Morgunblaðið - 12.11.2005, Qupperneq 11

MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 12. NÓVEMBER 2005 11
FRÉTTIR
SKÓLAMEISTARAR bekkjarkerf-
isskólanna á framhaldsstigi fagna
breytti afstöðu menntamálaráð-
herra, Þorgerðar Katrínar Gunn-
arsdóttur, um að gefa skólunum
meira svigrúm og tryggja fjöl-
breytni þeirra til þess að þeir geti
haldið sérhæfingu sinni. Í upphafi
vikunnar mótmæltu rúmlega hundr-
að kennarar í fimm framhaldsskól-
um landsins styttingu náms til stúd-
entsprófs og höfðu þar sérstaklega á
orði að ekkert hefði komið fram um
hvernig taka ætti tillit til bekkjar-
kerfisskólanna.
Í samtölum við skólameistara
nokkurra framhaldsskóla kom fram
að þeir ættu erfitt með að taka raun-
verulega afstöðu með eða móti stytt-
ingu framhaldsskólans þar sem enn
hefðu ekki verið lagðar fram neinar
áþreifanlegar tillögur að útfærslu á
hugmyndinni um styttingu náms til
stúdentsprófs. Að mati Más Vil-
hjálmssonar, rektors Menntaskól-
ans við Sund, skiptir útfærslan öllu
máli og segir hann skólafólk vera að
bíða eftir tillögum að útfærslu. „Til-
lögurnar skipta öllu máli, því það er
hægt að gera þetta mjög vel þannig
að þetta verði til bóta fyrir skóla-
kerfið, en það er einnig hægt að
klúðra þessu.“
Að mati Yngva Péturssonar, rekt-
ors Menntaskólans í Reykjavík, eru
margir sammála um að stytta megi
námstímann til stúdentsprófs. Hann
furðar sig hins vegar á því hvers
vegna ekki sé fremur horft til
grunnskólans en framhaldsskólans.
Segir hann nemendur sjálfa hafa orð
á því að meira svigrúm hafi verið í
námi þeirra í efstu bekkjum grunn-
skólans. „Ég er sannfærður um að
það hefði tekist sátt um þetta mál, ef
sú leið hefði verið farin að endur-
skipuleggja námið í efstu bekkjum
grunnskólans með því að bjóða jafn-
framt upp á tveggja ára námsleið
fyrir nemendur í stað þriggja ára.“
Enn of margt óljóst hvað
viðkemur framkvæmdinni
Már segist sammála menntamála-
ráðherra um að það beri að huga að
breytingum. „Við eigum alltaf að
skoða hvort hægt sé að gera betur
vegna þess að við vitum að við get-
um alltaf gert betur,“ segir Már og
bendir á það merkilegasta í allri um-
ræðunni um styttinguna sé að um-
ræðan sjálf og öll sú vinna sem þeg-
ar hafi farið fram hafi skilað því að í
dag séu allir sem vinni að skólamál-
um mun betur að sér um skólakerfið
í heild. „Þannig að þetta hefur verið
eins og fyrsta flokks námskeið enda
mjög þörf umræða, hvað svo sem
verður úr þessu á endanum,“ segir
Már.
Aðspurður segist Már geta tekið
undir margt af því sem fram hafi
komið í máli menntamálaráðherra í
viðtali í Morgunblaðinu sl. fimmtu-
dag. „Á sama tíma get ég einnig tek-
ið undir áhyggjur kennara á mót-
mælafundinum varðandi fram-
kvæmdina enda margt óljóst ennþá
hvað hana varðar,“ segir Már og
bendir í því sambandi á áhyggjur
manna varðandi flutning námsefnis
milli skólastiga. Segir hann ekkert
nema eðlilegt við það að skoða hvort
hægt sé að flytja námsefni milli
skólastiga. „En það þarf að undir-
búa það vel. Þannig er það gott og
þarft verk að setja af stað endur-
menntun fyrir grunnskólakennara,
en það breytir þó ekki því að það er
skortur á sérgreinakennurum í
grunnskólanum.
