Morgunblaðið - 14.09.2005, Qupperneq 22

22 MIÐVIKUDAGUR 14. SEPTEMBER 2005 MORGUNBLAÐIÐ
UMRÆÐAN
VEIÐAR á rjúpu munu hefjast í
haust og á umhverfisráðherra,
Sigríður Anna Þórð-
ardóttir, hrós skilið
vegna þess. Undirrit-
aður var meðal
þeirra stjórnarþing-
manna sem voru and-
snúnir því rjúpna-
veiðibanni sem nú
hefur verið aflétt.
Miklar deilur hafa
staðið yfir undanfarin
tvö ár vegna rjúpna-
veiðibannsins. Þetta
mál var oft rætt á Al-
þingi, enda efni og
ástæður til þess.
Veiðimenn voru afar ósáttir og
töldu á sér brotið. Ljóst er að eitt
af því sem við höfum
lært er að ekki verð-
ur gripið til svo rót-
tækra aðgerða, sem
algers veiðibanns,
nema í samráði við
veiðimenn.
Breytt viðhorf
Á undanförnum 30
árum hefur íslenski
rjúpnastofninn
minnkað töluvert eða
um það bil um 4% á
ári. Ekki er vitað
hvernig á þessum
samdrætti stendur,
ugglaust eru það
ýmsar ástæður sem því valda.
Þýðingarmesti þátturinn er senni-
lega náttúruleg skilyrði rjúp-
unnar. Þá er trúlegt að veiðar úr
stofninum, þegar hann er í lág-
marki, hafi einhver áhrif. Almenn
sátt er um að grípa til vernd-
araðgerða til að byggja stofninn
upp aftur og bera tillögur um-
hverfisráðherra þess glöggt merki.
Ein þessara aðgerða er að banna
sölu á rjúpum á almennum mark-
aði. Það ætti þetta ekki að koma
að sök því að tekjur af rjúpnaveið-
um eru ekki slíkar að þær séu
samkeppnishæfar við aðra launa-
vinnu.
Uppbygging
ferðaþjónustunnar
Hagsmunir ferðaþjónustunnar
eru gríðarlegir í þessu samhengi.
Þjónusta við veiðimenn er mik-
ilvæg og góð aukabúgrein fyrir
ferðaþjónustuna. Þróa má þessa
þjónustu enn frekar. Bjóða mætti
rjúpnaveiðimönnum á refaveiðar,
andaveiðar og svartfuglsveiðar.
Rétt er að taka það fram að und-
irritaður er ekki skot-
veiðimaður en á
marga góða kunningja
og vini í þeirra hópi.
Þýðingarmikill þáttur
í veiðunum er að um-
gangast góða félaga
og þess vegna eru
veiðimenn tilbúnir að
greiða fyrir gistingu
og aðra þjónustu eins
og leiðsögn um veiði-
lendur. Hér eru ýmis
tækifæri fyrir ferða-
þjónustuaðila á lands-
byggðinni, að þróa
þjónustu fyrir íslenska og erlenda
skotveiðimenn, á þeim tíma ársins
þar sem gistinætur
eru fáar og tekjur lág-
ar.
Rannsóknir
til Akureyrar
Afar óheppilegt er
að tvær ríkisstofnanir,
sem báðar tilheyra
umhverfisráðuneytinu,
voru ekki sammála um
nauðsyn veiðibanns á
rjúpu. Veiðistjórn-
unarsvið Umhverf-
isstofnunar hefur yf-
irstjórn á skipulagi
veiða á Íslandi og
fræðslu og nám-
skeiðahald fyrir veiðimenn. Ég tel
afar brýnt að veiðistjórnunarsvið
Umhverfisstofnunar verði eflt enn
frekar en nú er. Rjúpnarannsóknir
hafa lengst af verið stundaðar á
NA-landi og á þessu svæði er til
mest vitneskja um íslenska
rjúpnastofninn. Þá má segja að
kjarni rjúpnarannsókna á Íslandi
fari fram í Hrísey. Það ætti því að
vera eðlilegt að höfuðstöðvar og
miðstöð rjúpnarannsókna séu á
Akureyri. Fyrsta skrefið í þessari
framkvæmd er að efla samstarf
Náttúrufræðistofnunar og veiði-
stjórnunarsviðs Umhverfisstofn-
unar. Allir sem hafa kynnt sér
þessi mál hljóta að vera sammála
um að ekki er til heppilegri staður
sem miðstöð rjúpnarannsókna á
Íslandi en Akureyri.
