Morgunblaðið - 15.11.2005, Blaðsíða 33

MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 15. NÓVEMBER 2005 33
UMRÆÐAN
Jólablað Morgunblaðsins
kemur út föstudaginn 25. nóvember
Blaðið verður prentað á hvítan 60 gr pappír í sömu stærð og Morgunblaðið
Meðal efnisþátta í Jólablaðinu eru:
• Uppáhalds jólauppskriftir - fjöldi manns segir frá
• Jólaföt á alla fjölskylduna
• Uppskriftir að ýmsu góðgæti til að borða
á aðventu og jólum
• Villibráð
• Hefðbundnir jólaréttir og jólamatur
• Grænmetisréttir á aðventunni
• Smákökur
• Girnilegir eftirréttir
• Jólaföndur
• Jólamarkaðir
• Jólabækur og jólatónlist
Auglýsendur!
Pöntunartími er fyrir klukkan
12 mánudaginn 21. nóvember
Skilatími auglýsinga er fyrir klukkan
12 miðvikudaginn 23. nóvember
Allar nánari upplýsingar veitir
Katrín Theódórsdóttir í síma
569 1105 eða kata@mbl.is
Á UNDANFÖRNUM fimmtán ár-
um hafa talsmenn Siðmenntar og
skoðanabræður hennar kvartað reglu-
lega undan of miklum ítökum krist-
innar trúar í skólastarfi hér á landi.
Ein grein af þeim meiði birtist í Morg-
unblaðinu 3. nóvember sl. eftir Jóhann
Björnsson kennara og önnur 7. nóv-
ember eftir Guðmund
Guðmundsson líffræð-
ing. Skrifin eru því mið-
ur á þeim nótum að vart
er svara vert og í hæsta
máta til vansa þeim sem
kenna sig við vísindi, sið
og mennt. Þeir Jóhann
og Guðmundur vega að
heiðri kennara, skóla-
yfirvalda, guðfræðinga,
djákna og foreldra, sem
af hógværð hafa setið
undir endurteknum gíf-
uryrðum og rang-
færslum.
Það er undirstaða virks lýðræðis að
öll sjónarmið heyrist og nú þurfa
fulltrúar almennings að mæta kvört-
unum Siðmenntar, sem þrátt fyrir allt
flaggar m.a. því göfuga markmiði í
stefnuskrá sinni að þeir vilji „leitast
við að tryggja réttlæti og sanngirni og
útrýma umburðarleysi og ofsóknum“.
Kennurum ber, samkvæmt aðal-
námskrá, að fræða á faglegan hátt um
flest það sem viðkemur samfélagsgerð
okkar og menningu, m.a. um trúar-
brögð. Nauðsynlegur hluti fræðslunn-
ar er að gera góða grein fyrir ríkjandi
trúarhefð. Að margra mati er slík
fræðsla fyrir öll börn, óháð efnahag,
eitt mikilvægasta „tækið“ sem sam-
félagið hefur til að skapa vettvang fyr-
ir samræðu milli ungs fólks með ólíkan
menningarbakgrunn. Með því reynir
samfélagið að stuðla að samlögun og
minni árekstrum ólíkra menning-
arhópa. Vel fram sett samfélags- og
trúarbragðafræðsla í skólum er því
mikilvægur þáttur í forvörnum gegn
fordómum og stuðlar að samfélags-
kennd. Margir foreldrar vita þetta og
meta og eru á þeirri skoðun, að börn
sem fara á mis við slíka fræðslu eigi
minni möguleika á góðri aðlögun.
Þeim sé hættara við að líta á sig sem
utanveltu og „öðruvísi“ í stað þess að
finna sig „heima“ sem hluta af heild.
Um leið sé hætta á að heildin eða
meirihlutinn telji sig
„eðlilegan“ og stimpli þá
sem eru öðruvísi sem af-
brigðilega.
Kennarar og skóla-
yfirvöld reyna að koma
til móts við þá foreldra
sem óska eftir því að
börn þeirra fái enga
kristindómsfræðslu, t.d.
á forsendum trúleysis,
en hafa þeir foreldrar
hugsað um hvort þeir
séu ekki með slíkri ósk
að skapa umburðarleysi
og ýta undir fordóma, í
stað þess að stuðla að samlögun? Er
„samlögun“ e.t.v. svo misskilið hugtak
í samfélaginu að það kalli á sérstaka
umræðu?
Í aðalnámskrá grunnskóla sem er
nokkurs konar „menntasáttmáli“ inn-
an þess velferðarkerfis sem við höfum
byggt upp, segir um kristin fræði, sið-
fræði og trúarbragðafræði:
„Þá er náminu ætlað að hafa mót-
andi áhrif á skólastarfið sem á að ein-
kennast af lýðræðislegu samstarfi,
kristilegu siðgæði og umburðarlyndi,
og efla þannig virðingu og skilning í
samskiptum einstaklinga og þjóða
með ólík lífsviðhorf [...]“ (sjá http://
menntamalaraduneyti.is /utgefid-efni/
namskrar/). Um þessa sýn ríkir al-
menn sátt í samfélaginu. Það sést m.a.