Ég er sammála ráðherra í því að
það er ekki stór munur oft á því
hvort verið sé að kenna 15 eða 16 ára
krökkum tiltekið námsefni. En það
er stór munur á því hvort kennari
hafi fagmenntun eða ekki,“ segir
Már og bendir á að endanlega sé
ákvörðunin um hugsanlega stytt-
ingu framhaldsskólans á ákvörðun-
arvaldi Alþingis. „En ég er sann-
færður um að það er vilji í mennta-
málaráðuneytinu til að gera vel og
ráðuneytið væri ekki að fara af stað
með þetta nema ef þeir tryðu því að
þetta væri til bóta. Ég trúi því ekki,
eins og kastað hefur verið fram í
umræðunni, að þetta sé ráðgert til
þess að spara peninga í skólakerf-
inu,“ segir Már.
Miður að ráðherra telji eðlilegt
að nemar vinni með námi
„Ég fagna auðvitað breyttri af-
stöðu ráðherra um meira svigrúm til
handa bekkjarkerfisskólunum,“
segir Yngvi og bendir á að það þýði
að hægt verði að halda í dýptina á
námsefninu. „Samkvæmt skýrslunni
sem var til umfjöllunar í fyrra átti að
halda breiddinni og skerða dýptina,
en með breyttri afstöðu ráðherra þá
snýst þetta við. Nú á að halda dýpt-
inni en skerðingin kemur þá niður á
breiddinni,“ segir Yngvi og bendir á
að þó 12 einingar úr framhaldsskól-
um færist niður í grunnskólann þá
nemi skerðing námsins á framhalds-
skólastigi sem svarar námsefni
a.m.k. einnar annar.
Yngvi furðar sig á þeim ummæl-
um ráðherra að hún hafi ekki heyrt
neinn rökstuðning fyrir því að
heppilegra sé að nemendur séu fjög-
ur ár en ekki bara þrjú í framhalds-
skólum. „Við höfum hér eitt besta
menntakerfi í heimi. Við erum hér
að búa nemendur undir íslenskt
stúdentspróf, en ekki erlent. Ein-
kenni íslenska stúdentsprófsins er
að það veitir breiða almenna mennt-
un, t.d. er meiri færni nemenda í er-
lendum tungumálum auk þess að
eiga kost á mikilli sérhæfingu í
námi,“ segir Yngvi og bendir á að
ekki megi gleyma því mikilvæga fé-
lagslega og menningarlega hlut-
verki sem skólarnir gegni.
Að mati Yngva hefur ekki komið
nægilega vel fram í umræðunni
hversu greið leið íslenskra stúdenta
er að fyrstu háskólagráðu, bæði
hvað varðar fjölda og aldur. „Ef
maður skoðar aldur íslenskra stúd-
enta við fyrstu háskólagráðu þá eru
okkar nemendur ekki eldri en þeir
erlendu,“ segir Yngvi og bendir í
þessu samhengi á að stór hluti nem-
enda, t.d. í Danmörku, taki sér frí í
eitt ár að loknu stúdentsprófi áður
en þeir innritast í háskóla, sumir til
að undirbúa sig betur þar sem þeir
eru einfaldlega ekki nægilega vel
búnir undir háskólanám að loknu
stúdentsprófinu.
Ljóst má vera að ummæli ráð-
herra um ágæti þess að nemendur
vinni með námi hafi farið fyrir
brjóstið á þeim skólameisturum sem
blaðamaður ræddi við. „Mér þótti
mjög miður að ráðherra skyldi telja
eðlilegt að íslensk ungmenni vinni
með námi, því ég hef lagt á það ríka
áherslu við mína nemendur að nám
sé vinna og miðað við það hversu
tímafrekt námið er þá gefist lítið
svigrúm til vinnu samhliða námi. En
auðvitað eru til nemendur sem þurfa
að vinna með námi af fjárhags-
ástæðum,“ segir Yngvi og tekur
fram að sér finnist það vert að skoða
fyrirkomulag annars staðar á Norð-
urlöndum hvað varðar námsstyrki
og ókeypis námsefni. „Enda er sér-
staklega bent á þetta í skýrslum
ráðuneytisins frá 2003 og 2004 sem
sagðar eru forsendur ákvörðunar
ráðherra,“ segir Yngvi.
