Morgunblaðið - 27.05.2005, Qupperneq 28

28 FÖSTUDAGUR 27. MAÍ 2005 MORGUNBLAÐIÐ
DAGLEGT LÍF
Nýr og girnilegur
uppskriftavefur á mbl.is
Aðferð:
Hrærið gerið saman við ylvolga
mjólkina, látið standa í 5 mín. Öllum
þurrefnum blandað saman með
hnoðaranum. Bætið öllum vökva
saman við ásamt eggi, beikoni og
ólífum. Hnoðið deigið í 5 mín. Takið
úr skálinni, mótið í snittubrauð og
skerið síðan í 2 cm þykkar sneiðar.
Þetta ættu að verða 15-20 hleifar,
um 40 g á þyngd. Látið hefast í 20
mín. við stofuhita. Stráið rifnum
parmigiano osti yfir brauðið og bak-
ið við 200°C í 20 mín. Skvettið 1 dl
af vatni í ofninn um leið og bakstur-
inn hefst.
Beikon- og ólífubrauði lí
Hráefni:
650 g hveiti
4 tsk. þurrger, sléttfullar (1 bréf)
1 tsk. lyftiduft, sléttfull
2 tsk. salt, sléttfullar
75 g smjör
1-1/2 dl mjólk, ylvolg
1-1/2 dl vatn, ylvolgt
150 g beikon í strimlum,
þurrsteikt og hakkað
70 g svartar ólífur, sneiddar
70 g gænar ólífur, sneiddar
1 egg
100 g parmigiano ostur
Hún amma mín yrði hissa efhún sæi til mín núna,“ segirGuðrún brosandi. Þar á hún
við prestsfrúna Áslaugu Ágústs-
dóttur, konu sr. Bjarna Jónssonar
Dómkirkjuprests, sem hélt stórt
heimili í Reykjavík sem oft var notað
fyrir kirkjulegar athafnir. „Amma er
mér ákveðin fyrirmynd og hefur
hjálpað mér mikið. En það var það
síðasta sem mér datt í hug þegar ég
var á kafi í pólitíkinni og Rauðsokka-
hreyfingunni að ég færi í fötin henn-
ar,“ segir Guðrún þar sem hún situr
á heimili sínu í Stokkhólmi sem jafn-
framt er notað fyrir opinberar at-
hafnir.
Guðrún og Svavar Gestsson,
sendiherra í Svíþjóð, halda ósjaldan
boð í sendiherrabústaðnum í Stokk-
hólmi og það er reglan frekar en
undantekningin að Guðrún sjái um
veitingarnar.
Blaðað í nóbelsbókinni
Í Svíþjóð er fjallað sérstaklega um
einn kvöldverð á hverju ári, þ.e. nób-
elskvöldverðinn 10. desember. Mat-
seðillinn og samkvæmiskjólarnir
vekja mikla athygli og sýnt er beint
frá veislunni í sænska ríkissjónvarp-
inu. Matreiðslubók, Nobelfesten,
með uppskriftum af völdum réttum
allt frá árinu 1901 hefur verið gefin
út í Svíþjóð og er hún ein af þeim
bókum sem Guðrún hefur bætt í ört
vaxandi safn matreiðslubóka á und-
anförnum árum. „Já, ég átti þrjár
matreiðslubækur þegar ég byrjaði í
þessum bransa en nú á ég bóka-
safn,“ segir Guðrún brosandi og
blaðar í nóbelsbókinni. „Ég nota
þessa bók mikið og forrétturinn frá
1901 stendur svo sannarlega fyrir
sínu.“ Þar á hún við laxasalat sem
var einn af smáréttunum sem boðið
var upp á í fyrstu nóbelsveislunni ár-
ið 1901. Eftirréttinn frá því ári hefur
Guðrún einnig gefið gestum sínum
við góðar undirtektir. Sá getur verið
erfiður í fyrsta skipti en Guðrún seg-
ir ekkert að óttast og um að gera að
prófa.
Laxasalat
3 tómatsneiðar
3 sneiðar soðnar möndlukartöflur
75 g reyktur lax í þunnum sneiðum
1 dl olía
2 msk. rauðvínsedik
1 msk. sinnep
1 tsk. sykur
1 msk. smátt saxaður graslaukur
1 msk. smátt saxaður rauðlaukur
Leggið saman tómatsneiðar,
soðnar möndlukartöflur í sneiðum
og reyktan lax. Hrærið saman olíu,
rauðvínsediki, sinnepi og sykri. Hell-
ið yfir. Stráið svo graslauk og rauð-
lauk yfir. Guðrún notar glært hun-
ang í stað sykurs.
Apríkósutartalettur
með ís
handa 6
2 smjördeigsþynnur
(keyptar frosnar í
pakka)
6 ferskar aprík-
ósur eða 12
hálfar úr dós
1 dl rifsberja-
eða reyni-
berjahlaup
6 dl vanilluís
Fylling:
150 g möndlumassi
(marsipan)
75 g smjör
2 egg
1 tsk. hveiti
tsk. sykur
½ dl rjómi
Apríkósusósa:
5 ferskar apríkósur
eða 10 hálfar úr dós
msk. sítrónusafi
2 msk. sykur
Þíðið smjördeigsþynnurnar og
breiðið út í tvöfalda stærð. Stillið
ofninn á 175ºC.
