Morgunblaðið - 23.08.2005, Blaðsíða 14

14 ÞRIÐJUDAGUR 23. ÁGÚST 2005 MORGUNBLAÐIÐ
ERLENT
Ósló. AFP. | Norska lögreglan skýrði
frá því í gær að hún grunaði átta
menn um að hafa verið viðriðna
ránið mikla í Munch-safninu fyrir
ári og er þeirra nú ákaft leitað.
Aðrir fimm hafa þegar verið
ákærðir vegna ránsins á hinum
verðmætu málverkum Edvards
Munchs, „Ópinu“ og „Madonnu“.
Þrír þeirra eru enn í haldi lögreglu,
en tveimur hefur verið sleppt.
„Það eru átta nýir menn grun-
aðir,“ staðfesti Iver Stensrud, rann-
sóknarlögreglumaður á blaða-
mannafundi, en hann stýrir
rannsókn málsins. „Við sjáum fram
á frekari handtökur,“ bætti hann
við.
Stensrud segir mennina átta vera
í hópi 10–15 manna sem talið er að
hafi skipulagt ránið.
22. ágúst 2004 réðust tveir vopn-
aðir og hettuklæddir menn inn í
Munch-safnið í Ósló og ógnuðu
starfsfólki með skotvopnum. Skelf-
ingu lostnir ferðamenn fylgdust
með atburðinum. Eftir að hafa þrif-
ið niður málverkin tvö flúðu þeir af
vettvangi á stolnum bíl, sem ekið
var af félaga þeirra.
Síðan hefur lögreglan í Ósló ver-
ið þess fullviss að hún myndi hafa
hendur í hári ræningjanna og að
málverkin fyndust og kæmust í
hendur réttmætra eigenda á ný.
Málverkanna er þó enn saknað.
Hafa yfirvöld í Ósló boðið 20 millj-
ónir íslenskra króna hverjum þeim
sem gefið geti upplýsingar um hvar
þau sé að finna, en án árangurs.
Stensrud viðurkennir að rann-
sókn málsins hafi verið mun erf-
iðari en búist hefði verið við. Segir
hann að meðal annars hafi heimild-
armenn í undirheimunum, sem lög-
reglan treysti oft á, ekki getað gef-
ið haldgóðar upplýsingar. Þar að
auki hafi borist margar rangar vís-
bendingar, ekki síst frá öðrum
löndum.
Reuters
Ópið eftir Edvard Munch er eitt af þekktustu málverkum í heimi.
Átta leitað vegna
Munch-ránsins
Washington. AFP. | Ólíkar skoðanir
bandarískra þingmanna á veru
bandarísks herliðs í Írak voru í
sviðsljósinu nú
um helgina og
eru þær sagðar
endurspegla vax-
andi óánægju í
Bandaríkjunum
með Íraksstríðið.
„Við eigum að
fara að huga að
því hvernig við
getum komið
okkur burt,“
sagði Chuck Hagel, áhrifamikill
öldungadeildarþingmaður í röðum
repúblikana, í viðtali við Fox-sjón-
varpsstöðina á sunnudag. „Ég tel,
að afskipti okkar hafi orðið til að
kynda undir ólgu í öllum Miðaust-
urlöndum og hún á eftir að aukast,
því lengur sem við verðum í Írak.“
Carl Levin, einn öldungadeildar-
þingmanna demókrata, var á sama
máli og Hagel í viðtali við frétta-
sjónvarpsstöðina CNN og sagði, að
Bandaríkjastjórn ætti að koma
þessu til skila við Íraka: „Þið verðið
að leysa ykkar eigin vandamál. Ef
þið getið ekki komið ykkur saman
um stjórnarskrá, neyðumst við til að
tímasetja brottför okkar.“
Ýmsir aðrir þingmenn segja upp-
gjafartón vera í tali af þessum toga,
þar á meðal George Allen, einn þing-
maður repúblikana.
„Fremsta víglínan í hryðjuverka-
stríðinu er í Írak og við getum ekki
bara lagt niður skottið og hlaupið
burt,“ sagði Allen en á laugardag
kom það fram í viðtali við Peter
Schoomaker, æðsta hershöfðingjann
í Bandaríkjaher, að varnarmálaráðu-
neytið gerði ráð fyrir þeim mögu-
leika, að bandarískur her yrði í Írak í
fjögur ár enn.
Bush reynir að
auka stuðninginn
„Það versta sem hugsast getur er
að hlaupa burt frá hálflamaðri
stjórn, sem yrði þá hugsanlega eitt
af vandamálunum í hryðjuverka-
stríðinu en ekki einn af sigrunum,“
sagði repúblikaninn og öldunga-
deildarþingmaðurinn Lindsey Gra-
ham.
George W. Bush forseti, sem nú er
í sumarfríi á búgarði sínum í Texas,
er þar umkringdur af fólki sem safn-
ast hefur saman til að mótmæla
Íraksstríðinu. Hann hefur þó lagt
upp í fimm daga ferð til að auka
stuðning almennings við veru banda-
ríska hersins í Írak og sagði í út-
varpssviðtali á laugardag, að herset-
an þar gerði aðra hryðjuverkaárás á
Bandaríkin ólíklegri en ella.
Þingmenn repúblikana, sem al-
mennt styðja stefnu Bush, viður-
kenna samt að bandarískur almenn-
ingur sé farinn að ókyrrast. Nú telja
57% kjósenda að Íraksstríðið hafi
aukið hættu á hryðjuverkum en ekki
dregið úr henni.