Eigum að nýta umræðuna til að
gera framhaldsskólann betri
Jón Már Héðinsson, skólameist-
ari Menntaskólans á Akureyri, tek-
ur undir þessa gagnrýni Yngva og
segist ósammála ráðherra um það
að æskilegt sé að vinna með námi.
„Ég tel ekki rétt að senda nemend-
um þau skilaboð að það sé merki um
að nemandi sé duglegur ef hann
vinnur með námi. Ég vil árétta að
nám í framhaldsskólum er full
vinna,“ segir Jón og bætir við að sér
finnist að taka þurfi umræðuna um
námsstyrki og ókeypis námsgögn.
„Raunar er ég þeirrar skoðunar að
strax eigi að taka af skarið með það
að veita framhaldsskólanemum
styrki til bókakaupa, þó ekki væri
annað.“
Jón segist fagna því fyrirheiti ráð-
herra að bekkjarkerfisskólarnir geti
sjálfir mótað starf skólanna. „Með
yfirlýsingu sinni hefur ráðherra gef-
ið boltann yfir til okkar sem í bekkj-
arskólunum störfum með þeim
skilaboðum að við getum haft áhrif á
útfærslu og mótun námsins eftir
okkar þörfum. Ég tel að í því séu
fólgin ýmis tækifæri. Með þessu
móti fáum við meira frelsi til að
móta starfið og berum jafnframt
aukna ábyrgð,“ segir Jón og segist
afar ánægður með að umræðan um
styttingu námstímans til stúdents-
prófs hafi vakið skólafólk til um-
hugsunar um innihald og lengd
námsins. „Við þurfum að gera þá
umræðu frjóa,“ segir Jón og bætir
við: „Mín skoðun er að við sem í
framhaldsskólanum störfum eigum
að taka forystuna í umræðunni um
innihald stúdentsprófsins því við er-
um sérfræðingarnir á þessu sviði.“
Aðspurður segist Jón taka undir
með ráðherra um að mikilvægt sé að
horfa á skólakerfið sem eina heild.
Segist hann þó ekki vilja láta staðar
numið eingöngu við framhaldsskól-
ann í umræðunni um endurskoðun
skólaskipulagsins. Jón vill ganga
enn lengra í því að auka samstarfið
milli grunnskóla og framhaldsskóla
annars vegar og framhaldsskóla og
háskóla hins vegar. „Við erum tengi-
liðurinn milli grunnskóla og háskóla.
Við tökum við nemendum með al-
menna menntun úr grunnskólanum
og bjóðum þeim upp á að sérhæfa
sig fyrir háskólanámið. Það er okkar
hagur að við rækjum vel það hlut-
verk að tengja saman þessi skóla-
stig,“ segir Jón.
Fagna breyttri afstöðu
menntamálaráðherra
Skólameistarar bekkjarkerfisskólanna fagna í
samtali við Silju Björk Huldudóttur yfirlýsingu
menntamálaráðherra um að gefa skólunum meira
svigrúm og tryggja fjölbreytni þeirra til þess að
þeir geti haldið sérhæfingu sinni.
Eftir Silju Björk Huldudóttur
silja@mbl.is
Jón Már Héðinsson Már Vilhjálmsson Yngvi Pétursson
Jafnframt sagði Magni að ef ekki finnst lausn á málinu
telji listamaðurinn allar líkur á að slétta verði yfir þær
tvær hendur sem eftir eru. „Enda er þarna um að ræða
eitt listaverk og ekki er hægt að láta það standa hálf-
karað,“ sagði Magni.
Neskaupstaður | Listaverk Tryggva Ólafssonar, sem
prýtt hefur byggingu Fjórðungssjúkrahússins í Nes-
kaupstað í um aldarfjórðung, eyðileggst í fram-
kvæmdum sem nú standa yfir við endurbyggingu á
gamla hluta sjúkrahússins.