Fylling: Hrærið sykur og smjör
hvítt og létt. Rífið möndlumassann á
rifjárni. Bætið í eggjum, hveiti,
möndlumassanum og rjómanum.
Skiptið smjördeiginu í 6 bita.
Fóðrið 6 ofnföst form með deiginu
með, jafnið með hnífi á köntunum
(það gengur sérlega vel ef formun-
um er skellt inn í frysti dálitla stund
áður en skorið er). Fyllið formið að
3⁄4 með möndlumassadeiginu. Bakið í
u.þ.b. 15 mínútur í miðjum ofni. Lát-
ið kólna. Þá er komið að sósunni.
Hrærið apríkósurnar (ekki gleyma
að taka úr þeim steininn og afhýða
þær!) með sítrónusafanum og sykr-
inum þar til þetta er orðið að mauki,
þynnið með smásafa af niðursoðnu
apríkósunum eða vatni, ef þarf. Hér
kemur matvinnsluvél í góðar þarfir.
Sneiðið niður það sem eftir er af
apríkósunum. Hitið hlaupið. Skiptið
apríkósusneiðunum niður á tarta-
letturnar. Hellið hlaupinu yfir. Setj-
ið sósuna á diska, tartaletturnar þar
ofan á og eina vanilluískúlu við hlið-
ina.
„Fyrir okkur sem þurfum oft að
flýta okkur er hægt að svindla með
því að kaupa barnaapríkósumauk og
bæta í það sítrónusafa og sykri.“
Sænskar kjötbollur
Kjötbollur eru einn af þjóð-
arréttum Svía. Matreiðsluferill Guð-
rúnar hófst einmitt með kjötbollum
og hún segist hafa lært margt síðan
hún sauð bragðlausar kjötfarsbollur
á fyrstu búskaparárunum eða þegar
hún ásamt fleiri námsmönnum í Ed-
inborg í Skotlandi sveið skoska
kindahausa og bjó til sviðasultu. „Á
þessu heimili eru aldrei svið handa
erlendum gestum og fyrir mér eru
kjötfarsbollur alltaf hvunndags-
matur. En sænskar kjötbollur geta
verið herramannsmatur og oft gríp
ég til þeirra þegar gestir koma
óvænt.“
Sænskar kjötbollur
Hægt er að hafa kjötboll-
urnar stórar ef þær eru aðal-
réttur og smáar ef þær eru
bornar fram sem
fingramatur. Þær
má hæglega frysta.
Fyrir 4–6
450 g nautahakk
1 lítill laukur (helst rauð-
ur), smátt saxaður
1 tsk. salt
1–1½ tsk. allrahanda
1 eggjarauða
½ bolli ósætt brauð, lagt í
bleyti í ½ bolla af heitu
vatni
Smjör til steikingar
Blandið vel saman hakk-
inu, lauknum, saltinu, allra-
handa, egginu og brauðinu.
Búið til eina bollu og steikið í
smjörinu á þykkri pönnu til
að athuga bragðið. Bætið við
salti og pipar eða allrahanda
eftir smekk. Mótið kjötboll-
urnar. Það verður auðveld-
ara ef þið dýfið höndunum í
kalt vatn eða notið tvær te-
skeiðar. Steikið bollurnar,
8–10 í einu, í bræddu smjör-
inu við miðlungshita. Hristið
pönnuna við og við til að
bollurnar haldi forminu og
brúnið jafnt á öllum hliðum.
Guðrún segist vera með allar klær
úti eftir góðum uppskriftum að ís-
lenskum réttum og segir bækur
Nönnu Rögnvaldardóttur hafa verið
henni stöðug uppspretta. „Ég hef
líka hringt á veitingastaði til að fá
uppskriftir.“ Á síðasta ári var
sænsku konungshjónunum boðið til
kvöldverðar í íslenska sendi-
herrabústaðnum í tengslum við op-
inbera heimsókn þeirra til Íslands.
Og þar voru hvorki soðnar kjötboll-
ur né sviðnir kindahausar á boð-
stólum, heldur íslenskt lambakjöt
meðal annars. „Mér var treyst til að
sjá um innkaupin en kokkar frá Hót-
el Nordica á Íslandi sáu um elda-
mennskuna og bjuggu til guð-
dómlega máltíð sem vakti mikla
lukku. Og þetta fólk kallar ekki allt
ömmu sína,“ segir Guðrún.
 MATARKISTAN | Guðrún Ágústsdóttir gluggar í matreiðslubækur í sendiherrabústaðnum í Stokkhólmi
Veisluréttir fyrir nóbelsverðlaunahafa
Eftir Steingerði Ólafsdóttur
steingerdur@mbl.is
Morgunblaðið/Steingerður
Guðrún sér oftast sjálf um veitingarnar þegar gestkvæmt er í sendiherrabústaðnum.
Apríkósutartalettur og
laxasalat eru meðal þess
sem er á borðum í mat-
arboðum hjá sendiherra-
hjónunum í Svíþjóð.