Til hamingju,
rjúpnaveiðimenn
Birkir J. Jónsson fjallar um
rjúpnaveiðar
’Allir sem hafakynnt sér þessi
mál hljóta að
vera sammála
um að ekki er til
heppilegri stað-
ur sem miðstöð
rjúpnarann-
sókna á Íslandi
en Akureyri.‘
Höfundur er þingmaður
Framsóknarflokksins.
Birkir Jón Jónsson
NÚ VIRÐIST sem alger einhugur
sé að skapast um að Vatnsmýrin sé
framtíðarbyggingarland og að flugvöll-
urinn fari annað. Eftir
áratuga langar deilur
um flugvallarmálið er að
mótast sameiginleg sýn í
borgarstjórn Reykjavík-
ur á þróun þessa mik-
ilvægis svæðis rétt
sunnan miðborgarinnar.
Það eru ekki nema
nokkrir mánuðir síðan
málið var allt í frosti.
Umræðan var afar fyr-
irsjáanleg og erfitt að
sjá fram á að deilendur
ættu eftir að koma upp
úr skotgröfunum. Í febr-
úar gerðist það hins-
vegar að við samgönguráðherra skrif-
uðum undir minnisblað þar sem
flugvallarmálið var tekið á dagskrá.
Það segir svo sína sögu um þróun mála
síðan, að nú eru borg og ríki sameig-
inlega að kanna aðra kosti fyrir stað-
setningu flugvallar.
Háskólaráð Háskólans í Reykjavík
ákvað síðan í apríl að taka tilboði borg-
arinnar um að byggja sig upp til fram-
tíðar við rætur Öskjuhlíðarinnar. Þessi
framsýna ákvörðun háskólans átti
verulegan þátt í að umræðan hefur
þróast sem raun ber vitni. Þá skiptir
ekki síður máli að flugrekendur eru
einnig komnir að borðinu og horfast
þar með blákalt í augu við að svo kunni
að fara að flugvöllurinn hverfi úr
Vatnsmýrinni.
Það var við þessar að-
stæður sem íhaldið í
borgarstjórn Reykjavík-
ur skipti um skoðun. Það
var ekki fyrr en allir aðr-
ir voru búnir að átta sig
á því að flugvöllurinn
væri trúlega að fara, að
oddviti Sjálfstæðis-
flokksins lýsti því yfir að
hann væri búinn að
hugsa málið. Hann og
keppinautur hans standa
hinsvegar báðir á
bremsunni gagnvart því
að borgarbúar komist að
í umræðunni.
Borgarbúar eiga Vatnsmýrina ým-
ist sjálfir eða í félagi við aðra lands-
menn. Umræðan á því ekki eingöngu
að vera í farvegi samræðna s.k. hags-
munaaðila, því allir eru hags-
munaaðilar í umræðunni um Vatns-
mýrina. Nú er að fara af stað alþjóðleg
skipulagssamkeppni um Vatnsmýr-
arsvæðið og þessa dagana gefst eig-
endunum kostur á að leggja sitt til
málanna á sýningunni „Hvernig borg
má bjóða þér?“ í Listasafni Reykjavík-
ur.
Framundan er talsverð uppbygging
í grennd flugvallarins, á Landspít-
alalóðinni, hjá Háskólanum í Reykja-
vík og á svæði Vals. Það er því ekki
seinna vænna að draga upp heild-
armynd af væntanlegri þróun svæð-
isins. Sú samkeppni sem nú stendur
fyrir dyrum hefur það að markmiði að
kalla fram hugmyndir snjallasta fólks
um heildarskipulag svæðisins. Við er-
um að móta borg nýrra tíma.
Valkostir í Vatnsmýrinni
Steinunn Valdís Óskarsdóttir
fjallar um Vatnsmýrina ’Það var ekki fyrr enallir aðrir voru búnir að
átta sig á því að flugvöll-
urinn væri trúlega að
fara, að oddviti Sjálf-
stæðisflokksins lýsti því
yfir að hann væri búinn
að hugsa málið. Hann og
keppinautur hans
standa hinsvegar báðir
á bremsunni gagnvart
því að borgarbúar kom-
ist að í umræðunni.‘Steinunn Valdís Óskarsdóttir
Höfundur er borgarstjóri.