Listaverk Tryggva er þrjár hendur sem tengdu saman
gömlu og nýju byggingu hússins. Verkið var hannað og
útfært af Tryggva, en það var danskur maður, Jorgen N.
Bruun Hansen, sem nú er látinn, sem útfærði listaverkið
tæknilega. Mikið var vandað til verksins á sínum tíma og
tók margar vikur að koma því fyrir á byggingunni, en
hendurnar þrjár eru úr efni sem ekki veðrast.
Það var Magni Kristjánsson bæjarfulltrúi og frum-
kvöðull Tryggvasafns í Neskaupstað sem vakti máls á að
listaverkið lægi undir skemmdum og í framhaldi af því
kom upp sú hugmynd að varðveita verk Tryggva með því
að taka höndina sem senn skemmist og koma henni fyrir
á nýbyggingunni. Það var óframkvæmanlegt. Þess í stað
hefur Framkvæmdasýsla ríkisins nú óskað eftir því við
Magna að hann ræði við Tryggva Ólafsson um að end-
urgera höndina með einhverjum hætti á nýbyggingunni.
Að sögn Magna hefur Tryggvi meðtekið þær óskir, en
óvíst er hvort það getur gengið upp og þá hvernig. „Það
er vilji allra að það finnst á þessu farsæl lausn en óvíst er
hvort að sú hugmynd sem nú er uppi verður talin við-
unandi eða framkvæmanleg. Ef þú tekur einn þriðja af
málverki og setur nýtt í staðinn, hlýtur að vera lottó
hvort það tekst eða ekki“ sagði Magni.
Höndin hans
Tryggva hverfur
Morgunblaðið/Kristín Ágústsdóttir
Veifað bless. Ein af þremur höndum Tryggva Ólafs-
sonar myndlistarmanns sem skreytt hafa sjúkrahúsið í
Neskaupstað að hverfa undir byggingarframkvæmdir.
HÉRAÐSDÓMUR Reykjavíkur
hefur dæmt karlmann á þrítugs-
aldri í 18 mánaða skilorðsbundið
fangelsi fyrir ýmis afbrot og skil-
orðsrof. Í dómnum kemur fram
að maðurinn hefur undanfarna
mánuði stundað samfellda vinnu
og er laus við fíkniefni. Segist
dómurinn því hafa ákveðið að
gefa manninum færi á skilorðs-
bundnum dómi en skilorðið er
ákveðið fimm ár.
Maðurinn var sakfelldur af
ákæru fyrir þjófnað af skrif-
stofum og úr bílum á síðasta ári.
Var hann á reynslulausn þegar
hann framdi brotin. Maðurinn
lýsti því yfir fyrir dómi að hann
hefði farið austur á land í beinu
framhaldi af lausn úr gæsluvarð-
haldi sl. vetur og ákveðið að
freista þess að hverfa frá því
óreglulífi sem hann hafði lifað.
Frá þeim tíma var hann aðallega
til sjós, en hefur einnig unnið við
álverksmiðju á Reyðarfirði og við
beitingar. Sagði maðurinn að sér
liði vel á Austurlandi og lögregla
þar hefði ekki þurft að hafa af-
skipti af honum. Þá sagðist hann
ekki lengur vera háður fíkniefn-
um.
Vann sig út úr vítahring
Dómurinn taldi að manninum
hefði að verulegu leyti auðnast að
vinna sig út úr þeim vítahring er
hann var í og í því ljósi þótt fært
að leggja trúnað á þá fullyrðingu
hans að líf hans hefði sætt gagn-
gerum umskiptum. Taldi dómur-
inn einsýnt að fangelsisvist
myndi auka hættu á að líf hans
færðist í fyrra horf. Ákvað dóm-
urinn því að gefa færi á skilorðs-
bundnum dómi, en marka skil-
orði lengri tíma en venjulegt er.
Málið dæmdi Símon Sigvalda-
son héraðsdómari. Verjandi var
Jón Höskuldsson hdl. og sækj-
andi
Hulda María Stefánsdóttir,
fulltrúi lögreglustjórans í
Reykjavík.
Tók stakkaskiptum
og fékk færi á skil-
orðsbundnum dómi