Fréttablaðið - 01.02.2003, Síða 18

18 1. febrúar 2003 LAUGARDAGUR
Hlí›asmára 15 • Sími 535 2100
H
el
ga
rf
er
›i
r
H
el
ga
rf
er
›i
r
Barcelona
Prag
Búdapest
46.200 kr.
44.490 kr.
51.580 kr.
6. og 27. mars
13. og 20. mars
27. mars og 3. apríl
Innif.: Flug, gisting í 3 nætur með
morgunverður, flugvallarskattar
og íslensk fararstjórn.
Ferðir til og frá flugvelli erlendis
kosta 1.700 kr. og eru valkvæðar.
Innifalið er flug, gisting,
morgunverður, flugvallarskattar
og íslensk fararstjórn.
Ferðir til og frá flugvelli erlendis
kosta 1.600 kr.
Innifalið er flug, gisting,
morgunverður, flugvallarskattar
og íslensk fararstjórn.
Ferðir til og frá flugvelli erlendis
kosta 1.600 kr.
Löggæsla í íslensku fiskveiði-lögsögunni er í sögulegu lág-
marki um þessar mundir. Þar sem
Óðni var lagt um áramótin eru tvö
varðskip Landhelgisgæslunnar
við gæslustörf sem jafngildir því
að eitt skip gæti 377.000 ferkíló-
metra svæðis.
„Við reynum að gera eins vel
og við mögulega getum,“ segir
Hafsteinn Hafsteinsson, forstjóri
Landhelgisgæslunnar. „Við teljum
eðlilegt að gera út þrjú varðskip
vegna þess að okkar hlutverk er
svo víðfeðmt. Samkvæmt alþjóð-
legum samningum ber okkur að
vera með skip á vissum svæðum
eins og t.d. á Reykjaneshrygg og
núna þegar Norðmenn fara að
hefja loðnuveiðar við Grænland
þurfum við að passa upp á að þeir
skjótist ekki yfir til okkar. Til
samanburðar má geta þess að
landhelgi Færeyja er einn fjórði
af okkar landhelgi, en þeir eru
með þrjú skip sjálfir og eitt 3.000
tonna skip frá Dönum til að sinna
löggæslu innan sinnar landhelgi.“
Samkvæmt stjórnsýsluúttekt
Ríkisendurskoðunar frá 2001
vantar Landhelgisgæsluna 50 til
80 milljónir króna á ári til þess að
geta sinnt þeim verkefnum sem
henni er falið. Þrátt fyrir þetta
telur stofnunin að Landhelgis-
gæslan hafi sinnt meginverkefn-
um sínum af fagmennsku og kost-
gæfni.
Fjárveitingar ófullnægjandi
Hafsteinn segir að enn hafi
ekki verið brugðist við þessum
niðurstöðum Ríkisendurskoðunar.
Fjárveitingarnar séu alls ekki
fullnægjandi og það torveldi
rekstur Landhelgisgæslunnar.
Hann segir að rekstrar- og við-
haldskostnaður þyrlunnar, TF-Líf,
sé mjög mikill þrátt fyrir að hún
hafi verið sem ný þegar hún kom
til landsins. Þessi aukni kostnaður
hafi í raun komið Landhelgisgæsl-
unni í þann fjárhagsvanda sem
hún búi við í dag. Á sama tíma
hafi Gæslunni verið falinn fjöld-
inn allur af aukaverkefnum sem
hún hafi ekki fengið sérstaka fjár-
veitingu fyrir.
Mikil breyting hefur orðið á
umsvifum Landhelgisgæslunnar á
hafi úti síðustu ár og áratugi. Nú
þurfa skip að gæta mun stærra
svæðis en þau gerðu áður. Að
hluta til er skýringin sú að árið
1975 var fiskveiðilögsagan færð
úr 50 sjómílum í 200. Það virðist
hins vegar skjóta skökku við að
þegar varðskipin þurfa að gæta
rúmlega 750 þúsund ferkílómetra
svæðis skuli vera skorið niður og
aðeins tvö skip látin sinna lög-
gæslu og eftirliti á hafinu.
Árið 1960, þegar varðskipið
Óðinn kom til landsins, voru sex
varðskip við löggæslustörf á haf-
inu, en auk þess var ein flugvél
notuð við eftirlit. Auk Óðins voru
það Albert, María Júlía, Sæbjörg,
Þór og Ægir. Þá var fiskveiðilög-
sagan 12 sjómílur, sem jafngilti
því að eitt varðskip var á hverja
12.500 ferkílómetra. Þá voru varð-
skipsmenn alls 114 og var skipt-
ingin þannig að 27 manna áhafnir
voru á þremur skipum og 11
manna áhafnir á öðrum þremur.
Í dag eru 36 varðskipsmenn við
störf, 18 á Ægi og 18 á Tý. Auk
varðskipanna tveggja hefur Land-
helgisgæslan yfir að ráða einni
flugvél og tveimur þyrlum sem
hafa meðal annars það hlutverk
að stunda landhelgisgæslu úr
lofti. Þyrlurnar eru hins vegar að-
allega notaðar við björgunarstörf.
Óðni lagt um áramótin
Dómsmálaráðuneytið ákvað að
leggja varðskipinu Óðni nú um
áramótin. Var það bæði gert
vegna þess að skipið þykir orðið
gamalt, sem og til að mæta kröf-
um um tveggja prósenta sparnað í
ríkisrekstri. Með þessu spöruðust
40 milljónir króna. Þess ber að
geta að Óðinn varð 43 ára á mánu-
daginn, en Ægir og Týr, sem nú
gæta landhelginnar, eru 38 og 28
ára.
