandaríkjunum, segir rannsóknir þessar „meiriháttar ár- angur hvað varðar þau vísindi að nota stofnfrumur til að laga skaða sem sjúkdómar og meiðsl valda fólki“. „Þessi rannsókn sýnir að hægt er að rækta stofnfrumur sem eru bundnar einum einstaklingi burtséð frá aldri hans og kyni og að upp- bygging þessara frumna er erfða- fræðilega alveg sú sama og sjúk- lingsins,“ sagði Schatten ennfremur en hann tók þátt í suður-kóresku rannsókninni. Dr. Hwang sagði hins vegar mik- ið verk óunnið. Langur tími gæti liðið áður en hægt yrði að nota þessa tækni til að þróa meðferð- arúrræði. Hwang benti til að mynda á að enn skorti tækni til að þróa leið til að beina stofnfrumunum í þá þróun- arátt sem þörf er á í tilfelli hvers sjúklings fyrir sig. „Sumir erlendir vísindamenn hafa sagt að það gæti tekið þrjá til fimm áratugi [að þróa tæknina þannig að hún geti gagnast fólki með ólæknandi sjúkdóma], aðrir hafa talað um aðeins fáein ár,“ sagði Ahn Curie, einn vísindamannanna við Seoul-háskóla sem þátt tók í rannsókninni. „Við munum leggja hart að okkur en við viljum ekki vekja óraunhæfar væntingar.“ „Mjög áhugaverðar fréttir“ „Þetta eru mjög áhugaverðar fréttir,“ sagði Sveinn Guðmunds- son, yfirlæknir í Blóðbankanum, þegar Morgunblaðið leitaði við- bragða hans í gær en Blóðbankinn hefur unnið að rannsóknum á blóð- myndandi stofnfrumum síðastliðin tíu ár. „Þetta sýnir hina miklu möguleika sem geta falist í vinnu með stofnfrumur,“ segir hann enn- fremur. „Við fyrstu sýn þá sýnist mér hér fást staðfesting á því að mönnum er alvara í að færa þessar tæknifram- farir ekki inn á það sem margir ótt- uðust, s.s. klónun einstaklinga, heldur klónun tiltekinna frumuteg- unda. Og þetta gæti markað þátta- skil, verið eitthvað sem á næstu tíu árum myndi gerbreyta sýn okkar á meðferð tiltekinna sjúkdóma,“ sagði Sveinn. Siðlausar rannsóknir? Sem fyrr segir urðu vísindamenn- irnir í Seoul fyrstir til þess í febrúar í fyrra að einrækta mannsfósturvísi og taka úr honum stofnfrumur. Breskir vísindamenn við háskólann í Newcastle hafa nú fetað í fótspor þeirra og var greint frá því í gær. Ekki eru allir á eitt sáttir um þessar rannsóknir og telja sumir þær siðlausar, ekki eigi að gera til- raunir á sviði sem hefur með sjálfa sköpun mannlegs lífs að gera. Hwang, sem stýrir rannsókninni í Seoul, sagði siðferðileg sjónarmið hins vegar mjög ráða ferðinni hjá þeim og með hliðsjón af hinni sið- ferðilegu spurningu kæmi ekki til greina að fara of geyst í þessum efnum. Ræktuðu stofnfrumur sérsniðnar fyrir sjúklinga Eftir Davíð Loga Sigurðsson david@mbl.is Reuters Dr. Woo-suk Hwang, prófessor við Seoul-háskóla, veifar til blaðamanna eftir að skýrt var frá því að suður-kóreskum vísindamönnum undir stjórn hans hefði tekist að rækta stofnfrumur sem eru sérsniðnar fyrir sjúklinga. 18 LAUGARDAGUR 21. MAÍ 2005 MORGUNBLAÐIÐ ERLENT THE NEW York Times birti í gær frétt þar sem fram koma ýtarlegar upplýsingar um illa meðferð bandarískra hermanna á föngum í Afganistan, meðal annars pynt- ingar sem leiddu til dauða tveggja fanga. Í fréttinni er stuðst við 2.000 síðna trúnaðarskjal um rann- sókn Bandaríkjahers á málinu. The New York Times kvaðst hafa fengið skjalið frá manni sem hefði tekið þátt í rannsókninni. Honum ofbauð yfirheyrsluaðferðir hermannanna og fyrstu viðbrögð hersins í málinu. Í fréttinni er skýrt mjög ýtar- lega frá aðdraganda þess að tveir fangar dóu í fangelsi Bandaríkja- hers í Bagram í Norður-Afganist- an í desember 2002. Hlekkjaður við klefaloftið í fjóra daga Úlnliðir annars fanganna, Dilaw- ars, 22 ára leigubílstjóra, voru hlekkjaðir við loft fangaklefans í fjóra daga. Dilawar var einnig bar- inn hvað eftir annað í fæturna í nokkra daga áður en hann var færður til yfirheyrslu um flug- skeytaárás á bandaríska herstöð í Afganistan. Einn hermannanna sagði rann- sóknarmönnum hersins að Dilawar hefði hrópað „Allah, Allah“ í sífellu þegar hann var barinn fyrir yfir- heyrsluna. „Þetta varð að brand- ara og menn fóru oft í klefann til þess eins að heyra hann ákalla All- ah. Þetta hélt áfram í sólarhring og ég held að hann hafi orðið fyrir meira en hundrað höggum.“ Eftir yfirheyrsluna var Dilawar færður aftur í klefann og hlekkj- aður við loftið. Verðirnir sáu að fanginn var orðinn mjög máttfar- inn og gat ekki beygt fæturna vegna pyntinganna, en samt liðu nokkrar klukkustundir þar til læknir fór inn í klefann. Fanginn var þá dáinn. Nokkrum mánuðum síðar kom- ust rannsóknarmenn hersins að því að flestir hermennirnir, sem yf- irheyrðu Dilawar, voru sannfærðir um að hann væri saklaus. Fanginn hafði aðeins verið svo óheppinn að aka framhjá herstöðinni þegar árásin var gerð. Afganskur skæruliðaforingi, sem handsamaði Dilawar, var síðar handtekinn vegna gruns um að hann hefði sjálfur staðið fyrir árásinni. Talið er að hann hafi afhent hermönn- unum Dilawar til að ávinna sér traust þeirra. Seinir að viðurkenna dánarorsökina Sex dögum áður hafði annar fangi, Habibullah, dáið eftir að hafa sætt svipuðum pyntingum. Ekki kemur fram hvað hann var sakaður um, en hann var sagður „mikilvægur“ fangi og bróðir fyrr- verandi foringja í her talibana. Talsmenn Bandaríkjahers sögðu í fyrstu eftir dauða fanganna að ekkert benti til þess að þeir hefðu dáið vegna illrar meðferðar og yf- irheyrsluaðferðir hermannanna væru „almennt viðurkenndar“. Þeir héldu þessu jafnvel fram eftir að dánardómstjórar hersins höfðu komist að þeirri niðurstöðu að um manndráp væri að ræða, að sögn The New York Times. Margir hermannanna voru síðar fluttir til Íraks og foringi þeirra stjórnaði yfirheyrslum í Abu Ghraib-fangelsinu illræmda þar sem fangar voru pyntaðir og nið- urlægðir. Bagram-málið var að lokum rannsakað að nýju og rannsókn- armennirnir komust að þeirri nið- urstöðu í október í fyrra að líklega væri ástæða til að ákæra 27 her- menn sem störfuðu í fangelsinu. Aðeins sjö þeirra hafa verið ákærðir og enginn hefur verið sak- felldur. Að sögn The New York Times kemur fram í trúnaðarskjalinu að í sumum tilvikum voru fangar pynt- aðir í því skyni að afla upplýsinga en í öðrum tilvikum til að refsa þeim fyrir óhlýðni. Sumir her- mannanna virðast þó hafa pyntað fanga til þess eins að fá útrás fyrir grimmd eða einfaldlega vegna þess að þeim leiddist. Í skjalinu er meðal annars sagt frá hermanni sem traðkaði á hálsi fanga, sem lá á gólfinu, og spark- aði í kynfæri annars. Þá eru fang- ar sagðir hafa verið neyddir til að kyssa skó hermanna og niður- lægðir með ýmsum öðrum hætti. Liðþjálfi í Bagram sagði rann- sóknarmönnunum að litið hefði verið á fangana sem hryðjuverka- menn þar til annað væri sannað. George W. Bush Bandaríkjaforseti ákvað í febrúar 2002 að liðsmenn al-Qaeda og talibana ættu ekki að njóta verndar Genfar-samninganna um meðferð stríðsfanga og her- mennirnir töldu því að þeir gætu „vikið svolítið frá reglunum“, eins og liðþjálfinn orðaði það. Pyntuðu fanga til bana og vissu um sakleysi hans Pyntingar bandarískra hermanna á föngum í Afganistan tíundaðar í trúnaðarskjali um rannsókn Bandaríkjahers Reuters Ungir Palestínumenn hrópa vígorð gegn Bandaríkjunum á fjölmennum mótmælafundi í gamla borgarhlutanum í Jerúsalem í gær. Efnt var til mót- mælanna vegna frétta um að bandarískir hermenn hefðu vanhelgað Kór- aninn, helgirit múslíma, í fangelsi Bandaríkjahers í Guantanamo á Kúbu. Eftir Boga Þór Arason bogi@mbl.is
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.