Á MEÐAN ríkisstjórnin slær sér á
brjóst og dreifir símasilfrinu eru
byggðirnar í landinu sveltar og þegn-
arnir njóta ekki lög-
bundinnar þjónustu.
Hvernig má það vera að
svona er komið fyrir
einni af ríkustu þjóðum
veraldar?
Davíð Oddsson, sem
nú hverfur af vettvangi
stjórnmálanna inn í það
sem í Danmörku kallast
„skånejob“ (verndaða
vinnu) í Seðlabankanum,
og flokkur hans bera
ábyrgð á efnahagsstefn-
unni eins og hún er í
dag. Ríkisstjórnin studd
af horrenglunni Framsóknarflokknum
kokgleypir tilskipanir EES-
samningsins um aukna þjónustu við
þegnana. Þessum tilskipunum er nær
öllum varpað á sveitarfélögin sem
verða að koma þeim í verk. Ólíkt öðr-
um ríkjum sem eru aðilar að EES eins
og t.d. Noregi fylgja engir tekjustofnar
frá ríkisvaldinu á Íslandi þessum
auknu kvöðum á sveitarfélögin. Rík-
isstjórnin gefur síðan út fréttatilkynn-
ingar um lækkun tekjuskatts á þegn-
ana og gerir athugasemdir við rekstur
sveitarfélaganna og óskir þeirra um
aukna tekjumöguleika.
Þetta eru lúabrögð og sjónhverf-
ingar sem þarf að uppræta úr íslensk-
um stjórnmálum. Hvaða rugl er það að
gera sveitarfélög eins og Ólafsfjörð
gjaldþrota og ýta sveitarfélaginu
Reykjanesbæ í það að selja allar fast-
eignir sínar? Hvernig eiga þessi sveit-
arfélög að skrimta eftir nokkur ár þeg-
ar sölugróðinn er uppurinn?
Blekkingar ríkisstjórnar Davíðs Odds-
sonar – já, þið skulið ekki halda að
Framsóknarflokkurinn ráði nokkru
öðru en líminu sem heldur þessu sam-
an – eru ósmekklegar og eyðandi fyrir
nærsamfélagið út um allt land.
Hvernig stendur á því að 26 af
stærstu sveitarfélögum landsins skuli
velja sér D-lista til að fara með völdin?
D-listinn er að drepa þessi sveitarfélög
með endalausum álögum sem kastað
er á þau án greiðslu eða möguleika á
sjálfshjálparfé. Við skulum líka muna
að þeir málaflokkar sem verst verða
úti í þessum kúgunum stjórnvalda eru
málefni barna, eldri borgara, og fólks
með fatlanir. Þessir hópar þurfa að líða
fyrir stefnu ríkisstjórnarinnar. Fólkið í
þessum sveitarfélögum verður að
muna þetta þegar það gengur inn í
kosningaveturinn.
Í stærsta sveitarfélagi landsins
Reykjavík eru erfiðleikar með að
manna stöður leikskólakennara og
bitnar það á börnum. Fólk kærir sig
ekki um að vinna við
störf eins og leikskóla-
kennslu. Útsvarið er í
botni í sveitarfélögum
landsins og fæst þeirra
eiga möguleika á að
bæta kjör þeirra hópa
sem eru hornsteinn sam-
félagsins. Eru Íslend-
ingar ánægðir með þá
þróun að fólk fáist ekki
til þessara starfa? Ég
held ekki. Vandinn er
eins og fram hefur kom-
ið fyrst og fremst stefna
stjórnvalda í efnahags-
málum. Þeirra útspil að lækka skatta
og senda verkefnin án peninga til
sveitarfélaganna og ásaka síðan sveit-
arfélögin um óráðsíu er ómerkilegt.
Við verðum að sjá við þessu drullu-
malli stjórnvalda og senda D-listann í
frí sem víðast og litli leppurinn sem
kennir sig við Bé þarf að fjúka líka.
Telji Íslendingar að það mikilvægasta í
hverju samfélagi séu málefni barna og
fjölskyldna þá er valkosturinn fé-
lagshyggja og hún er ómenguðust í
VG. Í kaupbæti fá Íslendingar síðan
ómengaða náttúru og fjölbreytt at-
vinnulíf í stað endalausra álversstækk-
ana og ótrúlegrar einsýni. Er þetta
ekki bara nokkuð freistandi?