Meira en 1.800 Bandaríkjamenn
hafa fallið í Írak og margfalt fleiri
hafa særst og margir örkumlast. Þá
leikur kostnaðurinn á tugum þús-
unda milljarða ísl. kr.
Deilt um veru banda-
rísks herliðs í Írak
Chuck Hagel
Þingmenn repúblikana viðurkenna að bandarískur al-
menningur sé farinn að ókyrrast yfir Íraksstríðinu
Genf. AFP. | Það mun taka Samein-
uðu þjóðirnar (SÞ) að minnsta kosti
150 ár að ná þeim markmiðum sem
þær höfðu sett sér varðandi heil-
brigði barna fyrir árið 2015.
Alþjóðaheilbrigðismálastofnunin
(WHO) ítrekaði í gær að mark-
miðin, sem sett voru árið 2000,
myndu aldrei nást á settum tíma
eins og staðan væri nú. Þá hafi ver-
ið ákveðið að fyrir árið 2015 skyldi
hafa náðst að minnka barnadauða í
heiminum um tvo þriðju miðað við
það sem hann var árið 1990.
Í nýrri skýrslu sem stofnunin
hefur gefið út kemur fram að þótt
ýmislegt bendi til þess að framfarir
hafi orðið séu of mörg ríki, einkum
þau allra fátækustu, að dragast aft-
ur úr hvað varðar heilbrigði. Þrátt
fyrir sett markmið um að helminga
hungursneyð í heiminum og halda
aftur af dánartíðni barna sé raunin
sú að ástandið hafi versnað í fátæk-
um ríkjum sem stríði við mörg þrá-
lát heilbrigðisvandamál.
„Ef hnignunin sem átt hefur sér
stað varðandi heilbrigði barna held-
ur áfram á sama hraða og verið
hefur mun það ekki taka okkur 10
ár að ná markmiðum okkar. Það
mun taka okkur 150 ár,“ sagði
Andrew Cassells, yfirmaður heil-
brigðis- og þróunarmála hjá WHO.
Á árunum 1990-2002 fjölgaði
fólki sem ekki hafði aðgang að
nægum mat um 34 milljónir í Afr-
íku sunnan Sahara, 15 milljónir í
sunnanverðri Asíu og um 8 millj-
ónir í vestanverðri Asíu. Í austur-
hluta Asíu fækkaði þeim um 47
milljónir.
Landlaust eða landlítið
Í skýrslunni kemur fram að
ástæðu þessa megi rekja til þess að
íbúafjöldi á svæðunum hafi vaxið
mjög en landbúnaðarframleiðsla
verið lítil. Algengara sé að fólk í
sveitunum eigi við hungur að
stríða.
Annaðhvort eigi það ekki land til
ræktunar eða það sé svo lítið að
uppskeran nægi ekki.
Rúmlega helmingur allra barna í
Suður-Asíu á við næringarskort að
stríða, en að meðaltali er þriðj-
ungur barna í þróunarlöndum van-
nærður.
Í skýrslu WHO segir að ekki
hafi náðst að draga úr barnadauða
því tilraunir til að draga úr næring-
arskorti barna og ná stjórn á út-
breiðslu niðurgangs, lungnabólgu,
malaríu og annarra sjúkdóma sem
koma má í veg fyrir með bólusetn-
ingu hafi verið ófullnægjandi.
Einnig hafi verið erfitt að ná tök-
um á útbreiðslu HIV og alnæmis.
Reuters
SÞ eiga 150 ár í að ná
settum markmiðum Aþenu. AFP. | Jafnþrýstibúnaður í
kýpversku farþegaþotunni, sem
fórst í Grikklandi með 121 mann
um borð, bilaði og vélin hrapaði síð-
an er hún var orðin eldsneytislaus.
Kom þetta fram í gær hjá grískri
rannsóknarnefnd og talsmaður
hennar, Akrivos Tsolakis, sagði að
einhver hefði reynt að ná stjórn á
vélinni eftir að flugmennirnir tveir
hefðu misst meðvitund. Hefði hann
tvisvar reynt að senda frá sér
neyðarkall, sem ekki komst til skila
þar sem tíðnin var röng.
Tsolakis sagði að fundist hefðu
merki um bilun í jafnþrýstibúnað-
inum, sem óhjákvæmilega hefði
haft áhrif á líkamlegt ástand áhafn-
ar og farþega, en ekki væri ljóst
hvers vegna flugmennirnir hefði
ekki gripið til viðeigandi neyðar-
ráðstafana.
Fréttamenn í Grikklandi geta
sér til um að maðurinn, sem reyndi
að ná stjórn á vélinni, hafi verið
Andreas Prodromou, 25 ára gam-
all, sem var að leysa af sem flug-
þjónn. Hann var vanur flugmaður
á litlum vélum. Hefur lík hans ekki
fundist en blóð úr honum fannst á
stýritækjum vélarinnar.
Vítavert gáleysi?
Komið hefur fram að skömmu
eftir flugtak á Larnacaflugvelli í
Nikósíu hafi flugstjórinn, sem var
þýskur, tilkynnt flugfélaginu um
bilun í jafnþrýstibúnaðinum og eru
yfirvöld á Kýpur nú að kanna hvort
Helios-flugfélagið hafi gerst sekt
um vítavert gáleysi með því að
leyfa vélinni að halda ferðinni
áfram. Þá hefur einnig komið fram
að alþjóðastofnun, sem hefur eft-
irlit með flugflutningum, hafi lagst
gegn leyfi fyrir félagið þegar það
var stofnað 1999. Er það nú í eigu
breskrar ferðaskrifstofu.
Jafnþrýstibúnaður bil-
aði og eldsneytið þraut