Landhelgisgæslan hafði gert
ráð fyrir að kostnaður við viðhald
á vélum Óðins myndi nema 40 til
80 milljónum og hafði það áhrif á
þá ákvörðun ráðuneytisins að leg-
gja skipinu. Landhelgisgæslan
hafði gert ráð fyrir að kostnaður
við viðhald á vélum Óðins, skv.
kröfum flokkunarfélags varðskip-
anna, Lloyds Register of Shipp-
ing, næmi 40-80 milljónum króna
á þessu ári. Við skoðun á fjórum
stimplum í aðalvélum skipsins
kom í ljós að þeir voru í góðu lagi
og ákvað flokkunarfélag skipsins
þess vegna að ekki þyrfti að taka
upp fleiri stimpla í vélunum. Nú
lítur út fyrir að kostnaður við að
koma Óðni í nothæft ástand verði
um 12 milljónir en ef ekkert hefði
verið gert við skipið hefði verð-
gildi þess líkast til verið talið í
brotajárni.
Til þess að draga úr neikvæð-
um áhrifum lagningar Óðins
ákvað Alþingi að leggja til að 24
milljónir króna yrðu settar til
Landhelgisgæslunnar til að gera
tilraun með leigu á skipi Hafrann-
sóknastofnunar til landhelgis-
gæslustarfa. Kostnaður við það er
áætlaður um 1,2 milljónir á sólar-
hring og því væri unnt að nota það
í 20 daga til landhelgisgæslu-
starfa.
Er það mat Landhelgisgæsl-
unnar að mun heppilegra sé að
gera Óðin út áfram á meðan beðið
er eftir nýju varðskipi heldur en
að leggja honum og leigja haf-
rannsóknaskipið. Takist að koma
Óðni í haffært ástand sé hægt að
nota hann áfram og jafnvel selja
síðar. Vegna þessa telur Landhelg-
isgæslan æskilegt að þær 24 millj-
ónir sem fjárveitingavaldið hefur
ætlað Landhelgisgæslunni til
leigu á hafrannsóknarskipi fari í
að auka skiparekstur stofnunar-
innar.
Vanbúnaður getur kostað
mannlíf
Hafsteinn segir að óskað hafi
verið eftir því við ráðuneytið að
þessi ákvörðun verði endurskoð-
uð. Þar sem bæði Ægir og Týr séu
komnir vel til ára sinna sé ekki
hægt að gera þá út nema í mesta
lagi í tíu mánuði á ári. Hann segir
að þegar skipin hafi verið smíðuð
hafi algeng stærð á flutningaskip-
um verið 3.300 tonn, en í dag sé
algeng stærð í kringum 20.000
tonn.
„Það er brýnt að menn átti sig á
því að það getur kostað mannslíf
ef við erum ekki almennilega bún-
ir,“ segir Hafsteinn. „Í einhverju
veðri er nauðsynlegt fyrir okkur
að geta sinnt okkar hlutverki ef
stór skip lenda í háska, þannig að
við getum bjargað þessum skip-
um og áhöfnum þeirra, en það er
erfitt með þessum litlu skipum
sem við höfum í dag.“
Hafsteinn segir að það sé löngu
kominn tími til þess að fá nýtt
varðskip til landsins. Útboðslýs-
ingin fyrir nýju skipi sé tilbúin
hjá Ríkiskaupum og aðeins sé beð-
ið eftir því að verkið verði boðið
út. Hann segist reikna með því að
það verði gert á næstu vikum, en
að nýtt skip komi ekki til landsins
fyrr en í fyrsta lagi árið 2005 til
2006.
trausti@frettabladid.is
Löggæsla á hafi í
sögulegu lágmarki
Tvö gömul varðskip gæta rúmlega 750 þúsund ferkílómetra svæðis. Dómsmálaráðuneytið ákvað að leggja
Óðni um áramótin. Forstjóri Landhelgisgæslu Íslands segir að fjárveitingar séu alls ekki fullnægjandi og löngu
tímabært að fá nýtt varðskip.
KOMA VARÐSKIPSINS ÓÐINS ÁRIÐ 1960
„Hinn 27. janúar 1960 kom til landsins nýtt og fullkomið varðskip til Landhelgisgæslunnar sem hlaut nafnið Óðinn,“ skrifaði Sigurður
Steinar Ketilsson skipherra í grein í Gæslutíðindum fyrir 11 árum. „Skipinu var fagnað innilega af miklum mannfjölda og blöktu fánar
víða við hún í tilefni af komu skipsins. Bjarni Benediktsson þáverandi dómsmálaráðherra flutti ávarp af stjórnpalli skipsins, bauð skip og
skipshöfn velkomna og árnaði sérstaklega forstjóra Landhelgisgæslunnar og skipherra heilla og sagði að þeir væru fyrirmyndar fulltrúar
íslensku Landhelgisgæslunnar.“
ÓÐINN LIGGUR VIÐ BRYGGJU Í REYKJAVÍKURHÖFN
Óðinn liggur nú við bryggju í Reykjavíkurhöfn þar sem Gæslan hefur ekki fengið
fjárveitingar til viðhalds á skipinu.
HAFSTEINN HAFSTEINSSON
Forstjóri Landhelgisgæslunnar segir að
það sé löngu kominn tími til þess að fá
nýtt varðskip til landsins. Útboðslýsingin
fyrir nýju skipi sé tilbúin hjá Ríkiskaupum
og aðeins sé beðið eftir því að verkið
verði boðið út.