Morgunblaðið - 15.11.2005, Side 1

Tónað inn
í aðventuna
Draumurinn að Vesturbærinn
eignaðist listahátíð | Menning 24
Bækur og Íþróttir í dag
Bækur | Skáldsaga Ara Trausta
Þrjár barnabækur Sigrúnar Eldjárn
Argóarflísin
Það sem Hómer þagði um Íþróttir | Hjálmar bíður svars

Ólöf María og Ragnhildur á úrtökumót
Margrét Lára hafnaði tilboði
Berlín. AFP. | Flokksþing tveggja stærstu stjórn-
málaflokkanna í Þýskalandi samþykktu stjórn-
arsáttmála þeirra með miklum meirihluta at-
kvæða í gær. Er nú ekkert því til fyrirstöðu að
Angela Merkel, leiðtogi Kristilegra demókrata,
taki við þýska kanslaraembættinu, fyrst
kvenna.
Merkel sagði þegar hún mælti fyrir sáttmál-
anum að Kristilegir demókratar ættu einskis
annars úrkosti en að samþykkja stjórnarsam-
starf við gamla keppinauta sína í Jafnaðar-
mannaflokknum (SPD). Þrátt fyrir nokkrar til-
slakanir í stjórnarsáttmálanum hefðu
Kristilegir demókratar ekki þurft að falla frá
meginmarkmiðum sínum.
Gerhard Schröder, fráfarandi kanslari, sagði
á flokksþingi jafnaðarmanna að þeir gætu vel
við unað þar sem þeir yrðu öflugir í samsteypu-
stjórninni og færu með mikilvæga málaflokka.
Stjórnar-
sáttmáli
samþykktur
SVO virðist sem í sumar hafi allt að
fjórðungi rjúpuunga ekki komist á
legg á Norður- og Austurlandi og
hugsanlega einnig á Vesturlandi.
Þessi viðkomubrestur rjúpunnar
ásamt skotveiði gæti orðið til þess að
draga verulega úr hinni miklu upp-
sveiflu sem verið hefur í stofninum
undanfarin tvö ár. Þetta segir Ólafur
K. Nielsen, fuglafræðingur á Nátt-
úrufræðistofnun Íslands.
Þessar niðurstöður byggjast á
rannsóknum Ólafs á rjúpnavængjum
sem veiðimenn hafa sent Náttúru-
fræðistofnun en slíkar rannsóknir
hafa verið gerðar í áratugi.
Uppsveiflan í rjúpnastofninum
hefur varað í tvö ár. Í samtali við
Morgunblaðið sagði Ólafur að
reynslan sýndi að í uppsveifluárum
hefðu að jafnaði 80% af þeim fuglum
sem eru skotnir að hausti verið ung-
ar frá sumrinu á undan. „Ungarnir
hafa borið uppi aflann,“ sagði hann.
Nú er annað upp á teningnum. „Á
sumum svæðum er jafnvel meira en
helmingurinn af þeim fuglum sem
menn hafa verið að skjóta fullorðnir
fuglar. Í heildina tekið eru um 60–
70% fuglanna ungfuglar,“ sagði Ólaf-
ur. Sýni frá Vestfjörðum og Suður-
landi bentu á hinn bóginn til eðli-
legra aldurshlutfalla.
Í kulda- og vætutíð komast færri
ungar á legg en ella og virðist það
hafa orðið raunin í sumar.
Við talningar á rjúpuungum á
Norðausturlandi í ágúst kom í ljós að
um sjö ungar höfðu að meðaltali
komist á legg en í uppsveifluári hefði
verið eðlilegt að þeir væru átta. Nú
virðist sem færri ungar hafi komist á
legg á Norðurlandi, Austurlandi og
hugsanlega Vesturlandi og afföllin
hafi jafnvel verið meiri en á Norð-
austurlandi. Ólafur hefur mestar
áhyggjur af því að afföllin, ásamt
veiðinni, leiði til þess verulega dragi
úr vexti stofnsins sem hafi verið
gríðarmikill undanfarið.
Vantar vængi
Ólafur biður veiðimenn að klippa
vængina af veiddum rjúpum og
senda til stofnunarinnar ásamt nafni
veiðimanns og upplýsingum um hvar
fuglinn var skotinn. Sérstaklega
vantar vængi frá Vestjörðum, Vest-
urlandi og Suðurlandi.
Á morgun heldur Ólafur fyrirlest-
ur um ástand rjúpnastofnsins og
áhrif friðunar og hefst hann klukkan
12:15 í Möguleikhúsinu við Hlemm.
Rannsókn sýnir viðkomubrest hjá rjúpum víða um land
Mikil afföll urðu á
rjúpuungum í sumar
Eftir Rúnar Pálmason
runarp@mbl.is BLÓÐSJÚKDÓMUR sem eingöngu
leggst á mink hefur komið upp á
tveimur loðdýrabúum í Skagafirði og
verður að skera niður öll dýr á búun-
um af þeim sökum, um 2.000 læður,
auk þess sem komið er að
slátrun á hvolpum á búunum
sem eru tæplega 10 þúsund
talsins.
Sjúkdómurinn er land-
lægur hér á landi í villimink
og víðast hvar erlendis, en
hefur ekki komið upp í loð-
dýrabúi hér á landi frá árinu
1996, að sögn Einars E. Einarsson-
ar, loðdýraræktarráðanautar hjá
Bændasamtökum Íslands.
Einar sagði að sjúkdómurinn héti
Plasmacytosis. Hann væri í villta
stofninum hér á landi og nú væri bú-
ið að staðfesta að hann hefði komið
upp á einu búi hér og annað bú lægi
sterklega undir grun. Þetta hefði
verið landlægt á búum hér á landi
fyrr á árum og væri mjög þekktur
sjúkdómur á búum erlendis. Sjúk-
dómurinn væri hægfara og áður fyrr
hefðu menn reynt að búa við hann.
Árið 1982 var hins vegar ákveðið
að skera niður stofninn á þeim þrem-
ur búum sem þá hefðu verið eftir í
landinu, en þau hefðu öll verið sýkt,
og reyna að losna við sjúkdóminn.
Það hefði tekist að mestu
því ekkert tilfelli hefði kom-
ið upp fyrr en árið 1996 þar
til svo aftur nú.
Einar sagði að ekki væru
til nein lyf við þessum sjúk-
dómi og viðbrögðin væru að
skipta um dýrastofn í lok
framleiðslutímabilsins. Um
tilfinnanlegt tjón væri að ræða þegar
skera þyrfti niður stofna.
Alls eru loðdýrabændur í landinu
29 og þar af eru minkabú 24 talsins.
Einar sagði að sjúkdómurinn legðist
eingöngu á mink og væri mjög út-
breiddur í villtum mink, sérstaklega
norðanlands en minna sunnanlands.
Þannig hefðu 19 af 20 sýnum sem
síðast hefðu verið tekin úr villtum
mink í Skagafirði verið sýkt.
Skera þarf 2.000
minkalæður vegna
blóðsjúkdóms
Eftir Hjálmar Jónsson
hjalmar@mbl.is
London. AFP. | Moon Unit, dóttir bandaríska
söngvarans og lagahöfundarins Franks
Zappa, er efst á lista yfir furðuleg nöfn, sem
frægt fólk hefur gefið börnum sínum, sam-
kvæmt könnun sem birt var í gær.
Dweezil, sonur Zappa, er í sjöunda sæti. Í
öðru sæti er Apple, dóttir Chris Martins,
söngvara Coldplay, og leikkonunnar Gwyneth
Paltrow. Á eftir henni koma Misty Kyd (dóttir
Sharleen Spiteri, söngkonu Texas), Geronimo
(sonur Alex James, bassagítarleikara Blur) og
Heavenly Hirani Tiger Lily (dóttir Michaels
Hutchence, fyrrverandi söngvara INXS).
Moon Unit furðu-
legasta nafnið
BYGGINGAVERKAMAÐUR
beið bana í skriðu sem féll á ný-
byggingu í úthverfi Bergen í gær
eftir eitt mesta úrhelli í manna
minnum í Noregi. Sex félögum
hans var bjargað úr húsinu sem
sópaðist af grunninum eins og sjá
má á myndinni.
Um 30 vegir lokuðust af völd-
um flóða og skriðufalla á vest-
urströnd Noregs. Um 3.000
manns voru án vegarsambands í
gærkvöldi, að sögn norska rík-
isútvarpsins, og um 50 bílar lok-
uðust inni í veggöngum. Um 2.000
heimili voru án rafmagns.
Hjónum og barnabarni þeirra
var bjargað úr húsi sem varð fyrir
aurskriðu og þrettán önnur hús
voru rýmd vegna hættu á skrið-
um. Allar lestarsamgöngur milli
Bergen og Óslóar lögðust niður
og fólk var hvatt til þess að nota
ekki bíla. | 19
SCANPIX
Mikið úrhelli veldur usla í Noregi
♦♦♦
STOFNAÐ 1913 310. TBL. 93. ÁRG. ÞRIÐJUDAGUR 15. NÓVEMBER 2005 PRENTSMIÐJA MORGUNBLAÐSINS mbl.is