D-listinn og leppur í orlof
Grímur Atlason fjallar um
stjórnmál ’Við verðum að sjá viðþessu drullumalli
stjórnvalda og senda D-
listann í frí sem víðast
og litli leppurinn sem
kennir sig við Bé þarf að
fjúka líka.‘
Grímur Atlason
Höfundur situr í stjórn VGR.
NÚ ER ljóst að fimm jafnvel
sex stjórnmálaflokk-
ar geta átt fulltrúa í
næstu borgarstjórn.
Upp úr því kraðaki
geta risið margs kon-
ar meirihlutar, allt
frá eins upp í fimm
flokka.
Það er því mikils
vert að borgarbúar
viti fyrir kosningar
hver afstaða flokka
og frambjóðenda er í
þeim málum, sem
mestu varða. Að
mínu viti rís þar einn
málaflokkur hærra en allt annað.
Hann er svo dýrmætur að mér
finnst að við borgarbúar eigum
að taka höndum saman og slá um
hann þverpólitíska skjaldborg
hvar í flokki sem við annars
stöndum. Hér á ég við Orkuveitu
Reykjavíkur.
Á stjórnartíma R-listans voru
þrjú ágæt fyrirtæki, Vatnsveita,
Rafveita og Hitaveita sameinuð í
Orkuveitu Reykjavíkur. Með
þeim gjörningi var lagður grunn-
ur að uppsprettu þvílíks auðs fyr-
ir Reykvíkinga og nágrannasveit-
ir, að jafna má við
olíulindir.
Á síðastliðnu ári
greiddi Orkuveitan í
borgarsjóð Reykja-
víkur um einn og
hálfan milljarð króna.
Nýlega var und-
irritað samkomulag
við álverið í Straums-
vík um orkusölu, en
áður höfðu verið und-
irritaðir samningar
um frekari sölu raf-
orku til Norðuráls í
Hvalfirði. Gera má
ráð fyrir að þessir orkusölusamn-
ingar skili um eitt hundrað millj-
örðum á næstu 25 árum eða um
fjórum milljörðum árlega.
Hvimleið ásælni
Stjórn fyrirtækisins og starfs-
fólk þess á skilið mikið þakklæti
og hrós fyrir frábærar ákvarð-
anir og árangur í störfum. Það er
ástæða til að hafa þetta í huga nú
þegar dregur að kosningum. Þá
freistast sumir til að eigna sínum
flokki sem mestan hlut af því af-
reki, sem uppbygging Orkuveit-
unnar er. Öllum ætti þó að vera
ljóst að sá mikli árangur er ekk-
ert eins manns verk. Það er
stjórn fyrirtækisins, sem hefur
tekið þær ákvarðanir, sem skila
munu borgarsjóði milljörðum á
hverju ári.
Það er því hvimleið ásælni
þeirra framsóknarmanna, sem
þykjast nú einir þá Lilju kveðið
hafa og eigna Alfreð Þorsteins-
syni allan heiðurinn af glæsileika
Orkuveitunnar og þeim millj-
örðum, sem hún skilar nú og síð-
ar í borgarsjóð.
Stóra spurningin
Það er eftirsóknarvert að eiga
fyrirtæki eins og Orkuveituna og
margir hafa bæði burði og löng-
un, til að kaupa þessa gullkvörn
Reykvíkinga. Hingað til hefur
viljinn til að selja ekki verið til
staðar. En verður sá vilji orðinn
til staðar eftir kosningar? Það er
stóra spurningin.
Brátt hefjast prófkjör flokk-
anna. Ég vil því beina þeirri
áskorun til allra kjósenda í
Reykjavík hvar í flokki, sem þeir
standa, að þeir krefji hvern og
einn frambjóðanda þess flokks,
sem þeir ætla sér að kjósa, um
ótvíræða yfirlýsingu um að hann
muni ekki taka þátt í að breyta
Orkuveitunni í hlutafélag og auð-
velda þar með að selja hana og
hann muni ekki standa að sölu
hennar með öðrum hætti.
Orkuveitan er Lilja R-listans
Birgir Dýrfjörð fjallar um
Orkuveituna ’… að þeir krefji hvernog einn frambjóðanda
þess flokks, sem þeir
ætla sér að kjósa, um
ótvíræða yfirlýsingu um
að hann muni ekki taka
þátt í að breyta Orku-
veitunni í hlutafélag …‘
Birgir Dýrfjörð
Höfundur situr í stjórn fulltrúaráðs
Samfylkingarinnar í Reykjavík.