í skoðanakönnun um trúarlíf Íslend-
inga sem Gallup birti nýlega. Þar
kemur fram að af þeim 78,8% sem af-
stöðu tóku, telja 72% að kristinfræði-
kennsla í grunnskólum sé hæfileg, en
18,9% að hún sé of lítil. Einungis 9,1%
telur fræðsluna of mikla. Um leið vill
fólk meiri fræðslu um önnur trúar-
brögð. Þannig segja 63,6% af þeim
73% sem afstöðu tóku að sú fræðsla sé
of lítil, en 32,8% að fræðslan sé hæfi-
leg. Þá eru 81,5% af þeim 93,6% sem
afstöðu tóku, hlynnt því að almenn
trúarbragðafræðsla sé kennd í fram-
haldsskólum. Aðeins 19,1% segjast
ekki vera trúaðir af þeim 98,6% svar-
enda sem afstöðu tóku til spurning-
arinnar og af þeim 69,3% sem sögðust
vera trúaðir segjast aðeins 1,4% ann-
aðhvort játa aðra trú en kristni eða
telja svarmöguleikana ekki eiga við
sig.
Það fylgir þeim sem aðhyllast hóf-
söm gildi að gaspra ekki með gíf-
uryrðum. Þess vegna hafa hinir fáu og
háværu komist upp með einræður og
niðrandi skrif á undanförnum árum,
um málefni sem almenn sátt hefur ríkt
um. Um leið hafa ýmsir vanvirt þá trú
og menningu sem ríkið, í umboði sam-
félagsins, hefur staðið vörð um í aldir.
En það gagnast hvorki að standa í
hnútukasti um þetta mikilvæga mál,
né þegja. Það þarf samræðu um trú,
sið, mennt og samfélag og hún þarf að
einkennast af sanngirni og sáttfýsi.
Trú, mennt og samfélag
Hulda Guðmundsdóttir fjallar
um trúmál og kennslu ’Vel fram sett sam-félags- og trúarbragða-
fræðsla í skólum er því
mikilvægur þáttur í
forvörnum gegn for-
dómum og stuðlar að
samfélagskennd. ‘
Höfundur er móðir og djákna-
kandidat í MA-námi í guðfræði og
fulltrúi á Kirkjuþingi.
Hulda Guðmundsdóttir
BRÉF TIL BLAÐSINS
Morgunblaðið Kringlunni 1 103 Reykjavík  Bréf til blaðsins | mbl.is
Í TILEFNI umræðna og blaða-
skrifa í fjölmiðlum að undanförnu,
skorum við smábátasjómenn á ykk-
ur útgerðarmenn og smábáta-
eigendur að ganga til samninga-
borðs við okkur og gera við okkur
kjarasamning. Við erum eina stétt-
in í landinu sem er án kjarasamn-
inga í dag og öllum ætti að vera
hagur í gerð þessara samninga.
Enda eru það lágmarks mannrétt-
indi fyrir hverja vinnandi mann-
eskju að geta sótt rétt sinn ef við-
komandi lendir í einhverjum
ósvífnum atvinnurekanda eins og
virðist vera æ algengara í þessari
atvinnugrein, eins og sést hefur í
fjölmiðlum upp á síðkastið. Hér er
því ekki haldið fram að allir smá-
bátaeigendur séu glæpamenn og
þjófar sem misnoti aðstöðu sína.
En þeir eru sannarlega til og koma
óorði á þá sem heiðarlegir eru. Nú
er mál að linni. Það er aðeins sann-
gjarnt að smábátasjómenn fái
mannsæmandi laun fyrir sína vinnu
eins og aðrir þegnar í landinu. Að
þeim sé tryggð ákveðin lágmarks
prósenta af aflaverðmæti, fái veik-
inda og slysatryggingar, aflatrygg-
ingu og fæðingarorlof svo eitthvað
sé nefnt.
Samkvæmt forsvarsmönnum sjó-
mannafélagana hafa ítrekað verið
send bréf til forsvarsmanna smá-
bátaeiganda varðandi samnings-
gerð. En þeim bréfum hefur ekki
verið svarað né við þeim brugðist á
neinn hátt. Nú skorum við smá-
bátasjómenn á ykkur útgerð-
armenn og smábátaeigendur að
reka af ykkur slyðruorðið og ganga
að borðinu með okkur. Það er okk-
ar allra hagur að hafa kjarasamn-
ing sem tryggir okkur öllum betra
lífsviðurværi.
Fyrir hönd smábátasjómanna,
HANS B. HÖGNASON,
Miðnesi 2, Skagaströnd.
Áskorun til smábátaeig-
enda og útgerðarmanna
Frá Hans B. Högnasyni: